JoKeR
Active member
Osmanlı Devleti için bir değişim ve dönüşüm devri olan 19. yüzyıldan günümüze uzanan bir ailenin kıssasını anlatan Şiroziler isimli kitap, Dr. Muharrem Varol tarafınca kaleme alınmış. Sultan II. Mahmud ile başlayan merkezi idaresi güçlendirme uğraşlarının devletin taşrada gücü elinde bulunduran ayanlarla yeri geldiğinde uzlaşma yeri geldiğinde de çatışma ile neticelenecek siyasetler izlemesine niye olduğu süreçte merkezi idarenin muhatap olduğu ayanlardan biri de Sirozi İsmail Bey’dir. Sirozi İsmail Beyefendi ve soyundan gelenler, Osmanlı topraklarında varlığını hissettiren değişim rüzgarından etkilenir. Osmanlının son periyotlarında ayanlıktan ilmiyeye evrilen Sirozi ailesinin hikayesi cumhuriyetle birlikte vatandaşlığa dönüşür.
SİROZ’UN ŞÖHRETLİ AYANLARI
Bugünkü Yunanistan sonları içerisinde bulunan Siroz, beş asır Osmanlıların elinde kalmış ve Rumeli’de tipik bir Osmanlı kentine dönüşür. Bu kentin en şöhretli ayanlardan biri olan Sirozî İsmail Beyefendi, 1808’de ordusuyla Davud Paşa sahrasına gelmiş ve Sened-i İttifak metnine imza atmış bir isimdir. bununla birlikte Sirozi İsmail Beyefendi, adeta bir Osmanlı akıncı beyefendisi üzere Ruslar, Avusturyalılar ve Sırplarla harbe tutuşmuş, askeriyle birlikte kaç seferlere katılmış bir gazidir. O denli ki I. Mahmud, kendisini Sadabad’da gördüğünde, “Bey ne hoş askerlerin var!” diyerek onu över.
Kemal Onan
İsameddin Efendi
İsameddin Efendi’nin mezarı
Asilzâde yaşantısı ile dikkat çeken Sirozî İsmail Bey’in oğlu Yusuf Muhlis Paşa ise Tanzimat Fermanı okunduğunda İstanbul’dadır. Yusuf Muhlis Paşa ise divan şiiri yazan bir şair ve beraberinde periyodun faal bir paşasıdır. Tepedelenli Olayı, Mora İsyanı ve Varna Kalesi kuşatmasında isminden kelam edilen meşhurlardan biridir.
Devletin merkezî otoritesinin arttığı ve lokal hanedanlıklarının gücünün azaldığı bir ortamda dahi bu aile kendi bölgelerinde aktifliğini devam ettirir. Hatta Sultan II. Abdülhamid’in devrilmesine yol açan II. Meşrutiyet’in ilanı için Yıldız Sarayı’na telgraf çekenler içinde Sirozîlerin torunları olan Müftüzâdeler de vardır. Bölgedeki İttihat ve Terakki oluşumu içerisinde kuvvetli bir damar olan Sirozîler ve Müftüzâdeler, Balkan Harbi daha sonrasında yurtlarını terk ederek payitahta göç ederler.
YEŞİLÇAM’DA SİROZÎ AİLESİ
Türk tiyatro ve sinemasının en maruf simalarında Metin Serezli ve Nevra Serezli, Sirozî ailesinin cumhuriyet periyodu jenerasyonu olarak Yeşilçam sinemalarında Türk izleyicisinin hayranlığını kazanır. Metin Serezli’nin babası Esat Serezli, bir Osmanlı müderrisi ve muallimi olarak İttihat ve Terakki’nin ilmiye kanadının kıymetli isimlerden biridir. Esat Serezli ve kardeşi İsameddin Efendi, Bulgar ve Yunan işgallerinden daha sonra 1913’te elimizden çıkan Siroz’dan binlerce yazmayı ve matbu kitabı Süleymaniye Kütüphanesi’ne kazandıran iki kahramandır. Her ikisi de Osmanlı okullarında hocalık yaparak ilmiye ıslahatına takviye olur. Siroz Müftüsü Fethullah Fehmi Efendi ve Siroz’un en büyük ailesi olan Sirozi İsmail Bey’in oğlu Yusuf Muhlis Paşa’nın torunu Zekiye Hanım ise bu iki kardeşin ebeveynleridir.
