Türkiye basın tarihinde haberleri, yazıları, evrakları ve kitaplarıyla büyük bir iz bırakan gazeteci Uğur Mumcu’nun öldürülmesinin üzerinden tam 29 yıl geçti. 24 Ocak 1993’te, Ankara’nın o karlı ve soğuk gününde çabucak hemen çocuk olup patlamanın sesiyle sarsılanlar bugün orta yaşlarına merdiven dayadı. Suikastin işlendiği gün, daha sonradan Mumcu’nun isminin verildiği Karlı Sokak’ta “devlet büyüklerinin geleceği” münasebet gösterilerek çalı süpürgesiyle kanıtların süpürülmesi, 29 yıllık süreçte yaşanacakların habercisi üzereydi.
90’lı yılların karanlığı kendisini cinayetlerle gösteriyordu. Enseden sıkılan kurşunlar, bombalı paketler, araçlara konulan bombalar.
Uğur Mumcu, Ahmet Taner Kışlalı, Muammer Aksoy, Bahriye Üoldukca ve Musa Anter de bu atakların amacı olan isimler içindeydı.
Bu cinayetlerin işlendiği periyotta, suikastlerin tek elden çıkmış olabileceği kimsenin aklına gelmiyordu. Lakin 2000 yılında başlatılan Umut Operasyonu’nda tam 18 benzeri olay birleştirildi ve bu aksiyonların tamamının “Selam/Tevhid-Kudüs Ordusu” isimli örgüt tarafınca gerçekleştirildiği tez edildi. Teze nazaran, 1988-1999 içinde gerçekleştirilen 18 farklı saldırıyı bu örgüt yapmıştı. Çetin Emeç, Turan Dursun suikastlerinin de ortalarında olduğu 5 başka hareket ise “İslami Hareket Örgütü” tarafınca gerçekleştirilmişti.
Yargıya nazaran, her iki örgüt, İran’da Kudüs Ordusu ve İran zımnî servisi Sawama ile ilişkiye geçip siyasi ve askeri eğitim almışlar, silah ve patlayıcı husus temin etmek üzere faaliyetlerde bulunduktan daha sonra hücumları yapmışlardı. Yargı bunları kayıt altına almasına karşın niçinse İran’a ikazda bile bulunulmadı.
Uzun vakit tüneli, yargının kayıt altına aldığı tüm bu cinayetlerle ilgili soru işaretlerinin, birinci günkü yerlerinde durduğunu gösteriyor.
1.Uğur Mumcu nasıl öldürüldü?
Uğur Mumcu ve ailesi, bu biçimdeki ismiyle Köroğlu Caddesi’nin paralelinde, Çankaya’nın tam ortasında, sakin ve sessizliğiyle bilinen Karlı Sokak’ta oturuyordu. Mumcu, tüm ülkenin tanıdığı, kitapları, yazıları, haberleri ve görüşleriyle en epey dikkati çeken gazetecilerin başında geliyordu. Mumcu, uzun vakittir tehditler alıyordu ve yakın dostlarına kendisine yönelik bir aksiyon olabileceği kuşkusunu lisana getiriyordu. Aslında ülke o denli bir psikoloji altına girmişti ki Uğur Mumcu ya da tanınmış bir diğer gazeteciye yönelik atak ihtimali kimseyi şaşırtmıyordu. Herkes, kimin tehdit altında olduğunun farkındaydı. Devlet de farkındaydı, lakin niçinse Mumcu’ya müdafaa verilmiyordu. Mumcu, her sabah otomobilini birebir tedirginlikte çalıştırıyor, telefonları bu türlü açıyor, bir yere gittiğinde etrafı kolaçan etmek zorunda kalıyordu. Lakin vazgeçmiyordu. Silah kaçakçılığından örgütlerin uyuşturucu irtibatlarına, laiklik aykırısı odakların dış ilişkilerinden ABD’nin bu kısımlarla bağlantılarına kadar çabucak her mevzuda yazmayı, araştırmayı sürdürüyordu. 24 Ocak 1993 Pazar günü sabahı, Çankaya’nın çabucak her yerinden duyulan patlama sesiyle irkildi Ankara. Uğur Mumcu artık hayatıyordu. Otomobiline konulan bombanın patlamasıyla Uğur Mumcu hayatını kaybetti.
