JoKeR
Active member
AHMET KARDEŞ
Yollardayız, Muğla’nın yollarında…
Bir küme arkadaşımızla, Ortaca yakınlarındaki ana yoldan ayrılıp, kıvrım kıvrım köy yollarından ilerliyoruz, yokuş üst. Aracımız, mütemadiyen bir virajdan çıkıp öbürüne giriyor. İstikamet Dalaman’ın Gürleyik köyü… İki saate yakın bir seyahatten daha sonra, köyün çabucak girişindeki Gürleyik Şehit Jandarma Uzman Onbaşı Fuat Demir İlkokulu’nun bahçesinde duruyor aracımız. İner inmez bizi Köy Muhtarı Salih Salar karşılıyor. Genç, güler yüzlü ve tatlı bir telaş ortasında. “İlk kere köyümüzde bir tiyatro gösterisi olacak, fazlaca heyecanlıyız.” diyor. Okulun bahçesine park etmiş, bir tarafında “MİSGEP İnteraktif Eğitimleri Turne Sahnesi” bir tarafında “Güven Usta ile Vardiya Öyküleri” yazan, 15 metre uzunluğunda kocaman bir tır ile karşı karşıya geliyoruz. Sekiz-on kişi, tırdan sandalyeler indirip boş alana diziyor, ses sistemleri kuruyor, seyircilerin güneşten etkilenmemesi için çadırlar açıyor ve bir saat daha sonra başlayacak oyun için telaşla koşuşturuyorlar.
TİYATROYLA İŞ GÜVENLİĞİNE DİKKAT
Seyirciler kalabalıklaşıyor, sandalyeler dolmaya başlıyor. Sahneye en yakın yerde oturan bir küme maden çalışanın yanlarına varıyorum. Birçok 25-30 yaşlarında. İşten yeni çıkmış, yıkanmış ve buraya gelmişler. Ortalarında gülümseyerek sohbet ediyorlar. “Biraz daha sonra burada sizlere yönelik bir interaktif tiyatro gösterisi yapılacak, neler düşünüyorsunuz?” diyorum. “Bilmem. Merakla bekliyoruz. Çağırdılar, biz de geldik. Herbiçimde güzel olur. gorelim bakalım…” üzere kısa ve kestirme yanıtlar veriyorlar. Biraz mesafeliler.
“Sağlığınız ve Güvenliğiniz İçin Siz Neredeyseniz Biz Oradayız” diyerek Türkiye’nin dört bir tarafındaki maden çalışanlarının ayaklarına giden “Güven Usta ile Vardiya Öyküleri” başlıyor. Sahnede dört oyuncu var. Dördü de bir maden ocağında çalışan ve iş ömründe her birinin farklı yaklaşımları olan dört kafadar: İnanç Usta, Mehmet, Necmi ve Saim.
MADENDE BİRİNCİ GÜN
Birinci kısımda “Saim’in Madende Birinci Günü” anlatılıyor. Ocağın en eski çalışanı, deneyimli, iş sıhhati ve güvenliğine azami dikkat eden İnanç Usta, işe yeni başlayan Saim’i tanıtıyor Necmi ve Mehmet’e. Birbirlerine bağlı ve sağlam dostluklar kuran bu grubun ortasına yeni gelen Saim, evvel utangaç davranıyor ve ortamı anlamaya çalışıyor. İş Güvenliği Uzmanı Cansu Hanım’ın ocağa gelmesiyle Necmi’nin esprili konuşmaları ve davranışları yardımıyla ortam ısınıyor bir anda. Birinci kısım alkışlarla biter bitmez interaktif kısım başlıyor ve çalışanlara şahsi gözetici donanımları hakkında niyetleri soruluyor. Çalışanlar biraz tutuk, epeyce fazla konuşmak istemiyorlar.
