JoKeR
Active member
LATİFE BEYZA KAHVECİOĞLU
Dünyada birinci ve tek olarak hayata geçirilen Koku Akademisi, Beyoğlu’nda 1880 yılında II. Abdülhamit tarafınca inşa ettirilen tarihi binada kapılarını açtı. Biz de eski Anadolu uygarlıklarından kalan koku mirasını gün ışığına çıkarmayı hedefleyen akademinin kurucusu ve Koku Uzmanı Bihter Türkan Ergül ile keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik.
Koku Kültürü ve Turizm Derneği’nin akabinde artık de Koku Akademisi geçtiğimiz haftalarda kapılarını açtı ve birinci mezunlarını vermeye hazırlanıyor. Biraz geriye gidecek olursak, bu fikir nereden çıktı?
Açıkçası akademiyi kurmak için evvel derneği kurmamız gerekti. Ben yaklaşık 36 yıldır koku ile ilgileniyorum. Kurucusu olduğum dernek ile koku külçeşidini yaygınlaştırmak için devlet ile iş birliği içerisinde biroldukca çalışma gerçekleştirdik. Örneğin Arkeoloji Müzesinin içerisinde “Buhurdan Parfüme Kokunun Öyküsü” isimli bir stant yaptık ve 5 bin yıllık koku nesneleri sergiledik. Hitit’te Mezopotamya’da Mısır’da, Horus’u onurlandırmak için olan mür yakıldığıyla ilgili bir tablet var. Bu tableti, Mısır’a ilişkin bir koku şişesi ve mür kokusu ile sergiledik. Koklatarak, metinle bir arada onu anımsatmak istedik. Yabancı turistlerin inanılmaz ilgisini çekti. İşte, bu biçimde çalışmalar yapabilmeniz için dernek olmanız gerekiyor. Bunun yanında en değerli sebeplerden biri de bir koku uzmanı olarak benim de yaşadığım en büyük meşakkat, “Diplomanız var mı, koku okulunuz var mı?” sorusuyla karşılaşmak. meğer üniversitelerde ders veriyorum, alaylı bir biçimde hayli bir araştırmam ve bilgim var. Aslında evvela kendi tacımı kendim takmak, kendi eğitimimi kendim vermek için koku akademisini kurdum, birinci mezunlarından biri ben olacağım. Ayrıyeten akademiyi kurarken dikkat ettiğimiz bir konu vardı, kurumun memleketler arası olması. Bizden eğitim alıp MYK’nın açmış olduğu imtihanlardan muvaffakiyetle geçtiğinizde milletlerarası geçerli bir meslek sahibi oluyorsunuz.
ÜLKE İSMİNE HAKLI BİR GURUR
Bildiğimiz kadarıyla Koku Akademisi dünyada birinci ve tek, bu biricikliğin sizi zorlayan bir yanı oldu mu?
Akademiyi kurarken Avrupa ne yapıyor, diğer ülkeler ne yapmış, modellemek istedik ve baktık ki bu alanda örnek alabileceğimiz kimse yok. söylemiş olduğiniz üzere Koku Akademisi dünyada birinci ve tek. Bu niçinle edindiğimiz misyonda fazlaca dikkatliyiz. Biz bu yola çıktığımızda halihazırda 1946 yılında kurulan bir parfüm okulu vardı. Bu kurum da uluslararasıydı lakin verilen eğitim ve kısımlar açısından bizim alt branşımız olarak kaldılar. Akademinin müfredatında aromaterapi, gastronomi, tarih, parfüm tasarımı, gen – koku hastalıkları, ziraat, damıtma, üretim ve kozmetik üzere dersler bulunuyor. Bu niçinle parfüm dizaynından kısım olarak daha üstteyiz. Bu durum, ülkemiz için de haklı bir gurur. Lakin ben bunu kendi başıma yapmadım, bu toprakların her yerinden bu bilgiler fışkırıyor. Benim yalnızca ayrıntıları sıraya koymam gerekti, bunu da Koku Akademisi çatısı altında yaptım. Bana “Bu akademi için Paris’ten müsaade aldın mı?” diye soranlara, “Hayır, müsaade almam gerekmiyor. Biz yenisini hatta daha güzelini yapabiliyoruz” dedim. Bu toprakların koku kültürü o kadar güçlü ki. Şu an Belçika, Fransa, Almanya, ABD ve Sidney bu akademiyi ülkelerinde modelemek istiyorlar. Ülke ismine haklı bir gurur fakat fazlaca çaba ettik, epeyce yol katettik.