2.Olay yeri inceleme niye tenkit konusu oldu?
Kısa vakit ortasında polis, itfaiye, olay yeri inceleme takımları Karlı Sokak’a akın etti. Aile, kendine gelmeye çalışıyordu. Lakin devlet için değerli olan olay yeri değildi. Devlet büyükleri gelecekti, hazırlık yapılmalıydı. Elde çalı süpürgesi ile bomba kalıntıları ve öbür deliller süpürülmeye başlandı. Ülkeyi yönetenlerin “namus borcumuz” diyerek aydınlatma kelamı verdikleri suikaste ait yargı sürecinin akıbeti de daha bu biçimde anlaşıldı.
“Üzerime gelmeyin”
3. Soruşturmayı kim yürüttü, kelamları nasıl tarihe geçti?
Devrin Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde (DGM) nazaranvli askeri savcılarından İdeal Coşkun, soruşturmada bakılırsavlendirilen isimdi. Ankara DGM Başsavcısı Nusret Demiral’la birlikte soruşturma için Mumcu’nun konutuna giden Coşkun’un, “Üzerime gelmeyin, bu işi devlet yapmıştır” formundaki daha sonradan reddedilen kelamları tarihe geçti. Tıpkı periyodun Emniyet Genel Müdürü Mehmet Ağar’ın aileyi ziyaretinde paylaştığı, çabucak sonrasında dediğini reddettiği “Bir tuğla çekersek duvar yıkılır” kelamları üzere.
4. Soruşturma nasıl ilerledi?
Kamuoyunun büyük beklentisine karşın soruşturma hayli ağır ilerliyordu. Uğur Mumcu’nun konutunu arayanların listesi bile PTT’den istenmiyordu. Ekspertiz raporları televizyon programlarında açıklanıyor, savcılık buna karşı bile süreç yapmıyordu. Bu gelişmelerin akabinde Mumcu’nun eşi Güldal Mumcu, Savcı Dava Coşkun’un soruşturmayı savsakladığı nedeni öne sürülerek Adalet Bakanlığı’na başvurdu. Müfettişler, soruşturmadaki ihmalleri ortaya çıkardı. Lakin Coşkun, asker olduğundan Ulusal Savunma Bakanlığı’nın süreç yapması gerekiyordu. O süreç hiç yapılmadı.
5.TBMM başka bir çalışma yaptı mı?
TBMM’de 1997’de çalışmalarını tamamlayan Uğur Mumcu Cinayetini Araştırma Komisyonu’nun raporu, katilleri işaret etmese de cinayetin adım adım nasıl geldiğini göstermesi açısından kıymetliydi. Komite, Mumcu’nun tehditlere karşın korunmadığını, savcıların nazaranvi ihmal niteliğinde aksiyonlarının olduğunu açığa çıkarttı.
6.TBMM raporunda hangi tekliflerde bulunuldu?
