JoKeR
Active member
ABD’de yapılan bir araştırmaya bakılırsa Omicron varyantında tat ve koku kaybı yaşayan hastaların yüzde 50’sinde depresyon görüldüğü bilgisini veren Nöroloji Uzmanı Dr. Buyruk Ruşen, bununla birlikte Dünya Alzheimer Günü ötürüsıyla da Covid’de koku kaybı yaşayan insanların ise demans oranının, olağan insanlara nazaran daha fazla olduğunu hatırlattı.
Covid – 19 pandemisi dünya çapında 6 milyondan fazla insanın vefatına sebep oldu. Yapılan araştırmalarla çeşitli alanlardaki tesirleri hala daha tespit edilmeye devam ediliyor. Etkin korona virüsünde vefat sayılarında azalma bulunmasına karşın omicron, alfa ve delta varyantlarının etkisinin hala devam ettiğini belirten Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Nöroloji Uzmanı Dr. Buyruk Ruşen, yeni varyantlarda tat ve koku kaybının az olunması sebebiyle, “hafifçe geçiriyorum” diyerek rahat davranıldığına ve bunun da riskli olduğunu söylemiş oldu. Nöroloji Uzmanı Dr. Buyruk Ruşen hem de yaşanan tat ve koku kaybı ile ilgili ABD’de yapılan nörolojik bir araştırmanın da kararına değindi.
Dr. Ruşen Buyruk, varyantlara nazaran tat ve koku durumunun farklı risk faktörleri içerdiğine dikkat çekerek, ABD’de yapılan bir araştırmaya bakılırsa, Omicron geçirenlerde, tat ve koku kaybı yaşama oranlarının yüzde 17 olarak tespit edildiğini söylemiş oldu. “Buna nazaran, yeni varyantların tat ve koku kaybı manasında daha az tesirli olduğu söylenebilir” diyen Dr. Buyruk Ruşen, nöroloji uzmanlarının yaptığı bu respoktekstif araştırmaya nazaran, bu hastalarda tat ve koku kaybı yaşayanların yüzde 50’sinden çoksında depresyon görüldüğünü söylemiş oldu. Dr. Buyruk Ruşen, “Bu hastaların depresyona girdiği görülüyor. Koku kaybı yaşayan insanlarda demans oranı birebir biçimde olağan insanlara bakılırsa daha fazla görülmüştü. Buna göre bu semptomu daha az yaşayanlarda, daha az ruhsal değişim ve depresyon görüldüğünü söyleyebiliriz” açıklamasını yaptı.
21 Eylül Dünya Alzheimer Günü çerçevesinde da açıklamalarda bulunan Nöroloji Uzmanı Dr. Buyruk Ruşilk öncelikli olarak sıradan unutkanlıklarla başlayan hastalığın evreleri hakkında bilgi verdi. Bireyden bireye değişmesine karşın temelde 5 evrede ilerlediğini lisana getiren Ruşen, bu evreleri şöyle sıraladı:
1. Preklinik evre: Alzheimer teşhisi öncesi devir. Bariz semptomlar görülmez. Amiloid beta proteinin tespitini yapan görüntüleme taramalarıyla tespit edilir.
2. yavaşça bilişsel bozukluk- Pre Demans MCI: Uzun vakit bu tablo korunabilir. kimi vakit 1 yıl daha sonra yüzde 20’si Alzheimer’e dönüşür. Beyin sisi olayı dediğimiz etaptır. Son aktüel olayları hatırlamada kuvvetlik çekerler. Yakınları hafıza sıkıntılarını fark eder. Örneğin randevuları eskiye oranla daha fazla unuturlar. Karar vermede zorluk, birkaç adımdaki nazaranvleri yerine getirme de zorluk. Yıkanma ve yemek yeme üzere aktiviteleri ihmal ederler.
3. yavaşça bunama kademesi: Teşhis basamağıdır. Hafıza ve düşünme meseleleri, günlük hayatı etkilemeye başlar. Eşyalarını kaybeder, öfke baş gösterir, misyonları tamamlayamazlar, tıpkı soruyu yineen sorarlar.
4. Orta derecede demans gelişimi: 2-4 yıl sürer. Tanıdık yerlerde bile yolunu kaydedebilir. Haftanın günleri karıştırır, adres telefon üzere şahsi ayrıntıları unuturlar. Paranoya gelişebilir, huzursuz ve agresif olabilirler. Hafıza boşluklarını tamamlamak için favori anılarını yinelarlar. Havaya uygun giyinmekte zorluk çekerler.