Verilen dersler içerisinde kokunun tarihine dair bir epey ders var, bunlardan biraz bahseder misiniz?
Örneğin Meryem Hanım, antik çağ koku dersleri veriyor. Burada 4500 yıllık kil tabletlerdeki formülleri öğrenciler yapıyorlar. Tabi burada epeyce kesin konuşamıyoruz. Zira günümüzde bir örnek yok, olsa bile oksitleniyor. örneğin, Tutankamon’un mezarı açıldığında 3 bin yıllık yaseminler kokuyordu fakat geçen müddet içerisinde kesinlikle oksitlendi deformasyon oldu, hakikaten o denli mi kokuyordu bilemiyoruz. Coğrafik şartlar değişti, toprak değişti ne kadar organik yaparsanız yapın tabi ki o birinci kokuyu elde etmek mümkün değil. Hedefimiz bu kıymetleri yaşatabilmek bu yüzden bu topraklardaki kokuları gün ışığına çıkarabilmek istiyoruz. Birebir birebiri demek fazlaca tezli olur, olmasın da aslına bakarsanız biz günümüze de uyarlayalım.
Bu bilgiler araştırıldıkça devamı geliyor, devlet arşivleri bu bahiste epeyce düzgün. Başvurduğunuzda size olumlu olarak dönüyor. Biz bunları toparlamaya çalışıyoruz. Mevzuyla ilgili tüm dökümanları ve işinde uzman kadroyu bir ortaya getirerek öğrenciler yetiştirmek bizim gayemiz.
OSMANLI BİR KOKU MEDENİYETİ
Akademi müfredatında Osmanlı’nın koku kültürüne de geniş yer verildiğini görüyoruz.
Dışarıdaki evraklar, mektup yazışmaları Osmanlı’daki koku kültürü hakkında daha epeyce bilgi veriyor. Örneğin, bir elçinin eşi mektubunda yazıyor, “Nurbanu Sultan konuşurken ağzına kokulu bir şeker atıyor. Kelamları o kadar naif ki hoş kokular ile eda ediyor.” bu biçimde ince detaylar ziyaretçilerin ülkelerindeki arkadaşlarına yazdıkları mektuplarda ortaya çıkıyor. En çarpıcı örneklerden biri de 1593 yılında Osmanlı’ya ikinci elçi olarak atanan Sir Edward, ülkesine, Kraliçe II. Elizabeth’e bir mektup yazıyor: “Şerefime bir yemek verildi, yemeğe oturmadan evvel elime hoş kokulu bir su döktüler. sonrasındasında öğrendim ki bu buhur suyu. Hastalık yapan mikropları öldürüyormuş, nasıl yapıldığını da anlattılar.” Ona anlatıldığı kadar tarihfi de veriyor ve “Biz de bunu kullanmalıyız” diyerek not düşüyor.
Osmanlı medeniyetinde koku, suskunluğun gücü üzere. İnsanların birbirini kırmadan incitmeden anlaşılmasını sağlıyor. örneğin, Osmanlı’da kız görmeye gidildiği vakit zambak kokusu gdolayılürmüş, bu “kızınıza talibim” demek. Kız konutunda şerbetler karanfilli gelirse, “buyrun gelin kızımızı isteyin” şerbetler sade ise “hiç kapıma gelme sana verecek kızım yok” demekmiş.
Üstelik Osmanlı’da günümüzde ismini dahi unuttuğumuz fazlaca varlıklı bir buhur geleneği de var…
Buhur suyu bizim 550 yıllık bir geleneğimiz ve unutmuşuz. Asr-ı saadet kokusu vardır, Topkapı Sarayı’nda kutsal emanetlerin paklığında kullanılırmış. Bu kokunun formülü saray arşivlerinde dirhem dirhem muharrir. Onları şimdiki üniteye çevirdim, ordan yola çıkarak buhur suyunu üretmeye çalıştım. Buhur suyu bilhassa 1709 yılında Çamaşırcıbaşı Yusuf Ağa’nın kendi çamaşırhane defterinde yazıyor, nasıl ürettiği bütün detaylarıyla. Oradaki tanımı harfi harfine yaptım lakin beni denetleyebilen biri yok. bir daha de ben yapıyorum, buhur suyu geleneğini unuttuk zira. Buhur, evvelce yabancı elçilerin eline dökülürmüş, önemli bir dezenfektan olarak. Hatta, Kadir Gecesinde padişahın teravih namazını kıldığı yerde tüm çamaşırcıbaşılar kendi buhur sularını getirir, padişaha ikram ederlermiş. Padişah, hangi formülü beğenirse çamaşırcıbaşına bir kese altın, yanında çalışanlara biner akçe ihsan eder ve o yıl tüm sarayda o formül kullanılırmış. O yüzden ortasındakiler tıpkı kalsa da buhur suyu formülleri çamaşırcıbaşılara göre değişir.
