JoKeR
Active member
Atın bizim kültürümüzde kıymetli bir yeri vardır; mitolojiden efsaneye, dinî metinlerden edebiyata, sanata ve gündelik hayattaki yerine, dünden bugüne medeniyet inşasının bir ögesi olarak gelmiştir at.
Üstad Necip Fazıl, atın dününü, bugününü detaylı bir biçimde anlattığı “Ata Senfoni” (Büyük Doğu Yayınları, 10. Basım, 2018) isimli yapıtının takdim kısmında: “At benim gözümde, yapıtımda buram buram tüttüğü üzere, insan ruhundan yere damlayıp şekillenmiş ve daha sonra insanı sırtına almaya gelmiş bir müjdecidir: Zafer, fetih ve asâlet müjdecisi…” der. bir daha tıpkı yapıtın “Dört Ufuk” başlıklı kısmında ise şu tespiti yapar Üstad: “Hayvan dünyasının ufku, yani en ileri ögesi, yani beşere en yakın olanı da attır; zira tıpkı insan üzere ruhî bir hayata maliktir ve hayal görür.” (Ata Senfoni, s.9)
Bu bilgiden olsa gerek, Nuri Pakdil, Edebiyat mecmuasının Temmuz-Ağustos-Eylül 1975 tarihindeki sayılarında Ebubekir Sonumut imzasıyla yayımladığı, daha sonra da “Anneler Ve Kudüsler” (Edebiyat Mecmuası Yayınları, Temmuz 2014) kitabına aldığı şiirine “Düş nazarann Atın Şiiri” başlığını koyar.
Şiiri okurken düşle gerçeğin, dünle bugünün iç içe geçtiğini gördüm. Şiirin tamamını alıyorum buraya:
DÜŞ GÖREN ATIN ŞİİRİ
I
Dağ yürür bir yerinde / çıkar üstüne dağın / bu çelik çağında / cet âlâ binin /
Kalbinde bir gül bu atın / Ceyhan sızar üzere gözlerinden / düş nazarann at / belirlidir gözlerinden /
Ses yüklediler / varacağı üs Kudüs / titretir güney yeli / bir kol buğdayı /
Alın bu atı denize atın / geçer denizden de / bakıyor itinayla / sayfalarına kitabın /
İnsan saçı yelesi / yürüyen bir fabrika / tüylerinde oyun / roman şiir /
II
Boynunda kan torbası / geçer balkonlardan / koşuşuruz pencerelere / artık öteki balkonlarda /
Kelamları uzun / kolay mı anlaşılması / düşer burnundan / birkaç kurşun /
Ayaklarında nal / kırmızı / şaraba batmış / silindir şapka /
Yapışır kızlar / cidarlarına / duruyor ofislerde /her bakılırsavli atın üstünde /
Ay çekilir kıvrımlarına / kulaklarının / bunun için / atın kulağına güzel bakın/
Lik lik gidiyor / ne yaman / serperek akabinde / dizeleri/
III
Büyür yumak / Gözlerim açıksa / Uzayda ayaklarım / Gülyağına bulandı /
Az da olsa / Duyarım / Acısını / Toprağın /
Yapsanız daha / Büyük bomba / Sığar Kalbime / Gömersiniz ölülerinizi /
Başımı sallarım / Ya giderken / Bir Kudüs’teyim / Bir İstanbul’da /
Avrupa / Şey üzere / Eskir de / Gülerim /
Soluğum bekler / Gece pastanede / Düşünen / Gerillayı /
Bir gün konuşacağıma / Şahit / Tutuyorum / Ay’ı /
Sırtıma / Alarak / Asya’yı / Afrika’yı
ATLAR VE DÜŞLER
Bu şiirde “Düş nazarann Atın” düşü, bir bakıma Nuri Pakdil’in de düşü değil mi? O da daima Kudüs’ü düşler hayatının her anında; şiirlerinde, yazılarında, oyunlarında… İşte onun Kudüs’e ait düşlerinden üç modül:
“Ama, atınızın başını bir Kudüs’e çevirdiniz, bir İstanbul’a çevirdiniz. Birden, atınızın yelesi, Ayasofya’nın kubbesine takıldı; nasıl da umutlandınız; bulutların içinde elinizi sıkan Emekçiyi esenler esenlemez, El-Aksa Camii’nin, Süleymaniye Camii’yle Sultanahmed camii içindeki gökkuşağında beliriveren siluetine, emeğin dinî şuuruyla, tutunuverdiniz. (Bir Müellifin Notları II, s.56)
“Kudüs’ü düşünme saatinizde, İstanbul güneye gerçek akar, Kudüs de biraz kuzeye çekilir, içinizde bilinmeyen saklı konuşurlar, bir kozmik acıyı paylaşırlar, bir daha İstanbul kuzeye çekilir, Kudüs güneye çekilir. Tam o anda, ŞANLI ÖNDER’in MEDİNE YÜRÜYÜŞÜ’nü bir kere daha algılamak için, tüm duyarlığınızı, tüm şuurunuzu devindirmeye çalışırsınız. Beşere olan inancınızla içiniz genişleyip de yüzünüze erinç doluştu mu, sanatı ve edebiyatı tüm kozmik kıymetlerle daima olarak ölçümleyip, öz’ü araştırma çalışmalarınıza iştahla koyulursunuz.” (Bir Muharririn Notları III, s. 14-15)
“Edebiyat’ın yeriyle otel içinde büyülü bir vakit tüneli : okuyarak giderim, düşüne düşüne dönerim : öğlen olur; ikindi, kapıyı vurur; akşam, hüznün en özgün Ortadoğulusunu Kudüs fotoğrafının yanına pencereden yavaşça bırakıverir; yatsı, Guernica’yı bir süre seyrettikten daha sonra, o Arabîmtırak İspanyol ressamının fırçasını okşar ve akabinde Kudüs fotoğrafının önünde büzülüp kalır.” (Otel goren Defterler 3: Büyük Sorgu, s.91)
Tüm büyük yazarlarda, düşünürlerde olduğu üzere “düş” Nuri Pakdil için de kıymetli bir olgudur. “Gâvur dağlarından ağır ağır iniyorsunuz : burası düş çoğaltma yeridir. En güç üretim düş üretimidir.” (Biat II, s. 21) diyen Nuri Pakdil, düşü fazlaca verimli bir tarla olarak görür. “Kısıtlayamadıkları özgürlüğümüzü orada koruruz.” diyerek düşün değerine vurgu yapar.
“SÖZÜ ALIP BİNDİ SAĞLAM AT ÜZERE ÜSTÜNE”
“Anneler Ve Kudüsler”de cet ait bir fazlaca imge var. Âraf şiirinde: “Sözü alıp bindi sağlam at üzere üstüne / ömrümüzün orağı gamı alıp kırdı” derken, kutsal kelamın, ilâhi kelamın yayılmasında, duyurulmasında ve bu sözlerle birlikte insanların gamdan kurtulup felaha ermelerinde atın rolü hatırlatılır.
“Çocukluğum benim / Durmayan attır” diyen Nuri Pakdil’i çocukluğuna gdolayır at; Annesinden dinlediği içi Cezayir dolu hikâyelere…
“Cezayir’e atlarla gidilirdi / Babam atla bağa gelirdi / Yeni Ali / Paris’i atla dolaşacak” (Anneler ve Kudüsler, s.56)
Büyük bir sarı sayfayı / önüme açıp annem / Açıklardı / Yeni kurumuş sarı üzüm üzere / Babamın aldığı sarı attı / Sarı sayfa / Sağında yüreğimizin / Sağ anıttı” (Anneler Ve Kudüsler, s. 74)
Bir Arap meselinde “Atlar rüzgârın kızdır.” denir. Nuri Pakdil, atları lirik varlıklar olarak görür daima. Onlar şiirdir, romandır, oyundur.