5. Şiddetli bunamalar ve tedavinin tahlil olmadığı evre: Düşme riski artar, yutma kuvvetliğü, yatakta daha fazla vakit geçirme, mesane ve bağırsak problemleri artar. Dehşet niçiniyle saldırganlık sıkıntıları olabilir.
“Alzheimer’da erken teşhis epeyce değerli. Bu hastalar 20 yıl yaşayabilirler”
Alzheimer teşhisinden itibaren hastaların 4 ila 8 yıl ortası ömür müddetleri olduğunu belirten Dr. Buyruk Ruşen, erken teşhis ve tedavi ile 20 yıl yaşayabilen hastaların da bulunduğunu kaydetti. Dr. Buyruk Ruşen, beyinde hastalığı oluşturan patolojik proteinlerin ve farklı bulguların, erken ilaç tedavisiyle beyin dokusuna verdiği ziyanların azaltabildiğini ve hayat müddetinin uzatılabildiğinin de altını çizdi.
Yakınlarının çoğunlukla bu hastaların gece uyumadıklarından şikâyet ettiklerini de tabir eden Dr. Ruşen, “Buna, uyku uyanıklık döngüsünü denetim eden beyin dokusundaki bozulma yol açar. Fizikî aktivite azlığı, uygun olmayan ışık, gürültülü ortamlar ve gündüzleri uyumak üzere çevresel faktörler de bu durumu tetikler” diye konuştu.
“Fast Food ve hareketsiz ömür Alzheimer’ı artırıyor”
Dr. Buyruk Ruşen, dünyada 30 milyon Alzheimer hastası olduğunu ve bu sayının 2050 yılında 160 milyon bireye ulaşmasının beklendiğini lisana getirdi. Beynin kan akımını yavaşlatması sebebiyle fast food beslenme ve hareketsiz hayat stilinin, Alzheimer hastalığının artmasındaki en değerli etken olduğunu kaydeden Ruşen, “Sağlıklı beslenme ve tertipli idman, hastalıktan korunmak için hayati değer taşıyor. Her gün kesinlikle 15 dakikalık yürüyüşlerle kan akışı hızlandırılmalı” dedi.
“Kilo ile Alzheimer alakası yanlışsız orantılıdır”
Dr. Buyruk Ruşen kilo ve alzheimerin birbiri ile bağlantılı olduğunu da vurgulayarak açıklamalarına şu biçimde devam etti:
“Beyin kan akışının azalması, kilo ile orantılıdır. Beden kitle endeksi ne kadar oldukcasa, beyin kan akışı o kadar yavaşlar. Hayvansal besin ve protein yüklü beslenmek, vitamin istikrarını bozar ve Alzheimer riskini artırır. Bu hastaların beslenmelerinde de dikkat edilmesi gerekir. Hastaların, karbonhidrat içeren şekerli, unlu, glütenli besinlerden, paketli ve işlenmiş besinlerden kesinlikle uzak durmalı. Zerzevat, meyve ve balık tüketmeliler.”
Dr. Buyruk Ruşen, Finlandiya’da yapılan bir araştırmaya göre ise B -12 Vitaminin demansa yakalanma oranını azalttığını lisana getirerek, “Hastalar bu vitaminleri kesinlikle bir hekim nezaretinde almalılar. Çünkü, B-12 vitamin düzeyinin, üst seviyeyi aşması halinde karaciğerde olumsuz tesirleri olabilir. B-12’nin yüklü olarak yumurta, et, balık ve öteki deniz mahsulü besinlerde olması niçiniyle, hasta beslenmelerinin buna bakılırsa düzenlenmesi değer taşıyor” diye konuştu.
“Erkeklerde, bayanlara oranla daha fazla risk var”
Alzheimer hastalığında yaş ve cinsiyet faktörlerinin tesirine de değinen Dr. Buyruk Ruşen, İsveç’te yapılan bir araştırmaya göre erkeklerde, bayanlara oranla daha fazla risk tespit edildiğini lisana getirdi. Dr. Buyruk Ruşen, araştırma çerçevesinde 8-10 yıl boyunca, yavaşça ve orta unutkanlık şikâyeti olan hastaların, 2 yılda bir bilişsel aktivite değerlendirmesine tabi tutulduğu bilgisini vererek, “Buna bakılırsa erkeklerde, bozuk bir protein olan amiloid beta proteininin, bayanlara oranla daha fazla arttığı tespit edildi. Ayrıyeten beyin hücrelerinde görülen microgliyal aktivasyon ve inflamasyonun da bayanlara oranla daha fazla artış gözlenmiştir. Demans üzerinde çalışmalar yapan İsveçli Karolinska Enstitüsünde yapılan bu araştırmada, yaş faktörünün hastalık üzerinde tesirli olduğu lakin her insanın birebir biçimde yaşlanmadığı ve cinsiyete bağlı değişken faktörlerin olduğu tespit edildi” diyerek kelamlarını sonlandırdı.
