Son kartpostalcılar anlatıyor : Turistler alıyor artık

JoKeR

Active member
DİLBER DURAL

Bir vakit içinderın irtibat aracı günümüzün nostaljisi kartpostalların elbet hepimiz için özel bir yeri var. İlkokul senelerımızda biz de yurt haricinden tanımadığımız öğrenci kardeşlerimizle birbirimize katpostallar gönderirdik. Dillerimiz farklı olsa da, hislerimiz ortaktı.

Kartpostallar; sevdiklerini geride bırakarak çalışmak için köyden kente çalışmak için giden bir babanın gördüklerini, yaşadığı yerin nasıl ve nerede olduğunu ailesine söz etme biçimiydi. Farklı kentlerde yaşayan arkadaşların sevincini, hüznünü ve hasretini paylaştığı özel günleri anlamlandırırdık. O kartpostalların gerisine yazılmış kısacık mesajlardı mutluluğumuz. O hayran olduğumuz yıldızların fotoğraflarının yer aldığı kartpostallar, periyodun anılarını biriktirmenin de bir yoluydu. Görüntü ve kent fotoğrafları de epey satılırdı. en çok İstanbul bahisli fotoğraflar ve hatta İstanbul Boğaz Köprüsü’nün açılması da kartpostallarda senelerca büyük ilgi gördü. Postanelerin önünde seyyar satıcıların sattığı kartpostallar, artık süratle gelişen teknolojinin süratli gelişmesiyle yerini sms, whatsApp aracılığıyla dijital kutlamalara bıraktı. Yavaş yavaş ömrümüzden çekilen kartpostalları almanın en epey uğrak olduğu Cağaloğlu’ndaki unutulmaya yüz tutmuş kartpostalcılara uğradık.

Mustafa Yılmaz


Nurettin Şahin


ÖBÜR İŞLERİMİ BIRAKIP KARTPOSTALLARLA İLGİLENDİM

Birinci durağımız Yılmaz Ticaret. Eski bir hanın en alt katında küçük bir dükkânda, tüplü televizyon, sararmış gazeteler ve kartpostallar içinde buluyoruz kendimizi. Mustafa Yılmaz, 76 yaşında ve altmış yıldır kartpostal dalında. İzmir’de öğrenciyken matbaacılık şirketine girmiş. O periyotlar basılı evrak ve yeni dört renkli takvimler yapan Yılmaz, yeni yılın gelmesiyle işlerin bittiğini, bütün ustaların makineleri silip, üzerlerini örttüğünü söylüyor. Ellerinde artık iş kalmayınca, İşvereni Yılmaz’ı çağırıyor ve ‘Makineleri aldık lakin öbür iş yok. Burası da ufak yer” diyor ve Yılmaz’ı yeni bir iş bulabilmesi için İstanbul’a gönderiyor. çabucak sonrasında İstanbul’a gelen Yılmaz, kartpostal işine birinci nasıl başladığını anlatıyor: “Doğan Kardeş ince, uzun ve büyük hayli yeterli kartpostal yapıyor bu biçimdelar. O kartpostalları gördüm ve aldım İzmir’e döndüm. İşverenime gösterdim. bu biçimde bir şey var ve beşerler fazlaca alıyor. Bir de Keskin Color vardı burada o da siyah beyaz yapıyordu küçük küçük kartlar. İşveren dedi ki tamam bulduk işi. Çabucak Almanya’dan sinema getirdiler. Dokuz tane çiçek sineması onunla başladı matbaa. O kadar süratli yürüdü ki bu iş, ben de öbür işlerimi bıraktım ve kartpostallarla ilgilendim. daha sonra İstanbul’a valiliğin karşısına şube açtık. İş büyüdü, Frankfurt’a fuara gittik. Orada çiçek fotoğrafları, bebek fotoğrafları, görünümler ki, bu biçimde popülerdi. bu biçimde yürüdü bu iş. Türkiye’de de yeni bir şey ve epeyce tutuldu.”

KİMSE KİMSEYE KART ATMIYOR


Yılmaz, “Cep telefonları çıktı kiralar arttı, artan fiyatlar yükseldi şu an satışlar tabana vurdu. Artık kimse kimseye kart atmıyor. Herkes cep telefonlarından bir bildiri alıyor onları yalnızca elli bireye gönderiyor” diyerek kartpostalların dijitale yenik düşmesine serzenişte bulunuyor. Evvelden teyzesine bir kart atmak için, çiçekleri fazlaca seven teyzesine günlerce gül resmi aradığını, eniştesi denizci olduğu için, ona da gemilerle ilgili kartpostallar bulup gönderdiğini anlatıyor. Yılmaz, “Altı ay daha sonra ziyarete gittiğimizde o kartları aynaya takarlardı yırtıp atmazlardı. Güzellerine giderdi” diyor. Evvelden Boğaz Köprüsü’nün açılışının, Türkan Şoray’ın, Tarık Akan’ın kartpostallarda yer almasının periyodun büyük olayları olduğunu söyleyen Yılmaz, mesleğinin hayli zevkli olduğunu lakin artık insanların zevklerinin değiştiğini belirtiyor.

