Sıcaklık artarken tarım ve besicilik için tehlike çanları çalıyor

IşıkHaber

New member
Carly Cassella

Ölümcül iklim şartları, yakında dünyanın biroldukça yerinde standart hale gelebilir. Araştırmacılar, şayet sera gazı emisyonunu azaltmak doğrultusunda hiç bir şey yapmazsak, toplam insan nüfusunun yüzde 44 ilâ 75’inin yüzyılın sonuna dek ısı geriliminden kalıcı formda etkileneceğini varsayım ediyorlar.

Sadece Asya’nın güney bölgelerinde artan sıcaklıklar bile inanılmaz sayıda insanı etkileyecek. Dünya nüfusunun beşte biri Ganj ve İndus ırmakları etrafında hayatını sürdürüyor ve 80 yıl ortasında, bu bölgelerin çoğunlukla 35°C’den daha yüksek ölümcül ısı dalgalarına maruz kalacağı düşünülüyor.

ÖLÜMCÜL ISI DALGALARI GİTGİDE ÇOĞALACAK

Bunun üzere sıcaklıklar, tüm beşerler, bilhassa de bebekler, yaşlılar, gebeler ve birden çok sıhhat sorunu yaşayanlar açısından çok derecede ziyanlı olabilir. tıpkı vakitte, acı çekecek olan sırf bizler de değiliz. Araştırma müellifleri, besi hayvanları, kümes hayvanları, zirai eserler ve başka canlı organizmaların da şaşırtan derecede misal ısı gerilimini yaşayacaklarını lisana getiriyorlar.

Örnek vermek gerekirse, 2003 yılında, Avrupa’da yaşanan sıcaklık dalgasının kıta genelinde 70 bin insanın ve Fransız sığırlarının yüzde 24’ünün ölmesine niye olduğu kestirim ediliyor. Anlaşıldığı kadarıyla, bu, sırf gelecekte yaşanacakların bir işareti.

Almanya’da bulunan Münih Teknik Üniversitesi’nden (TUM) Biyoloji Mühendisi Senthold Asseng, “Yüzyılın sonuna geldiğimizde, global çaptaki karasal alanların yüzde 45 ilâ 70’i, insanların klima ve gibisi teknolojik dayanak olmadan hayatta kalamayacağı iklim şartlarından etkilenebilir” diyor: “Şu anda, bu oran yüzde 12 seviyesinde.”

Bu, gorece kısa bir süre içerisinde büyük ve birçok organizmanın uzun vadede ahenk göstermesi için çok süratli bir artış manasına geliyor. Kısa vadede dahi, bunun üzere sıcaklıklar ölümcül olabilir.

TROPİK NESİLDE VEFAT ORANLARI YÜZDE İKİ BİN ARTABİLİR

2080 yılına gelindiğinde, Avustralya’da bulunan kentler yalnızca artan sıcaklıklar niçiniyle şimdikinden en az dört kat daha fazla can kaybı yaşayabilir. 2019 yılında bir çalışma yayınlayan araştırmacılar, tropik jenerasyonun kimi bölgelerinde, ısı dalgalarının gelecekte vefat oranını yüzde 2000’e kadar artırabileceğini öngördüler. Ve bu, problemin sırf beşerlerle ilgili kısmı. Yeni yayınlanan çalışmanın muharrirleri, beşerler, besi hayvanları, kümes hayvanları, toprak mahsulleri ve kimi balık çeşitleri bağlamında sıcaklık eşiklerini karşılaştırdıklarında, herkes için şaşırtan derecede emsal sıcaklık hudutları bulunduğunu gördüler.

Nemin yüksek olduğu durumlarda, insanların yaklaşık 23°C’de yavaşça bir ısı gerilimi yaşadığı düşünülüyor. Sığır ve domuzlar içinse bu hudut yaklaşık 24°C. Öbür yandan, nem düzeyi düşük olduğunda, yavaşça ısı gerilimi beşerler için yaklaşık 27°C’ye dek yükseliyor. Sığır ve domuzlar kelam konusu olduğundaysa ısı gerilimi 29°C’de başlıyor.

Asseng, “İnsanlar çok derecede nem kelam konusuyken 32 santigrat derecenin üstündeki sıcaklıklara ya da çok düşük nemde 45 santigrat derecenin üstündeki sıcaklıklara uzun bir süre boyunca maruz kalırlarsa, bu durum onlar için ölümcül olabilir” diyor: “Şu anda ABD’nin kuzeybatı kıyısı ve Kanada’da gözlemlenenler üzere 40 santigrat derecenin üstündeki sıcaklıkları içeren çok ısı olaylarının yaşandığı durumlarda, beşerler mesela klimalı alanlar üzere teknik bir takviyeye muhtaçlık duyarlar.”

TARIM VE HAYVANCILIĞI KORUMAK MÜMKÜN OLMAYACAK

Zirai eserler ve hayvancılık ise bu biçimdesi bir lükse sahip değil. Isı bitkinliği domuzlarda, tavuklarda ve sığırlarda ani ölümlere yol açmasa da, sık sık maruz kalmanın büyümelerini yavaşlattığı, daha düşük randımana ve bodur üremeye niye olduğu bilinen bir şeydir. örneğin, tavuklar 37°C’de şiddetli ısı gerilimine maruz kalır ve bu durumda, yumurtlamada büyük oranda düşüş yaşanır. Süt inekleri ise, ısı gerilimi yaşadıkları bir durumda yüzde 20’ye varan oranda az süt verebilir. Yabanî hayat da misal biçimde etkilenirken, bu özel incelemenin kapsamı haricinde tutulmuştu. Fakat araştırmacılar, Avustralya’da 2018 yılında yaşanan sıcaklık dalgasının sadece iki gün ortasında bir yarasa topluluğunun üçte birini öldürdüğünü vurguluyorlar.

Müellifler, “Devam etmekte olan global ısınma, şayet kendilerini çok ya da uzun vadeli ısı geriliminden koruyamaz, göç edemez ya da öbür bir biçimde bundan sakınamazlarsa, öbür cinsler için de git gide ölümcül hale gelecektir” diyor: “Mevcut gidişat ‘Sera Dünya’ denilen duruma hakikat ilerlemeye devam ederse, bu incelemede bahsedilen canlıların büyük kısmı ve epey daha fazlası bundan şiddetli halde etkilenebilir ya da büsbütün yok olabilir.”


Yazının yepyenisi Science Alert sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
 
Üst