Pelin Ünker / Serdar Vardar
DW Türkçe’nin yaptığı araştırmaya göre, 2007 yılında Türkiye vatandaşlığına geçip Gurbanoğlu soyadını kullanmaya başlayan Azerbeycan asıllı iş adamı Mubariz Mansimov, Türkiye’de en az 23, Malta’da ise en az 67 firma kurdu. Firmaların kuruluş, satış, el değiştiriş ve kapanış öyküleri dikkat alımlı detaylarla dolu. Kamuoyunun uzun bir müddetdir tartıştığı Yalıkavak Marina’yı işleten Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı Yatırım ve Ticaret şirketinin kıssası de bunlardan biri.
Bodrum Yalıkavak Marina’nın ismi, organize hata örgütü başkanı olmakla suçlanan Sedat Peker’in Mayıs ve Haziran ayında yaptığı açıklamalarla gündeme gelmişti. Eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar’ı Gülen yapılanması davasında ceza alıp tahliye edilen Palmali Holding’in sahibi Mansimov’a “kumpas kurmakla” suçlayan Peker’in savına bakılırsa Ağar, Mansimov’u tehdit ederek Bodrum’daki Yalıkavak Marina’ya el koymuştu. Ağar da Sözcü gazetesine Marina ile ilgili yaptığı açıklamada “Ben olmasam mafya çökerdi” sözünü kullanmıştı. O sırada Ağar Bodrum Yalıkavak’ın İdare Şurası Lideri, oğlu AKP Millletvekili Zülfü Tolga Ağar ise İdare Heyeti Üyesi’ydi. Tolga Ağar, Temmuz 2018’de milletvekili olarak bakılırsave başlamadan beş gün evvel şirketin idare heyetinden istifa etmiş fakat iki ay daha sonra, 27 Eylül 2018’de nazaranvine geri dönmüştü. Peker, çabucak sonrasında yeni bir argüman daha ortaya atarak Marina’da ayrıyeten akaryakıt istasyonu işleten Mehmet Ağar’ı mazot kaçakçılığıyla suçlamıştı. Argümanları yalanlayan Mehmet Ağar ve oğlu Tolga Ağar mayıs sonunda şirket idaresinden ayrıldı.
Mansimov marinanın paylarını nasıl aldı?
Bodrum Yalıkavak’ın kıssası ise aslında 1995 yılında Cefi Jozeh Kamhi’nin katıldığı bir ihaleye kadar gidiyor. Bir periyot DYP milletvekilliği de yapan Cefi Jozeh Kamhi, 1995 yılında kendi tabiriyle 17 bakanlıktantoplam 12 bin 208 imza alarak Bodrum’un el değmemiş koylarından birini Ulusal Emlak’tan 49 yıllığına kiralıyor. Kamhi, Akdeniz fokunun uğrak yerlerinden biri olması niçiniyle çevrecilerin karşı çıkmasına karşın 1997 yılında Bodrum Yalıkavak Turizm Yat Limanı firması üzerinden bölgeyi büyük bir yat limanına dönüştürmeye başlıyor.
2009 yılının Mart ve Nisan aylarında ise Mubariz Mansimov ise Türkiye’de iki adet şirket kurdu: Palmali Otelcilik Turizm ve Acentelik Limited (POTA) ve Palmali Otel İşletmeleri Yatırım ve Turizm Limited (POİYT).
POTA, 10 Mart 2009’da 3 milyon TL sermaye ile İstanbul’da kuruldu. Şirket paylarının yüzde 100’ü Mansimov’a aitti. POİYT ise 28 Nisan 2009’da RSR Holding iştirakinde kuruldu. Şirketin pay dağılımı, 7 Mayıs 2010 tarihindeki sicil kayıtlarına yüzde 50 RSR Holding, yüzde 50 POTA olarak yansıdı.
Mansimov, bu şirketleri kurarken basında çıkan haberlere nazaran Profilo Holding’in sahibi ve PORTBODRUM firmaları ile Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı firmalarının kurucusu Cefi Jozef Kamhi iflas etmek üzereydi. O periyoda kadar marinaya 52 milyon dolar yatırım yaptığını belirten Kamhi, marinanın bedelinin en az 80 milyon dolar olduğunu belirtiyordu.
Ancak periyodun turizm haber sitelerinde çıkan haberlere göre marinanın hisseleri Mubariz Mansimov’a 13 Aralık 2010’da 42 milyon dolar karşılığında satıldı.
Alizade’nin birinci paydaşlığı 2010’da
Pandora Papers sızıntılarında da isimleri geçen Kamhi Ailesi’nden Cefi Jozef Kamhi, Bodrum’daki Yalıkavak koyunu işletme hakkını elinde bulunduran firmadaki paylarının bir kısmını Mübariz Mansimov’a, geri kalanını da RSR Holding ile Mansimov’un ortağı olduğu POİYT şirketine sattı.
DW Türkçe’nin incelediği belgelerde Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı firmasının satışı daha sonrası pay dağılımı ile ilgili birbiriyle çelişen evraklar olsa da Ticaret Sicil Gazetesi’nde şirketin yüzde 90 payının POİYT şirketi ve Mubariz Mansimov’a geçtiği görülüyor.
Pandora Papers dokümanlarına gore POİYT’nin yüzde 50 payına sahip RSR Holding ise bir vergi cenneti olan Singapur’da offshore servis sağlayıcısı AsiaCiti Trust üzerinden 2007 yılında kuruluyor. Sahibinin Azerbaycan vatandaşı Anar Alizade olduğu holding, aslında bir daha Alizade’ye ilişkin olan Birleşik Arap Emirlikleri’nde şurası Sirius Consultancies FzE isimli şirketin iştiraki.