TARIK AKAN SENİN KARTINI KİM ALIR?

Sohbet yoğunlaştıkça Yılmaz, kartpostallarda ünlülerin fotoğrafının hayli satıldığı; Türkan Şoray, Hülya Koçyiğit, Cüneyt Arkın, Tarık Akan, Kadir İnanır ve Fatma Girik üzere isimlerin yer aldığı 1970’lere gdolayıyor bizi ve Tarık Akan ile yaşadığı bir anı paylaşıyor. “Tarık Akan bize geldi. Uzun uzunluklu kapıdan güç giriyor. Dedi ki; ben bir kartpostal yaptırmak istiyorum. Güzel dedik kimin kartını. Benim dedi. Dedik senin kartını kim alır. Biz sanatkarların kartını yapıyoruz. Abi işte ben Ses Mecmuasında yarışa girdim. Tanımıyor kimse natürel. Dedik kardeşim git sen meşgul etme bizi. Biz fakat sanatkarların kartını yapıyoruz. ondan sonrasında ortadan 15 gün geçti beşerler dükkâna gelip Tarık Akan kartı var mı? diye sormaya başladı. Biz de Tarık Akan kim bilmiyoruz. Biri çıkardı Ses Mecmuasını gösterdi, kapağına koymuşlar. Ya finale kalmış ya da kazanmıştı galiba. daha sonra şaşırdık natürel. Bu bize gelen çocuk dedik. Çabucak bizim fotoğrafçıyı Güngör Özsoy’u, ünlülerin fotoğrafçısı kendisi, çağırdık. Dedik git Tarık Akan’ı bul. Aradı Bakırköy’deymiş yeri. Gitti bir makine çekti. 36 poz. Çabucak bastık. Bir cuma günü çıktı kartpostallar ve akşam bitti beşer bin tane. yine fotoğrafçıya dedik git öbür poz çek. Bu sefer Tarık Akan’ı bulamıyoruz artık. Meşhur oldu ya yerinde durmuyor.”



GENÇLERİN MERAK ETMESİ, ÖĞRENMESİ GEREK

İkinci durağımız Şahinler Matbaa. Hanın üst katında Nurettin Şahin karşılıyor. Şahin, 1992 yılından beri kartpostal işiyle uğraşıyor. “O devirler kartpostal çok hareketli bir periyottu. Satışlarımız hoş gidiyordu” diyor. Son periyotlarda kartpostala olan talebin azalmasından ve firmaların kapanmasından bir çok şikayetçi. Şahin “En önde gelen Keskin Color ki, herkes bilir epey ön plandaydı. O bile bu işe yapmadıysa demek oluyor ki önemli manada kartpostala artık bir talep yok ve yapılmıyor.” Yurt haricinde Noel kutlamalarından olsa gerek ki, yurt haricinden talebin ve ilginin daha fazla olduğunu ve yurt haricindeki müşterilerine daha epeyce satış yaptığını söylüyor. Şahin, bilhassa gençlerin hiç ilgi duymadığını belirtiyor. “Tabii söylüyoruz ancak söylememiz yetmiyor. Kendisinin merak etmesi, araştırması, öğrenmesi gerekiyor. Ortada soranlar, gelenler var ancak ne yazık ki yetersiz düzeyde” diyerek bu durumdan muzdarip görünüyor.

KARTPOSTAL BÖLÜMÜ ÖLMESİN

Şahin, masaya birbirinden değerli hem kare hem uzun biçiminde yağlı boya İstanbul görüntüleri seriyor. Az da olsa elinde motifli gravür modeller, minyatürler var. “Geçmişte İstanbul yağlı boya görüntüleri yetiştiremiyorduk” diyor. Artık talep olmadığı için üretmeyi de düşünmeyen Şahin, “Biz nitekim talep olsun epeyce istiyoruz. Keşke piyasaya farklı, değişik modelleri yapıp sunalım ve satılsın. Bu kartpostal bölümü ölmesin, canlı kalsın. İstiyoruz ki, beşerler kartpostalın varlığını unutmasınlar” diyor. Şu anda matbaacılık, davetiye işiyle uğraşan Şahin, elindeki son stoklarla birlikte kartpostal satışı yapmaya devam ediyor.
 
Üst