BU KÜLTÜRE SAHİP ÇIKMALIYIZ
Bizim tüm geleneklerimize karşın kokunun haklı gururunu yaşayanlar Avrupalılar değil mi?
Memleketler arası kolonya şenliği için Köln’e gittim, Osmanlı kolonya külçeşidini anlatmak için. Abdülhamit Han vaktinde, Ahmet Faruki’nin, Hasan Şevki’nin yapmış olduğu kolonyaları anlattım. Gitmişken ben de Farina’nın bir eğitimini aldım 8. jenerasyonda devam eden en eski dükkanlardan birinde. Türkiye’ye armağan getirmek istedim 12-13 tane minik Farina kolonyası. Adedinin 39 Euro olduğunu duyar duymaz şaşırdım ve sordum “niçin bu kadar pahalı” diye. Gelen yanıt şu oldu: “Siz yalnızca bir kolonya mı satın alıyorsunuz? 300 yıllık bir kültür bu.” Sahip çıkıyorlar… Biz burada gül sularımızı pembe plastik şişelere koyup nasıl ucuza mal ederiz diye düşünüyoruz.
Düşündükçe kokunun ömrümüzü nasıl dört bir yandan sardığını görüyoruz…
Efendimiz, “Bana dünyadan üç şey sevdirildi.” demiş. “Gözümün ışığı namaz, hoş huylu bayan ve koku.” Milyarlarca şey varken niye koku? O kadar farklı bir şey ki bu, benim araştırmaya ahir ömrüm yetmeyecek. Bu topraklardaki kadim koku külçeşidini yaşatmak için kuruldu bu akademi. Koku benim için epey büyük bir aşk ve bu yolda edebiyle yoluyla yapılacak epey şey var.
Akademiye girmek isteyenler için rastgele bir başvuru/kabul kuralı var mı?
İsteyen herkese kapımız açık. Mülakat yapıyoruz, yapmamız da gerekiyor. Kaygımız yalnızca ders anlatmak değil. Bilginin vebali var, paylaşmak lazım, olabildiğince bilgi paylaşmaya uygun şahısları kabul ediyoruz. Bu işi aşkla yapacak olan bireyleri seçiyoruz. Koku Akademisindeki derslerde yurtharicinden gelen öğrencilerimizin Osmanlı’da koku dersinde gözlerinden yıldızlar çıkıyor. bu biçimde öğrencileri mezun ettiğimizde hem onlar meslek sahibi olacak birebir vakitte biz, koku kültürümüzü tüm dünyaya yaymış ve yaşatmış olacağız.
İLHAM AİLENİN BAYANLARINDAN
Bu akademi benim için hayalken “Yapamazsın edemezsin, kim anlayacak ki” dendiyse de en makus ihtimal, kendimi mezun etmekti. Biz Bulgaristan göçmeniyiz, kimi vakit bana “Pomak damarın tuttu bir daha” derler, inat damarı demek. Bizim meskenin hanımları biraz inattır. Anneannem de anneannemin kayınvalidesi büyükbabaannem de. 108 yaşında vefat etti, 72 yaşında Türkiye’ye Zeki Müren görmeye geldi. Hasan Dede ile birlikte iki tütün tarlası parayı biriktirmişler, biletleri almışlar. Türkiye “rubası” için terziye kıyafetlerini diktirmişler ve Maksim’de bir gece Zeki Müren izlemişler. sonrasındasında Mısır Çarşısına gidip bitkilerini baharatlarını toplayıp memleketlerine dönmüşler. 72 yaşındaki hayale bakın… “Gideceğim, Zeki Müren’i bakılırsaceğim” diyor. Bizim ailenin bayanlarında vardır bu biçimde şeyler, anneannem de bu biçimdedir. Vefat ederken, “Bana gül suyunu yetiştir” dedi. Damıttım götürdüm iki gün daha sonra vefat etti. Onun hayallerinde 85 yaşında paraşütle atlamak vardı. Ben kokuların, merhemlerin kremlerin içerisine doğdum. Ailemdeki bayanlar bunları yapıp hazırlıyordu, bu yüzden bildiğim en eski şey koku.