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR’ın CEO’su Rövnek Abdullayev’in kuzeni olan Alizade, üst seviye yetkililerle akrabalık bağlantısını gizlemek için Aliyev olan soyadını Alizade olarak değiştirmişti. Soyadı değişikliği sızdırılan RSR dokümanlarına de yansıdı. Belgelere göre 8 Ocak 2014’te Alizade soyadının bankaya “uygun bir biçimde” bildirilme sonucu alındı. Alizade’nin 2013’te Türk vatandaşı olduğu ve Arda Akın ismiyle bir pasaport daha aldığı da argüman ediliyor.
Kuşkulu pay periyodu
DW Türkçe’nin incelediği evraklara bakılırsa, 17 Mart 2011’de ise RSR Holding, Bodrum Yalıkavak’taki marinanın işletme hakkına sahip olmasını sağlayan POİYT paylarını bir daha Mansimov’un sahibi olduğu Malta merkezli firması Palmali Marina Holding Company Limited firmasına devrediyor. Alizade, yani RSR Holding’in POİYT’deki paylarını niye Yalıkavak’taki marina devralındıktan üç ay daha sonra Mansimov’a sattığı ise meçhul.
bu biçimdelikle POİYT şirketinin tamamı Mansimov’un denetimine geçerken pay dağılımı yüzde 50 İstanbul merkezli POTA, yüzde 50 Malta merkezli Palmali Marina Holding oluyor.
POİYT şirketinin pay dağılımının değerli olmasının niçini, Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı firmasındaki payları.
Birkaç ay daha sonra 7 Temmuz 2011’de Mansimov pay dağılımında bir daha değişikliğe giderek POİYT şirketinin yüzde 99,997’lik kesimini Palmali Otelcilik Turizm ve Acentelik Limited (POTA)’ya devrederken, firma ismine süreç yapabilmesi için Palmali Şirketler Kümesi Finans Yöneticisi Nuray Nurcihan Perker’e payların yüzde 0.003’ünü devrediyor. bu biçimdelikle Yalıkavak Limanı’nın denetimi artık büyük ölçüde POTA şirketine geçmiş oluyor.
Bundan daha sonra Mansimov hem kendi ismiyle tıpkı vakitte sahibi olduğu POİYT ve POTA firmalarıyla denetim ettiği Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı Yatırım ve Ticaret şirketinin idare konseyine Fatih Berber, Alaattin Aykaç ve Mehmet Erçil üzere sonrasındasında kendisini Gülen yapılanması mensubu olduğu suçlamasıyla ihbar edecek Palmali Holding çalışanlarını atıyor.
RSR Holding iştirake geri dönüyor
Üç hafta daha sonra 29 Temmuz 2011’de Mansimov, bu defa Bodrum Yalıkavak limanını işleten POİYT’in sahibi olan POTA’nın pay dağılımında değişiklik yapıyor.
Dokümanlara bakılırsa bu biçimdeki kıymeti 31.400.000 TL olan POTA şirketinin paylarının yarısını Malta’daki şirketi Palmali Marina Holding’e devrederken yarısını da kendi üstünde tutuyor.
Tam 6 ay daha sonra 27 Şubat 2012’de ise Mansimov, RSR Holding’den alıp Malta’daki şirketine devrettiği Yalıkavak Marina’yı denetim etmesini sağlayan POTA şirketi paylarının yarısını RSR Holding’e yine satıyor. Alizade, Singapur’daki şirketi üzerinden Yalıkavak Marina’ya bir daha ortak oluyor.
Devlet toprağını offshore firma işletiyor
bu biçimdece devlet yeri üstündeki işletmenin payları kuşkulu bir biçimde offshore firmalar içinde gidip geliyor.
Avrupa polis teşkilatı EUROPOL’a göre vergi cennetlerinde açılan firmalar, çoklukla vergiden kaçınmanın yanı sıra kara para aklamak için de kuruluyor. Offshore şirketler kurmak yasa dışı olmasa da etik olarak tartışmalı. Kamu malı olan devlet yerlerindeki işletmelerin offshore şirketlere aktarılması ise bu dönemi daha da tartışmalı hale getiriyor.
DW Türkçe’nin ulaştığı Pandora Papers evraklarına bakılırsa RSR Holding, POTA’nın yüzde 50 payı için Mansimov’a ilişkin olan Malta’daki Palmali Marina Holding’e 43.750.000 ABD Doları ödüyor. Bu alımı için RSR Holding ismine mukaveleye imza atan kişi ise Agshin Salimov. Azerbaycan vatandaşı Salimov hem de SOCAR Petkim’in satış müdürü.
11 Nisan 2012 tarihinde Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı şirketine, Mansimov’un sekiz kardeşinden biri olan ve daha sonradan davalık olacakları Marif Mansimov, şirketi “en geniş manasıyla temsil etmesi” için müdür olarak atanıyor.
Alizade 2015’te “tam yetki sahibi”
Yaklaşık dokuz ay daha sonra 11 Ocak 2013 tarihinde de Mansimov, Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı şirketinin idare konseyinden istifa ediyor. Yerine Mehmet Sertaç Şevki Demirtaş atanıyor. 9 Nisan 2014’te ise Mehmet Ağar’ın oğlu AKP Elazığ milletvekili Zülfü Tolga Ağar da idare heyeti üyesi oluyor.
