Vücudumuzun ve zihnimizin süper coğrafyası

JoKeR

Active member
AYNUR KULAK

Bazı romanlar kendilerini isimleriyle okutmaya başlar. Mükemmel Vücutlarımızın Coğrafyası da bu çeşit romanlardan. Kitabın ismini okur okumaz oluşan beklentinizde rastgele bir hayal kırıklığı yaşamamanız hatta roman bittiğinde okur dimağınızda oluşan düzgün bir roman okuma hazzı da okur talihi olarak görülebilir. Maddie Mortimer’ın Süper Vücutlarımızın Coğrafyası (Timaş Yayınları – 2022) bir birinci roman. Müellifinin çabucak hemen 26 yaşında oluşu ve bu birinci romanının yayınlanır yayınlanmaz 2022 Booker Edebiyat Mükafatı ile Goldsmith Ödülü’ne aday gösterilip, akabinde Desmond Elliott – Erken Muvaffakiyet Ödülü’ne layık görülmesi dünya edebiyat literaçeşidinin dikkatini Mükemmel Vücutlarımızın Coğrafyası üzerine çekmeye yetti. Bu ödül adaylıklarından kaynaklı genel geçer bir dikkat çekiş değildi. Romanı okumaya başladığınızda anlıyorsunuz bunu ve işte bu noktadan daha sonrasında, anlatı, yapı, biçim, lisan ve tıp özellikleriyle performatif yenilikçi bir çağdaş romanla karşı karşıya olduğunuzu kavrıyorsunuz.

HASTALIĞIN ELE GEÇİRDİĞİ BEDEN

Muhteşem Vücutlarımızın Coğrafyası’nda bir eş ve bir anne olan ve ölümcül de bir kanser teşhisi konan illüstratör Lia’nın öyküsünü okuyoruz. Romanın değerli bir kısmının vücudu ve zihni yavaş yavaş ele geçiren hastalığın perspektifinden yazılması sürecin nitekim nasıl ilerlediği ile ilgili Lia’nın hissettiği hislere eş hisler hissetmemizi sağlamasının ötesinde uzun mühlet aklımızdan çıkaramayacağımız bir metin ile karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor bizlere.

Kanserin kendi ağzından çıkan, kendi tabirleri doğrultusunda yazıldığı suretiyle okuduğumuz romanın bu birinci başlangıç paragrafı hakikaten de epeyce tesirli. Hastalığın vücutta yarattığı kuvvetli kuşatmanın etkisinin okuyucuya aktarıldığı bu biçimde bir birinci adımla romana giriş yapmak çarpma tesiri yaratıyor neredeyse ki esasen Lia’yı da şimdiki anın içerisinde onu bir trafik kazasına şahitlik ederken tanımaya başlıyoruz. Harry’nin karısı, minik İris’in annesi olan Lia, gördüğü kazayı sonun başlangıcı olarak algılar, zira tabip randevusuna gitmektedir. halbuki birkaç ay evvel vücudundaki kansere dair yaptırdığı tüm tetkikler pak çıkmıştır lakin yalnızca birkaç ay daha sonra nasıl her şey bir daha bilakis dönebilmiştir?

Muhteşem Vücutlarımızın CoğrafyasınMaddie MortimernTimaş Yayınların 2022n411 sayfa


Kimse çabucak hemen ölmemiştir evet, ama bir kanser teşhisi vardır ortada ve Lia ile ilgili ailesi tüm gerçeği kabullenmiş, Harry ile olan evliliği artık bunun üzerine halini değiştirmiş, kızı İris ile alakası hastalıkla ilgili her yeni bilgi ile her keresinde bir daha güncellenmeye başlamıştır. Aile ortasındaki her bir kişi kendine göre deneyimlemeye başlamıştır hayatlarına başlı başına bir karakter üzere giren kanser ile münasebetini. Harry ve İris’in tersine sonun başlangıcından çok mevte yaklaşan Lia, bu biçimdea kadarki hayat seçimlerini sorgulamaya başlar ve bu durum bizi roman içerisindeki ikinci kıymetli olay örgüsüne gerçek gdolayır. Lia’nın geçmişine, yani çocukluğuna.