BİZ BİR AİLEYİZ
İkinci kısım “Biz Bir Aileyiz” Saim, işinde yeni bulunmasına karşın çalışma arkadaşlarının takdirini kazanıyor. Dört arkadaş vardiya çıkışında sohbet ederken Mehmet, kızının yazdığı bir mektuptan bahsediyor. Kızı mektupta babası için endişelendiğini ve meskene sağ salim gelmesini dilediğini yazıyor. Hem sahnede hem seyirciler içinde duygusal anlar yaşanıyor. Kiminin gözleri kızarıyor, kimi derin bir iç geçiriyor. Az evvel konuşmaktan birazcık çekinen çalışanlar yavaş yavaş his ve fikirlerini lisana getirmeye başlıyorlar.
BANA BİR ŞEY OLMAZ DEME
Üçüncü kısmın ismi “Bana Bir Şey Olmaz” İtimat Usta, yeni evlenen ve çocuğu olan Saim’i yemeğe davet ediyor. Bunu duyan Necmi, Mehmet’le birlikte sürpriz yaparak İtimat Usta’nın meskenine geliyorlar. Şen şakrak ortalarında muhabbet ederken acı bir telefon geliyor. Maden çalışanı Sezai, bir nakliye kazasına maruz kalıyor. Ortalık buz kesiyor. Sunucu arkadaş, çabucak bu durumu seyirciler içindeki maden çalışanlarına soruyor: “Nerede kusur yapıldı? Doğrusu neydi?” İdris Gümüş isimli bir maden çalışanı tecrübelerini ve tavsiyelerini lisana getiriyor.
Geliyoruz dördüncü kısma: “Güven Usta’nın Dünyası” İtimat Usta, vardiyasına gitmeye hazırlanırken annesinden, babasının hastalandığı haberini alıyor, buna hayli üzülüyor ve madende bir iş kazasının yaşanmasına niçiniyet veriyor. Bu durum bir daha interaktif formülle izleyiciye soruluyor. Gürcan Kaya isimli bir çalışan, 2011 yılında bir iş kazası yaşadığını ve bir bacağında platin olduğunu anlatıyor.
HAYALLER VE HAYATLARA DAİR
“Hayaller ve Hayatlar” beşinci kısmın ismi. Skeçler kısa ve akıcı olduğu için aktiflik su üzere akıyor. Bu kısımda, maden iş yerinde “çalışan temsilcisi” seçilecektir. Tabi her kısımda matraklığı ile seyirciyi kahkahaya boğan Necmi bu defa bir daha ön planda. Vilayetle de çalışan temsilcisi ben olacağım ve bunun için en uygun kişi benim, diyor. Çalışanlara olmadık vaatler veriyor. Seyirciler bir kere daha Necmi’nin konuşmalarıyla onu alkış yağmuruna tutuyorlar. Her kısmın sonunda olduğu üzere bu kısımda de izleyiciye dönüp soruluyor: “İSG yasası, haklar, ödevler ve çalışan temsilcisinin bakılırsavleri nelerdir? Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bağlantı Merkezi Alo 170’ten nasıl yararlanılır?”
Altıncı kısmın ismi “İletişimin Önemi” Necmi bir daha rahat durmuyor. Vardiya esnasında, Saim’in tekraren uyarmasına karşın görevi olmayan bir işe kalkışıyor ve elektrik çarpmasına maruz kalıyor. Bu kısmın sonunda da seyircilere, acil durum idaresinde irtibatın nasıl sağlanması gerektiği konusunda sorular yöneltiliyor.
Yedinci kısma geçiyoruz. Bu kere “Kahramanlarımız Doktorda” İnanç Usta, ağır taşımaktan dolayı bel ağrısı çekiyor; Mehmet, işitme kaybına uğruyor; Necmi, tozdan kaynaklı öksürük krizine giriyor; fakat Saim sapasağlam. Zira kendine yeterli bakıyor, iş sıhhatine ve güvenliğine dikkat ediyor. Tabip Nermin, üç hastayı muayene etmeye çalışıyor; lakin Necmi’nin İnanç Usta ve Mehmet’le ortalarındaki diyalog, büyük bir karmaşaya niye oluyor. Necmi, bu kısımda de bir daha seyircileri gülmekten kırıp geçiriyor. Bu skeçte, meslek hastalıkları, nizamlı sıhhat denetimleri, işyeri tabibi ve iş güvenliği uzmanı içindeki iş birliğinin değeri lisana getiriliyor. İlyas nazaran isimli emekli maden çalışanı, interaktif kısımda, idarecilik de yaptığını söyleyerek deneyimlerini lisana getiriyor.