28 Nisan 2015 tarihinde Bodrum Yalıkavak’ın paylarını elinde bulunduran Mansimov ve RSR Holding iştirakindeki POTA şirketinde imza yetkilerinin değiştirilmesi sonucu alınıyor.
POTA’ya ait Palmali Otel İşletmeleri Yatırım ve Turizm (POİYT) şirketinin müdürleri ve imza yetkileri de 13 Mayıs 2015’te alınan kararla değiştiriliyor. bu biçimdece RSR Holding’in sahibi Alizade, Mansimov ile ortak olduğu iki firmada da tam yetkiye sahip oluyor.
Kıymeti 51 milyon Euro
Mansimov’un Palmali Marina Holding şirketinin ismini andıran bir daha Malta merkezli “Palmarina Holding Limited” adında öteki bir şirket, Alizade’nin Bodrum’daki marinada tam yetkili olmasından yaklaşık sekiz ay daha sonra 14 Ocak 2016’da kuruluyor.
Şirketin sahibi Mubariz Mansimov değil, Anar Alizade’nin Birleşik Arap Emirlikleri’nde kurduğu Aspect Consultancies F.Z.E isimli şirket. Bir ay daha sonra, 5 Şubat 2016’da ise Bodrum Yalıkavak limanındaki payların sahibi POTA, bütün paylarını yeni kurulan “Palmarina Holding Limited”e aktarıyor. bu biçimdelikle Mansimov’un Bodrum Yalıkavak Marina ile alakası bitmiş oluyor.
Malta’daki “Palmarina Holding Limited” şirketi tıpkı hafta Mansimov’un sahibi olduğu Istanbul Edition Hotel’i de bünyesinde bulunduran “Palmali Emlak Geliştirme Otelcilik ve Turizm” şirketinin de yüzde 50’sini alıyor. Geri kalan yüzde 50’si ise RSR Holding’e devrediliyor.
Pay bölümlerinin akabinde Malta merkezli “Palmarina Holding Limited” şirketinin ismi “Yalıkavak Holding Limited” olarak değiştiriliyor. DW Türkçe’nin incelediği dokümanlara bakılırsa 2018 yılında firmanın varlıklarının toplam kıymeti 51 milyon euro iken birebir tarihte RSR Holding’in varlıkları 151 milyon dolar olarak kayıtlara geçiyor.
Mubariz Mansimov ise eski çalışanları tarafınca dolandırıldığını argüman ediyor. Mansimov, bunun üzerine Marina’nın pahasının 220 milyon dolar olduğunu lakin 31 milyon dolar ödendiğini belirterek Palmarina Holding ve RSR Holding’e evvel Bodrum’da akabinde İstanbul’da dava açtı. İki dava da Mansimov’un aleyhine sonuçlandı. Alizade, Mansimov’un eski çalışanı ve CEO’su Alaattin Aykaç ile eski yöneticileri Ali Kemal Çelikten ve Mehmet Ercil beraat etti. Karar istinafa gitti.
Yıldırım Demirören devrinde Türkiye Futbol Federasyonu Dış Münasebetlerden Sorumlu İdare Şurası Üyeliği de yapan Alaattin Aykaç’ın Palmali Holding’den ayrıldıktan daha sonra Ali Kemal Çelikten ile offshore firmalar kurdukları basına yansımıştı.
Eylül 2018’de Yalıkavak Marina’nın idare heyeti lideri olan İçişleri Bakanı Mehmet Ağar ise Sözcü Gazetesi’ne yaptığı açıklamada, Marina’nın yüzde 100 payı için belirlenen 220 milyon dolarlık bedelin brüt kıymet olduğu söylemiş oldu. Bu sayıdan 82 milyon dolar olan şirket borçlarının düşüldüğünü, kalan 138 milyon dolarlık pahanın de yüzde 10’unun Mehmet Mustafa Ergen’e ilişkin olduğunu tabir eden Ağar, Mansimov’dan RSR Holding’e devredilen yüzde 45’lik payların kıymetinin 62 milyon dolar olduğunu bundan Mansimov’un borçlarının düşüldüğünü ve tarafların yaklaşık 33 milyon dolarlık ödeme üzerinde anlaştığını aktardı.
Çabukla artırılan sermaye
Marina satışının yanı sıra pay dağılımıyla ilgili yaşanan türel sorunlar de dokümanlara yansıdı.
Buna bakılırsa Mansimov, Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı şirketini aldıktan daha sonra 15 Temmuz 2011’de yapılan idare kurulu toplantısında firmanın önemli bir iflas tehlikesi altında olduğunu belirterek sermaye artırımına gitmek istedi. Ancak Cefi Jozef Kamhi’nin eski ortaklarından ve şirketin hali hazırda hissedarlarından Mehmet Mustafa Ergen’in avukatı, taraflarına gereğince bilgilendirme yapılmadığını belirterek sermaye artış talebinin “azınlık payına sahip ortakların haklarını kullanamamalarına yönelik bir girişim” olduğu nedeni öne sürülerek sermaye artırımına muhalefet etti ve evvela “şirketin mali datalarının ortakların kontrolüne açılmasını” talep etti.
