JoKeR
Active member
R. RUVEYDA OKUMUŞ
Anadolu’daki Türk mimari yapıtlarını dünyaya tanıtan Fransız mimar ve sanat tarihçisi Prof. Dr. Albert Louis Gabriel’in 20. yüzyılın birinci yarısında çektiği beş bine yakın Türkiye fotoğrafı Fransız Kültür Bakanlığı internet sitesinde erişime açıldı.
Albert Gabriel’in mirasçıları ve Fransız Hükümeti içinde yapılan bir protokol ile Gabriel’in Türkiye’de kaydettiği fotoğraflar çevrimiçi olarak kullanıma sunuldu.
Albert Gabriel nBursa Buyruk Sultan’da
Albert Gabriel’in (1883-1972) başta İstanbul olmak üzere Türkiye’nin çeşitli kentlerini karış karış gezerek çektiği fotoğraflarından oluşan koleksiyonunda kaybolmaya yüz tutmuş anıt eserler, kentler ve insan görüntülerine tesadüf edilen bir hayli değişik kare yer alıyor.
Albert Gabriel Fransız Anadolu Araştırmaları nEsntitüsü’nde çalışma nmasasının başında.
İstanbul’a birinci sefer 1908’de gelen Gabriel, 1926’da İstanbul Üniversitesi’nde (Dârülfünun) vazife alarak arkeoloji ve sanat tarihi dersleri verir. 1930-1956 yılları içinde Albert Gabriel bir daha birebir üniversitede konferanslarının yanı sıra Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde de sanat tarihi okutur. Öğretim faaliyetleriyle bir arada Ulusal Eğitim Bakanlığı (Maarif Vekaleti) tarafınca Anadolu’daki Türk mimari yapıtlarının araştırılıp incelenmesi için bakılırsavlendirilir. Bu çalışmaları esnasında Anadolu’yu gezerek eşine az rastlanır bir fotoğraf koleksiyonu oluşturur.
İstanbul fotoğraflarında onu kimi bazı Beyoğlu’nda birtakım kimi bir caminin minaresinde kimi bazı da kurucusu ve yöneticisi olduğu Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü’nde bir masanın başında çalışırken görmek mümkün. Fotoğraflarına son derece canlı bir biçimde yansıyan eski İstanbul’un tarihi köşeleri ve görüntüleri insanı adeta o günlere bir daha gdolayıyor.
Sivas Gök Medrese
KARIŞ KARIŞ DOLAŞMIŞ
Ülkemizi fazlaca seven ve Anadolu’yu baştan başa dolaşarak tarihî yapıtları belgeleyen Albert Gabriel arkeolojik kazılara katılmış, rölöveler çıkartmış, projeler hazırlamış, inceleme seyahatleri yapmış ve akademik eserler kaleme almıştır. Eski yapıtları araştırma ve bunları fotoğraflama tutkusunun yanı sıra sulu boya çalışmaları da mevcuttur.
Anadolu’daki eski eserler üzerine yazdığı kitaplardan öbür İslam Ansiklopedisi, Hayat Mecmuası ve dönemin günlük gazetelerinde makaleleri yer almıştır. Prof. Gabriel, senelerca Türk sanatı ve kültürü üzerinde derin araştırmalar yapmış ve bunları bilim dünyasına tanıtmak için inanılmaz bir efor göstermiştir. Ayrıyeten Türk musiki ve edebiyatına son derece vâkıf olan Albert Gabriel dostluk kurduğu Ahmet Hamdi Tanpınar ve Yahya Kemal Beyatlı’nın şiirlerini Fransızcaya çevirmiştir.
40’A YAKIN SEYAHAT YAPMIŞ
Gabriel, 1908-1959 yılları içinde Kütahya, Afyon, Akşehir, Konya, Karaman, Niğde, Nevşehir, Aksaray, Kayseri, Amasya, Tokat, Sivas, Mardin, Urfa, Diyarbakır, Bitlis, Hasankeyf başta olmak üzere Anadolu’da kırka yakın seyahat yapmıştır.
“İstanbul›dan daha sonra mimari eser bakımından en varlıklı Türk şehri” dediği Bursa’da Ulucami’den Emirsultan’a, Yeşil Türbe’den Muradiye’ye bir hayli tarihî yerin çizim ve fotoğraflarını kayıt altına alan Albert Gabriel, bunların bir kısmını 1950’de “Bir Türk Başşehri Bursa” isimli yapıtında yayınlamıştır. Yalnızca Bursa değil Anadolu’nun bir baştan bir başa gezip gördüğü bir epeyce kentindeki anıt yapıtları incelemiş, fotoğraflamış ve bunlar hakkında çeşitli eserler kaleme almıştır.
