Oral Sander’in epeyce kapsamlı tarih kitabı: Siyasi Tarih

AirdropAvcisi

New member
Türkiye’nin yetiştirdiği değerli akademisyenlerden olan Oral Sander’in Siyasi Tarih kitabı mevzuyu ilkçağlardan alıp 1918’e kadar ki süreci mercek altına alıyor. Genç yaşta ortamızda ayrılan Profesör Sander, yazdığı yakın tarih kitaplarıyla bilgi eksiklerimizin giderilmesine yardımcı oldu.

Bu alanda pek verimli çalışmalar yaptı. Amerika’da çeşitli üniversitelerde dersler ve konferanslar verdi. Bunun yanında tahsilinin bir kısmını da Harvard Üniversitesi’nde tamamladı.

Muharririn, yurtiçi ve haricinde yayınlanmış epey sayıda makalesi bulunmaktadır. Üniversite senelerımda hocamızın bize tavsiye etmesiyle Oral Sander’in kitaplarıyla tanışmıştım.

Elimdeki kitabın devamı olan Siyasi Tarih (1918-1994) kitabını da okumanızı öneririm. Bunun yanında Türkiye’nin Dış Politikası Sovyet Dış Siyaseti, Türk Amerikan Bağlantıları üzere kitaplar da son derece kıymetli birer kaynaktır.


Sayfa: 423

SİYASİ TARİH NEDİR?


Bugüne kadar tarihten çok kelam edildi. Tarihten daha dar anlamada kullanılan ve onun bir kısmı olan “siyasi tarih” terimi, Türkçede yanlış anlamaya uygun bir tabirdir. Birinci bakışta, siyasetin tarihini inceler üzere görünüyor lakin bu tam olarak gerçek değildir.

Sander’e bakılırsa siyasi tarihin tarifi şöyleki:

“Bu disiplin, devletlerden, devletlerin ortaya çıkışından, değişme, gelişme, yıkılışlarından ve ülkeler içindeki siyasal ve bir dereceye kadar ekonomik ilgilerden kelam eder. Bu bakımdan kelamı edilen disipline bilhassa Batı’da “uluslararası bağlar tarihi” de denilmektedir. Fakat, Türkiye’de şimdi elli yıldır siyasi tarih terimi kullanılageldiğinden, bugün için terimi değiştirmek pek gerçek olmasa gerek.”



Oral Sander

TÜRKLERİN SİYASAL EGEMENLİĞİ

13.ve 14. yüzyılda Avrasya steplerinde Türkler canlı bir ömür sürmekteydi. Bu tarihte, kavim üstüne kavim, daha yeterli otlaklar bulmak maksadıyla batı istikametinde hareketlendiler.

Evvel Hint- Avrupalılar, daha sonra Türkler ve en sonunda Moğollar batıya göç ettiler. 10. yüzyılda Türklerin Orta Asya’dan güney batıya yanlışsız genişlemeleri kararı, yerleşik tarımcılarla göçebeler içindeki istikrarda bir kayma oldu.

İran’da başlayarak Ortadoğu’ya giden Türkler, Türk lisanının Aral gölü ile Hazar denizinin günebir daha kadar yayılmasını sağladılar. Türkler İslam dinini kabul edip, onun birtakım davranış kalıplarını benimsemekle birlikte, İslam dünyasında benliklerini yitirmediler. Askeri yeteneklerinin gururuna dayalı bir üstünlük duygusu, Türklerin toplumda erimelerini engellemiş, lisan ve savaşkan bedellerini korumuşlardır.

LALE DEVRANI VE KIYMETİ

Bir barış adamı olan III. Ahmet, Pasarofça Antlaşması’ndan daha sonra 12 yıl sürecek olan barış periyodunda, Batılılaşma ve ıslahat tarafında önemli teşebbüslerde bulunma imkanına kavuştu. Haremin çevirdiği dolaplardan izafi olarak uzak kaldı. Hoşgörülü, Batı ve Doğu’nun uygarlıklarını birleştirmesini bilen, gelişmekte olan çağdaş dünyayı anlayan, gelişmiş baş yapısına sahip, uygar bir monarktı.

Padişahın en ünlü zamanı Lale Devranı’dir. Lale, devrin edebiyatının, öteki hoş sanatların ve Batılılaşma hareketlerinin simgesi durumuna gelmiştir.

O kadar ki, lale 20. yüzyılda Cumhuriyet periyoduna kadar Türk şiirinin sembolü olma vasfını da koruma etmiştir. Lale Evresi, cümbüşleri ve ilham ettiği edebiyatıyla, sadece süreksiz bir heves olarak görülmemelidir.

Yeni bir dünyevilik, aydınlanma, rasyonel araştırma duygusu ve liberal ıslahat periyodunu de açmıştır. Osmanlı Devleti’nde değerli tarihî olay olan Lale Devri’ni bu açıdan kıymetlendirmek daha sağlıklı olur görüşündeyim.

Siyasi Tarih kitabını hem öğrencilerin birebir vakitte bu hususları merak eden her tarih severin okumasında fayda görüyorum.

Ergül Tosun

Kitap sayfası için bağlantı:

[email protected]
 
Üst