Serezli Ailesi
CON KEMAL VE MÜDİRE FAİKA HANIM
Ailenin tanınmış, şöhretli üyeleri sadece Serezli ailesi ile hudutlu değil. Metin Serezli’ye nazaran daha az tanınmakla birlikte Siroz’un son müftüsü İbrahim İsameddin Efendi’nin çocukları, Kemal ve Faika Onan da periyodunda faal şahıslardır.
Vatan Gazetesi’nde yazı işleri müdürlüğü yapan Kemal Onan’ın, Türkiye basın tarihinde özel bir yeri vardır. Birinci sefer gazetelerde müstakil bir spor sayfası oluşturarak spor muhabirliği yapan Onan, Fenerbahçe topluluğunda “Con Kemal” olarak bilinir.
Ailenin şöhretini sürdüren bir öteki isim Faika Hanım, Darülfünun İdeoloji kısmından mezun olarak İstanbul Kız Lisesi, Kandilli Kız Lisesi ve Erenköy Lisesi üzere esaslı okullarda öğretmenlik ve müdirelik yapmış gedikli bir eğitimci. Erenköy Kız Lisesi’nde yönetimci iken okulda çıkan yangını anında haber alarak Fatih’teki konutundan fırlayıp bir hafta ortasında okulu yeniden işler hale getiren bir fedakar öğretmen olarak öğrencilerinin hafızasına yer edinir.
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e
Dr. Muharrem Varol tarafınca kaleme alınan bu çalışma, büsbütün birincil kaynaklara dayanarak hazırlanmış. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e evrilen sosyo-politik ve kültürel süreçlerin içerisinde etkin olan bu lokal hanedanlığa dair hayli yeni ve yepyeni bilgiler sunan eser, Osmanlı tarihine bir de aile ve soy ilgileri çerçevesinden bakılmasının ne derece değerli olduğunu vurgulamaktadır. Siroziler, Türk çağdaşlaşmasının tetiklediği değişim ve dönüşümü bir aile tarihi üzerinden anlatıyor. Süreklilik ve kırılma noktaları üzerinden yürüyen bir anlatıma sahip olan kitap, görsel gereçleri ile de göz dolduruyor.
SİROZ’UN ŞÖHRETLİ AYANLARI
Bugünkü Yunanistan sonları içerisinde bulunan Siroz, beş asır Osmanlıların elinde kalmış ve Rumeli’de tipik bir Osmanlı kentine dönüşür. Bu kentin en şöhretli ayanlardan biri olan Sirozî İsmail Beyefendi, 1808’de ordusuyla Davud Paşa sahrasına gelmiş ve Sened-i İttifak metnine imza atmış bir isimdir. bununla birlikte Sirozi İsmail Beyefendi, adeta bir Osmanlı akıncı beyefendisi üzere Ruslar, Avusturyalılar ve Sırplarla harbe tutuşmuş, askeriyle birlikte kaç seferlere katılmış bir gazidir. O denli ki I. Mahmud, kendisini Sadabad’da gördüğünde, “Bey ne hoş askerlerin var!” diyerek onu över.
Kemal Onan
İsameddin Efendi
İsameddin Efendi’nin mezarı
Asilzâde yaşantısı ile dikkat çeken Sirozî İsmail Bey’in oğlu Yusuf Muhlis Paşa ise Tanzimat Fermanı okunduğunda İstanbul’dadır. Yusuf Muhlis Paşa ise divan şiiri yazan bir şair ve beraberinde periyodun faal bir paşasıdır. Tepedelenli Olayı, Mora İsyanı ve Varna Kalesi kuşatmasında isminden kelam edilen meşhurlardan biridir.