TBMM raporunda, sonuç vermeyen şu tekliflerde bulunuldu:
Soruşturmayı savsaklayan ve nazaranv kusuru olan DGM eski Başsavcısı Nusret Demiral ve DGM Eski savcısı İdeal Coşkun,
Uğur Mumcu’yu müdafaa konusunda gerekli tedbirleri almayan Ankara Valisi ve her kademede misyon yapan öteki ilgililer,
Soruşturmanın kapalılığını ihlal eden ve 18.02.1993 tarihinde TRT’de yayınlanan Perde Gerisi programına katılarak görüş belirten kamu nazaranvlileri,
Soruşturmanın kapalılığını ihlal eden ve 20.09.1993 tarihinde yayınlanan Ateş Sınırı Programına şahit Ayhan Aydın’ı (Not: O dönemki şüphelilerden biri) götüren güvenlik bakılırsavlileri,
İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nde misyonlu polisler olup, tutanakta (Not: Olay yerindeki kimi ispatlarla ve şüphelilerle ilgili tutanaklarda tarih oynaması yapılarak, cinayetten daha sonraki bir tarihin atıldığı kuşkusu doğmuştu) tahrifat yapan ve imha tutanaklarını tanzim edenlerle, başka ilgili ve nazaranvliler hakkında, inceleme, araştırma ve gerekli soruşturmanın yapılması uygun olacaktır.
7. Bu tekliflerle ilgili adım atıldı mı?
Hayır. TBMM komitesine emniyetten gelen belgeden DGM Başsavcısı Demiral’ın gönderdiği, komiteye evrak verilmemesi talimatını içeren yazı çıktı. Kurul üyeleri, bu bahiste açıklama üzerine açıklama yapsa da bir daha sonuç alınamadı. Tekliflerin hiç biri ile ilgili adım atılmadı. Soruşturmanın savsaklanması, Mumcu’nun korunmaması konusunda kimse hesap vermedi. Danıştay 10. Daire, devletin müdafaa yükümlülüğüne karşın adım atmaması niçiniyle Mumcu ailesine tazminat ödemesine hükmetmesine karşın de dikkatsizliği olanlar için süreç yapılmadı.
8.Mumcu’nun aracına konulan C-4 patlayıcılar konusunda raporda hangi tespitler yapıldı?
Komitenin çalışmaları çarpıcı bir bilgiyi de açığa çıkartmıştı. Mumcu, C4 tipi patlayıcı ile öldürülmüştü. Emniyete, elinde C4 olup olmadığı sorulduğunda, daha evvel ele geçirilen 68 kiloluk materyalin 43 kilosunun imha edildiği belirtilmişti. Geri kalan 25 kilo ile ilgili bir bilgi yoktu. daha sonradan bu bahiste bir tutanak düzenlenmişse de bu tutanakta 25 kilo değil, 250 gram patlayıcının imha edildiği görülüyordu. Geriye kalan patlayıcının ne olduğu ise hâlâ faili meçhul.
9.Cinayeti üstüne alan örgüt oldu mu?
Hayır. Lakin 1998’in sonlarında ise Abdullah Argun Çetin isimli, karanlık ilişkileri olan bir kişi medyayı gezerek, Mumcu cinayetiyle ilgili ayrıntıları olduğunu anlatmaya başladı. Kısa müddette tutuklandı. Çetin’in vereceği bilgilerle cinayetin aydınlanabileceği düşünüldü, lakin ayrıntıları çelişkiliydi. 23 aylık tutukluluktan daha sonra Çetin hür bırakıldı ve umutlar bir daha boşa çıktı.
10. Cinayetin aydınlatılmasına yönelik Umut Operasyonu nasıl başladı?
Mumcu cinayetini aydınlattığı sav edilen Umut operasyonu, ismini “Uğur Mumcu Uzun Takip” operasyonundan aldı. Operasyon Ocak 2000’de Hizbullah önderi Hüseyin Velioğlu’nun Beykoz’daki villasına yapılan baskında bulunan hard disklerin incelenmesinden daha sonra başlatıldı. Buradaki bilgilerden İstanbul’da “Tevhit – Selam / Kudüs Ordusu” isimli örgütün İran kontağıyla aksiyonları yaptığı kuşkusu doğdu. Yalnızca Uğur Mumcu cinayeti değil, birebir örgütün Muammer Aksoy, Bahriye Üoldukca suikastleri üzere bir epey aksiyona imza attığı söylendi.
11.Umut Operasyonu’yla ilgili birinci kuşkular nasıl oluştu?
