JoKeR
Active member
Kaygısı olan müelliflerden biridir Yusuf Kaplan. Ahlak ve ruh inşası kaygısıyla, Medeniyet Tasavvuru Okulu’nu (MTO) kurdu. Jenerasyon Yayınları’ndan çıkan son kitabı Medeniyet Tasavvuru’nda da bu kaygısını ete kemiğe büründürdü adeta. Köklerimizi inkar ederek bir yere gelemeyeceğimizin tarihçesini anlattı. Irmak Söyleşi halinde olan kitapta, Osmanlı’nın son periyodundan günümüze kadar nasıl bir şizofreniyle yaşadığımızı ortaya koyan Kaplan’la Medeniyet Tasavvuru hakkında konuştuk. İslamcılığa taarruzun da planlı olduğunu söyleyen Kaplan, “İslamcılığı terk etmek İslam’ı terk etmeye gdolayır” sözlerini kullandı.
-Tanpınar, “Türk edebiyatının sorunu, bir medeniyet sorunudur” diyor. Siz de medeniyet krizi meselesinden bahsediyorsunuz kitabınızda. Ortadaki irtibat nedir?
Tanpınar medeniyet krizi sorununu kavrayabilmiş birinci edebiyatçı. Lakin yalnızca edebiyatçı değil, düşünür ve filozof tarafıyla bu ilişkiyi kurabilirsiniz. “19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi” klasik bir metindir, aşılamamıştır. Tanpınar romanlarında da o şizofren hali, Doğu ile Batı içinde kalma kıssasını beraberinde kültürel inkar olarak tanım ediyor. ‘Kültürel inkar’ sözünü bilhassa Cumhuriyet’in önde gelen takımlarının en kıymetli isimlerinden biri tarafınca söylem edilmesi bence fazlaca kıymetli bir şey. Onun üzerinden gidilebilirdi, kimse gitmedi.
-Medeniyet krizini kültürel inkar olarak mı açıklıyorsunuz?
Kültürel inkarın edebiyatta, kültür hayatında, sanat ömründe, mimaride nasıl yansıdığını, bizi nasıl kimliksizleştirdiğini görüyoruz. Şevket Süreyya Aydemir de İnkılap ve Takım kitabında “Her şeyi yıktık, yerine hiç bir şey ikame etmedik” diyor. Kültürel inkarın götüreceği yer kültürel intihardır. Bizim yaşadığımız medeniyet krizi de budur. Batılılar modernite diye bir şey icat ettiler. Onu da köklere dönerek icat ettiler. Köklere dönmek keşf-i kadimdir.
VAROLUŞ SEYAHATİ
-İslamcılığa atak İslam’a taarruzdur diyorsunuz. İslamcılıktan istifa etmeyi nasıl yorumluyorsunuz pekala?
İslam’a saldıramayan bireyler İslamcılığa saldırıyor. İslamcılık bir varoluş seyahatidir. İslamcılık bizim İslam’la kurduğumuz alakanın doğurgan olup olmadığını gösterir. İslamla kurduğumuz bağlantı şayet doğrudansa doğurganlaşır, dolaylıysa dolandırır. İslam sosyalizmi, İslam milliyetçiliği, İslam liberalizmi üzere hususlar üzerinden İslam’ı hayata geçiremezsiniz. İslam’la kurduğu ilgi asli mi arizi mi? Asli ise bizi köklere götürecektir, ötürüsıyla geleceğimizi inşa edecek tohumlar ekecektir. Arızi ise etrafında dolandıracaktır ve arızalar üretecektir daima. İslamcılığı terk etmek aslında Batılıların istediği olan İslam’ı terk etmeye götürecektir.
ÇAĞI TANIMADAN DEĞİŞTİREMEZSİNİZ
-Çıkış yolu ümmileşmektir diyorsunuz, bu ne demek? Her şeyi unutup yeni baştan mı öğrenelim?
Ümmileşmeyi çağı tanıyarak, çağı tanımadığını ilan etme olarak tanımlıyorum ben. Direkt Müslüman zihniyle olup bitenleri kıymetlendirecek. Bütünü kavrayarak dünyaya, hakikate bakacak. Diğerlerinin kavramlarıyla kendi zihin dünyanızı kuramayacağınız üzere çağı tanımadan, o çağı değiştiremezsiniz de. Mümin dediğimiz kişi bütün vakit içinderı ve yerleri kuşatan kişidir. Yeryüzünde emniyeti lakin mümin kişi teminat altına alabilir. Osmanlı bütün dinlerin, kültürlerin, medeniyetlerin kendileri oldukları bir medeniyet deneyimi öğretmiştir.
TÜRKİYE BEKLENENDİR
-Onun için mi “Osmanlı anlaşılamadığı için aşılamamıştır” diyorsunuz? Anlamak için ne yapılmalı?