Ve tiyatro gösterisinin son kısmına geçiyoruz. Bu kısmın ismi “Bekleyiş”. Ocakta bir kaza oluyor. Necmi ile Saim kurtarılmayı bekliyor. Her ikisi de muhakkak etmeseler de dehşet arasındaler. Baştan beri komik istikametiyle ocağın adeta güldürü makinesi olan Necmi, bu sefer son derece önemli. Saim’e hem ağabeylik yapıyor birebir vakitte onu rahatlatıyor; bağrına basıyor, koruyor ve kolluyor. Tam umutlar tükenmekteyken kurtarma grubunun sesleri duyuluyor. Duygusal anlar yaşanıyor. Bütün seyirciler üzere benim de kirpiklerim ıslanıyor. Nasıl ıslanmasın? Benim babam da bir maden emekçisiydi yıllar evvelden. Ben çabucak hemen bir yaşındayken Fransa’ya emekçi olarak gitmiş. Gurbet eldeki birinci çalıştığı iş, bir maden ocağında kazma sallamak. Nasıl zorluklar ortasında çalıştığını, ne iş kazaları atlattığını, vardiyadan çıkınca aynaya baktıklarında kendilerini bile tanıyamadıklarını tekraren anlatmıştı bana.
SEYİRCİDEN TAM NOT
Seyircilerin his ve niyetlerini almak için çabucak yanlarına varıyorum. “Nasıl buldunuz oyunu, mutlu kaldınız mı?” diye sorular yöneltiyorum. Çok beğendiklerini lisana getiriyorlar büyük bir kısmı. ömründe birinci sefer bir tiyatro seyrettiğini anlatıyor bir maden çalışanı. “Bir dağ başında, bir köyde bize yönelik bir tiyatro izledik, şad kalmaz mıyız?” diyor.
Biz Gürleyik köyünde 54. oyunu izlerken programın başından sonuna kadar nasıl bir özveriyle hareket edildiğini, iş sıhhati ve güvenliği eğitimlerine nasıl büyük bir emek verildiğini gözlemleme imkanı bulduk. MİSGEP kapsamındaki Sahne Turnesi tırının, ülkemizin güzide işçilerinin sıhhat ve güvenliği için 18.000 km yol kat ettiğini öğreniyorum yetkili arkadaşlardan. Büyük iş, büyük proje, büyük fedakarlık…
Hoş memleketimizin hoş insanlarının canı yanmasın diye Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı, İş Sıhhati ve Güvenliği Genel Müdürlüğü edebiyatın ve sanatın gücünden faydalanıyor. Toplumsal şuurun ve farkındalığın artırılması, İSG külçeşidinin her alanda yerleşmesi, her yaş kümesinde karşılık bulması için şiir, hikaye, roman, deneme, tiyatro, sinema, fotoğraf, müzik… üzere edebiyat ve sanat mamüllerine muhtaçlık olduğu bütün uzmanlarca malumdur. Rus edebiyatının ünlü düşünür ve müellifi Tolstoy der ki: “Sanat; düşünebilen, gerçeği gorebilen, toplumu anlayabilen insanların işidir.”
Doğudan batıya, kuzeyden güneye memleketimizin her bölgesini adım adım dolaşarak maden çalışanlarının ayaklarına kadar gidip drama tekniği ile onların sıhhat ve güvenlikleri için örnek çalışmaya imza atan Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı İş Sıhhati ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’nü yürekten alkışlıyorum.
