Ukrayna’daki dehşet gözlerimizi savaşın ıstırabına açmalı

IşıkHaber

New member
Nesrine Malik

Vladimir Putin’in Ukrayna’da gerçekleştirdiği kanlı işgal iki fecî gerçekliği sertleştirdi. birinci vakit içinderda, Putin’in, Batı’nın kendisini denetim altına alacağını ve Avrupa’da diken üzerindeki bir ateşkesi sürdüreceğini umduğu, bilindik hassas denetim ve istikrarlar, ‘havuç ve sopa’ temelinde işlev göstermemesi. İkincisi, İkinci Dünya Savaşı’ndan beridir, geçmişteki yanılgılardan ders almak ve gelecekte onlara karşı güçlenmek doğrultusunda onlarca yıl süren uğraşların başarısızlığa uğraması. Şu anda bir daha, bir iç savaş değil ancak dünyanın geri kalanına meydan okuyarak hükümran bir devletin işgal edilmesi kelam konusu. bir daha şu anda, sadece tarihi sinemalarda gördüğümüz biçimde binlerce insanı inançlı bir yere kaçmaya çalışırken izlediğimiz, ‘çılgınlık’ ve ‘panik’ hali diye nitelendirilebilecek imgelere şahit oluyoruz.



Bunun yanı sıra, Avrupa’nın onurunun çiğnenmesi karşısında haklı olarak dehşete kapılan bir epey batılı gazetecinin algısını biçimlendiren üçüncü bir tasavvur daha var. Birfazlaca haberin tonuna baktığımızda, bu durum onlar için gibisi olmayan bir seviyede üzücü ve daha fazla tasa verici üzere görünüyor; çünkü Avrupalı olmayan insanların hayatları daha az kıymet taşıyor ve onların yaşadığı savaşlar bizlerden çok uzakta tutuluyor.

APAÇIK AYRIMCILIK

Baskı altındaki birkaç muhabirin fikirsizce kullandığı bir söz olduğunu düşünmüştüm lakin kısa mühlet daha sonra bunun aslında medya genelinde yayılan bir ‘tik’ olduğu anlaşıldı. El Cezire’den CBS News’e varıncaya kadar, gazeteciler yaşananların “Irak ya da Afganistan’da” değil, “gorece uygar bir Avrupa kentinde” gerçekleşmesinden ötürü dehşete kapıldılar. Biri şu biçimde diyordu: “Düşünülemez bir şey gerçekleşti. Bu, gelişmekte olan bir üçüncü dünya ülkesi değil. Burası Avrupa.” Bir başkası şunları lisana getirdi: “Bunlar refah ortasında yaşayan orta sınıftan beşerler… Açıkçası, bunlar Ortadoğu’dan kaçan mülteciler değil. Kesin olarak tabir etmek gerekirse, bunlar Suriye’den değil, Ukrayna’dan gelen mülteciler… Hıristiyanlar, beyazlar, bize fazlaca benziyorlar.”

Ukrayna’nın eski başsavcı yardımcısı David Sakvarelidze, BBC’ye tam olarak şunları söylemiş oldu: “Benim için fazlaca dokunaklı; zira mavi gözlü ve sarı saçlı Avrupalı insanların öldürüldüğünü görüyorum.”

Eski bir Avrupa Parlamentosu üyesi ve Telegraph gazetesinde köşe muharriri olan Kingsclere Lordu Daniel Hannan daha açık bir sözle, Ukrayna’da zulüm bakılırsan insanların “bizlere epey benzediğini” yazdı. “Durumu bu kadar şok edici yapan şey de bu… Savaş artık yalnızca fakir ve uzakta yaşayan halkların başına gelen bir şey değil. her insanın başına gelebilir.” söylemiş olduği kadarıyla, “uygarlık geri çekiliyor.”

Savaşların, çatışmaların ve konutundan barkından edilmenin ekseriyetle “üçüncü dünyada” ve “uzak” ülkelerde (kimden uzak?) yaşandığı bir tarih dilimine ait bu tuhaf telaffuz, artık varlığını yitirmeye başlamış olan siyaset ve basın ikliminin bir sonucu olarak ortaya çıkan ve hiç bir öz farkındalık ve utanma hissi olmadan bir dahalenen bir gerçeklik haline gelen bir kurgu.

‘ONLAR’ İÇİN OLAĞAN LAKİN ‘BİZİM’ İÇİN DEĞİL Mİ?

