Yükselen mesken meblağları daha sonrası insanların yatırım maksatlı yöneldiği yerlerde de büyük ‘tuzaklar’ var. Uzmanlar, ‘hisseli’sinden, ‘hacizli’sine emlak piyasasında dikkat edilmesi gerekenler hakkında uyarıyor.
‘Hisseli tapu’ ‘irtifak hakkı’ üzere tabirleri bilmeyen ve satış süreci sırasında gereğince araştırmayanlar, çeşitli mağduriyetlerle karşı karşıya kalıyor. Hürriyet’ten Tuğba Öztürk’ün haberine nazaran, en hayli mağdur olunan husus satın alınan arazinin imar planının olup olmaması. Bir diğer mağduriyet başlığı da satın alınan yerin pay durumu. Uzmanlara bakılırsa bir arazi satın almada birinci dikkat edilecek konu arsa üzerindeki imar planı. Lakin arsa üzerinde imar planı olsa bile rastgele bir çalışma olup olmadığına ve ruhsat verilip-verilmediğini denetim etmek de gerekiyor. Ayrıyeten arsa üzerinde bilhassa bir kamu kurumunun bir irtifak hakkı tesisi kurulmuş mu buna da bakılması koşul. En kıymetli noktalardan biri de satıcıların epeyce yanaşmadığı ‘aplikasyon krokosi’nin incelenmesi.
Harita Mühendisi ve Emlak Uzmanı Hakan Efe, bilhassa internet aracılığıyla verilen ilanlara dikkati çekti. “İnsanlar, paylı ne demek müstakil parsel ne demek bilmeden alış-veriş yapıyor. Burada da birtakım dertler ortaya çıkıyor” diyen Efe şunları vurguladı;
“Sınırların aşikâr olmaması niçiniyle paylı tarlalarda biz, tüm hissedarların ahenk ortasında hareket ettiklerini goremiyoruz. Bir de girdiğiniz yerde hiç bir kişi, şufa (önalım) hakkını korumuyor. Arka niyetli bir sistem kurulduğu vakit size şufa hakkı dediğimiz ön alım hakkı davası açıyorlar, daha sonra da aldığınız parayla tarlayı sizden almaya çalışıyorlar. Hatta sizin 100 bin liraya aldığınız yeri 10 bin liraya elinizden alabiliyorlar. bu biçimde davalarla karşılaşıyoruz. Lakin doğal baktığımız vakit da ucuz. Bu işe çanak tutanlar da var. Hoş gösterip muvafakatname imzalatıyorlar. her insanın yeri belli diyorlar ancak o denli devam etmiyor.”
Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Ali Güvenç Kiraz da, vatandaşları şu biçimde uyardı:
“Hisseli arsa satın almışsak taşınmazsın tamamına ait bir özel parselasyon planı olup olmadığını kesinlikle öğrenin. Yani taraflar yahut arsayı satan grup/şirketin satın aldığınız kısımla ilgili fiili taksim yaptığını bunu tapuya şerh ettirdiğini ve size o kısım sattığını öğrenin.
“bir daha paylı mülkiyette siz kendi hissenizi satmak isterseniz öbür içerideki hissedarların evvela alma hakkı vardır. Biz buna şufa (ön alım hakkı) diyoruz. Siz paylı bir mülkiyete tabi bir yer aldınız daha sonra hissenizi satmak istediniz, düşük tapu harcı ödemek istediniz sattınız işte bu durumda içerideki başka hissedarlar sizin tapuda gösterdiğiniz bedeli tapudaki satış tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde dava açıp depo ederek bu hissesi sizden alabilirler.
“Hisseli mülkiyet de bir hissedarın tüm taşınmazda o hissesi oranında hakkı vardır yani 10 dönüm bir yerde sizin 1000/1 hisseniz 10 m2 yeriniz olsa dahi bu taşınmazın her yeri için geçerlidir. O niçinle de fiili taksim kontratı yahut hedefe özgüleme kontratı yapılır ise artık her hissedarın kullanım alanı ve yeri belirli olmuş olur.”