Yollardayız, Muğla’nın yollarında…
Bir küme arkadaşımızla, Ortaca yakınlarındaki ana yoldan ayrılıp, kıvrım kıvrım köy yollarından ilerliyoruz, yokuş üst. Aracımız, mütemadiyen bir virajdan çıkıp öbürüne giriyor. İstikamet Dalaman’ın Gürleyik köyü… İki saate yakın bir seyahatten daha sonra, köyün çabucak girişindeki Gürleyik Şehit Jandarma Uzman Onbaşı Fuat Demir İlkokulu’nun bahçesinde duruyor aracımız. İner inmez bizi Köy Muhtarı Salih Salar karşılıyor. Genç, güler yüzlü ve tatlı bir telaş ortasında. “İlk kere köyümüzde bir tiyatro gösterisi olacak, fazlaca heyecanlıyız.” diyor. Okulun bahçesine park etmiş, bir tarafında “MİSGEP İnteraktif Eğitimleri Turne Sahnesi” bir tarafında “Güven Usta ile Vardiya Öyküleri” yazan, 15 metre uzunluğunda kocaman bir tır ile karşı karşıya geliyoruz. Sekiz-on kişi, tırdan sandalyeler indirip boş alana diziyor, ses sistemleri kuruyor, seyircilerin güneşten etkilenmemesi için çadırlar açıyor ve bir saat daha sonra başlayacak oyun için telaşla koşuşturuyorlar.
TİYATROYLA İŞ GÜVENLİĞİNE DİKKAT
Seyirciler kalabalıklaşıyor, sandalyeler dolmaya başlıyor. Sahneye en yakın yerde oturan bir küme maden çalışanın yanlarına varıyorum. Birçok 25-30 yaşlarında. İşten yeni çıkmış, yıkanmış ve buraya gelmişler. Ortalarında gülümseyerek sohbet ediyorlar. “Biraz daha sonra burada sizlere yönelik bir interaktif tiyatro gösterisi yapılacak, neler düşünüyorsunuz?” diyorum. “Bilmem. Merakla bekliyoruz. Çağırdılar, biz de geldik. Herbiçimde güzel olur. gorelim bakalım…” üzere kısa ve kestirme yanıtlar veriyorlar. Biraz mesafeliler.
“Sağlığınız ve Güvenliğiniz İçin Siz Neredeyseniz Biz Oradayız” diyerek Türkiye’nin dört bir tarafındaki maden çalışanlarının ayaklarına giden “Güven Usta ile Vardiya Öyküleri” başlıyor. Sahnede dört oyuncu var. Dördü de bir maden ocağında çalışan ve iş ömründe her birinin farklı yaklaşımları olan dört kafadar: İnanç Usta, Mehmet, Necmi ve Saim.
MADENDE BİRİNCİ GÜN
Birinci kısımda “Saim’in Madende Birinci Günü” anlatılıyor. Ocağın en eski çalışanı, deneyimli, iş sıhhati ve güvenliğine azami dikkat eden İnanç Usta, işe yeni başlayan Saim’i tanıtıyor Necmi ve Mehmet’e. Birbirlerine bağlı ve sağlam dostluklar kuran bu grubun ortasına yeni gelen Saim, evvel utangaç davranıyor ve ortamı anlamaya çalışıyor. İş Güvenliği Uzmanı Cansu Hanım’ın ocağa gelmesiyle Necmi’nin esprili konuşmaları ve davranışları yardımıyla ortam ısınıyor bir anda. Birinci kısım alkışlarla biter bitmez interaktif kısım başlıyor ve çalışanlara şahsi gözetici donanımları hakkında niyetleri soruluyor. Çalışanlar biraz tutuk, epeyce fazla konuşmak istemiyorlar.