Bu alıntılar karşısında son derece hoşgörülü bir bakış açısı, kendi ortasında, uzaktakilere kıyasla meskene daha yakın olan şeylerle daha fazla ilgilenmenin ya da daha fazla etkilenmenin sıra dışı bir dürtü olmadığı formunda tabir edilebilir. Tahminen de bu insanların aslında lisana getirmeye çalıştıkları şey, bu özel çatışmanın sıradışılığının altını çizmek için “nesillerden beridir bu bölgede bu biçimde bir şey yaşanmadı” minvalinde bir şeydir. Buna kuşku yok.

Ne var ki bundan hayli daha fazlası kelam konusu. Savaşın öbür yerlerde doğal ancak burada bir sapma olduğuna dair bir kabul var. Savaş sadece fakirlerin ve uygar olmayanların başına gelir, varlıklı ve inançta olanların değil. İltica etme ve yerinden edilme, genelde ötekilerin yazgısıdır ve ötürüsıyla bir ‘meseleden’ daha az mana taşır.

Bunun üzere şeyler, mülteciler ve sığınmacılarla ilgili fazlaca uzun vakittir ilgi bakılırsan, meydan okunmayan bir telaffuzun çarpıttığı bir dünya görüşünü açığa çıkarmak için en ufak bir tahlil altında dağılıp giden inançlardır. Bu fikirler, insanların Avrupa topraklarına ulaşmasını engellemek gayesiyle geliştirilen insanlık dışı ve birçok vakit şiddet barındıran siyasetleri haklı göstermek hedefiyle, dengeli halde ve vakte yayılarak şekillendirildi. Bu siyasetlerin kabul görmesi için kurbanlarının tehditkâr ve hiç bir şeyi hak etmeyen beşerler olarak tasvir edilmeleri gerekiyordu.

Bu yaklaşımın mirası, mavi gözlü olsun ya da olmasın, muhtaç durumdaki herkese düşman bir Batı dünyası oldu. Her zamanki üzere, bakışlarımızı bir küme insanın ‘insan’ olduğu gerçeğinden kaçırdığımızda, en nihayetinde hepimizin insanlığına saldıran göç sistemleri inşa ediyoruz. Ucu nerdeyse gökyüzüne varan bir politik hudut, artık kimi bazı aile üyeleri olarak İngiltere’ye girmek isteyen Ukraynalılara temas ediyor.

HİÇ KİMSE KIYMETSİZ DEĞİLDİR

Downing Street’e Ukrayna bayrağının yansıtıldığı esnada, İçişleri Bakanlığı [Rusya ile] köprüleri atarken web sitesinde şunları yazıyordu: “Ukrayna’da bulunan (normalde Ukrayna’da yaşayan ya da İngiliz vatandaşı ve Birleşik Krallık’ta yaşayan İngiliz vatandaşlarının yakın aile üyeleri olmayan) Ukrayna vatandaşları şu anda İngiltere’yi ziyaret etmek, çalışmak, eğitim görmek ya da ailesiyle bir ortaya gelmek maksadıyla vize başvurusu yapamıyorlar.” Bir tenkit dalgasının akabinde hükümet, [bu insanların] büyükanne ve büyükbabalarının, yetişkin çocuklarının, kardeşlerinin ve kendi ebeveynlerinin bu program doğrultusunda vize müracaatında olmasına onay vererek vize başvurusu şartlarını kolaylaştırma kelamı verdi. Kabul edilecek vize müracaatları da savaş pürüzüne karşın evraklara ulaşmanın gerektiği bir ortamda gerçekleştirilecek.

İstisnacılık, geçmişteki rehavet hallerini bir dahalemeye yazgılı olduğumuz manasına gelir; daima halde [bir şeyin] burada yaşanmayacağına dair kendimizi rahatlatırız, çünkü bunlar sırf acıları bir biçimde bizimkinden farklı olan ‘diğerlerinin’ başına, öbür yerlerde gelir.

Ne var ki, onların yaşadıkları savaşlar daha kıymetsiz, yerlerinden edilmeleri daha az travmatik, uygarlıkları şu anda Ukrayna’dan ayrılan binlerce kişininkinden daha kıymetsiz değil. Ve öbür insanların yaşadığı savaşlara dair optimist olduğumuz bir dünya tahayyül ederken savaşın ne vakit yanı başımızda yaşanacağını önnazaranmeyeceğimizi ve bu yaşandığında dehşete düştüğümüzü, buna rağmen insani müdahale sistemlerimizin zulüm ortasında kireçlenerek tıkanmış olduğunu ayrımsadık.


Yazının özgünü The Guardian sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
 
Üst