Ankara’da muhalefet erken seçim tartışması yürütürken partiler bir yandan da bir daha sonraki seçimlerde birinci kere oy verecek genç seçmeni ikna etme yarışına girişti.
Şayet olağan takvime bağlı kalınırsa 2023 yılında yapılması planan seçimlerde 6 milyondan fazla gencin birinci kere oy kullanımı bekleniyor. Yüksek Seçim Şurası’nın istatistiklerine göre en son 2019’da yapılan Mahalli Yönetimler Genel Seçimleri’ne 57 milyondan fazla seçmen katıldı. Bu sayı, önümüzdeki seçimlerde birinci defa oy kullanacak seçmenlerin, tüm seçmenler içindeki hissesinin kabaca yüzde 10 civarında olacağına işaret ediyor.
Kamuoyu Araştırmacısı ve Siyasal İrtibat uzmanı Dr. İbrahim Uslu, yalnızca birinci kere oy verecek seçmenlerin değil, 40 yaşın altındaki seçmen kitlesinin seçimlerde belirleyici olacağı kanaatinde. DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Uslu, “40 yaş altını baz aldığınızda seçmenin yarısından fazlasına denk geliyor. Bunlar davranış olarak birbirine benzeyen yaş kümeleri. 40 yaş altı herkes artık dijital dünya ile fazlaca tanışık. Bu dünyadan etkilenmiş. İş yapma biçimleri biçimleri, toplumsal ilgi geliştirme biçimleri dijital dünyaya adapte olmuş seçmenler bunlar” yorumunu yapıyor. Uslu’ya nazaran bu dijital kültürü, bu jenerasyonun öteki nesillerle içindeki farklılığı ve seçmen davranış kalıplarını anlamamış ve cazip bildiriler üretememiş bir partinin, başarılı olabilme mümkünlüğü çok yüksek değil.
Bilhassa muhalefet, toplumsal medyayı daha aktif kullanarak Dr. Uslu’nun da sözünü “dijital dünya ile tanışık” kitleye daha fazla ulaşma gayesinde. CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, en son, oyun konsolları ve cep telefonlarının indirimli olacağın kelamını vermiş, ayrıyeten vaatlerini Twitter üzerinden bir animasyon görüntüsünde sıralayıp, Twitch yayınında gençlerin sorularını yanıtlamıştı. Başka muhalefet partileri de bir daha farklı toplumsal medya kanallarını üzerinden gençlerin sorularını yanıtladı. Pekala bu adımlarla siyasi partiler gençlere ne kadar ulaşabiliyor?
Kalıp yargılar ve sahicilik
Gençlik araştırmaları yapan Bilgi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Emre Erdoğan’a nazaran tüm bunlar, yalnızca muhakkak bir kitleye erişmeye imkan tanıdığı üzere gençlerin büyük kısmıyla bağlantı kurabilmek ismine yetersiz adımlar. DW Türkçe’ye konuşan Prof. Dr. Erdoğan, “Siz jenerasyonları, homojen kümeler olarak tanımlıyorsunuz ve birtakım şeyler yüklüyorsunuz. Fakat bilhassa Türkiye’de bu yaş kümesi içindeki farklılıklar genel geçer şeyler söylemeyi engelliyor” yorumunu yapıyor.
“Z kuşağı” olarak tanımlanan kitlenin Türkiye’deki büyük çoğunluğunun Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yaşadığına dikkat çeken Erdoğan’a bakılırsa “Bu gençler yüzde 40-50’ye varan işsizlik ile uğraş ediyor. Çoğunlukla özgür meslek yahut garantisiz olarak tarlada çalışıyor. TikTok’ta bunu goremiyorsunuz. ötürüsıyla yok sanılıyor. Kalıp yargılar üzerinden gençliği homojen bir kitle olarak görmek siyasetçilerin işini kolaylaştırıyor. Zira temel meseleleri çözmeye çalışmak daha güç.”
Prof. Dr. Erdoğan’ın kelamını ettiği ettiği ‘esas’ problemler, kendisinin de müellifi olduğu Habitat Derneği’nin Gençlerin Güzel Olma Hali raporunda sıralanıyor. Ağustos ayında yayımlanan rapora nazaran, Türkiye’deki gençlerin yüzde 41’i hayatından mutlu değil. Yüzde 42’si ise gelecekten umutlu değil. Gençlerin yüzde 73’ü iş bulmanın güç olduğunu düşünüyor. İş bulmanın önündeki zorluklar içinde birinci sırada yüzde 61 ile iş imkanlarının yetersizliği gösteriliyor.
bir daha rapora nazaran bu durum, gençlerin ülkeyi terk etmelerinin de en büyük niçini. Her dört gençten biri yurtdışına yerleşmek istiyor. Erdoğan’a bakılırsa, bu noktada siyasi partilerin reklam kampanyaları ile gençlere erişmek yerine yapması gereken, yönetici takımlarını gençleştirmek. Erdoğan, “Bunu gerçek manada yapsalar epey farklı bir fotoğrafla karşılaşırız. Zira refleksler farklı olur. Burada aslında bir sahicilik sorunu var” yorumunu yapıyor. Dr. İbrahim Uslu da şu ana kadar hiç bir partinin “arzu ettiği ölçüde” gençleri etkileyemediğini savunuyor.