“GÜLÜN HUZURUNDA OLMAK EDEP İSTER”
Gülleri biz “Ya Rahim” esmasıyla toplarız. Zira evvelce bu biçimde yaparlarmış. Orakla biçmeyiz, makasla kesmeyiz. “Gülün huzurunda olmak edep ister” der tasavvufta. Gülü toplarken epeyce naif davranır tek tek toplarız. Birtakım güller sırlar kendini, sabah rüzgarı -bizim nasıl ruhumuz üflenirken bize verilmiş bir sır bir nazaranv vardır, kimi vakit kaldırır kimi vakit kaldıramayız- gonca açmadan kurursa ona dokunmayız. O sırrına vakıf olmuştur artık onu bırakırız. O dikenler elinize bata bata toplarsınız. Gülün sırrına vakıf olmak istiyorsanız şayet cemal esmasına da celal esmasına da hürmet göstermeniz gerekiyor. “Ya Rahim” esmasında toplarsınız, suyuna zemzem suyu koyarsınız. Bakır ibrikte ve meşa ya da gürgen ağacında kaynatırsınız. Bir anda harlayan bir ateş olursa gül haşlanır, olmaz. Gülün yavaş yavaş ruhunu nakş etmesi gerekir suya. Onun ruhunun geçtiği seyahate hürmet gösterirseniz size şifasını sunar. Bir bu biçimde damıtılan gül suyu var bir de arıtma musluktan çevirilen suya besin esansı koymak var. Kültürümüze bu biçimde sahip çıkacağız. Gül tarlalarımız, defne, kekik, biberiye, ölmezotu, nergis… Bu toprakların her yeri koku. Yalnızca sahip çıkmamız gerekiyor.
Dünyada birinci ve tek olarak hayata geçirilen Koku Akademisi, Beyoğlu’nda 1880 yılında II. Abdülhamit tarafınca inşa ettirilen tarihi binada kapılarını açtı. Biz de eski Anadolu uygarlıklarından kalan koku mirasını gün ışığına çıkarmayı hedefleyen akademinin kurucusu ve Koku Uzmanı Bihter Türkan Ergül ile keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik.
Koku Kültürü ve Turizm Derneği’nin akabinde artık de Koku Akademisi geçtiğimiz haftalarda kapılarını açtı ve birinci mezunlarını vermeye hazırlanıyor. Biraz geriye gidecek olursak, bu fikir nereden çıktı?
Açıkçası akademiyi kurmak için evvel derneği kurmamız gerekti. Ben yaklaşık 36 yıldır koku ile ilgileniyorum. Kurucusu olduğum dernek ile koku külçeşidini yaygınlaştırmak için devlet ile iş birliği içerisinde biroldukca çalışma gerçekleştirdik. Örneğin Arkeoloji Müzesinin içerisinde “Buhurdan Parfüme Kokunun Öyküsü” isimli bir stant yaptık ve 5 bin yıllık koku nesneleri sergiledik. Hitit’te Mezopotamya’da Mısır’da, Horus’u onurlandırmak için olan mür yakıldığıyla ilgili bir tablet var. Bu tableti, Mısır’a ilişkin bir koku şişesi ve mür kokusu ile sergiledik. Koklatarak, metinle bir arada onu anımsatmak istedik. Yabancı turistlerin inanılmaz ilgisini çekti. İşte, bu biçimde çalışmalar yapabilmeniz için dernek olmanız gerekiyor. Bunun yanında en değerli sebeplerden biri de bir koku uzmanı olarak benim de yaşadığım en büyük meşakkat, “Diplomanız var mı, koku okulunuz var mı?” sorusuyla karşılaşmak. meğer üniversitelerde ders veriyorum, alaylı bir biçimde hayli bir araştırmam ve bilgim var. Aslında evvela kendi tacımı kendim takmak, kendi eğitimimi kendim vermek için koku akademisini kurdum, birinci mezunlarından biri ben olacağım. Ayrıyeten akademiyi kurarken dikkat ettiğimiz bir konu vardı, kurumun memleketler arası olması. Bizden eğitim alıp MYK’nın açmış olduğu imtihanlardan muvaffakiyetle geçtiğinizde milletlerarası geçerli bir meslek sahibi oluyorsunuz.