Covid – 19 pandemisi dünya çapında 6 milyondan fazla insanın vefatına sebep oldu. Yapılan araştırmalarla çeşitli alanlardaki tesirleri hala daha tespit edilmeye devam ediliyor. Etkin korona virüsünde vefat sayılarında azalma bulunmasına karşın omicron, alfa ve delta varyantlarının etkisinin hala devam ettiğini belirten Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Nöroloji Uzmanı Dr. Buyruk Ruşen, yeni varyantlarda tat ve koku kaybının az olunması sebebiyle, “hafifçe geçiriyorum” diyerek rahat davranıldığına ve bunun da riskli olduğunu söylemiş oldu. Nöroloji Uzmanı Dr. Buyruk Ruşen hem de yaşanan tat ve koku kaybı ile ilgili ABD’de yapılan nörolojik bir araştırmanın da kararına değindi.
Dr. Ruşen Buyruk, varyantlara nazaran tat ve koku durumunun farklı risk faktörleri içerdiğine dikkat çekerek, ABD’de yapılan bir araştırmaya bakılırsa, Omicron geçirenlerde, tat ve koku kaybı yaşama oranlarının yüzde 17 olarak tespit edildiğini söylemiş oldu. “Buna nazaran, yeni varyantların tat ve koku kaybı manasında daha az tesirli olduğu söylenebilir” diyen Dr. Buyruk Ruşen, nöroloji uzmanlarının yaptığı bu respoktekstif araştırmaya nazaran, bu hastalarda tat ve koku kaybı yaşayanların yüzde 50’sinden çoksında depresyon görüldüğünü söylemiş oldu. Dr. Buyruk Ruşen, “Bu hastaların depresyona girdiği görülüyor. Koku kaybı yaşayan insanlarda demans oranı birebir biçimde olağan insanlara bakılırsa daha fazla görülmüştü. Buna göre bu semptomu daha az yaşayanlarda, daha az ruhsal değişim ve depresyon görüldüğünü söyleyebiliriz” açıklamasını yaptı.
21 Eylül Dünya Alzheimer Günü çerçevesinde da açıklamalarda bulunan Nöroloji Uzmanı Dr. Buyruk Ruşilk öncelikli olarak sıradan unutkanlıklarla başlayan hastalığın evreleri hakkında bilgi verdi. Bireyden bireye değişmesine karşın temelde 5 evrede ilerlediğini lisana getiren Ruşen, bu evreleri şöyle sıraladı:
1. Preklinik evre: Alzheimer teşhisi öncesi devir. Bariz semptomlar görülmez. Amiloid beta proteinin tespitini yapan görüntüleme taramalarıyla tespit edilir.
2. yavaşça bilişsel bozukluk- Pre Demans MCI: Uzun vakit bu tablo korunabilir. kimi vakit 1 yıl daha sonra yüzde 20’si Alzheimer’e dönüşür. Beyin sisi olayı dediğimiz etaptır. Son aktüel olayları hatırlamada kuvvetlik çekerler. Yakınları hafıza sıkıntılarını fark eder. Örneğin randevuları eskiye oranla daha fazla unuturlar. Karar vermede zorluk, birkaç adımdaki nazaranvleri yerine getirme de zorluk. Yıkanma ve yemek yeme üzere aktiviteleri ihmal ederler.
3. yavaşça bunama kademesi: Teşhis basamağıdır. Hafıza ve düşünme meseleleri, günlük hayatı etkilemeye başlar. Eşyalarını kaybeder, öfke baş gösterir, misyonları tamamlayamazlar, tıpkı soruyu yineen sorarlar.
4. Orta derecede demans gelişimi: 2-4 yıl sürer. Tanıdık yerlerde bile yolunu kaydedebilir. Haftanın günleri karıştırır, adres telefon üzere şahsi ayrıntıları unuturlar. Paranoya gelişebilir, huzursuz ve agresif olabilirler. Hafıza boşluklarını tamamlamak için favori anılarını yinelarlar. Havaya uygun giyinmekte zorluk çekerler.
5. Şiddetli bunamalar ve tedavinin tahlil olmadığı evre: Düşme riski artar, yutma kuvvetliğü, yatakta daha fazla vakit geçirme, mesane ve bağırsak problemleri artar. Dehşet niçiniyle saldırganlık sıkıntıları olabilir.