Devletin merkezî otoritesinin arttığı ve lokal hanedanlıklarının gücünün azaldığı bir ortamda dahi bu aile kendi bölgelerinde aktifliğini devam ettirir. Hatta Sultan II. Abdülhamid’in devrilmesine yol açan II. Meşrutiyet’in ilanı için Yıldız Sarayı’na telgraf çekenler içinde Sirozîlerin torunları olan Müftüzâdeler de vardır. Bölgedeki İttihat ve Terakki oluşumu içerisinde kuvvetli bir damar olan Sirozîler ve Müftüzâdeler, Balkan Harbi daha sonrasında yurtlarını terk ederek payitahta göç ederler.
YEŞİLÇAM’DA SİROZÎ AİLESİ
Türk tiyatro ve sinemasının en maruf simalarında Metin Serezli ve Nevra Serezli, Sirozî ailesinin cumhuriyet periyodu jenerasyonu olarak Yeşilçam sinemalarında Türk izleyicisinin hayranlığını kazanır. Metin Serezli’nin babası Esat Serezli, bir Osmanlı müderrisi ve muallimi olarak İttihat ve Terakki’nin ilmiye kanadının kıymetli isimlerden biridir. Esat Serezli ve kardeşi İsameddin Efendi, Bulgar ve Yunan işgallerinden daha sonra 1913’te elimizden çıkan Siroz’dan binlerce yazmayı ve matbu kitabı Süleymaniye Kütüphanesi’ne kazandıran iki kahramandır. Her ikisi de Osmanlı okullarında hocalık yaparak ilmiye ıslahatına takviye olur. Siroz Müftüsü Fethullah Fehmi Efendi ve Siroz’un en büyük ailesi olan Sirozi İsmail Bey’in oğlu Yusuf Muhlis Paşa’nın torunu Zekiye Hanım ise bu iki kardeşin ebeveynleridir.
Serezli Ailesi
CON KEMAL VE MÜDİRE FAİKA HANIM
Ailenin tanınmış, şöhretli üyeleri sadece Serezli ailesi ile hudutlu değil. Metin Serezli’ye nazaran daha az tanınmakla birlikte Siroz’un son müftüsü İbrahim İsameddin Efendi’nin çocukları, Kemal ve Faika Onan da periyodunda faal şahıslardır.
Vatan Gazetesi’nde yazı işleri müdürlüğü yapan Kemal Onan’ın, Türkiye basın tarihinde özel bir yeri vardır. Birinci sefer gazetelerde müstakil bir spor sayfası oluşturarak spor muhabirliği yapan Onan, Fenerbahçe topluluğunda “Con Kemal” olarak bilinir.
Ailenin şöhretini sürdüren bir öteki isim Faika Hanım, Darülfünun İdeoloji kısmından mezun olarak İstanbul Kız Lisesi, Kandilli Kız Lisesi ve Erenköy Lisesi üzere esaslı okullarda öğretmenlik ve müdirelik yapmış gedikli bir eğitimci. Erenköy Kız Lisesi’nde yönetimci iken okulda çıkan yangını anında haber alarak Fatih’teki konutundan fırlayıp bir hafta ortasında okulu yeniden işler hale getiren bir fedakar öğretmen olarak öğrencilerinin hafızasına yer edinir.
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e
Dr. Muharrem Varol tarafınca kaleme alınan bu çalışma, büsbütün birincil kaynaklara dayanarak hazırlanmış. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e evrilen sosyo-politik ve kültürel süreçlerin içerisinde etkin olan bu lokal hanedanlığa dair hayli yeni ve yepyeni bilgiler sunan eser, Osmanlı tarihine bir de aile ve soy ilgileri çerçevesinden bakılmasının ne derece değerli olduğunu vurgulamaktadır. Siroziler, Türk çağdaşlaşmasının tetiklediği değişim ve dönüşümü bir aile tarihi üzerinden anlatıyor. Süreklilik ve kırılma noktaları üzerinden yürüyen bir anlatıma sahip olan kitap, görsel gereçleri ile de göz dolduruyor.