Lia bir papaz konutunda büyümüştür. Bir gün aile Matthew isminde bir yetimi konutlarına getirir. vakit içinde Lia ve Matthew içinde başlayan cinsel alaka konutun en bilinmeyen sırrına dönüşür. Romanın bu ikincil olay örgüsü öykü içerisinde bu kapalı sır ile ilgili her şeyi bilen lirik bir anlatı ile kendi “Ben”ine sahip olan bir üçüncü kişi tarafınca anlatılıyor. bu biçimdelikle -Lia’nın geçmişinden gelen bir kıssa anlatılmasına rağmen- yalnızca yeni bir olay örgüsü okumuyor roman boyunca anlatılan tüm öyküye dair üst bir katman oluşması ve asıl olarak bu katman ile romanın bütünü ismine önemli bir tesir yaratılması sağlanmış oluyor.

Araya geçmişten gelen bir “Ben”in daha girmesiyle lirik anlatım en üst noktaya çıkıyor Lia’nın kıssasında lakin bununla birlikte hastalıktan kaynaklı olarak tüm olay örgüsünü yaratan ve sürükleyen kurban ile fail olay örgüsü de konu bahis ki bu da hastalığın vücudu ve zihni adım adım ele geçirdiği üçüncü kısma tekabül ediyor. Bu kısımda adım adım ilerlemek bir kaygı öyküsünün ortasında ilerleme hissini de birlikteinde getiriyor. Odağa yerleştirilerek yazılan ister şimdiki anda bir trafik kazası ile başlayan süreç, ister bir kemoterapi sahnesi, isterse de cinsel içerikli sırların tüm kıymetli bilgileri cezbedici bir bütünlük yaratıyor sonun başlangıcının yaşandığı Süper Vücutlarımızın Coğrafyası’nda.

ANNESİNİ ERKEN YAŞTA KAYBEDER

Şimdiki zamanın/anın gerçekliği ile başlayan öykü, lirik bir anlatı ile geçmişe Lia’nın çocukluğuna döndükten daha sonra, kanserin baş karakter üzere kendini gösterdiği sahnelerde hastalığın zihni ve vücudu büsbütün ele geçirdiği üç kısma yayılan romanda okuyucunun nabzını son ana kadar elinde tutan Mortimer, okuyucuyu büsbütün cezbetmiş de oluyor bu biçimdelikle. Vücudun, zihnin ve ruhların süper coğrafyasında gezinmek, bu coğrafyanın topografik yapısının her ayrıntısına ihtimamla inebilmek ve bir bütünlüğe ulaşmak ismine anlatı lisanını en yeterli noktada yakalamak ve kurgulamak romanın 411 sayfa olduğunu da düşünürsek bir çok sıkıntı. Ancak bu noktada genç müellif Maddie Mortimer’in özel hayatıyla ilgili şu bilgileri da vermek gerekiyor:

Mortimer’in annesi, müellif çabucak hemen çok gençken göğüs kanserinden vefat etmiş. Bu şahsi art plan, roman içerisinde temsil edilen her bir ayrıntı için anlatılan öyküyü gerçek noktalardan besliyor. Kimi okurlar bu durumun kıssayı soyutlandırmak ismine, soyut bir açıyla değerlendirebilmeyi olumsuz etkileyeceğini söyleyebilir ancak Mortimer edebiyatın tüm yansımalarını, lisan, anlatım ve kurgu seviyesinde yeterli biçimde kullanarak kıssasını bir edebiyat metnine dönüştürebilmiş.

Ara orta grafiklerin, kutu içi dilbilgisi açıklamaların, çeşitli illüstrasyonların devreye girdiği 411 sayfalık bu romanın çevirisini değerli bilgileriyla çok güzel gerçekleştiren Rabia Elif Özcan’a da teşekkürlerimi belirtmek isterim.
 
Üst