“Alzheimer’da erken teşhis epeyce değerli. Bu hastalar 20 yıl yaşayabilirler”
Alzheimer teşhisinden itibaren hastaların 4 ila 8 yıl ortası ömür müddetleri olduğunu belirten Dr. Buyruk Ruşen, erken teşhis ve tedavi ile 20 yıl yaşayabilen hastaların da bulunduğunu kaydetti. Dr. Buyruk Ruşen, beyinde hastalığı oluşturan patolojik proteinlerin ve farklı bulguların, erken ilaç tedavisiyle beyin dokusuna verdiği ziyanların azaltabildiğini ve hayat müddetinin uzatılabildiğinin de altını çizdi.
Yakınlarının çoğunlukla bu hastaların gece uyumadıklarından şikâyet ettiklerini de tabir eden Dr. Ruşen, “Buna, uyku uyanıklık döngüsünü denetim eden beyin dokusundaki bozulma yol açar. Fizikî aktivite azlığı, uygun olmayan ışık, gürültülü ortamlar ve gündüzleri uyumak üzere çevresel faktörler de bu durumu tetikler” diye konuştu.
“Fast Food ve hareketsiz ömür Alzheimer’ı artırıyor”
Dr. Buyruk Ruşen, dünyada 30 milyon Alzheimer hastası olduğunu ve bu sayının 2050 yılında 160 milyon bireye ulaşmasının beklendiğini lisana getirdi. Beynin kan akımını yavaşlatması sebebiyle fast food beslenme ve hareketsiz hayat stilinin, Alzheimer hastalığının artmasındaki en değerli etken olduğunu kaydeden Ruşen, “Sağlıklı beslenme ve tertipli idman, hastalıktan korunmak için hayati değer taşıyor. Her gün kesinlikle 15 dakikalık yürüyüşlerle kan akışı hızlandırılmalı” dedi.
“Kilo ile Alzheimer alakası yanlışsız orantılıdır”
Dr. Buyruk Ruşen kilo ve alzheimerin birbiri ile bağlantılı olduğunu da vurgulayarak açıklamalarına şu biçimde devam etti:
“Beyin kan akışının azalması, kilo ile orantılıdır. Beden kitle endeksi ne kadar oldukcasa, beyin kan akışı o kadar yavaşlar. Hayvansal besin ve protein yüklü beslenmek, vitamin istikrarını bozar ve Alzheimer riskini artırır. Bu hastaların beslenmelerinde de dikkat edilmesi gerekir. Hastaların, karbonhidrat içeren şekerli, unlu, glütenli besinlerden, paketli ve işlenmiş besinlerden kesinlikle uzak durmalı. Zerzevat, meyve ve balık tüketmeliler.”
Dr. Buyruk Ruşen, Finlandiya’da yapılan bir araştırmaya göre ise B -12 Vitaminin demansa yakalanma oranını azalttığını lisana getirerek, “Hastalar bu vitaminleri kesinlikle bir hekim nezaretinde almalılar. Çünkü, B-12 vitamin düzeyinin, üst seviyeyi aşması halinde karaciğerde olumsuz tesirleri olabilir. B-12’nin yüklü olarak yumurta, et, balık ve öteki deniz mahsulü besinlerde olması niçiniyle, hasta beslenmelerinin buna bakılırsa düzenlenmesi değer taşıyor” diye konuştu.
“Erkeklerde, bayanlara oranla daha fazla risk var”
Alzheimer hastalığında yaş ve cinsiyet faktörlerinin tesirine de değinen Dr. Buyruk Ruşen, İsveç’te yapılan bir araştırmaya göre erkeklerde, bayanlara oranla daha fazla risk tespit edildiğini lisana getirdi. Dr. Buyruk Ruşen, araştırma çerçevesinde 8-10 yıl boyunca, yavaşça ve orta unutkanlık şikâyeti olan hastaların, 2 yılda bir bilişsel aktivite değerlendirmesine tabi tutulduğu bilgisini vererek, “Buna bakılırsa erkeklerde, bozuk bir protein olan amiloid beta proteininin, bayanlara oranla daha fazla arttığı tespit edildi. Ayrıyeten beyin hücrelerinde görülen microgliyal aktivasyon ve inflamasyonun da bayanlara oranla daha fazla artış gözlenmiştir. Demans üzerinde çalışmalar yapan İsveçli Karolinska Enstitüsünde yapılan bu araştırmada, yaş faktörünün hastalık üzerinde tesirli olduğu lakin her insanın birebir biçimde yaşlanmadığı ve cinsiyete bağlı değişken faktörlerin olduğu tespit edildi” diyerek kelamlarını sonlandırdı.