ÜLKE İSMİNE HAKLI BİR GURUR
Bildiğimiz kadarıyla Koku Akademisi dünyada birinci ve tek, bu biricikliğin sizi zorlayan bir yanı oldu mu?
Akademiyi kurarken Avrupa ne yapıyor, diğer ülkeler ne yapmış, modellemek istedik ve baktık ki bu alanda örnek alabileceğimiz kimse yok. söylemiş olduğiniz üzere Koku Akademisi dünyada birinci ve tek. Bu niçinle edindiğimiz misyonda fazlaca dikkatliyiz. Biz bu yola çıktığımızda halihazırda 1946 yılında kurulan bir parfüm okulu vardı. Bu kurum da uluslararasıydı lakin verilen eğitim ve kısımlar açısından bizim alt branşımız olarak kaldılar. Akademinin müfredatında aromaterapi, gastronomi, tarih, parfüm tasarımı, gen – koku hastalıkları, ziraat, damıtma, üretim ve kozmetik üzere dersler bulunuyor. Bu niçinle parfüm dizaynından kısım olarak daha üstteyiz. Bu durum, ülkemiz için de haklı bir gurur. Lakin ben bunu kendi başıma yapmadım, bu toprakların her yerinden bu bilgiler fışkırıyor. Benim yalnızca ayrıntıları sıraya koymam gerekti, bunu da Koku Akademisi çatısı altında yaptım. Bana “Bu akademi için Paris’ten müsaade aldın mı?” diye soranlara, “Hayır, müsaade almam gerekmiyor. Biz yenisini hatta daha güzelini yapabiliyoruz” dedim. Bu toprakların koku kültürü o kadar güçlü ki. Şu an Belçika, Fransa, Almanya, ABD ve Sidney bu akademiyi ülkelerinde modelemek istiyorlar. Ülke ismine haklı bir gurur fakat fazlaca çaba ettik, epeyce yol katettik.
Verilen dersler içerisinde kokunun tarihine dair bir epey ders var, bunlardan biraz bahseder misiniz?
Örneğin Meryem Hanım, antik çağ koku dersleri veriyor. Burada 4500 yıllık kil tabletlerdeki formülleri öğrenciler yapıyorlar. Tabi burada epeyce kesin konuşamıyoruz. Zira günümüzde bir örnek yok, olsa bile oksitleniyor. örneğin, Tutankamon’un mezarı açıldığında 3 bin yıllık yaseminler kokuyordu fakat geçen müddet içerisinde kesinlikle oksitlendi deformasyon oldu, hakikaten o denli mi kokuyordu bilemiyoruz. Coğrafik şartlar değişti, toprak değişti ne kadar organik yaparsanız yapın tabi ki o birinci kokuyu elde etmek mümkün değil. Hedefimiz bu kıymetleri yaşatabilmek bu yüzden bu topraklardaki kokuları gün ışığına çıkarabilmek istiyoruz. Birebir birebiri demek fazlaca tezli olur, olmasın da aslına bakarsanız biz günümüze de uyarlayalım.
Bu bilgiler araştırıldıkça devamı geliyor, devlet arşivleri bu bahiste epeyce düzgün. Başvurduğunuzda size olumlu olarak dönüyor. Biz bunları toparlamaya çalışıyoruz. Mevzuyla ilgili tüm dökümanları ve işinde uzman kadroyu bir ortaya getirerek öğrenciler yetiştirmek bizim gayemiz.
OSMANLI BİR KOKU MEDENİYETİ
Akademi müfredatında Osmanlı’nın koku kültürüne de geniş yer verildiğini görüyoruz.
