Bir devir “Saray’ın fetvacısı” diye tanımlanan lakin bu savları reddeden ilahiyatçı Yeni Şafak yazarı Hayrettin Karaman, Google’ın hizmet kaidelerinden kimilerinin İslam’a zıt düştüğünü söyleyerek soru soran okura, “Mecbur ise kuralı kabul edin fakat mümkün ise yerine getirmeyin” cevabını verdi.
Yeni Şafak müellifi Hayrettin Karaman, bugünkü yazısında Google’ın hizmet kaideleriyle ilgili soru soran okur için fetva verdi.
Karaman’a “Google’ın web sayfasında hizmet kuralları bulunuyor. Hizmet kaidelerinde ‘hizmetlerimizi kullanarak kurallarımızı kabul etmiş sayılırsınız’ diye geçmektedir. Sorum şu: Nitekim İslâm dinine nazaran Google’ın bana isnat ettiği kabul geçerli midir? Yani Google beni kabul etmiş sayarken, İslâm dini de beni kabul etmiş sayıyor mu? Zira ben hizmet kurallarından kimilerini İslâm’a zıt düştüğü için kabul etmiyorum. Ancak tıpkı vakitte hizmetten de yaralanmak istiyorum. Artık sadece Google’ın bana ‘kabul etmiş sayılırsın’ dediği şey, İslâm’a nazaran de kabul sayılır mı? Yoksa sayılmaz mı? Çünkü biz sizin İslâm hukuku hakkında akitlerle alakalı yazdığınız kitaba da baktık, bu stil bir mukaveleye rast gelemedik. bu biçimde bir kontrat İslâm hukukunda hangi bahse giriyor? Yardımcı olursanız epey seviniriz…” sorusu yöneltildi.
Karaman, şu cevabı verdi:
“Allah, din konusunda sizinle savaşmayan ve sizi yurtlarınızdan çıkarmayanlarla âlâ münasebetler ortasında olmanızı ve onlara adaletli davranmanızı yasaklamaz. Allah adaletli olanları elbette sever.
Allah lakin, din konusunda sizinle savaşmış, sizi yurtlarınızdan çıkarmış ve çıkarılmanıza yardım etmiş olanlarla dostluk kurmanızı yasaklar. Kim onlarla dost olursa işte bunlar kendilerine yazık etmişlerdir’ (Mümtehine:60/8-9).
Bu âyetler ve daha birçok âyetler ve hadisler, Müslümanların, kendi ortalarındaki mukaveleler bir yana diğer din ve inanç sahiplerine bile uygunluk ve adalet temelinde davranmalarını istiyor. Dinimize ve yurdumuza göz koyup bize savaş açanlar haricinde kalan bütün beşerlerle yapılan legal mukavelelere, kabul edilen legal koşullara uymak temeldir, kuraldır.
‘Müslümanlar koşullarına bağlıdırlar’ cümlesi sulh konusundaki bir sahih hadisin ortasındaki bir cümledir. Hadiste, helâli haram kılan yahut haramı helâl kılan bir kural olursa bu koşul kabul edilmez, -meşru bir sebeple- kabul edilmiş ise yerine getirilmez buyuruluyor.
Bir de zaruret durumu var:
Öteki yerden temin edemediğiniz ve kullanmaya gereksiniminiz bulunan bir şey için karşı taraf, tek taraflı irade beyanı ve dayatma ile İslâm’a muhalif bir kaide ileri sürerse bu koşulu mecburen (ihtiyaç sebebiyle) kabul edersiniz ancak mümkün ise yerine getirmezsiniz. Hadîse göre Müslüman, isteği dâhilinde ve yasal kurallara bağlıdır. Hz. Aişe, bir cariyeyi satın alıp hürriyetine kavuşturmak istemişti. Cariyenin sahipleri İslâm hukukuna ters bir kaide ileri sürüyorlardı. Mevzuyu kendisine soran Hz. Aişe’ye, Peygamberimiz (s.a.), ‘Şartı kabul ederek satın al ve azad et, şeriata ters yüz kural olsa geçerli (Müslümanı bağlayıcı) değildir’ mealinde karşılık verdi.