Bu ayrıntıların açığa çıkmasının akabinde büyük bir operasyonla iki kişi yakalandı. Bu iki bireye, Mumcu cinayeti başta olmak üzere Ankara’da işlenen misal hatalarla ilgili tatbikat yaptırıldı. Her ikisi de cinayetleri kabul ediyor, detaylarla basının önünde bilgi veriyordu. Lakin bu iki ismin, Yusuf Karakuş ve Abdülhamit Çelik’in asıl şüpheliler olmadığı kısa müddette ortaya çıktı. Her ikisi de azap altında tabir verdiklerini söylemiş oldu. Birkaç gün ortasında Karakuş ve Çelik’in bağlı olduğu tıpkı örgütün üst seviye isimlerine yönelik operasyon yapılması, azap savlarını güçlendirdi.
12. Umut davası hangi gelişmelerden daha sonra, kimler hakkında açıldı?
Periyodun İçişleri Bakanı Sadettin Tantan, mevzuyla yakından ilgileniyordu. Yapılan soruşturma Temmuz ayında tamamlandı. Birinci gözaltına alınan gruptakilerin verdikleri isimler doğrultusunda çalışmalar yürütüldü. Ferhan Özmen liderliğinde olduğu ileri sürülen yeni bir küme gözaltına alındı ve tutuklandı. Ankara Vilayet Jandarma Alay Komutanlığı grupları, 13 Mayıs 2000 tarihinde, Sincan`ın Çimşit köyünde, 39 el bombası, 2 el bombası fünyesi, 46.5 kilogram C-4 plastik patlayıcı, 46 TNT kalıbı, fazlaca ölçüde fişek ve 18 makineli tabanca buldu.
Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı suikastının faili olarak 14 Mayıs 2000`de Ankara`da gözaltına alınan Necdet Yüksel`in, 15 Mayıs 2000 tarihinde, Sincan`da yer göstermesi kararı, epeyce sayıda değişik çapta tabanca, 3 Uzi marka tabanca, 8 lav silahı, 50 susturucu, kullanıma hazır bomba düzenekleri, 81 tam 8 yarım yeşil renkli C-4 patlayıcı, 25tam 6 yarım beyaz renkli C-4 patlayıcı ve fazlaca sayıda mermi ele geçirildi.
11 Temmuz 2000’de Ankara 2 No’lu Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde (Uğur Mumcu, Muammer Aksoy ve Bahriye Üoldukca cinayetlerini de içeren) 18 olayın bahis edildiği “Umut Davası”nda 15’i tutuklu, 17 sanığın yargılanmasına başlandı. İddianamede, Mumcu’nun aracına konan bombanın Ferhan Özmen tarafınca yapıldığı ve araca Necdet Yüksel’in gözcülüğünde Oğuz Demir tarafınca yerleştirildiği söz edildi.
13.Dava nasıl sonuçlandı?
Birinci yargılama sonunda sanıklardan Necdet Yüksel, Rüştü Aytufan ve Ferhan Özmen’e “Anayasal sistemi cebren değiştirmeye teşebbüs etme” kabahatinden ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası verildi. Örgütün İran temasını sağladığı argüman edilen Ali Akbulut, Selahattin Eş, Ahmet Cansız, Aydın Koral ve firari sanık Oğuz Demir hakkındaki evrak ayrıldı.
14. Cezalar katılaştı mi?
2002’de Yargıtay Necdet Yüksel’e ve Rüştü Aytufan’a verilen mahpus cezaları onadı. Hakkındaki birinci karar bozulan Özmen’e 28 Temmuz 2005’te Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi tarafınca ağırlaştırılmış müebbet, Ekrem Baytap da 15 yıl mahpus cezası aldı.
Yedi sanık (Abdulhamit Çelik, Hasan Kılıç, Mehmet Ali Tekin, Mehmet Şahin, Fatih Aydın, Muzaffer Dağdeviren ve Yusuf Karakuş) altı yıla kadar mahpus cezasına çarptırıldı. Sanıklar hakkında ceza indirimi yapıldı. Firari sanık Oğuz Demir’in evrakı ayrıldı.