Amasya
DEĞERLİ KİTAPLARA İMZA ATTI
Ahmet Hamdi Tanpınar Beş Şehir’in Konya bahsinde “İklimden iklime, beylikten beyliğe yerli geleneklerden kalan ögeleri, yeni hususiyetler kazanan bu mimarînin tüm vasıflarını ne de sanat ocaklarını burada sayamayız. İsteyenler Anadolu abîdelerinin yorulmaz araştırıcısı Gabriel’in yapıtına baksınlar.” diyerek Gabriel’in uzun yıllar araştırmalarının mahsulü olan “Anadolu’da Türk Anıtları” isimli iki ciltlik yapıtının ehemmiyetini bilhassa vurgulamaktadır. Albert Gabriel kelam konusu çalışmalarıyla Türkiye’de anıt arkeolojisinin kurucusu olarak kabul edilmektedir.
Albert Gabriel’in Anadolu coğrafyasında fotoğraflar çekmesi ve son derece kıymetli kitaplar yayımlaması, Türklerin Anadolu’daki sanat ve mimarisinin dünya tarafınca tanımasında kıymetli katkıları olmuştur. Onun bu katkısını, kendisini “sahici Fransız alim” diye tanımlayan Mithat Cemal Kuntay şu sözlerle ortaya koymuştur: “Onun yapıtlarının biroldukça meziyetlerinden bir kıymetlisi de abidelerimizi Bizans’ın ve öteki milletlerin etkilerine maruz gösteren yanlış fikirleri yıkması ve Türk abidelerinin direkt doğruya Türk yapıtları olduğunu ispat etmesidir.”
Epey değerli çalışmalar ortaya koyan Gabriel’in İstanbul ve Bursa üzere büyük kentlerin yanı sıra Anadolu’nun birfazlaca kentini kapsayan ve dijital olarak erişilebilir hale gelen fotoğraf koleksiyonu, kuşku yok ki Türk kültürü, sanatı ve mimarisine ışık tutacaktır.
Anadolu’daki Türk mimari yapıtlarını dünyaya tanıtan Fransız mimar ve sanat tarihçisi Prof. Dr. Albert Louis Gabriel’in 20. yüzyılın birinci yarısında çektiği beş bine yakın Türkiye fotoğrafı Fransız Kültür Bakanlığı internet sitesinde erişime açıldı.
Albert Gabriel’in mirasçıları ve Fransız Hükümeti içinde yapılan bir protokol ile Gabriel’in Türkiye’de kaydettiği fotoğraflar çevrimiçi olarak kullanıma sunuldu.
Albert Gabriel nBursa Buyruk Sultan’da
Albert Gabriel’in (1883-1972) başta İstanbul olmak üzere Türkiye’nin çeşitli kentlerini karış karış gezerek çektiği fotoğraflarından oluşan koleksiyonunda kaybolmaya yüz tutmuş anıt eserler, kentler ve insan görüntülerine tesadüf edilen bir hayli değişik kare yer alıyor.
Albert Gabriel Fransız Anadolu Araştırmaları nEsntitüsü’nde çalışma nmasasının başında.
İstanbul’a birinci sefer 1908’de gelen Gabriel, 1926’da İstanbul Üniversitesi’nde (Dârülfünun) vazife alarak arkeoloji ve sanat tarihi dersleri verir. 1930-1956 yılları içinde Albert Gabriel bir daha birebir üniversitede konferanslarının yanı sıra Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde de sanat tarihi okutur. Öğretim faaliyetleriyle bir arada Ulusal Eğitim Bakanlığı (Maarif Vekaleti) tarafınca Anadolu’daki Türk mimari yapıtlarının araştırılıp incelenmesi için bakılırsavlendirilir. Bu çalışmaları esnasında Anadolu’yu gezerek eşine az rastlanır bir fotoğraf koleksiyonu oluşturur.
İstanbul fotoğraflarında onu kimi bazı Beyoğlu’nda birtakım kimi bir caminin minaresinde kimi bazı da kurucusu ve yöneticisi olduğu Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü’nde bir masanın başında çalışırken görmek mümkün. Fotoğraflarına son derece canlı bir biçimde yansıyan eski İstanbul’un tarihi köşeleri ve görüntüleri insanı adeta o günlere bir daha gdolayıyor.