Dışarıdaki evraklar, mektup yazışmaları Osmanlı’daki koku kültürü hakkında daha epeyce bilgi veriyor. Örneğin, bir elçinin eşi mektubunda yazıyor, “Nurbanu Sultan konuşurken ağzına kokulu bir şeker atıyor. Kelamları o kadar naif ki hoş kokular ile eda ediyor.” bu biçimde ince detaylar ziyaretçilerin ülkelerindeki arkadaşlarına yazdıkları mektuplarda ortaya çıkıyor. En çarpıcı örneklerden biri de 1593 yılında Osmanlı’ya ikinci elçi olarak atanan Sir Edward, ülkesine, Kraliçe II. Elizabeth’e bir mektup yazıyor: “Şerefime bir yemek verildi, yemeğe oturmadan evvel elime hoş kokulu bir su döktüler. sonrasındasında öğrendim ki bu buhur suyu. Hastalık yapan mikropları öldürüyormuş, nasıl yapıldığını da anlattılar.” Ona anlatıldığı kadar tarihfi de veriyor ve “Biz de bunu kullanmalıyız” diyerek not düşüyor.
Osmanlı medeniyetinde koku, suskunluğun gücü üzere. İnsanların birbirini kırmadan incitmeden anlaşılmasını sağlıyor. örneğin, Osmanlı’da kız görmeye gidildiği vakit zambak kokusu gdolayılürmüş, bu “kızınıza talibim” demek. Kız konutunda şerbetler karanfilli gelirse, “buyrun gelin kızımızı isteyin” şerbetler sade ise “hiç kapıma gelme sana verecek kızım yok” demekmiş.
Üstelik Osmanlı’da günümüzde ismini dahi unuttuğumuz fazlaca varlıklı bir buhur geleneği de var…
Buhur suyu bizim 550 yıllık bir geleneğimiz ve unutmuşuz. Asr-ı saadet kokusu vardır, Topkapı Sarayı’nda kutsal emanetlerin paklığında kullanılırmış. Bu kokunun formülü saray arşivlerinde dirhem dirhem muharrir. Onları şimdiki üniteye çevirdim, ordan yola çıkarak buhur suyunu üretmeye çalıştım. Buhur suyu bilhassa 1709 yılında Çamaşırcıbaşı Yusuf Ağa’nın kendi çamaşırhane defterinde yazıyor, nasıl ürettiği bütün detaylarıyla. Oradaki tanımı harfi harfine yaptım lakin beni denetleyebilen biri yok. bir daha de ben yapıyorum, buhur suyu geleneğini unuttuk zira. Buhur, evvelce yabancı elçilerin eline dökülürmüş, önemli bir dezenfektan olarak. Hatta, Kadir Gecesinde padişahın teravih namazını kıldığı yerde tüm çamaşırcıbaşılar kendi buhur sularını getirir, padişaha ikram ederlermiş. Padişah, hangi formülü beğenirse çamaşırcıbaşına bir kese altın, yanında çalışanlara biner akçe ihsan eder ve o yıl tüm sarayda o formül kullanılırmış. O yüzden ortasındakiler tıpkı kalsa da buhur suyu formülleri çamaşırcıbaşılara göre değişir.
BU KÜLTÜRE SAHİP ÇIKMALIYIZ
Bizim tüm geleneklerimize karşın kokunun haklı gururunu yaşayanlar Avrupalılar değil mi?
Memleketler arası kolonya şenliği için Köln’e gittim, Osmanlı kolonya külçeşidini anlatmak için. Abdülhamit Han vaktinde, Ahmet Faruki’nin, Hasan Şevki’nin yapmış olduğu kolonyaları anlattım. Gitmişken ben de Farina’nın bir eğitimini aldım 8. jenerasyonda devam eden en eski dükkanlardan birinde. Türkiye’ye armağan getirmek istedim 12-13 tane minik Farina kolonyası. Adedinin 39 Euro olduğunu duyar duymaz şaşırdım ve sordum “niçin bu kadar pahalı” diye. Gelen yanıt şu oldu: “Siz yalnızca bir kolonya mı satın alıyorsunuz? 300 yıllık bir kültür bu.” Sahip çıkıyorlar… Biz burada gül sularımızı pembe plastik şişelere koyup nasıl ucuza mal ederiz diye düşünüyoruz.
Düşündükçe kokunun ömrümüzü nasıl dört bir yandan sardığını görüyoruz…
Efendimiz, “Bana dünyadan üç şey sevdirildi.” demiş. “Gözümün ışığı namaz, hoş huylu bayan ve koku.” Milyarlarca şey varken niye koku? O kadar farklı bir şey ki bu, benim araştırmaya ahir ömrüm yetmeyecek. Bu topraklardaki kadim koku külçeşidini yaşatmak için kuruldu bu akademi. Koku benim için epey büyük bir aşk ve bu yolda edebiyle yoluyla yapılacak epey şey var.