BİZ BİR AİLEYİZ
İkinci kısım “Biz Bir Aileyiz” Saim, işinde yeni bulunmasına karşın çalışma arkadaşlarının takdirini kazanıyor. Dört arkadaş vardiya çıkışında sohbet ederken Mehmet, kızının yazdığı bir mektuptan bahsediyor. Kızı mektupta babası için endişelendiğini ve meskene sağ salim gelmesini dilediğini yazıyor. Hem sahnede hem seyirciler içinde duygusal anlar yaşanıyor. Kiminin gözleri kızarıyor, kimi derin bir iç geçiriyor. Az evvel konuşmaktan birazcık çekinen çalışanlar yavaş yavaş his ve fikirlerini lisana getirmeye başlıyorlar.
BANA BİR ŞEY OLMAZ DEME
Üçüncü kısmın ismi “Bana Bir Şey Olmaz” İtimat Usta, yeni evlenen ve çocuğu olan Saim’i yemeğe davet ediyor. Bunu duyan Necmi, Mehmet’le birlikte sürpriz yaparak İtimat Usta’nın meskenine geliyorlar. Şen şakrak ortalarında muhabbet ederken acı bir telefon geliyor. Maden çalışanı Sezai, bir nakliye kazasına maruz kalıyor. Ortalık buz kesiyor. Sunucu arkadaş, çabucak bu durumu seyirciler içindeki maden çalışanlarına soruyor: “Nerede kusur yapıldı? Doğrusu neydi?” İdris Gümüş isimli bir maden çalışanı tecrübelerini ve tavsiyelerini lisana getiriyor.
Geliyoruz dördüncü kısma: “Güven Usta’nın Dünyası” İtimat Usta, vardiyasına gitmeye hazırlanırken annesinden, babasının hastalandığı haberini alıyor, buna hayli üzülüyor ve madende bir iş kazasının yaşanmasına niçiniyet veriyor. Bu durum bir daha interaktif formülle izleyiciye soruluyor. Gürcan Kaya isimli bir çalışan, 2011 yılında bir iş kazası yaşadığını ve bir bacağında platin olduğunu anlatıyor.
HAYALLER VE HAYATLARA DAİR
“Hayaller ve Hayatlar” beşinci kısmın ismi. Skeçler kısa ve akıcı olduğu için aktiflik su üzere akıyor. Bu kısımda, maden iş yerinde “çalışan temsilcisi” seçilecektir. Tabi her kısımda matraklığı ile seyirciyi kahkahaya boğan Necmi bu defa bir daha ön planda. Vilayetle de çalışan temsilcisi ben olacağım ve bunun için en uygun kişi benim, diyor. Çalışanlara olmadık vaatler veriyor. Seyirciler bir kere daha Necmi’nin konuşmalarıyla onu alkış yağmuruna tutuyorlar. Her kısmın sonunda olduğu üzere bu kısımda de izleyiciye dönüp soruluyor: “İSG yasası, haklar, ödevler ve çalışan temsilcisinin bakılırsavleri nelerdir? Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bağlantı Merkezi Alo 170’ten nasıl yararlanılır?”
Altıncı kısmın ismi “İletişimin Önemi” Necmi bir daha rahat durmuyor. Vardiya esnasında, Saim’in tekraren uyarmasına karşın görevi olmayan bir işe kalkışıyor ve elektrik çarpmasına maruz kalıyor. Bu kısmın sonunda da seyircilere, acil durum idaresinde irtibatın nasıl sağlanması gerektiği konusunda sorular yöneltiliyor.
Yedinci kısma geçiyoruz. Bu kere “Kahramanlarımız Doktorda” İnanç Usta, ağır taşımaktan dolayı bel ağrısı çekiyor; Mehmet, işitme kaybına uğruyor; Necmi, tozdan kaynaklı öksürük krizine giriyor; fakat Saim sapasağlam. Zira kendine yeterli bakıyor, iş sıhhatine ve güvenliğine dikkat ediyor. Tabip Nermin, üç hastayı muayene etmeye çalışıyor; lakin Necmi’nin İnanç Usta ve Mehmet’le ortalarındaki diyalog, büyük bir karmaşaya niye oluyor. Necmi, bu kısımda de bir daha seyircileri gülmekten kırıp geçiriyor. Bu skeçte, meslek hastalıkları, nizamlı sıhhat denetimleri, işyeri tabibi ve iş güvenliği uzmanı içindeki iş birliğinin değeri lisana getiriliyor. İlyas nazaran isimli emekli maden çalışanı, interaktif kısımda, idarecilik de yaptığını söyleyerek deneyimlerini lisana getiriyor.