‘Hisseli tapu’ ‘irtifak hakkı’ üzere tabirleri bilmeyen ve satış süreci sırasında gereğince araştırmayanlar, çeşitli mağduriyetlerle karşı karşıya kalıyor. Hürriyet’ten Tuğba Öztürk’ün haberine nazaran, en hayli mağdur olunan husus satın alınan arazinin imar planının olup olmaması. Bir diğer mağduriyet başlığı da satın alınan yerin pay durumu. Uzmanlara bakılırsa bir arazi satın almada birinci dikkat edilecek konu arsa üzerindeki imar planı. Lakin arsa üzerinde imar planı olsa bile rastgele bir çalışma olup olmadığına ve ruhsat verilip-verilmediğini denetim etmek de gerekiyor. Ayrıyeten arsa üzerinde bilhassa bir kamu kurumunun bir irtifak hakkı tesisi kurulmuş mu buna da bakılması koşul. En kıymetli noktalardan biri de satıcıların epeyce yanaşmadığı ‘aplikasyon krokosi’nin incelenmesi.
Harita Mühendisi ve Emlak Uzmanı Hakan Efe, bilhassa internet aracılığıyla verilen ilanlara dikkati çekti. “İnsanlar, paylı ne demek müstakil parsel ne demek bilmeden alış-veriş yapıyor. Burada da birtakım dertler ortaya çıkıyor” diyen Efe şunları vurguladı;
“Sınırların aşikâr olmaması niçiniyle paylı tarlalarda biz, tüm hissedarların ahenk ortasında hareket ettiklerini goremiyoruz. Bir de girdiğiniz yerde hiç bir kişi, şufa (önalım) hakkını korumuyor. Arka niyetli bir sistem kurulduğu vakit size şufa hakkı dediğimiz ön alım hakkı davası açıyorlar, daha sonra da aldığınız parayla tarlayı sizden almaya çalışıyorlar. Hatta sizin 100 bin liraya aldığınız yeri 10 bin liraya elinizden alabiliyorlar. bu biçimde davalarla karşılaşıyoruz. Lakin doğal baktığımız vakit da ucuz. Bu işe çanak tutanlar da var. Hoş gösterip muvafakatname imzalatıyorlar. her insanın yeri belli diyorlar ancak o denli devam etmiyor.”
Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Ali Güvenç Kiraz da, vatandaşları şu biçimde uyardı:
“Hisseli arsa satın almışsak taşınmazsın tamamına ait bir özel parselasyon planı olup olmadığını kesinlikle öğrenin. Yani taraflar yahut arsayı satan grup/şirketin satın aldığınız kısımla ilgili fiili taksim yaptığını bunu tapuya şerh ettirdiğini ve size o kısım sattığını öğrenin.
“bir daha paylı mülkiyette siz kendi hissenizi satmak isterseniz öbür içerideki hissedarların evvela alma hakkı vardır. Biz buna şufa (ön alım hakkı) diyoruz. Siz paylı bir mülkiyete tabi bir yer aldınız daha sonra hissenizi satmak istediniz, düşük tapu harcı ödemek istediniz sattınız işte bu durumda içerideki başka hissedarlar sizin tapuda gösterdiğiniz bedeli tapudaki satış tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde dava açıp depo ederek bu hissesi sizden alabilirler.
“Hisseli mülkiyet de bir hissedarın tüm taşınmazda o hissesi oranında hakkı vardır yani 10 dönüm bir yerde sizin 1000/1 hisseniz 10 m2 yeriniz olsa dahi bu taşınmazın her yeri için geçerlidir. O niçinle de fiili taksim kontratı yahut hedefe özgüleme kontratı yapılır ise artık her hissedarın kullanım alanı ve yeri belirli olmuş olur.”