“İnsan saçı yelesi / yürüyen bir fabrika / tüylerinde oyun / roman şiir”
Atlar direncimizi büyütendir hem de. Nuri Pakdil bunu Mağara başlıklı şiirinde şu biçimde lisana getirir: “Direncimiz buğdaylar üzere büyüyor / Beş kere değse elimiz / Bu lirik cet ve buğdaya”
Geçmişte küffara onlarla direnmişiz, onlarla zaferler kazanmışız, fetihler gerçekleştirmişiz. Yahya Kemal’in dediği üzere: “Bin atlı akınlarda çocuklar üzere şendik / Bin atlı o gün dev üzere bir orduyu yendik”
Sultan Alparslan Anadolu’nun kapısını atıyla açtı. Atını denize süren Fatih Sultan Mehmed, surlardan İstanbul’a atıyla girdi. Yavuz Sultan Selim Mısır’ı fethetmek için çölü “Karaduman” isimli atıyla geçti. Hepsinden değerlisi, Peygamber Efendimizin (sav) Miracını Burak isimli atıyla gerçekleştirmesidir.
Yahya Kemal’in “Deniz Türküsü” şiirinin şu son dizesiyle: “İnsan âlemde hayal ettiği surece yaşar.”, Picasso’nun: “Hayal edebildiğiniz her şey gerçektir.” kelamı nasıl da birbirini tamamlıyor. “Düş nazarann At”ı bir ideale bağlanmanın simgesi olarak nazarann İbrahim Demirci’nin “Rüya, Düş, Hayal”(Türk Lisanı, Mayıs 2015) başlıklı yazısında belirttiği üzere “…kuvvetli bir muhayyilenin ürettiği varlıklı hayaller, insanlığın önüne yeni ufuklar açabilir.”
Kitaplar dolusu düşleriyle iki yıl evvel 18 Ekim 2019’da ahirete intikal eden Nuri Pakdil’i hasretle, rahmetle anıyorum. Yeri Cennet olsun.
Üstad Necip Fazıl, atın dününü, bugününü detaylı bir biçimde anlattığı “Ata Senfoni” (Büyük Doğu Yayınları, 10. Basım, 2018) isimli yapıtının takdim kısmında: “At benim gözümde, yapıtımda buram buram tüttüğü üzere, insan ruhundan yere damlayıp şekillenmiş ve daha sonra insanı sırtına almaya gelmiş bir müjdecidir: Zafer, fetih ve asâlet müjdecisi…” der. bir daha tıpkı yapıtın “Dört Ufuk” başlıklı kısmında ise şu tespiti yapar Üstad: “Hayvan dünyasının ufku, yani en ileri ögesi, yani beşere en yakın olanı da attır; zira tıpkı insan üzere ruhî bir hayata maliktir ve hayal görür.” (Ata Senfoni, s.9)
Bu bilgiden olsa gerek, Nuri Pakdil, Edebiyat mecmuasının Temmuz-Ağustos-Eylül 1975 tarihindeki sayılarında Ebubekir Sonumut imzasıyla yayımladığı, daha sonra da “Anneler Ve Kudüsler” (Edebiyat Mecmuası Yayınları, Temmuz 2014) kitabına aldığı şiirine “Düş nazarann Atın Şiiri” başlığını koyar.
