Rıfat Ilgaz’ın Karatma Geceleri romanında bir Türkiye panoraması

AirdropAvcisi

New member
Müellif, şair Rıfat Ilgaz’ın Karartma Geceleri romanı Mustafa Ural öğretmenin öyküsünü mevzu almaktadır. Direktör Yusuf Kurçenli tarafınca sinemaya de uyarlanan kitap, Milli Eğitim Bakanlığı’nın 100 Temel Yapıt’ı içinde yer almaktadır.

Hababam Sınıfı’nın da muharriri Ilgaz, romanlarının yanısıra şiirleriyle de edebiyatımızda iz bırakmıştır. Karartma Geceleri 2. Dünya Savaşı romanı olma özelliği taşıyor.

AKICI LİSAN, USTA KURGU…

Bu nefis romanı üniversite senelerımda okumuştum. Bunu Sınıf kitabı ve öteki yapıtları izlemişti. 1974 yılında yayımlanan roman, 276 sayfadan oluşmakta, sade ve akıcı üslubu yardımıyla satırlar bir ırmak üzere akmaktadır. Müellifin külliyatı kitaplığımdaki yerini her daim korumuştur.

Geçtiğimiz günlerde mevt yıl dönümünü vesilesiyle andığımız usta muharririn soluk soluğa okuyacağınız kitabını siz kitapseverlere tanıtmak istiyorum.

YASAKLANAN KİTAP

Rıfat Ilgaz, yaşadığı toplumun gerçeklerini sansürsüz, olduğu üzere okurlarına sunmayı bilmiştir.

Yayımladığında bir süre yasaklanan kitap, çabucak sonrasındaki süreçlerde prangalarından kurtulmuş, en çok okunan kitaplar sıralamasında kendine kayda kıymet bir yer bulmayı başarmıştır.


Sayfa: 260

2. DÜNYA SAVAŞI YILLARI


2. Dünya Savaşı bütün dünyayı kasıp kavururken Türkiye’de buna nazaran siyasetini belirlemiş ve tarafsız kalmıştı.

Bir yandan Sovyet Rusya’nın tehditleri, başka yandan Batılı devletlerin Türkiye’yi kendi yanlarında savaşa sokma eforları devrin devlet yöneticilerini çaresiz bırakmıştı.

SEFALETİN FOTOĞRAFI…

İlan edilen olağanüstü hal niçiniyle beşerler açlık ve sefalet içerisinde güç şartlar altında ömürlerini sürdürmekteydiler.

Ekmeğin karneye bağlanması, insanların şekersiz, odunsuz, çaysız ve temel besin unsurlarından yoksun bırakması hayatı her geçen gün biraz daha zorlaştırmaktaydı.


MUSTAFA ÖĞRETMEN

Mustafa Ural, romanımızın kahramanı edebiyat öğretmeni. Hem etrafında tıpkı vakitte öğrencileri tarafınca sevilen biri olmasının ötesinde aydın bir insan olması kendisini daha bedelli kılmaktaydı.

Çok sevdiği biricik karısı Şükran’la, harbin getirdiği aksiliklerden onlar da nasibini ziyadesiyle almışlardı. Yalnızca aydan aya aldığı öğretmen maaşıyla geçimlerini sürdürüyorlardı.

Hayatları Mustafa’nın yazdığı bir şiir yüzünden güzelce zorlaşacaktı.

Mustafa öğretmenin şair olması, toplumu ve devleti hicvettiği satırları onun başını büyük belaya sokacak ve kendisi için kaçak hayatın başlamasına sebep olacaktı. Yazdığı satırlarda, insanların yoksulluklarını, çaresizliklerini gözler önüne sermekten çekinmemişti.

TOPLUMA SERT TENKİTLER

Toplumun bu çaresizlik karşısında rastgele bir varlık göstermemelerini de eleştiriyor, insanların lümpenleştiğinden yakınıyordu. ömrün zorluklarını keskin müşahedelerle satırlarına taşımayı kendisine vazife bilmişti.

İşte Mustafa öğretmenin kaleminden damıtılmış birkaç mısra.

Doğdun doğalı ne oyun gördün, ne oyuncak!

Uyu benim maviş kızım.

Dem geçecek, devran geçecek,

Keloğlan murada erecek,

Sökülecek hasbahçenin çitleri,

Ağlayan nar gülecek!


Daima yazıyordu.

İtti önündeki kâğıtları bir yana. Gün ışığı, perdenin çiçeklerini daha canlı gösteriyordu. Odaya bir bahçe havası getiriyordu, durulmazdı konutta bu biçimde havada dedi ortasından.

Kendini dışarı attı.

DARALAN ÇEMBER

Birtakım arkadaşları da başımız belaya girer niyetiyle Mustafa’yla ortalarına ara koymaya başlamışlardı. Kahramanımız yapayalnız kalmış ve çember her geçen gün biraz daha daralıyordu.

Kaçışının sonu olduğunu da biliyordu. Onun için gerçek apaçık ortadaydı, hedefi sırf müddet kazanmaktı.

Rıfat Ilgaz’ın keskin müşahedelerinin eseri olan Karatma Geceleri, bütün kitap tutkunlarının okuması gerekiyor. Tansiyon, polisiye, aşk üçgeninde geçen romanı hayli beğeneceksiniz.

Ergül Tosun

Kitap sayfası için irtibat:

[email protected]
 
Üst