Sandığa nasıl yansır?
Pekala gençlerin bu ortak meseleleri sandığa nasıl yansıyabilir? Prof. Dr. Erdoğan, gençlerin sıkıntılarının ortaklaşmasının siyasi ideolojilerin ortaklaşması manasına gelmediğine dikkat çekiyor. Prof. Dr. Erdoğan, “her insanın birebir biçimde değiştiğini var iseyıyorlar. Yani her vakit bizim başımızdaki kalıp yargıların haricinde kalan profiller var. Bu profillerin ailelerinden daha farklı tarafta oy vermeleri için bir sebep yok” diyor.
Dr. İbrahim Uslu ise ailenin seçmen davranışındaki belirleyiciliğinin gençlerin “siyasi toplumsallaşmalarını bir aile ortasında gerçekleştirdiği vakte kadar geçerli” olan bir durum olduğunu savunuyor. Uslu, bu tezini “Bir odanın içerisinde tıpkı gazeteyi okuyarak tıpkı televizyonu izleyerek ve olaylara verilen benzeri yansıları bakılırsarek büyüdüğünüzde siyasal toplumsallaşmanızı aile ortamında gerçekleştirmiş, o kültürü ve tavırları devralmış oluyordunuz. Lakin evvel epey kanallı televizyonun, gerisinden internet ve taşınabilir erişim imkanlarınının yaygınlaşmasıyla bir arada çocuklar siyasal toplumsallaşmalarını aile içerisinde değil, ilişkin oldukları toplumsal ağlarda gerçekleştirmeye başladılar. Yeni jenerasyonlarda ailenin haricinde oy tercihleri görülmeye başlandı. Bu dünyada da bu biçimde Türkiye’de de bu biçimde” kelamlarıyla temellendiriyor.
“AKP gençlerle sorun yaşıyor”
MetroPoll araştırma şirketinin Temmuz ayında iştirakçilere yönelttiği “Bu pazar bir milletvekili seçimi olsa hangi partiye oy verirsiniz” sorusuna bu seçimde birinci defa oy kullanacak seçmenlerin verdiği yanıta bakılırsa AKP yüzde 22,3 ile birinci. Onu yüzde 19,9 CHP, yüzde 6,8 MHP, yüzde 4,9 YETERLİ Parti, yüzde 3,1 HDP, yüzde 1,5 Gelecek Partisi, yüzde 1,4 DEVA Partisi, yüzde 0,9 Saadet Partisi ve yüzde 1,5 öbür partiler izliyor.
Dr. Uslu, bu tabloda AKP’nin 18-24 yaş aralığından aldığı oy oranının genelde aldığı oydan düşük bulunmasına dikkat çekiyor. Uslu bunu, “AKP’nin Gezi’den bu tarafa gençlerle önemli bir sorun yaşıyor. O gün bugündür de bu sorunu çözemedi. Bunu giderebilmek için belirli önlemler almadı değil. Lakin gençler meclisteki toplumsal medya ile ilgili tasarıyı ile ilgili tasarıyı gördükleri vakit ne yaparlarsa yapsın, AKP gençlere ulaşmakta zorlanıyor. Zira gençler özgürlüklerine müdahale edilmesini, kararlarına müdahale edilmesini, üzerinde bir baskı hissetmekten hoşlanmıyorlar. Her kuşakta bu var fakat bu kuşak özgürlüklere daha düşkün. Bu kuşağın bir öbür özelliği fazlaca renkliliğe, özel ömür tercihlerine daha hassas. AKP’nin buna yönelik kelamları, siyasetleri AKP’den daha fazla uzaklaştırıyor. Ya da YouTube’da ya da Vikipedi’de bir içeriğe bir gencin erişememesi, AKP’den uzaklaşmasına niye oluyor” kelamlarıyla açıklıyor.
Dr. Uslu öte yandan Türkiye’deki gençlerin sandığa iştirakinin düşük olduğuna dikkat çekerek genç oylarının “seçimin mukadderatını etkileyebilmesi” için gençlerin sandığa iştirakinin belirleyici faktör olacağını söz ediyor.