Sermaye artırımı öncesi 700 milyon payı olan şirketin 70 milyon (yüzde 10) payını elinde bulunduran Mehmet Mustafa Ergen, Mansimov’un yapmak istediği sermaye artırımı daha sonrasında 7 milyar payın 70 milyonuna sahip olacak, hissesi yüzde 1’e düşecekti. DW Türkçe’nin incelediği evraklarda Mehmet Mustafa Ergen’ın bu itirazı daha sonrasında sermaye artırımının durdurulması için bir dava da açtığı ortaya çıktı. Ama Pandora Papers evraklarına bakılırsa Mansimov’un şirketleri, bu biçimde bir dava yokmuş ve dava sonuçlanmadan önce sermaye artırımı yasal bir biçimde onaylanmış üzere süreç yaptılar.
Eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar’ın yaptığı açıklamalarla kamuoyunda birinci kere duyulan Mehmet Mustafa Ergen, Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanları Yatırım A.Ş’nin ana hissedarı olduğu 2003 yılında Cefi Jozef Kamhi tarafınca İstanbul’da PortBodrum ismiyle kurulan beş farklı şirkette de idare konseyi lider yardımcısı görünüyordu.
Bitmeyen varlık transferleri
Mansimov her ne kadar kamuoyunda daha fazla Yalıkavak Marina ile ilişkilendirilse de dünyanın en zenginlerinin yer aldığı Forbes 500 listesine girmesini sağlayan işi gemicilik. Azerbaycan Devleti petrol şirketi SOCAR ve Rus güç devi Lukoil ile uzun vadeli nakliyat mutabakatları yapan Mansimov, Hazar Denizi ve Karadeniz’de Azeri ve Rus petrollerinin büyük bir kısmını taşıyordu.
Lakin siyasi alakalarını kullanarak aldığı uzun vadeli kontratlarla şirketlerini süratle büyüten Mansimov’un yaptığı bu muahedeleri kaybetmesi de süratli oldu. Rus petrol şirketi Lukoil’e bağlı Litasco, 2015’te Palmali Denizcilik ile ortalarındaki mukaveleyi feshetti. Palmali Denizcilik, ortalarındaki mukaveleyi bitim tarihindilk evvel fesh ettiği için Lukoil’e tazminat davası açsa da dava reddedildi. Mansimov, Palmali’nin yükümlülüklerini ihlal ettiği nedeni öne sürülerek 2018’de SOCAR ve SOCAR Grubu’na ilişkin şirketler tarafınca açılan davalar kararı ise 2020’de 49,5, 2021’de 240 milyon dolar tazminat ödemeye mahkum edildi.
Türkiye’de de iktidarla uygun bağlantılar içerisinde olan Mansimov, teze bakılırsa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın isteğiyle Türk vatandaşı olmuştu. 2014’te Erdoğan’ın kardeşi Mustafa Erdoğan, oğlu Necmettin Bilal Erdoğan ve eniştesi Ziya İlgen’in ortak olduğu BMZ Group Denizcilik Şirketi’nin 10 adet gemi alımı için Palmali’den kredi aldığı, şirketin sonrasındasında bu gemileri Palmali’ye kiraladığı haberlere yansımıştı.
Avrupa araştırmacı gazetecilik ağı olan EIC tarafınca 2017’de yayınlanan Malta Files ise Mansimov’un, Erdoğan’ın ailesiyle offshore şirketler üzerinden ticari ilgileri olduğu argümanlarını gündeme getirmişti.
Birinci şirketini 1998’de kurdu
Mansimov, Türkiye’deki birinci şirketini 27 Ekim 1998’de “Palmali Gemi Hizmetleri ve Acentelik” ismiyle kurdu. Gemicilik faaliyetlerini bu şirket üzerinden yürütüyordu. Lakin 29 Aralık 2009’da “Pal Gemi Hizmetleri ve Acentelik” isminde bir firma kurup toplam kıymeti 7.842.659,68 TL (bu biçimdeki kıymetiyle 5 milyon 280 bin dolar) olan 12 adet mal varlığını birebir sermaye olarak bu şirkete aktardı. Bu varlıklar içinde Türkiye’den beş, Rusya’dan dört, Ukrayna ve Gürcistan’dan da birer firma var.
Farklı ülkelerde şirketlerine dava açılırken Mansimov, Türkiye’de yeni şirketler kurmaya devam etti. Dokümanlara bakılırsa Mansimov, Türkiye’de Palmali ismindeki son şirketini 28 Mayıs 2018’de kurdu. Bu süreçler bitmeyen bir sermaye ve varlık transferine işaret ederken 7 Ekim 2021 tarihindeki kararla Mansimov’un Türkiye’deki mal varlıklarına el konuldu.
Gülen yapılanmasına üyelikten yürütülen soruşturma kapsamında 15 Mart 2020’de gözaltına alınan Mansimov, 17 Mart’ta tutuklandı. Evvel mesken hapsine çevrilen tutukluluk hali, beş yıllık cezasının onanmasından daha sonra İstanbul hudutlarını terk etmemek kaydıyla isimli denetim önlemine dönüştürüldü.
Yalıkavak Marina’dan açıklama
Avukatları aracılığıyla ulaştığımız Mübariz Mansimov, DW Türkçe’nin sorularını cevapsız bıraktı. Yalıkavak Marina ise çeşitli kollarda yatırımları bulunan özel bir memleketler arası sermaye şirketinin yatırımı olduğunu belirtirken şirket siyaseti gereği bâtın finansal ayrıntıları açıklamalarının mümkün olmadığına işaret etti.
Yalıkavak Marina bununla birlikte medyada yer alan haberlerin hiç birinin gerçeği yansıtmadığını belirtip bu hususlarla ilgili olarak Türkiye Cumhuriyeti yargı mercilerine intikal eden davaların tamamının şirketlerinin lehine sonuçlandığını bildirdi.