Şu an insanlığın karşı karşıya kaldığı en büyük sorun farklı dinlerin, kültürlerin, medeniyetlerin, inançların barış ortasında, birbirlerini ötekileştirmeden nasıl bir ortada yaşayabileceği sıkıntısıdır. Bunu başarabilen yalnızca Osmanlı’dır. Türkiye’nin Osmanlı’yı bilmemesi, gericilikle, Orta Çağ zihniyetiyle özdeşleştirmesi hakikaten insanı çıldırtan bir şey. Türkiye beklenendir.
-Tanpınar, “Türk edebiyatının sorunu, bir medeniyet sorunudur” diyor. Siz de medeniyet krizi meselesinden bahsediyorsunuz kitabınızda. Ortadaki irtibat nedir?
Tanpınar medeniyet krizi sorununu kavrayabilmiş birinci edebiyatçı. Lakin yalnızca edebiyatçı değil, düşünür ve filozof tarafıyla bu ilişkiyi kurabilirsiniz. “19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi” klasik bir metindir, aşılamamıştır. Tanpınar romanlarında da o şizofren hali, Doğu ile Batı içinde kalma kıssasını beraberinde kültürel inkar olarak tanım ediyor. ‘Kültürel inkar’ sözünü bilhassa Cumhuriyet’in önde gelen takımlarının en kıymetli isimlerinden biri tarafınca söylem edilmesi bence fazlaca kıymetli bir şey. Onun üzerinden gidilebilirdi, kimse gitmedi.
-Medeniyet krizini kültürel inkar olarak mı açıklıyorsunuz?
Kültürel inkarın edebiyatta, kültür hayatında, sanat ömründe, mimaride nasıl yansıdığını, bizi nasıl kimliksizleştirdiğini görüyoruz. Şevket Süreyya Aydemir de İnkılap ve Takım kitabında “Her şeyi yıktık, yerine hiç bir şey ikame etmedik” diyor. Kültürel inkarın götüreceği yer kültürel intihardır. Bizim yaşadığımız medeniyet krizi de budur. Batılılar modernite diye bir şey icat ettiler. Onu da köklere dönerek icat ettiler. Köklere dönmek keşf-i kadimdir.
VAROLUŞ SEYAHATİ
-İslamcılığa atak İslam’a taarruzdur diyorsunuz. İslamcılıktan istifa etmeyi nasıl yorumluyorsunuz pekala?
İslam’a saldıramayan bireyler İslamcılığa saldırıyor. İslamcılık bir varoluş seyahatidir. İslamcılık bizim İslam’la kurduğumuz alakanın doğurgan olup olmadığını gösterir. İslamla kurduğumuz bağlantı şayet doğrudansa doğurganlaşır, dolaylıysa dolandırır. İslam sosyalizmi, İslam milliyetçiliği, İslam liberalizmi üzere hususlar üzerinden İslam’ı hayata geçiremezsiniz. İslam’la kurduğu ilgi asli mi arizi mi? Asli ise bizi köklere götürecektir, ötürüsıyla geleceğimizi inşa edecek tohumlar ekecektir. Arızi ise etrafında dolandıracaktır ve arızalar üretecektir daima. İslamcılığı terk etmek aslında Batılıların istediği olan İslam’ı terk etmeye götürecektir.
ÇAĞI TANIMADAN DEĞİŞTİREMEZSİNİZ
-Çıkış yolu ümmileşmektir diyorsunuz, bu ne demek? Her şeyi unutup yeni baştan mı öğrenelim?
Ümmileşmeyi çağı tanıyarak, çağı tanımadığını ilan etme olarak tanımlıyorum ben. Direkt Müslüman zihniyle olup bitenleri kıymetlendirecek. Bütünü kavrayarak dünyaya, hakikate bakacak. Diğerlerinin kavramlarıyla kendi zihin dünyanızı kuramayacağınız üzere çağı tanımadan, o çağı değiştiremezsiniz de. Mümin dediğimiz kişi bütün vakit içinderı ve yerleri kuşatan kişidir. Yeryüzünde emniyeti lakin mümin kişi teminat altına alabilir. Osmanlı bütün dinlerin, kültürlerin, medeniyetlerin kendileri oldukları bir medeniyet deneyimi öğretmiştir.
TÜRKİYE BEKLENENDİR
-Onun için mi “Osmanlı anlaşılamadığı için aşılamamıştır” diyorsunuz? Anlamak için ne yapılmalı?
Şu an insanlığın karşı karşıya kaldığı en büyük sorun farklı dinlerin, kültürlerin, medeniyetlerin, inançların barış ortasında, birbirlerini ötekileştirmeden nasıl bir ortada yaşayabileceği sıkıntısıdır. Bunu başarabilen yalnızca Osmanlı’dır. Türkiye’nin Osmanlı’yı bilmemesi, gericilikle, Orta Çağ zihniyetiyle özdeşleştirmesi hakikaten insanı çıldırtan bir şey. Türkiye beklenendir.