2006’da Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Özmen hakkındaki sonucu onadı. Sanık Baytap’a verilen 15 yıl mahpus cezası bozuldu. Başka sanıkların ise cezalarında indirime yol açan Topluma Kazandırma Maddesi’nden yararlanamayacaklarına işaret edildi.
Mahkeme, 17 Aralık 2013’te, sanıklardan Mehmet Ali Tekin, Hasan Kılıç ve Ekrem Baytap’ı “silahlı kabahat örgütü kurma ve yönetme” hareketlerinden 12 yıl 6’şar aya; Abdulhamit Çelik, Fatih Aydın, Yusuf Karakuş, Mehmet Şahin ve Recep Aydın da “silahlı hata örgütü üyesi olmak” hatasından 6 yıl 3’er ay mahpusa mahkûm etti.
15.Kimlerin belgeleri ayrıldı?
Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nde, 2009’da “Tevhid-Selam ve Kudüs Ordusu” örgütü mensubu Ali Akbulut, Selahattin Eş, Ahmet Cansız ve Aydın Koral’ın yargılanmasına başlandı. Sanıkların Tahran’da yaşadığı ve örgütün İran temasını sağladıkları açıklandı. Firari Oğuz Demir ile birlikte bu sanıkların belgeleri arandıkları nedeni öne sürülerek açık tutuldu.
16.Yargıtay, hareketleri bu isimlerin yaptığını karar altına aldı mı?
Yargıtay 9. Ceza Dairesi, verilen son cezaları 31 Mart 2014’te onadı. Onama sonucunda, “Tevhid Selam Kudüs Ordusu” örgütünün, 1988-1999 içinde Muammer Aksoy, Bahriye Üoldukca, Uğur Mumcu, Ahmet Taner Kışlalı’nın öldürülmesi olaylarının da ortalarında bulunduğu 18 farklı saldırıyı gerçekleştirdiği açıklandı.
17.Bazı sanıklar niye bir daha yargılandı?
Suikastlere katılmaktan değil örgüt üyeliğinden ceza alan ve operasyonun daha sonradan hayal kırıklığı yaratan birinci dalgasında tutuklanan sanıklar, 17 Temmuz 2014 ve 8 Ağustos 2014 tarihlerinde Anayasa Mahkemesi’ne ferdî müracaatta bulundular. Müracaatçılar, gözaltında haklarının hatırlatılmadığını, azami gözaltı mühletinin aşıldığını, haksız olarak tutuklandıkları ve gözaltına alındıkları sebebi öne sürülerek kişi hürriyeti ve güvenliği haklarının ihlal edildiğini, tabirlerinin azap altında alındığını, avukat huzurunda alınmayan tabirlerinin karara temel alındığını, yargılamanın uzun sürmesi niçiniyle adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini öne sürdüler.
Yüksek mahkeme, müracaatçıların avukat yardımından yararlanma hakkıyla ilişkili olarak hakkaniyete uygun yargılanma hakkı ile yargılamanın 13 yıl 10 ay 25 gün sürmesi niçiniyle makûl müddette yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Karakuş ve Şahin’e 10’ar bin, Kılıç’a 18 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmedildi. 2017’deki bu karar uyarınca, 3 sanık istikametinden bir daha yargılama süreci başladı. Akabinde örgüt üyeliğinden ceza alan öbür sanıkların da bir daha yargılanmasına başlandı. Sanıklar tahliye edildi.
18. Cezaevinde kimler kaldı?
Gelinen noktada, ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası alanlar haricinde davanın sanıklarından cezaevinde kalan yok.
Mehmet Şahin, Talip Özçelik ve Mehmet Kassap 1 Nisan 2005’te yürürlüğe giren yeni TCK’da haklarında daha düşük ceza öngörüldüğünden, cezaevinde geçirdikleri 5 yıl gözönüne alınarak tahliye edilmişti.