DW Türkçe’nin yaptığı araştırmaya göre, 2007 yılında Türkiye vatandaşlığına geçip Gurbanoğlu soyadını kullanmaya başlayan Azerbeycan asıllı iş adamı Mubariz Mansimov, Türkiye’de en az 23, Malta’da ise en az 67 firma kurdu. Firmaların kuruluş, satış, el değiştiriş ve kapanış öyküleri dikkat alımlı detaylarla dolu. Kamuoyunun uzun bir müddetdir tartıştığı Yalıkavak Marina’yı işleten Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı Yatırım ve Ticaret şirketinin kıssası de bunlardan biri.
Bodrum Yalıkavak Marina’nın ismi, organize hata örgütü başkanı olmakla suçlanan Sedat Peker’in Mayıs ve Haziran ayında yaptığı açıklamalarla gündeme gelmişti. Eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar’ı Gülen yapılanması davasında ceza alıp tahliye edilen Palmali Holding’in sahibi Mansimov’a “kumpas kurmakla” suçlayan Peker’in savına bakılırsa Ağar, Mansimov’u tehdit ederek Bodrum’daki Yalıkavak Marina’ya el koymuştu. Ağar da Sözcü gazetesine Marina ile ilgili yaptığı açıklamada “Ben olmasam mafya çökerdi” sözünü kullanmıştı. O sırada Ağar Bodrum Yalıkavak’ın İdare Şurası Lideri, oğlu AKP Millletvekili Zülfü Tolga Ağar ise İdare Heyeti Üyesi’ydi. Tolga Ağar, Temmuz 2018’de milletvekili olarak bakılırsave başlamadan beş gün evvel şirketin idare heyetinden istifa etmiş fakat iki ay daha sonra, 27 Eylül 2018’de nazaranvine geri dönmüştü. Peker, çabucak sonrasında yeni bir argüman daha ortaya atarak Marina’da ayrıyeten akaryakıt istasyonu işleten Mehmet Ağar’ı mazot kaçakçılığıyla suçlamıştı. Argümanları yalanlayan Mehmet Ağar ve oğlu Tolga Ağar mayıs sonunda şirket idaresinden ayrıldı.
Mansimov marinanın paylarını nasıl aldı?
Bodrum Yalıkavak’ın kıssası ise aslında 1995 yılında Cefi Jozeh Kamhi’nin katıldığı bir ihaleye kadar gidiyor. Bir periyot DYP milletvekilliği de yapan Cefi Jozeh Kamhi, 1995 yılında kendi tabiriyle 17 bakanlıktantoplam 12 bin 208 imza alarak Bodrum’un el değmemiş koylarından birini Ulusal Emlak’tan 49 yıllığına kiralıyor. Kamhi, Akdeniz fokunun uğrak yerlerinden biri olması niçiniyle çevrecilerin karşı çıkmasına karşın 1997 yılında Bodrum Yalıkavak Turizm Yat Limanı firması üzerinden bölgeyi büyük bir yat limanına dönüştürmeye başlıyor.
2009 yılının Mart ve Nisan aylarında ise Mubariz Mansimov ise Türkiye’de iki adet şirket kurdu: Palmali Otelcilik Turizm ve Acentelik Limited (POTA) ve Palmali Otel İşletmeleri Yatırım ve Turizm Limited (POİYT).
POTA, 10 Mart 2009’da 3 milyon TL sermaye ile İstanbul’da kuruldu. Şirket paylarının yüzde 100’ü Mansimov’a aitti. POİYT ise 28 Nisan 2009’da RSR Holding iştirakinde kuruldu. Şirketin pay dağılımı, 7 Mayıs 2010 tarihindeki sicil kayıtlarına yüzde 50 RSR Holding, yüzde 50 POTA olarak yansıdı.
Mansimov, bu şirketleri kurarken basında çıkan haberlere nazaran Profilo Holding’in sahibi ve PORTBODRUM firmaları ile Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı firmalarının kurucusu Cefi Jozef Kamhi iflas etmek üzereydi. O periyoda kadar marinaya 52 milyon dolar yatırım yaptığını belirten Kamhi, marinanın bedelinin en az 80 milyon dolar olduğunu belirtiyordu.
Ancak periyodun turizm haber sitelerinde çıkan haberlere göre marinanın hisseleri Mubariz Mansimov’a 13 Aralık 2010’da 42 milyon dolar karşılığında satıldı.
Alizade’nin birinci paydaşlığı 2010’da
Pandora Papers sızıntılarında da isimleri geçen Kamhi Ailesi’nden Cefi Jozef Kamhi, Bodrum’daki Yalıkavak koyunu işletme hakkını elinde bulunduran firmadaki paylarının bir kısmını Mübariz Mansimov’a, geri kalanını da RSR Holding ile Mansimov’un ortağı olduğu POİYT şirketine sattı.
DW Türkçe’nin incelediği belgelerde Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı firmasının satışı daha sonrası pay dağılımı ile ilgili birbiriyle çelişen evraklar olsa da Ticaret Sicil Gazetesi’nde şirketin yüzde 90 payının POİYT şirketi ve Mubariz Mansimov’a geçtiği görülüyor.
Pandora Papers dokümanlarına gore POİYT’nin yüzde 50 payına sahip RSR Holding ise bir vergi cenneti olan Singapur’da offshore servis sağlayıcısı AsiaCiti Trust üzerinden 2007 yılında kuruluyor. Sahibinin Azerbaycan vatandaşı Anar Alizade olduğu holding, aslında bir daha Alizade’ye ilişkin olan Birleşik Arap Emirlikleri’nde şurası Sirius Consultancies FzE isimli şirketin iştiraki.