Şiiri okurken düşle gerçeğin, dünle bugünün iç içe geçtiğini gördüm. Şiirin tamamını alıyorum buraya:
DÜŞ GÖREN ATIN ŞİİRİ
I
Dağ yürür bir yerinde / çıkar üstüne dağın / bu çelik çağında / cet âlâ binin /
Kalbinde bir gül bu atın / Ceyhan sızar üzere gözlerinden / düş nazarann at / belirlidir gözlerinden /
Ses yüklediler / varacağı üs Kudüs / titretir güney yeli / bir kol buğdayı /
Alın bu atı denize atın / geçer denizden de / bakıyor itinayla / sayfalarına kitabın /
İnsan saçı yelesi / yürüyen bir fabrika / tüylerinde oyun / roman şiir /
II
Boynunda kan torbası / geçer balkonlardan / koşuşuruz pencerelere / artık öteki balkonlarda /
Kelamları uzun / kolay mı anlaşılması / düşer burnundan / birkaç kurşun /
Ayaklarında nal / kırmızı / şaraba batmış / silindir şapka /
Yapışır kızlar / cidarlarına / duruyor ofislerde /her bakılırsavli atın üstünde /
Ay çekilir kıvrımlarına / kulaklarının / bunun için / atın kulağına güzel bakın/
Lik lik gidiyor / ne yaman / serperek akabinde / dizeleri/
III
Büyür yumak / Gözlerim açıksa / Uzayda ayaklarım / Gülyağına bulandı /
Az da olsa / Duyarım / Acısını / Toprağın /
Yapsanız daha / Büyük bomba / Sığar Kalbime / Gömersiniz ölülerinizi /
Başımı sallarım / Ya giderken / Bir Kudüs’teyim / Bir İstanbul’da /
Avrupa / Şey üzere / Eskir de / Gülerim /
Soluğum bekler / Gece pastanede / Düşünen / Gerillayı /
Bir gün konuşacağıma / Şahit / Tutuyorum / Ay’ı /
Sırtıma / Alarak / Asya’yı / Afrika’yı
ATLAR VE DÜŞLER
Bu şiirde “Düş nazarann Atın” düşü, bir bakıma Nuri Pakdil’in de düşü değil mi? O da daima Kudüs’ü düşler hayatının her anında; şiirlerinde, yazılarında, oyunlarında… İşte onun Kudüs’e ait düşlerinden üç modül:
“Ama, atınızın başını bir Kudüs’e çevirdiniz, bir İstanbul’a çevirdiniz. Birden, atınızın yelesi, Ayasofya’nın kubbesine takıldı; nasıl da umutlandınız; bulutların içinde elinizi sıkan Emekçiyi esenler esenlemez, El-Aksa Camii’nin, Süleymaniye Camii’yle Sultanahmed camii içindeki gökkuşağında beliriveren siluetine, emeğin dinî şuuruyla, tutunuverdiniz. (Bir Müellifin Notları II, s.56)
“Kudüs’ü düşünme saatinizde, İstanbul güneye gerçek akar, Kudüs de biraz kuzeye çekilir, içinizde bilinmeyen saklı konuşurlar, bir kozmik acıyı paylaşırlar, bir daha İstanbul kuzeye çekilir, Kudüs güneye çekilir. Tam o anda, ŞANLI ÖNDER’in MEDİNE YÜRÜYÜŞÜ’nü bir kere daha algılamak için, tüm duyarlığınızı, tüm şuurunuzu devindirmeye çalışırsınız. Beşere olan inancınızla içiniz genişleyip de yüzünüze erinç doluştu mu, sanatı ve edebiyatı tüm kozmik kıymetlerle daima olarak ölçümleyip, öz’ü araştırma çalışmalarınıza iştahla koyulursunuz.” (Bir Muharririn Notları III, s. 14-15)
“Edebiyat’ın yeriyle otel içinde büyülü bir vakit tüneli : okuyarak giderim, düşüne düşüne dönerim : öğlen olur; ikindi, kapıyı vurur; akşam, hüznün en özgün Ortadoğulusunu Kudüs fotoğrafının yanına pencereden yavaşça bırakıverir; yatsı, Guernica’yı bir süre seyrettikten daha sonra, o Arabîmtırak İspanyol ressamının fırçasını okşar ve akabinde Kudüs fotoğrafının önünde büzülüp kalır.” (Otel goren Defterler 3: Büyük Sorgu, s.91)
Tüm büyük yazarlarda, düşünürlerde olduğu üzere “düş” Nuri Pakdil için de kıymetli bir olgudur. “Gâvur dağlarından ağır ağır iniyorsunuz : burası düş çoğaltma yeridir. En güç üretim düş üretimidir.” (Biat II, s. 21) diyen Nuri Pakdil, düşü fazlaca verimli bir tarla olarak görür. “Kısıtlayamadıkları özgürlüğümüzü orada koruruz.” diyerek düşün değerine vurgu yapar.
