15 Temmuz ve sinemamız

JoKeR

Active member
Yakın tarihimizin en kritik dönemeçlerinden biri olan 15 Temmuz Darbe Teşebbüsü, yakın geleceğimizi de şekillendiren sonuçlar doğurdu. Türkiye’de birinci kere ve dünyada gibisi az görülür biçimde millet iradesinin ve somut direnişinin kararı olarak darbeciler emellerine ulaşamadı. 100 yaşını doldurmaya yaklaşan Cumhuriyetimizin 3 sefer direkt (1960, 1971, 1980), 1 defa dolaylı olarak (28 Şubat) karşı karşıya kaldığı darbelerde cuntacılar sonuç almıştı. Ama bütün bu birikim ile değişen Anadolu kurallarının ve tepkiselliğinin karşılığı olarak 15 Temmuz’da halk cuntacılara müsaade vermedi.

bu biçimdesine önemli olayların sanatkarlarda ve sanat yapıtlarında cisimleşmesi de kaçınılmaz oluyor elbette. Bilhassa sinemanın toplumsal olayları yorumlaması epey tesirli oluyor. Jenerasyon farklarının yeni medya araçları sebebiyle daralmış olması ve neredeyse 2-3 yaş aralığı olanların birbirinden farklılaştığı günümüzde sinemaların de bu yeniliği takip ederek fazlaca yakın tarihi olayları yeni nesle aktarması gerekiyor. 15 Temmuz’un beyaz perdeye çıkması da bu açıdan epeyce kıymetli. Lakin beşinci yıl dönümünü geride bırakmak üzere olduğumuz 15 Temmuz’un sinema sinemalarında yok denecek kadar az ele alındığını görüyoruz.

Şafak Vakti


BÜYÜK YAPIMLI SİNEMALAR YAPMAK MÜMKÜN MÜ?

Sinemanın kıymetli bir sanat olması, 15 Temmuz üzere değerli olayların sinemalarda akis bulmasının önünde bir mani. Çünkü yüz binlerce kişinin sokağa döküldüğü, tanklara karşı göğüslerin siper edildiği, Meclis’in savaş uçaklarıyla bombalandığı, Özel Harekat Merkezi’nin saatlerce işgal edilmeye çalışıldığı ve bütün kritik kurumların savaş alanına döndüğü o gecenin sinemada yer alması kolay olmaz. Ancak bütün sebeplere karşın, bu biçimdesine önemli bir tarihi dönüm noktasının, beşinci yılı geride bırakırken hala hakkıyla ele alınmamış olması eksikliktir.

Tarihteki her değerli olay üzere 15 Temmuz’un da biroldukça açıdan gerçek anlaşılması ve yorumlanabilmesi için vakit geçmesi gerektiği anlaşılır bir yaklaşım. Tarihi olayların yorumları vakte ve tabana göre değişkenlik gösterebiliyor. Lakin 15 Temmuz’un değişmeyen ve hepimizi ilgilendiren özelliği, milletin sokağa çıkıp darbeyi püskürtmesidir. Bunun haricindeki her türlü detay tarihteki yorum alanının cephesidir. Bu zaviyeden bakınca hala dünya çapında 15 Temmuz sinemalarının yapılmamış olmasını anlamakta kuvvetlik çekiyorum.

Mahrem


SİNEMANIN BÜTÜN TİPLERİNDE ÜRETİM YAPILMALI

Tarihi olayların sinemada yer alması yalnızca büyük yapımlı epik üretimlerin hayata geçirilmesiyle olmaz. Kısa sinemadan belgesele, deher neyselden videoart’a, ‘çakma belgesel’den sanat sinemasına kadar epeyce geniş bir halkada eser üretimi yapılması gerekiyor. Televizyon ve internet ortamı için hazırlanan üretimler kendi işlevselliğinde hareket alanı buluyor. Fakat bizi ilgilendiren, sinemasal değeri olan ve sinema seyircisini hedefleyen yapıtlardır.