Bu bahis fıkıh kitaplarında, ilgili akitler için ‘akitte koşulan şartlar’ bahsinde geçer.”
Yeni Şafak müellifi Hayrettin Karaman, bugünkü yazısında Google’ın hizmet kaideleriyle ilgili soru soran okur için fetva verdi.
Karaman’a “Google’ın web sayfasında hizmet kuralları bulunuyor. Hizmet kaidelerinde ‘hizmetlerimizi kullanarak kurallarımızı kabul etmiş sayılırsınız’ diye geçmektedir. Sorum şu: Nitekim İslâm dinine nazaran Google’ın bana isnat ettiği kabul geçerli midir? Yani Google beni kabul etmiş sayarken, İslâm dini de beni kabul etmiş sayıyor mu? Zira ben hizmet kurallarından kimilerini İslâm’a zıt düştüğü için kabul etmiyorum. Ancak tıpkı vakitte hizmetten de yaralanmak istiyorum. Artık sadece Google’ın bana ‘kabul etmiş sayılırsın’ dediği şey, İslâm’a nazaran de kabul sayılır mı? Yoksa sayılmaz mı? Çünkü biz sizin İslâm hukuku hakkında akitlerle alakalı yazdığınız kitaba da baktık, bu stil bir mukaveleye rast gelemedik. bu biçimde bir kontrat İslâm hukukunda hangi bahse giriyor? Yardımcı olursanız epey seviniriz…” sorusu yöneltildi.
Karaman, şu cevabı verdi:
“Allah, din konusunda sizinle savaşmayan ve sizi yurtlarınızdan çıkarmayanlarla âlâ münasebetler ortasında olmanızı ve onlara adaletli davranmanızı yasaklamaz. Allah adaletli olanları elbette sever.
Allah lakin, din konusunda sizinle savaşmış, sizi yurtlarınızdan çıkarmış ve çıkarılmanıza yardım etmiş olanlarla dostluk kurmanızı yasaklar. Kim onlarla dost olursa işte bunlar kendilerine yazık etmişlerdir’ (Mümtehine:60/8-9).
Bu âyetler ve daha birçok âyetler ve hadisler, Müslümanların, kendi ortalarındaki mukaveleler bir yana diğer din ve inanç sahiplerine bile uygunluk ve adalet temelinde davranmalarını istiyor. Dinimize ve yurdumuza göz koyup bize savaş açanlar haricinde kalan bütün beşerlerle yapılan legal mukavelelere, kabul edilen legal koşullara uymak temeldir, kuraldır.
‘Müslümanlar koşullarına bağlıdırlar’ cümlesi sulh konusundaki bir sahih hadisin ortasındaki bir cümledir. Hadiste, helâli haram kılan yahut haramı helâl kılan bir kural olursa bu koşul kabul edilmez, -meşru bir sebeple- kabul edilmiş ise yerine getirilmez buyuruluyor.
Bir de zaruret durumu var:
Öteki yerden temin edemediğiniz ve kullanmaya gereksiniminiz bulunan bir şey için karşı taraf, tek taraflı irade beyanı ve dayatma ile İslâm’a muhalif bir kaide ileri sürerse bu koşulu mecburen (ihtiyaç sebebiyle) kabul edersiniz ancak mümkün ise yerine getirmezsiniz. Hadîse göre Müslüman, isteği dâhilinde ve yasal kurallara bağlıdır. Hz. Aişe, bir cariyeyi satın alıp hürriyetine kavuşturmak istemişti. Cariyenin sahipleri İslâm hukukuna ters bir kaide ileri sürüyorlardı. Mevzuyu kendisine soran Hz. Aişe’ye, Peygamberimiz (s.a.), ‘Şartı kabul ederek satın al ve azad et, şeriata ters yüz kural olsa geçerli (Müslümanı bağlayıcı) değildir’ mealinde karşılık verdi.
Bu bahis fıkıh kitaplarında, ilgili akitler için ‘akitte koşulan şartlar’ bahsinde geçer.”