Ve tiyatro gösterisinin son kısmına geçiyoruz. Bu kısmın ismi “Bekleyiş”. Ocakta bir kaza oluyor. Necmi ile Saim kurtarılmayı bekliyor. Her ikisi de muhakkak etmeseler de dehşet arasındaler. Baştan beri komik istikametiyle ocağın adeta güldürü makinesi olan Necmi, bu sefer son derece önemli. Saim’e hem ağabeylik yapıyor birebir vakitte onu rahatlatıyor; bağrına basıyor, koruyor ve kolluyor. Tam umutlar tükenmekteyken kurtarma grubunun sesleri duyuluyor. Duygusal anlar yaşanıyor. Bütün seyirciler üzere benim de kirpiklerim ıslanıyor. Nasıl ıslanmasın? Benim babam da bir maden emekçisiydi yıllar evvelden. Ben çabucak hemen bir yaşındayken Fransa’ya emekçi olarak gitmiş. Gurbet eldeki birinci çalıştığı iş, bir maden ocağında kazma sallamak. Nasıl zorluklar ortasında çalıştığını, ne iş kazaları atlattığını, vardiyadan çıkınca aynaya baktıklarında kendilerini bile tanıyamadıklarını tekraren anlatmıştı bana.
SEYİRCİDEN TAM NOT
Seyircilerin his ve niyetlerini almak için çabucak yanlarına varıyorum. “Nasıl buldunuz oyunu, mutlu kaldınız mı?” diye sorular yöneltiyorum. Çok beğendiklerini lisana getiriyorlar büyük bir kısmı. ömründe birinci sefer bir tiyatro seyrettiğini anlatıyor bir maden çalışanı. “Bir dağ başında, bir köyde bize yönelik bir tiyatro izledik, şad kalmaz mıyız?” diyor.
Biz Gürleyik köyünde 54. oyunu izlerken programın başından sonuna kadar nasıl bir özveriyle hareket edildiğini, iş sıhhati ve güvenliği eğitimlerine nasıl büyük bir emek verildiğini gözlemleme imkanı bulduk. MİSGEP kapsamındaki Sahne Turnesi tırının, ülkemizin güzide işçilerinin sıhhat ve güvenliği için 18.000 km yol kat ettiğini öğreniyorum yetkili arkadaşlardan. Büyük iş, büyük proje, büyük fedakarlık…
Hoş memleketimizin hoş insanlarının canı yanmasın diye Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı, İş Sıhhati ve Güvenliği Genel Müdürlüğü edebiyatın ve sanatın gücünden faydalanıyor. Toplumsal şuurun ve farkındalığın artırılması, İSG külçeşidinin her alanda yerleşmesi, her yaş kümesinde karşılık bulması için şiir, hikaye, roman, deneme, tiyatro, sinema, fotoğraf, müzik… üzere edebiyat ve sanat mamüllerine muhtaçlık olduğu bütün uzmanlarca malumdur. Rus edebiyatının ünlü düşünür ve müellifi Tolstoy der ki: “Sanat; düşünebilen, gerçeği gorebilen, toplumu anlayabilen insanların işidir.”
Doğudan batıya, kuzeyden güneye memleketimizin her bölgesini adım adım dolaşarak maden çalışanlarının ayaklarına kadar gidip drama tekniği ile onların sıhhat ve güvenlikleri için örnek çalışmaya imza atan Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı İş Sıhhati ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’nü yürekten alkışlıyorum.