Deniz Barış Narlı
© Deutsche Welle Türkçe
Şayet olağan takvime bağlı kalınırsa 2023 yılında yapılması planan seçimlerde 6 milyondan fazla gencin birinci kere oy kullanımı bekleniyor. Yüksek Seçim Şurası’nın istatistiklerine göre en son 2019’da yapılan Mahalli Yönetimler Genel Seçimleri’ne 57 milyondan fazla seçmen katıldı. Bu sayı, önümüzdeki seçimlerde birinci defa oy kullanacak seçmenlerin, tüm seçmenler içindeki hissesinin kabaca yüzde 10 civarında olacağına işaret ediyor.
Kamuoyu Araştırmacısı ve Siyasal İrtibat uzmanı Dr. İbrahim Uslu, yalnızca birinci kere oy verecek seçmenlerin değil, 40 yaşın altındaki seçmen kitlesinin seçimlerde belirleyici olacağı kanaatinde. DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Uslu, “40 yaş altını baz aldığınızda seçmenin yarısından fazlasına denk geliyor. Bunlar davranış olarak birbirine benzeyen yaş kümeleri. 40 yaş altı herkes artık dijital dünya ile fazlaca tanışık. Bu dünyadan etkilenmiş. İş yapma biçimleri biçimleri, toplumsal ilgi geliştirme biçimleri dijital dünyaya adapte olmuş seçmenler bunlar” yorumunu yapıyor. Uslu’ya nazaran bu dijital kültürü, bu jenerasyonun öteki nesillerle içindeki farklılığı ve seçmen davranış kalıplarını anlamamış ve cazip bildiriler üretememiş bir partinin, başarılı olabilme mümkünlüğü çok yüksek değil.
Bilhassa muhalefet, toplumsal medyayı daha aktif kullanarak Dr. Uslu’nun da sözünü “dijital dünya ile tanışık” kitleye daha fazla ulaşma gayesinde. CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, en son, oyun konsolları ve cep telefonlarının indirimli olacağın kelamını vermiş, ayrıyeten vaatlerini Twitter üzerinden bir animasyon görüntüsünde sıralayıp, Twitch yayınında gençlerin sorularını yanıtlamıştı. Başka muhalefet partileri de bir daha farklı toplumsal medya kanallarını üzerinden gençlerin sorularını yanıtladı. Pekala bu adımlarla siyasi partiler gençlere ne kadar ulaşabiliyor?
Kalıp yargılar ve sahicilik
Gençlik araştırmaları yapan Bilgi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Emre Erdoğan’a nazaran tüm bunlar, yalnızca muhakkak bir kitleye erişmeye imkan tanıdığı üzere gençlerin büyük kısmıyla bağlantı kurabilmek ismine yetersiz adımlar. DW Türkçe’ye konuşan Prof. Dr. Erdoğan, “Siz jenerasyonları, homojen kümeler olarak tanımlıyorsunuz ve birtakım şeyler yüklüyorsunuz. Fakat bilhassa Türkiye’de bu yaş kümesi içindeki farklılıklar genel geçer şeyler söylemeyi engelliyor” yorumunu yapıyor.
“Z kuşağı” olarak tanımlanan kitlenin Türkiye’deki büyük çoğunluğunun Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yaşadığına dikkat çeken Erdoğan’a bakılırsa “Bu gençler yüzde 40-50’ye varan işsizlik ile uğraş ediyor. Çoğunlukla özgür meslek yahut garantisiz olarak tarlada çalışıyor. TikTok’ta bunu goremiyorsunuz. ötürüsıyla yok sanılıyor. Kalıp yargılar üzerinden gençliği homojen bir kitle olarak görmek siyasetçilerin işini kolaylaştırıyor. Zira temel meseleleri çözmeye çalışmak daha güç.”
Prof. Dr. Erdoğan’ın kelamını ettiği ettiği ‘esas’ problemler, kendisinin de müellifi olduğu Habitat Derneği’nin Gençlerin Güzel Olma Hali raporunda sıralanıyor. Ağustos ayında yayımlanan rapora nazaran, Türkiye’deki gençlerin yüzde 41’i hayatından mutlu değil. Yüzde 42’si ise gelecekten umutlu değil. Gençlerin yüzde 73’ü iş bulmanın güç olduğunu düşünüyor. İş bulmanın önündeki zorluklar içinde birinci sırada yüzde 61 ile iş imkanlarının yetersizliği gösteriliyor.
bir daha rapora nazaran bu durum, gençlerin ülkeyi terk etmelerinin de en büyük niçini. Her dört gençten biri yurtdışına yerleşmek istiyor. Erdoğan’a bakılırsa, bu noktada siyasi partilerin reklam kampanyaları ile gençlere erişmek yerine yapması gereken, yönetici takımlarını gençleştirmek. Erdoğan, “Bunu gerçek manada yapsalar epey farklı bir fotoğrafla karşılaşırız. Zira refleksler farklı olur. Burada aslında bir sahicilik sorunu var” yorumunu yapıyor. Dr. İbrahim Uslu da şu ana kadar hiç bir partinin “arzu ettiği ölçüde” gençleri etkileyemediğini savunuyor.