“SÖZÜ ALIP BİNDİ SAĞLAM AT ÜZERE ÜSTÜNE”
“Anneler Ve Kudüsler”de cet ait bir fazlaca imge var. Âraf şiirinde: “Sözü alıp bindi sağlam at üzere üstüne / ömrümüzün orağı gamı alıp kırdı” derken, kutsal kelamın, ilâhi kelamın yayılmasında, duyurulmasında ve bu sözlerle birlikte insanların gamdan kurtulup felaha ermelerinde atın rolü hatırlatılır.
“Çocukluğum benim / Durmayan attır” diyen Nuri Pakdil’i çocukluğuna gdolayır at; Annesinden dinlediği içi Cezayir dolu hikâyelere…
“Cezayir’e atlarla gidilirdi / Babam atla bağa gelirdi / Yeni Ali / Paris’i atla dolaşacak” (Anneler ve Kudüsler, s.56)
Büyük bir sarı sayfayı / önüme açıp annem / Açıklardı / Yeni kurumuş sarı üzüm üzere / Babamın aldığı sarı attı / Sarı sayfa / Sağında yüreğimizin / Sağ anıttı” (Anneler Ve Kudüsler, s. 74)
Bir Arap meselinde “Atlar rüzgârın kızdır.” denir. Nuri Pakdil, atları lirik varlıklar olarak görür daima. Onlar şiirdir, romandır, oyundur.
“İnsan saçı yelesi / yürüyen bir fabrika / tüylerinde oyun / roman şiir”
Atlar direncimizi büyütendir hem de. Nuri Pakdil bunu Mağara başlıklı şiirinde şu biçimde lisana getirir: “Direncimiz buğdaylar üzere büyüyor / Beş kere değse elimiz / Bu lirik cet ve buğdaya”
Geçmişte küffara onlarla direnmişiz, onlarla zaferler kazanmışız, fetihler gerçekleştirmişiz. Yahya Kemal’in dediği üzere: “Bin atlı akınlarda çocuklar üzere şendik / Bin atlı o gün dev üzere bir orduyu yendik”
Sultan Alparslan Anadolu’nun kapısını atıyla açtı. Atını denize süren Fatih Sultan Mehmed, surlardan İstanbul’a atıyla girdi. Yavuz Sultan Selim Mısır’ı fethetmek için çölü “Karaduman” isimli atıyla geçti. Hepsinden değerlisi, Peygamber Efendimizin (sav) Miracını Burak isimli atıyla gerçekleştirmesidir.
Yahya Kemal’in “Deniz Türküsü” şiirinin şu son dizesiyle: “İnsan âlemde hayal ettiği surece yaşar.”, Picasso’nun: “Hayal edebildiğiniz her şey gerçektir.” kelamı nasıl da birbirini tamamlıyor. “Düş nazarann At”ı bir ideale bağlanmanın simgesi olarak nazarann İbrahim Demirci’nin “Rüya, Düş, Hayal”(Türk Lisanı, Mayıs 2015) başlıklı yazısında belirttiği üzere “…kuvvetli bir muhayyilenin ürettiği varlıklı hayaller, insanlığın önüne yeni ufuklar açabilir.”
Kitaplar dolusu düşleriyle iki yıl evvel 18 Ekim 2019’da ahirete intikal eden Nuri Pakdil’i hasretle, rahmetle anıyorum. Yeri Cennet olsun.