Sivas Gök Medrese
KARIŞ KARIŞ DOLAŞMIŞ
Ülkemizi fazlaca seven ve Anadolu’yu baştan başa dolaşarak tarihî yapıtları belgeleyen Albert Gabriel arkeolojik kazılara katılmış, rölöveler çıkartmış, projeler hazırlamış, inceleme seyahatleri yapmış ve akademik eserler kaleme almıştır. Eski yapıtları araştırma ve bunları fotoğraflama tutkusunun yanı sıra sulu boya çalışmaları da mevcuttur.
Anadolu’daki eski eserler üzerine yazdığı kitaplardan öbür İslam Ansiklopedisi, Hayat Mecmuası ve dönemin günlük gazetelerinde makaleleri yer almıştır. Prof. Gabriel, senelerca Türk sanatı ve kültürü üzerinde derin araştırmalar yapmış ve bunları bilim dünyasına tanıtmak için inanılmaz bir efor göstermiştir. Ayrıyeten Türk musiki ve edebiyatına son derece vâkıf olan Albert Gabriel dostluk kurduğu Ahmet Hamdi Tanpınar ve Yahya Kemal Beyatlı’nın şiirlerini Fransızcaya çevirmiştir.
40’A YAKIN SEYAHAT YAPMIŞ
Gabriel, 1908-1959 yılları içinde Kütahya, Afyon, Akşehir, Konya, Karaman, Niğde, Nevşehir, Aksaray, Kayseri, Amasya, Tokat, Sivas, Mardin, Urfa, Diyarbakır, Bitlis, Hasankeyf başta olmak üzere Anadolu’da kırka yakın seyahat yapmıştır.
“İstanbul›dan daha sonra mimari eser bakımından en varlıklı Türk şehri” dediği Bursa’da Ulucami’den Emirsultan’a, Yeşil Türbe’den Muradiye’ye bir hayli tarihî yerin çizim ve fotoğraflarını kayıt altına alan Albert Gabriel, bunların bir kısmını 1950’de “Bir Türk Başşehri Bursa” isimli yapıtında yayınlamıştır. Yalnızca Bursa değil Anadolu’nun bir baştan bir başa gezip gördüğü bir epeyce kentindeki anıt yapıtları incelemiş, fotoğraflamış ve bunlar hakkında çeşitli eserler kaleme almıştır.
Amasya
DEĞERLİ KİTAPLARA İMZA ATTI
Ahmet Hamdi Tanpınar Beş Şehir’in Konya bahsinde “İklimden iklime, beylikten beyliğe yerli geleneklerden kalan ögeleri, yeni hususiyetler kazanan bu mimarînin tüm vasıflarını ne de sanat ocaklarını burada sayamayız. İsteyenler Anadolu abîdelerinin yorulmaz araştırıcısı Gabriel’in yapıtına baksınlar.” diyerek Gabriel’in uzun yıllar araştırmalarının mahsulü olan “Anadolu’da Türk Anıtları” isimli iki ciltlik yapıtının ehemmiyetini bilhassa vurgulamaktadır. Albert Gabriel kelam konusu çalışmalarıyla Türkiye’de anıt arkeolojisinin kurucusu olarak kabul edilmektedir.
Albert Gabriel’in Anadolu coğrafyasında fotoğraflar çekmesi ve son derece kıymetli kitaplar yayımlaması, Türklerin Anadolu’daki sanat ve mimarisinin dünya tarafınca tanımasında kıymetli katkıları olmuştur. Onun bu katkısını, kendisini “sahici Fransız alim” diye tanımlayan Mithat Cemal Kuntay şu sözlerle ortaya koymuştur: “Onun yapıtlarının biroldukça meziyetlerinden bir kıymetlisi de abidelerimizi Bizans’ın ve öteki milletlerin etkilerine maruz gösteren yanlış fikirleri yıkması ve Türk abidelerinin direkt doğruya Türk yapıtları olduğunu ispat etmesidir.”
Epey değerli çalışmalar ortaya koyan Gabriel’in İstanbul ve Bursa üzere büyük kentlerin yanı sıra Anadolu’nun birfazlaca kentini kapsayan ve dijital olarak erişilebilir hale gelen fotoğraf koleksiyonu, kuşku yok ki Türk kültürü, sanatı ve mimarisine ışık tutacaktır.