Sanıkları meskeninde barındırdığı argümanıyla hakkında dava açılan Arif Tari, Kuralla Salıverme Maddesi’nden yararlandırıldı. Süreç ortasında, yalnızca üyelikten ceza alan öbür isimler de yeni TCK niçiniyle tahliye edildi. Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ikinci defa yargılanan ve hakkındaki ceza Yargıtay incelemesinden çabucak hemen geçmeyen sanıklardan Muzaffer Dağdeviren 22 Eylül 2005’te İstanbul Fatih’te girdiği bir silahlı çatışmada başından vurularak öldürüldü. Kalanlar ise AYM sonucuyla tahliye oldu.
Üç firari için beraat
19. 2020’de, kamuoyuna “yeni karar” olarak yansıyan dava niye açıldı?
Ankara 5. Ağır Ceza Mahkemesi, yıllar evvel belgesi ayrılan Selahattin Eş, Ali Akbulut, Aydın Koral ve Ahmet Cansız hakkındaki yakalama sonucunı “savunmalarını” yapmaları hedefiyle kaldırdı. Ahmet Cansız haricindeki üç sanık, 2020 yılı ortasında Türkiye’ye geldi ve mahkemede savunma yaptı, savları reddetti. 20 Ekim 2020’deki duruşmada mahkemeye çıkan Aydın Koral, “Oğuz Demir’i tanımıyorum. En ufak bir örgütsel faaliyetimiz olmadı. Ben dini ve ilmi araştırmalarda bulundum” dedi. Koral, mahkemenin mahkumiyet sonucu vermesi halinde ise kararın açıklanmasının geri bırakılması uygulamasını kabul edeceğini de tabir etti.
20. Bu evrak hangi kararla sonuçlandı?
Davada 8 Aralık 2020 tarihinde karar çıktı. Mahkeme, sanık savunmaları, şahit beyanları ve tüm evrak kapsamından yüklenen hatanın sanıklar tarafınca işlendiğinin sabit olmaması niçiniyle Selahattin Eş, Ali Akbulut ve Aydın Koral’ın beratine karar verdi. Cansız’ın belgesi ayrıldı. Başka bir temel numiçinde devam ediyor.
21. Beraat sonucu hangi münasebetle verildi?
Kuşkudan sanık yararlanır prensibine işaret edilen sonucun öne sürülen nedeninde, “Sanıkların dini inanç ve kanıları çerçevesinde Türkiye’de çalışırken 28 Şubat süreci ile birlikte kendilerini inançta hissetmediklerini düşünerek İran’a gittikleri” savunuldu.
Hayır. Oğuz Demir, 28 yıldır kayıp. 1971 doğumlu olan Demir, “arananlar” listesinde ve 600 bin TL mükafatla aranıyor. Hakkında İran’da olduğu savları de lisana getirilen Demir’in, Ankara’da yapılan operasyon sırasında kaçtığı ve hudut kapısından yasal yollarla geçtiği öne sürüldü.
22. AYM sonucundan daha sonra başlayan bir daha yargılama niye hâlâ tamamlanmadı?
Bu dava, Tevhid-Selam örgütü davası olarak devam ediyor. Sanıklar, Fethullah Gülen cemaatine karşı oldukları için 2000 yılında kumpasa uğradıklarını, maksat haline getirildiklerini argüman ediyor. Buna delil olarak da FETÖ mensubu hakim ve savcıların, 2010-2014 yılları içinde Selam-Tevhid soruşturması başlatarak yüzlerce kişiyi adapsız halde dinlemeleri gösteriliyor. Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi, bu bahisteki belgeleri Yargıtay ve İstanbul Başsavcılığı’ndan istedi. Sanıkların cezalandırılmasını talep eden savcılık ise FETÖ ile ilgili savların 2010 daha sonrasına ilişkin olduğunu belirterek, sanıkların cezalandırılması talebinde bulundu. Dava gönderilecek belgelerin gelmesi ve incelenmesi sebebi öne sürülerek daima erteleniyor.