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR’ın CEO’su Rövnek Abdullayev’in kuzeni olan Alizade, üst seviye yetkililerle akrabalık bağlantısını gizlemek için Aliyev olan soyadını Alizade olarak değiştirmişti. Soyadı değişikliği sızdırılan RSR dokümanlarına de yansıdı. Belgelere göre 8 Ocak 2014’te Alizade soyadının bankaya “uygun bir biçimde” bildirilme sonucu alındı. Alizade’nin 2013’te Türk vatandaşı olduğu ve Arda Akın ismiyle bir pasaport daha aldığı da argüman ediliyor.
Kuşkulu pay periyodu
DW Türkçe’nin incelediği evraklara bakılırsa, 17 Mart 2011’de ise RSR Holding, Bodrum Yalıkavak’taki marinanın işletme hakkına sahip olmasını sağlayan POİYT paylarını bir daha Mansimov’un sahibi olduğu Malta merkezli firması Palmali Marina Holding Company Limited firmasına devrediyor. Alizade, yani RSR Holding’in POİYT’deki paylarını niye Yalıkavak’taki marina devralındıktan üç ay daha sonra Mansimov’a sattığı ise meçhul.
bu biçimdelikle POİYT şirketinin tamamı Mansimov’un denetimine geçerken pay dağılımı yüzde 50 İstanbul merkezli POTA, yüzde 50 Malta merkezli Palmali Marina Holding oluyor.
POİYT şirketinin pay dağılımının değerli olmasının niçini, Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı firmasındaki payları.
Birkaç ay daha sonra 7 Temmuz 2011’de Mansimov pay dağılımında bir daha değişikliğe giderek POİYT şirketinin yüzde 99,997’lik kesimini Palmali Otelcilik Turizm ve Acentelik Limited (POTA)’ya devrederken, firma ismine süreç yapabilmesi için Palmali Şirketler Kümesi Finans Yöneticisi Nuray Nurcihan Perker’e payların yüzde 0.003’ünü devrediyor. bu biçimdelikle Yalıkavak Limanı’nın denetimi artık büyük ölçüde POTA şirketine geçmiş oluyor.
Bundan daha sonra Mansimov hem kendi ismiyle tıpkı vakitte sahibi olduğu POİYT ve POTA firmalarıyla denetim ettiği Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı Yatırım ve Ticaret şirketinin idare konseyine Fatih Berber, Alaattin Aykaç ve Mehmet Erçil üzere sonrasındasında kendisini Gülen yapılanması mensubu olduğu suçlamasıyla ihbar edecek Palmali Holding çalışanlarını atıyor.
RSR Holding iştirake geri dönüyor
Üç hafta daha sonra 29 Temmuz 2011’de Mansimov, bu defa Bodrum Yalıkavak limanını işleten POİYT’in sahibi olan POTA’nın pay dağılımında değişiklik yapıyor.
Dokümanlara bakılırsa bu biçimdeki kıymeti 31.400.000 TL olan POTA şirketinin paylarının yarısını Malta’daki şirketi Palmali Marina Holding’e devrederken yarısını da kendi üstünde tutuyor.
Tam 6 ay daha sonra 27 Şubat 2012’de ise Mansimov, RSR Holding’den alıp Malta’daki şirketine devrettiği Yalıkavak Marina’yı denetim etmesini sağlayan POTA şirketi paylarının yarısını RSR Holding’e yine satıyor. Alizade, Singapur’daki şirketi üzerinden Yalıkavak Marina’ya bir daha ortak oluyor.
Devlet toprağını offshore firma işletiyor
bu biçimdece devlet yeri üstündeki işletmenin payları kuşkulu bir biçimde offshore firmalar içinde gidip geliyor.
Avrupa polis teşkilatı EUROPOL’a göre vergi cennetlerinde açılan firmalar, çoklukla vergiden kaçınmanın yanı sıra kara para aklamak için de kuruluyor. Offshore şirketler kurmak yasa dışı olmasa da etik olarak tartışmalı. Kamu malı olan devlet yerlerindeki işletmelerin offshore şirketlere aktarılması ise bu dönemi daha da tartışmalı hale getiriyor.
DW Türkçe’nin ulaştığı Pandora Papers evraklarına bakılırsa RSR Holding, POTA’nın yüzde 50 payı için Mansimov’a ilişkin olan Malta’daki Palmali Marina Holding’e 43.750.000 ABD Doları ödüyor. Bu alımı için RSR Holding ismine mukaveleye imza atan kişi ise Agshin Salimov. Azerbaycan vatandaşı Salimov hem de SOCAR Petkim’in satış müdürü.
11 Nisan 2012 tarihinde Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı şirketine, Mansimov’un sekiz kardeşinden biri olan ve daha sonradan davalık olacakları Marif Mansimov, şirketi “en geniş manasıyla temsil etmesi” için müdür olarak atanıyor.
Alizade 2015’te “tam yetki sahibi”
Yaklaşık dokuz ay daha sonra 11 Ocak 2013 tarihinde de Mansimov, Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı şirketinin idare konseyinden istifa ediyor. Yerine Mehmet Sertaç Şevki Demirtaş atanıyor. 9 Nisan 2014’te ise Mehmet Ağar’ın oğlu AKP Elazığ milletvekili Zülfü Tolga Ağar da idare heyeti üyesi oluyor.