Daha evvel oldukcaça söz ettiğim bir şeyin altını bir daha çizmek istiyorum. 15 Temmuz üzere tarihi bir olayın dünyaya hakikat aktarılabilmesi için büyük yapımlı sinemaların yapılması gerekiyor. 5. yılda şu ana kadar en az 5 adet dünya çapında sinema yapılmalıydı. Tıpkı biçimde şenlikleri hedefleyen en az 10 sinema yapılmalıydı. bir daha şenliklerin çemberinde yer alacak kısa sinema ve belgeseller de yüzlerce olmalıydı. Sinema yapılma gerekliliği olağan ki iktidarın yönlendirmesi ya da dayatmasıyla olacak şey değil. Kastım o olmadığı aşikardır. Şöyle düşünün; ABD’de bu biçimde bir şey yaşanmış olsaydı, Hollywood’da şu ana kadar kaç sinema uzunluk göstermişti? Siyasi tarafgirliğin büsbütün haricinde, bu toprağın bütün insanlarının omuz omuza vereceği bir cephedir, darbe aykırılığı. İşte bu zaviyeden bakarak, sinemacıların bu hususa eğilmemesini, fon sahiplerinin dayanak noktasında fazla seçici olmasını, izleyicinin de o denli bir beklentisi yokmuş üzere davranmasını anlayamıyorum.

Korkma Oğlum


5. YILDA DİKKAT ÇEKEN 15 TEMMUZ ÇALIŞMALARI

Geldiğimiz noktada, 15 Temmuz’un beşinci yıl dönümünde işaret edeceğimiz üretimlerin da hakkını vermeliyiz. Hem bugünlerde seyirci ile buluşacak olan sinemalar, tıpkı vakitte yakın vakitte hayata geçmiş çalışmaların kimilerinden bahsetmek gerek.

Şafak Vakti, 15 Temmuz ile ilgili bugüne kadar yapılmış en büyük proje olarak 15 Temmuz 2021’de vizyona giriyor. Volkan Kocatürk’ün direktörlüğünde, Fatih Özcan’ın yapımcılığında hayata geçirilen sinema, Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve TRT’nin takviyesi ile izleyici karşısına çıkıyor. Şafak Vakti, yalnızca 15 Temmuz ile alakalı değil, Türk Sineması’nın tamamına bakıldığında üretilen en kıymetli sinemalar içinde gösteriliyor.

Börü



15 Temmuz ile alakalı TRT’nin hayata geçirdiği en yeni ve en yüksek bütçeli belgesel olarak Mahrem dikkat çekiyor. Önümüzdeki günlerde TRT’de yayınlanacak olarak Mahrem, ‘docu-drama’ dediğimiz teknikle hayata geçirilen ve FETÖ yapılanmasının mahrem koridorlarına itirafçıların anlatımlarıyla bakan bir imal. Halis Cahit Kurutlu’nun yapımcılığını yaptığı sinemanın direktörü ise Hamit Coşkun.

Börü, Polis Özel Harekat’ın en seçkin takımının 15 Temmuz gecesi çabasını anlatan sinema… Darbe teşebbüsü gecesini anlatan birinci büyük üretimdi. 2017 üretimi sinemanın direktör koltuğunda Alper Çağlar oturuyor. Aksiyon sahnelerinin yoğunluğu ile dikkat çeken sinema 2018’de sinemalarda gösterilmişti.

Darbe teşebbüsü ile alakalı yapılan birinci belgesellerden biri olan Korkma Oğlum’dan da bahsetmek isterim. Ekrem Aydın’ın direktörlüğünde hayata geçirilen belgesel, Kızılay mensubu 15 Temmuz şehidi Serhat Önder’in o gece yaşadıklarını ailesinin anlatımı ve yenilikçi yoluyla seyirciye sunuyor. 15 Temmuz’un ikinci yıl dönümünde hayata geçirilen proje hala lisanı ve usulü ile farklı yerde duruyor.



ON5SIFIR7 SİNEMA HAFTASI

Son olarak 15 Temmuz’a özel hazırlanan bir sinema etkinliğinden bahsetmiş olalım. Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü’nün takviyesiyle 15 Temmuz Derneği’nin düzenlediği tertiple darbe ve direniş bahisli sinemalar On5Sıfır7 Sinema Haftası’nda seyirciyle buluşacak. Atlas Sineması İstanbul Sinema Müzesi, Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi ve Bağlarbaşı Kültür Merkezi’nde gösterimlerin yapılacağı aktiflik, 12-18 Temmuz içinde gerçekleşecek.
 
Üst