23. Araca bombayı koyduğu söylenen Oğuz Demir bulundu mu, Demir hakkındaki dava sürüyor mu?
Demir hâlâ bulunamadı. Lakin 2023’e kadar yakalanmaması durumunda Demir’in hakkındaki davanın, farklı bir gelişme yaşanmazsa, zamanaşımından düşme ihtimali bulunuyor.
24. Demir’in yakalanması niye değerli?
Gazeteci Adnan Gerger’in kaleme aldığı “Uğur Mumcu’yu kim öldürdü?” isimli kitapta, Oğuz Demir ile ilgili farklı bilgiler veriliyor. Kitapta, Demir’in mühendis olduğu, patlayıcılar konusunda özel eğitim aldığı, operasyonlar devam ederken, Ankara Sincan’da yakalanacağı sırada, bulunduğu aracı polislerin üzerine sürerek kaçtığı ve ondan sonrasında Türkiye’den ayrıldığı sav ediliyor. Demir’in patlayıcıları temin eden ve hareketlerde kullanan isim olduğu, karar giyen Özmen ile bir arada İran irtibatlarını kuran isim olduğu da öne sürülüyor. Bu niçinle öteki sanıklardan farklı bilgilere sahip olabileceği üzerinde de duruluyor. Lakin 29 yıldır izi bulunamadı. 2007’de Avustralya’da izine rastlandığı bilgisi belgeye girdi. Lakin İran’da olduğu sanılan Demir’in Avustralya ile ne üzere bir ilgisi olabileceği de aydınlatılamadı. Demir’in Türkiye’deki malvarlığı, suikastten 29 yıl daha sonra, hükümet sonucuyla İçişleri Bakanlığı sonucuyla donduruldu.
25. Bu kararlara ve açığa çıkan bilgilere karşın kamuoyu niye tatmin olmadı?
Umut Operasyonu ve davası, kapsamının büyüklüğüne karşın kimseyi tatmin etmedi. Kamuoyunda hâlâ Uğur Mumcu’nun ve öbür isimlerin faillerinin bulunamadığı algısı hakim. Bunun en büyük sebebi, kritik süreçlerde ihmalleri saptanan kamu vazifelileri hakkında süreç yapılmamış olması. Yakalanan birinci iki sanığın azap altında suçlamaları kabul ettiği savı da soruşturmaya gölge düşürdü. En değerlisi, yargının açıkça İran’ı işaret etmesine karşın Türkiye, diplomatik olarak rastgele bir adım atmadı. Bu tip sarsıcı cinayetlerin istihbarat takviyesi olmadan yapılamayacağı kanısı ve bu hususta somut tespitlerde bulunulamaması da 28 yıl daha sonra Mumcu cinayetinin arkasındaki perdenin hâlâ aralanmadığı yorumlarına yol açıyor. Hareketleri bu isimler yapmış olsa bile kimler tarafınca yönlendirildiği, Türkiye’de kimlerden yardım aldıkları da karanlıkta. Oğuz Demir’in yakalanmamış olması da biroldukca sorunun gölgede kalmasına yol açıyor.
90’lı yılların karanlığı kendisini cinayetlerle gösteriyordu. Enseden sıkılan kurşunlar, bombalı paketler, araçlara konulan bombalar.
Uğur Mumcu, Ahmet Taner Kışlalı, Muammer Aksoy, Bahriye Üoldukca ve Musa Anter de bu atakların amacı olan isimler içindeydı.