28 Nisan 2015 tarihinde Bodrum Yalıkavak’ın paylarını elinde bulunduran Mansimov ve RSR Holding iştirakindeki POTA şirketinde imza yetkilerinin değiştirilmesi sonucu alınıyor.
POTA’ya ait Palmali Otel İşletmeleri Yatırım ve Turizm (POİYT) şirketinin müdürleri ve imza yetkileri de 13 Mayıs 2015’te alınan kararla değiştiriliyor. bu biçimdece RSR Holding’in sahibi Alizade, Mansimov ile ortak olduğu iki firmada da tam yetkiye sahip oluyor.
Kıymeti 51 milyon Euro
Mansimov’un Palmali Marina Holding şirketinin ismini andıran bir daha Malta merkezli “Palmarina Holding Limited” adında öteki bir şirket, Alizade’nin Bodrum’daki marinada tam yetkili olmasından yaklaşık sekiz ay daha sonra 14 Ocak 2016’da kuruluyor.
Şirketin sahibi Mubariz Mansimov değil, Anar Alizade’nin Birleşik Arap Emirlikleri’nde kurduğu Aspect Consultancies F.Z.E isimli şirket. Bir ay daha sonra, 5 Şubat 2016’da ise Bodrum Yalıkavak limanındaki payların sahibi POTA, bütün paylarını yeni kurulan “Palmarina Holding Limited”e aktarıyor. bu biçimdelikle Mansimov’un Bodrum Yalıkavak Marina ile alakası bitmiş oluyor.
Malta’daki “Palmarina Holding Limited” şirketi tıpkı hafta Mansimov’un sahibi olduğu Istanbul Edition Hotel’i de bünyesinde bulunduran “Palmali Emlak Geliştirme Otelcilik ve Turizm” şirketinin de yüzde 50’sini alıyor. Geri kalan yüzde 50’si ise RSR Holding’e devrediliyor.
Pay bölümlerinin akabinde Malta merkezli “Palmarina Holding Limited” şirketinin ismi “Yalıkavak Holding Limited” olarak değiştiriliyor. DW Türkçe’nin incelediği dokümanlara bakılırsa 2018 yılında firmanın varlıklarının toplam kıymeti 51 milyon euro iken birebir tarihte RSR Holding’in varlıkları 151 milyon dolar olarak kayıtlara geçiyor.
Mubariz Mansimov ise eski çalışanları tarafınca dolandırıldığını argüman ediyor. Mansimov, bunun üzerine Marina’nın pahasının 220 milyon dolar olduğunu lakin 31 milyon dolar ödendiğini belirterek Palmarina Holding ve RSR Holding’e evvel Bodrum’da akabinde İstanbul’da dava açtı. İki dava da Mansimov’un aleyhine sonuçlandı. Alizade, Mansimov’un eski çalışanı ve CEO’su Alaattin Aykaç ile eski yöneticileri Ali Kemal Çelikten ve Mehmet Ercil beraat etti. Karar istinafa gitti.
Yıldırım Demirören devrinde Türkiye Futbol Federasyonu Dış Münasebetlerden Sorumlu İdare Şurası Üyeliği de yapan Alaattin Aykaç’ın Palmali Holding’den ayrıldıktan daha sonra Ali Kemal Çelikten ile offshore firmalar kurdukları basına yansımıştı.
Eylül 2018’de Yalıkavak Marina’nın idare heyeti lideri olan İçişleri Bakanı Mehmet Ağar ise Sözcü Gazetesi’ne yaptığı açıklamada, Marina’nın yüzde 100 payı için belirlenen 220 milyon dolarlık bedelin brüt kıymet olduğu söylemiş oldu. Bu sayıdan 82 milyon dolar olan şirket borçlarının düşüldüğünü, kalan 138 milyon dolarlık pahanın de yüzde 10’unun Mehmet Mustafa Ergen’e ilişkin olduğunu tabir eden Ağar, Mansimov’dan RSR Holding’e devredilen yüzde 45’lik payların kıymetinin 62 milyon dolar olduğunu bundan Mansimov’un borçlarının düşüldüğünü ve tarafların yaklaşık 33 milyon dolarlık ödeme üzerinde anlaştığını aktardı.
Çabukla artırılan sermaye
Marina satışının yanı sıra pay dağılımıyla ilgili yaşanan türel sorunlar de dokümanlara yansıdı.
Buna bakılırsa Mansimov, Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı şirketini aldıktan daha sonra 15 Temmuz 2011’de yapılan idare kurulu toplantısında firmanın önemli bir iflas tehlikesi altında olduğunu belirterek sermaye artırımına gitmek istedi. Ancak Cefi Jozef Kamhi’nin eski ortaklarından ve şirketin hali hazırda hissedarlarından Mehmet Mustafa Ergen’in avukatı, taraflarına gereğince bilgilendirme yapılmadığını belirterek sermaye artış talebinin “azınlık payına sahip ortakların haklarını kullanamamalarına yönelik bir girişim” olduğu nedeni öne sürülerek sermaye artırımına muhalefet etti ve evvela “şirketin mali datalarının ortakların kontrolüne açılmasını” talep etti.
