Yeniçağ müellifi Murat Ağırel, gübre fiyatlarındaki artışa değindiği bugünkü yazısında, iktidarın tarım siyasetini eleştirerek stokçulara dikkati çekti.
“Sıkıntı biraz da Türkiye’deki tekelleşmeden kaynaklı” diyen Ağıel, Türkiye’de gübre dalında beşi özel, ikisi kamu kesimine ilişkin olmak üzere yedi gübre üretici kuruluşunun faaliyet gösterdiğini söylemiş oldu. “Gübre üretiminin ana girdisinin asit olduğunu ve Türkiye’de gübre piyasasının yüzde 90’ını elinde bulunduran BAGFAŞ, İGSAŞ, Toros ve GÜBRETAŞ firmalarının bütün asit piyasasını da yönlendirdiğine işaret eden Ağırel, “Haliyle kura bağlı olarak asit fiyatı artınca gübre fiyatı, gübre fiyatı artınca da ziraî maliyetler ve bunun kararında da mutfak masrafları yani enflasyon artıyor” dedi.
“Türkiye’de ziraî rekabet kelam konusu olamıyor. Hatta çiftçimiz tahminen de girdi maliyetleri oranı düşünüldüğünde dünyadaki en kıymetli gübreyi kullanmak zorunda kalıyor” diye yazan Ağırel, “Artış o denli boyutlarda ki, niye niçin zamlandığı, tam bir muamma… örneğin 16 Şubat 2021 tarihinde sülfürik asit ton başına 165 dolar+nakliye bedeli (ton) 18,00 dolar olmuş. Bir ay daha sonra Mart ayında 175 dolar, Nisan’da 200 doları görmüş. En son bu fiyat 10 Eylül’de 270 dolar, 15 Eylül’de ise 320 dolar ve daha sonra 350 dolar seviyesinde olmuş” meselai verdi.
Ağırel devamında şunları kaydetti:
“Serbest piyasa kurtlar sofrasıdır. Devlet gerekli sübvansiyon sistemlerini kurarak çiftçisini dalgalanmalara karşı korumak zorunda. Muhafazalı ki mutfak masraflarına yansımasın. Gerekiyorsa tüm bölümü kamulaştırarak kendi denetimine alıp ziyan etme kıymetine fiyatlamalardaki ani artışları engellesin. Lakin bizde ne yazık ki var olan kurallar kâfi olmadığı için yırtıcı kapitalizm yüzünden çiftçimiz ve vatandaşımızı sistemin çarklarına sıkıştırıyoruz. Ayrıyeten ihraç olan aside dayalı gübre eserlerimizde rekabetçi olma bahtını ülkemiz kaybetmiş durumda. Yani dolaylı istikametten de hayvancılık dalı baltalanmış oluyor.
Yem hammaddelerinin pek birçok topraktan hasat edilen eserler. Rekolte ve randıman için gübreleme gerekli, lakin çiftçi tarlaya gübreyi eli korka korka atıyor. Geçen seneye nazaran gübre torba meblağları 3 kat, 4 kat, hatta 6 kat artan gübreler var. Bizim üzere tarıma dayalı nüfus yoğunluğu olan ülkeler, olmayan tarım siyasetlerini hayli göz önünde olmayan asit üzere sıradan ve atık olan bir eserin üstündeki spekülatif hareketler ile rant sağlanarak ve ülkenin tarım ve hayvancılığı baltalanarak piyasadaki birkaç stokçunun eline bırakmış. Asit üreten firmaların tetikçiliğini yapan bu stokçulara da kimse dokunamıyor, zira devletin bir yaptırımı yok.”
“Kim bu stokçular. Devlet gerekiyorsa çabucak sisteme girsin ve fiyatları düşürsün” diyen Ağırel, “Çok çok kolay lakin sıkıntı şu; ya stokçular ‘devlet’ olmuşsa…” sözünü kullandı.
Yazının tamamını okumak için .
“Sıkıntı biraz da Türkiye’deki tekelleşmeden kaynaklı” diyen Ağıel, Türkiye’de gübre dalında beşi özel, ikisi kamu kesimine ilişkin olmak üzere yedi gübre üretici kuruluşunun faaliyet gösterdiğini söylemiş oldu. “Gübre üretiminin ana girdisinin asit olduğunu ve Türkiye’de gübre piyasasının yüzde 90’ını elinde bulunduran BAGFAŞ, İGSAŞ, Toros ve GÜBRETAŞ firmalarının bütün asit piyasasını da yönlendirdiğine işaret eden Ağırel, “Haliyle kura bağlı olarak asit fiyatı artınca gübre fiyatı, gübre fiyatı artınca da ziraî maliyetler ve bunun kararında da mutfak masrafları yani enflasyon artıyor” dedi.
“Türkiye’de ziraî rekabet kelam konusu olamıyor. Hatta çiftçimiz tahminen de girdi maliyetleri oranı düşünüldüğünde dünyadaki en kıymetli gübreyi kullanmak zorunda kalıyor” diye yazan Ağırel, “Artış o denli boyutlarda ki, niye niçin zamlandığı, tam bir muamma… örneğin 16 Şubat 2021 tarihinde sülfürik asit ton başına 165 dolar+nakliye bedeli (ton) 18,00 dolar olmuş. Bir ay daha sonra Mart ayında 175 dolar, Nisan’da 200 doları görmüş. En son bu fiyat 10 Eylül’de 270 dolar, 15 Eylül’de ise 320 dolar ve daha sonra 350 dolar seviyesinde olmuş” meselai verdi.
Ağırel devamında şunları kaydetti:
“Serbest piyasa kurtlar sofrasıdır. Devlet gerekli sübvansiyon sistemlerini kurarak çiftçisini dalgalanmalara karşı korumak zorunda. Muhafazalı ki mutfak masraflarına yansımasın. Gerekiyorsa tüm bölümü kamulaştırarak kendi denetimine alıp ziyan etme kıymetine fiyatlamalardaki ani artışları engellesin. Lakin bizde ne yazık ki var olan kurallar kâfi olmadığı için yırtıcı kapitalizm yüzünden çiftçimiz ve vatandaşımızı sistemin çarklarına sıkıştırıyoruz. Ayrıyeten ihraç olan aside dayalı gübre eserlerimizde rekabetçi olma bahtını ülkemiz kaybetmiş durumda. Yani dolaylı istikametten de hayvancılık dalı baltalanmış oluyor.
Yem hammaddelerinin pek birçok topraktan hasat edilen eserler. Rekolte ve randıman için gübreleme gerekli, lakin çiftçi tarlaya gübreyi eli korka korka atıyor. Geçen seneye nazaran gübre torba meblağları 3 kat, 4 kat, hatta 6 kat artan gübreler var. Bizim üzere tarıma dayalı nüfus yoğunluğu olan ülkeler, olmayan tarım siyasetlerini hayli göz önünde olmayan asit üzere sıradan ve atık olan bir eserin üstündeki spekülatif hareketler ile rant sağlanarak ve ülkenin tarım ve hayvancılığı baltalanarak piyasadaki birkaç stokçunun eline bırakmış. Asit üreten firmaların tetikçiliğini yapan bu stokçulara da kimse dokunamıyor, zira devletin bir yaptırımı yok.”
“Kim bu stokçular. Devlet gerekiyorsa çabucak sisteme girsin ve fiyatları düşürsün” diyen Ağırel, “Çok çok kolay lakin sıkıntı şu; ya stokçular ‘devlet’ olmuşsa…” sözünü kullandı.
Yazının tamamını okumak için .