Sandığa nasıl yansır?
Pekala gençlerin bu ortak meseleleri sandığa nasıl yansıyabilir? Prof. Dr. Erdoğan, gençlerin sıkıntılarının ortaklaşmasının siyasi ideolojilerin ortaklaşması manasına gelmediğine dikkat çekiyor. Prof. Dr. Erdoğan, “her insanın birebir biçimde değiştiğini var iseyıyorlar. Yani her vakit bizim başımızdaki kalıp yargıların haricinde kalan profiller var. Bu profillerin ailelerinden daha farklı tarafta oy vermeleri için bir sebep yok” diyor.
Dr. İbrahim Uslu ise ailenin seçmen davranışındaki belirleyiciliğinin gençlerin “siyasi toplumsallaşmalarını bir aile ortasında gerçekleştirdiği vakte kadar geçerli” olan bir durum olduğunu savunuyor. Uslu, bu tezini “Bir odanın içerisinde tıpkı gazeteyi okuyarak tıpkı televizyonu izleyerek ve olaylara verilen benzeri yansıları bakılırsarek büyüdüğünüzde siyasal toplumsallaşmanızı aile ortamında gerçekleştirmiş, o kültürü ve tavırları devralmış oluyordunuz. Lakin evvel epey kanallı televizyonun, gerisinden internet ve taşınabilir erişim imkanlarınının yaygınlaşmasıyla bir arada çocuklar siyasal toplumsallaşmalarını aile içerisinde değil, ilişkin oldukları toplumsal ağlarda gerçekleştirmeye başladılar. Yeni jenerasyonlarda ailenin haricinde oy tercihleri görülmeye başlandı. Bu dünyada da bu biçimde Türkiye’de de bu biçimde” kelamlarıyla temellendiriyor.
“AKP gençlerle sorun yaşıyor”
MetroPoll araştırma şirketinin Temmuz ayında iştirakçilere yönelttiği “Bu pazar bir milletvekili seçimi olsa hangi partiye oy verirsiniz” sorusuna bu seçimde birinci defa oy kullanacak seçmenlerin verdiği yanıta bakılırsa AKP yüzde 22,3 ile birinci. Onu yüzde 19,9 CHP, yüzde 6,8 MHP, yüzde 4,9 YETERLİ Parti, yüzde 3,1 HDP, yüzde 1,5 Gelecek Partisi, yüzde 1,4 DEVA Partisi, yüzde 0,9 Saadet Partisi ve yüzde 1,5 öbür partiler izliyor.
Dr. Uslu, bu tabloda AKP’nin 18-24 yaş aralığından aldığı oy oranının genelde aldığı oydan düşük bulunmasına dikkat çekiyor. Uslu bunu, “AKP’nin Gezi’den bu tarafa gençlerle önemli bir sorun yaşıyor. O gün bugündür de bu sorunu çözemedi. Bunu giderebilmek için belirli önlemler almadı değil. Lakin gençler meclisteki toplumsal medya ile ilgili tasarıyı ile ilgili tasarıyı gördükleri vakit ne yaparlarsa yapsın, AKP gençlere ulaşmakta zorlanıyor. Zira gençler özgürlüklerine müdahale edilmesini, kararlarına müdahale edilmesini, üzerinde bir baskı hissetmekten hoşlanmıyorlar. Her kuşakta bu var fakat bu kuşak özgürlüklere daha düşkün. Bu kuşağın bir öbür özelliği fazlaca renkliliğe, özel ömür tercihlerine daha hassas. AKP’nin buna yönelik kelamları, siyasetleri AKP’den daha fazla uzaklaştırıyor. Ya da YouTube’da ya da Vikipedi’de bir içeriğe bir gencin erişememesi, AKP’den uzaklaşmasına niye oluyor” kelamlarıyla açıklıyor.
Dr. Uslu öte yandan Türkiye’deki gençlerin sandığa iştirakinin düşük olduğuna dikkat çekerek genç oylarının “seçimin mukadderatını etkileyebilmesi” için gençlerin sandığa iştirakinin belirleyici faktör olacağını söz ediyor.
Deniz Barış Narlı
© Deutsche Welle Türkçe