Sermaye artırımı öncesi 700 milyon payı olan şirketin 70 milyon (yüzde 10) payını elinde bulunduran Mehmet Mustafa Ergen, Mansimov’un yapmak istediği sermaye artırımı daha sonrasında 7 milyar payın 70 milyonuna sahip olacak, hissesi yüzde 1’e düşecekti. DW Türkçe’nin incelediği evraklarda Mehmet Mustafa Ergen’ın bu itirazı daha sonrasında sermaye artırımının durdurulması için bir dava da açtığı ortaya çıktı. Ama Pandora Papers evraklarına bakılırsa Mansimov’un şirketleri, bu biçimde bir dava yokmuş ve dava sonuçlanmadan önce sermaye artırımı yasal bir biçimde onaylanmış üzere süreç yaptılar.
Eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar’ın yaptığı açıklamalarla kamuoyunda birinci kere duyulan Mehmet Mustafa Ergen, Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanları Yatırım A.Ş’nin ana hissedarı olduğu 2003 yılında Cefi Jozef Kamhi tarafınca İstanbul’da PortBodrum ismiyle kurulan beş farklı şirkette de idare konseyi lider yardımcısı görünüyordu.
Bitmeyen varlık transferleri
Mansimov her ne kadar kamuoyunda daha fazla Yalıkavak Marina ile ilişkilendirilse de dünyanın en zenginlerinin yer aldığı Forbes 500 listesine girmesini sağlayan işi gemicilik. Azerbaycan Devleti petrol şirketi SOCAR ve Rus güç devi Lukoil ile uzun vadeli nakliyat mutabakatları yapan Mansimov, Hazar Denizi ve Karadeniz’de Azeri ve Rus petrollerinin büyük bir kısmını taşıyordu.
Lakin siyasi alakalarını kullanarak aldığı uzun vadeli kontratlarla şirketlerini süratle büyüten Mansimov’un yaptığı bu muahedeleri kaybetmesi de süratli oldu. Rus petrol şirketi Lukoil’e bağlı Litasco, 2015’te Palmali Denizcilik ile ortalarındaki mukaveleyi feshetti. Palmali Denizcilik, ortalarındaki mukaveleyi bitim tarihindilk evvel fesh ettiği için Lukoil’e tazminat davası açsa da dava reddedildi. Mansimov, Palmali’nin yükümlülüklerini ihlal ettiği nedeni öne sürülerek 2018’de SOCAR ve SOCAR Grubu’na ilişkin şirketler tarafınca açılan davalar kararı ise 2020’de 49,5, 2021’de 240 milyon dolar tazminat ödemeye mahkum edildi.
Türkiye’de de iktidarla uygun bağlantılar içerisinde olan Mansimov, teze bakılırsa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın isteğiyle Türk vatandaşı olmuştu. 2014’te Erdoğan’ın kardeşi Mustafa Erdoğan, oğlu Necmettin Bilal Erdoğan ve eniştesi Ziya İlgen’in ortak olduğu BMZ Group Denizcilik Şirketi’nin 10 adet gemi alımı için Palmali’den kredi aldığı, şirketin sonrasındasında bu gemileri Palmali’ye kiraladığı haberlere yansımıştı.
Avrupa araştırmacı gazetecilik ağı olan EIC tarafınca 2017’de yayınlanan Malta Files ise Mansimov’un, Erdoğan’ın ailesiyle offshore şirketler üzerinden ticari ilgileri olduğu argümanlarını gündeme getirmişti.
Birinci şirketini 1998’de kurdu
Mansimov, Türkiye’deki birinci şirketini 27 Ekim 1998’de “Palmali Gemi Hizmetleri ve Acentelik” ismiyle kurdu. Gemicilik faaliyetlerini bu şirket üzerinden yürütüyordu. Lakin 29 Aralık 2009’da “Pal Gemi Hizmetleri ve Acentelik” isminde bir firma kurup toplam kıymeti 7.842.659,68 TL (bu biçimdeki kıymetiyle 5 milyon 280 bin dolar) olan 12 adet mal varlığını birebir sermaye olarak bu şirkete aktardı. Bu varlıklar içinde Türkiye’den beş, Rusya’dan dört, Ukrayna ve Gürcistan’dan da birer firma var.
Farklı ülkelerde şirketlerine dava açılırken Mansimov, Türkiye’de yeni şirketler kurmaya devam etti. Dokümanlara bakılırsa Mansimov, Türkiye’de Palmali ismindeki son şirketini 28 Mayıs 2018’de kurdu. Bu süreçler bitmeyen bir sermaye ve varlık transferine işaret ederken 7 Ekim 2021 tarihindeki kararla Mansimov’un Türkiye’deki mal varlıklarına el konuldu.
Gülen yapılanmasına üyelikten yürütülen soruşturma kapsamında 15 Mart 2020’de gözaltına alınan Mansimov, 17 Mart’ta tutuklandı. Evvel mesken hapsine çevrilen tutukluluk hali, beş yıllık cezasının onanmasından daha sonra İstanbul hudutlarını terk etmemek kaydıyla isimli denetim önlemine dönüştürüldü.
Yalıkavak Marina’dan açıklama
Avukatları aracılığıyla ulaştığımız Mübariz Mansimov, DW Türkçe’nin sorularını cevapsız bıraktı. Yalıkavak Marina ise çeşitli kollarda yatırımları bulunan özel bir memleketler arası sermaye şirketinin yatırımı olduğunu belirtirken şirket siyaseti gereği bâtın finansal ayrıntıları açıklamalarının mümkün olmadığına işaret etti.
Yalıkavak Marina bununla birlikte medyada yer alan haberlerin hiç birinin gerçeği yansıtmadığını belirtip bu hususlarla ilgili olarak Türkiye Cumhuriyeti yargı mercilerine intikal eden davaların tamamının şirketlerinin lehine sonuçlandığını bildirdi.