Orman yangınlarından ne kadar sorumluyuz?

IşıkHaber

New member
Doug Johnson

Bu yaz, ABD’nin batısı tam manasıyla yakıp kavuran bir orman yangını dönemine şahit oldu. Ülke çapında altı milyon hektardan daha geniş bir alanı yok eden 48 bini aşkın orman yangını yaşandı. Bu olayların birincil niçininin beşerler olmadığını ve havanın işleyişinde görülen doğal değişimlerin, dünyadaki en kuru ve yangına karşı hassas bölgelerin bu hale gelmesine katkı yaptığını düşünebilmek hoş olurdu.

Ne yazık ki gerçek o kadar da beğenilen değil. ABD’nin batı bölgelerinde gitgide artan orman yangını oranları kelam konusu olduğunda kabahatin ne kadarını doğal niçinlerin üzerine atabileceğimizi tespit etmeyi amaçlayan yeni bir araştırmanın aktardığı kadarıyla, orman yangınlarının mümkün niçini yaşadığımız iklim değişikliği. Araştırma makalesinin muharrirlerinden ve UCLA’ın (Kaliforniya Üniversitesi Los Angeles Kampüsü) Atmosfer ve Okyanus Bilimleri Bölümü’nde profesör olarak nazaranv yapan Rong Fu, “Yangın havasındaki bu artışın sırf hava nizamlarını ne kadar değiştirdiğini ve ne kadarının değişen hava tertipleriyle izah edilemeyeceğini öğrenmek istiyoruz” diyor.

Araştırma yaklaşık bir yıl evvel başladı. Fu ve kimi meslektaşları Kaliforniya’da yaşıyor ve tümü de orman yangınlarından etkilendi; hâl bu biçimdeyken, bu yangınlara neyin sebep olduğunu araştırmaya karar verdiler.

DURUM NE KADAR BERBAT?

Fu ve takımı “topluca oluşturulmuş akış analoğu” dedikleri bir teknik kullandı. özetlemek gerekirse söylersek, bölgede 1979 ve 2010 yılları içinde doğal halde meydana gelen hava şartlarının şimdikine benzediği hadiseleri tespit ettiler. Buradan ilerleyerek, hem geçmişteki birebir vakitte şimdiki durumlarda ‘buhar basıncı açığı’ (VPD) diye isimlendirilen bir sayıya -temelde, bölgenin ne kadar kuru ve ‘susuz’ olduğuna- baktılar.

VPD, ABD’nin batı kıyısında ve dünyanın öteki bir hayli bölgesinde yaşanan orman yangınlarının en önde gelen niçinidir. Hâl bu biçimdeyken, günümüz VPD’si, emsal hava şartlarının gözlemlendiği geçmiş hadiselerde tespit edilenden daha yüksekse, yangın eğilimi taşıyan ögelerin şu anki halini belirleyen ve doğal olmayan bir bileşenin kelam konusu olduğunu ortaya koyar. Fu, “Temelde, [günümüz VPD’si] ile geçmişte yaşanan tıpkı hava şartlarından elde edebileceğimiz [VPD] içindeki fark, iklim değişikliğinden kaynaklanır” diyor.

Fu, tıpkı vakitte, bu olayların tıpkı hava durumu kalıplarını barındırmadığının altını çiziyor. Bunun yanı sıra, araştırmanın bitki örtüsünde yaşanan değişimler üzere değerli roller oynayabilecek kimi başka etkenleri de hesaba kattığını kelamlarına ekliyor. Araştırma, VPD eğilimlerinin toplamda yalnızca yüzde 32’sinin doğal niçinlere atfedilebileceğini ortaya koyuyor. Geriye kalan yüzde 68 ya da daha fazlası bu biçimde değil ve cürümlünün iklim değişikliği olması olası görünüyor.

BAŞIMIZ BELADA

Daha da beteri, yüzde 68’lik oranın bile muhafazakâr bir iddia olması. Araştırma makalesi, bu oranın yüzde 88’e kadar yükselebileceğini vurguluyor. Fu, kullandıkları geçmiş hava durumu bilgilerinin, büyük ihtimalle insanların bu biçimdelarda bile [aşırı] karbon yaymasından ve bu biçimde değilse de iklim üzerinde çeşitli tesirleri olması gerçeğinden etkilendiğini belirtiyor. “Referans alınan devir, hâli hazırda sera gazlarından etkilenmekteydi” diyor.

Sonuç itibariyle, iklim değişikliğinin tesirleriyle ilgili iddiaları, gerçekte olduğu kadar büyük değil; yaşananların daha muhafazakâr tarafında kalıyor. “Mümkün olduğunca muhafazakâr yaklaşmak istiyoruz. Bu yolla, ‘İklim değişikliği, yangın havasında yaşanan artışın üçte ikisine katkıda bulunuyor’ dediğimiz vakit, bunun büyük ihtimalle hakikat olacağının ve iklim değişikliğinin kolaylıkla hafifçee alınacağının farkındayız” diye ekliyor.

İnsani faaliyetlerin iklim değişikliği üstündeki tesir seviyesini kesin halde anlamaya çalışmak güç bir uğraş; çünkü iklim bir seviyeye kadar kendi kendine değişir. bir daha de bu araştırma, insanların bu olayda ne kadar sorumlu olduğunu anlamayı amaçlayan yeni bir teşebbüs. Bunun yanı sıra, Fu’ya göre, bu araştırmada kullanılan usuller dünyanın öbür yerlerinde de kullanılabilir. Fu, “Bu yaklaşımın öbür alanlarda da uygulanabileceğini düşünüyorum” diyor.


Yazının yepyenisi Ars Technica sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
 
Üst