Akademiye girmek isteyenler için rastgele bir başvuru/kabul kuralı var mı?
İsteyen herkese kapımız açık. Mülakat yapıyoruz, yapmamız da gerekiyor. Kaygımız yalnızca ders anlatmak değil. Bilginin vebali var, paylaşmak lazım, olabildiğince bilgi paylaşmaya uygun şahısları kabul ediyoruz. Bu işi aşkla yapacak olan bireyleri seçiyoruz. Koku Akademisindeki derslerde yurtharicinden gelen öğrencilerimizin Osmanlı’da koku dersinde gözlerinden yıldızlar çıkıyor. bu biçimde öğrencileri mezun ettiğimizde hem onlar meslek sahibi olacak birebir vakitte biz, koku kültürümüzü tüm dünyaya yaymış ve yaşatmış olacağız.
İLHAM AİLENİN BAYANLARINDAN
Bu akademi benim için hayalken “Yapamazsın edemezsin, kim anlayacak ki” dendiyse de en makus ihtimal, kendimi mezun etmekti. Biz Bulgaristan göçmeniyiz, kimi vakit bana “Pomak damarın tuttu bir daha” derler, inat damarı demek. Bizim meskenin hanımları biraz inattır. Anneannem de anneannemin kayınvalidesi büyükbabaannem de. 108 yaşında vefat etti, 72 yaşında Türkiye’ye Zeki Müren görmeye geldi. Hasan Dede ile birlikte iki tütün tarlası parayı biriktirmişler, biletleri almışlar. Türkiye “rubası” için terziye kıyafetlerini diktirmişler ve Maksim’de bir gece Zeki Müren izlemişler. sonrasındasında Mısır Çarşısına gidip bitkilerini baharatlarını toplayıp memleketlerine dönmüşler. 72 yaşındaki hayale bakın… “Gideceğim, Zeki Müren’i bakılırsaceğim” diyor. Bizim ailenin bayanlarında vardır bu biçimde şeyler, anneannem de bu biçimdedir. Vefat ederken, “Bana gül suyunu yetiştir” dedi. Damıttım götürdüm iki gün daha sonra vefat etti. Onun hayallerinde 85 yaşında paraşütle atlamak vardı. Ben kokuların, merhemlerin kremlerin içerisine doğdum. Ailemdeki bayanlar bunları yapıp hazırlıyordu, bu yüzden bildiğim en eski şey koku.
“GÜLÜN HUZURUNDA OLMAK EDEP İSTER”
Gülleri biz “Ya Rahim” esmasıyla toplarız. Zira evvelce bu biçimde yaparlarmış. Orakla biçmeyiz, makasla kesmeyiz. “Gülün huzurunda olmak edep ister” der tasavvufta. Gülü toplarken epeyce naif davranır tek tek toplarız. Birtakım güller sırlar kendini, sabah rüzgarı -bizim nasıl ruhumuz üflenirken bize verilmiş bir sır bir nazaranv vardır, kimi vakit kaldırır kimi vakit kaldıramayız- gonca açmadan kurursa ona dokunmayız. O sırrına vakıf olmuştur artık onu bırakırız. O dikenler elinize bata bata toplarsınız. Gülün sırrına vakıf olmak istiyorsanız şayet cemal esmasına da celal esmasına da hürmet göstermeniz gerekiyor. “Ya Rahim” esmasında toplarsınız, suyuna zemzem suyu koyarsınız. Bakır ibrikte ve meşa ya da gürgen ağacında kaynatırsınız. Bir anda harlayan bir ateş olursa gül haşlanır, olmaz. Gülün yavaş yavaş ruhunu nakş etmesi gerekir suya. Onun ruhunun geçtiği seyahate hürmet gösterirseniz size şifasını sunar. Bir bu biçimde damıtılan gül suyu var bir de arıtma musluktan çevirilen suya besin esansı koymak var. Kültürümüze bu biçimde sahip çıkacağız. Gül tarlalarımız, defne, kekik, biberiye, ölmezotu, nergis… Bu toprakların her yeri koku. Yalnızca sahip çıkmamız gerekiyor.