Bu cinayetlerin işlendiği periyotta, suikastlerin tek elden çıkmış olabileceği kimsenin aklına gelmiyordu. Lakin 2000 yılında başlatılan Umut Operasyonu’nda tam 18 benzeri olay birleştirildi ve bu aksiyonların tamamının “Selam/Tevhid-Kudüs Ordusu” isimli örgüt tarafınca gerçekleştirildiği tez edildi. Teze nazaran, 1988-1999 içinde gerçekleştirilen 18 farklı saldırıyı bu örgüt yapmıştı. Çetin Emeç, Turan Dursun suikastlerinin de ortalarında olduğu 5 başka hareket ise “İslami Hareket Örgütü” tarafınca gerçekleştirilmişti.
Yargıya nazaran, her iki örgüt, İran’da Kudüs Ordusu ve İran zımnî servisi Sawama ile ilişkiye geçip siyasi ve askeri eğitim almışlar, silah ve patlayıcı husus temin etmek üzere faaliyetlerde bulunduktan daha sonra hücumları yapmışlardı. Yargı bunları kayıt altına almasına karşın niçinse İran’a ikazda bile bulunulmadı.
Uzun vakit tüneli, yargının kayıt altına aldığı tüm bu cinayetlerle ilgili soru işaretlerinin, birinci günkü yerlerinde durduğunu gösteriyor.
1.Uğur Mumcu nasıl öldürüldü?
Uğur Mumcu ve ailesi, bu biçimdeki ismiyle Köroğlu Caddesi’nin paralelinde, Çankaya’nın tam ortasında, sakin ve sessizliğiyle bilinen Karlı Sokak’ta oturuyordu. Mumcu, tüm ülkenin tanıdığı, kitapları, yazıları, haberleri ve görüşleriyle en epey dikkati çeken gazetecilerin başında geliyordu. Mumcu, uzun vakittir tehditler alıyordu ve yakın dostlarına kendisine yönelik bir aksiyon olabileceği kuşkusunu lisana getiriyordu. Aslında ülke o denli bir psikoloji altına girmişti ki Uğur Mumcu ya da tanınmış bir diğer gazeteciye yönelik atak ihtimali kimseyi şaşırtmıyordu. Herkes, kimin tehdit altında olduğunun farkındaydı. Devlet de farkındaydı, lakin niçinse Mumcu’ya müdafaa verilmiyordu. Mumcu, her sabah otomobilini birebir tedirginlikte çalıştırıyor, telefonları bu türlü açıyor, bir yere gittiğinde etrafı kolaçan etmek zorunda kalıyordu. Lakin vazgeçmiyordu. Silah kaçakçılığından örgütlerin uyuşturucu irtibatlarına, laiklik aykırısı odakların dış ilişkilerinden ABD’nin bu kısımlarla bağlantılarına kadar çabucak her mevzuda yazmayı, araştırmayı sürdürüyordu. 24 Ocak 1993 Pazar günü sabahı, Çankaya’nın çabucak her yerinden duyulan patlama sesiyle irkildi Ankara. Uğur Mumcu artık hayatıyordu. Otomobiline konulan bombanın patlamasıyla Uğur Mumcu hayatını kaybetti.
2.Olay yeri inceleme niye tenkit konusu oldu?
Kısa vakit ortasında polis, itfaiye, olay yeri inceleme takımları Karlı Sokak’a akın etti. Aile, kendine gelmeye çalışıyordu. Lakin devlet için değerli olan olay yeri değildi. Devlet büyükleri gelecekti, hazırlık yapılmalıydı. Elde çalı süpürgesi ile bomba kalıntıları ve öbür deliller süpürülmeye başlandı. Ülkeyi yönetenlerin “namus borcumuz” diyerek aydınlatma kelamı verdikleri suikaste ait yargı sürecinin akıbeti de daha bu biçimde anlaşıldı.
“Üzerime gelmeyin”
3. Soruşturmayı kim yürüttü, kelamları nasıl tarihe geçti?
Devrin Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde (DGM) nazaranvli askeri savcılarından İdeal Coşkun, soruşturmada bakılırsavlendirilen isimdi. Ankara DGM Başsavcısı Nusret Demiral’la birlikte soruşturma için Mumcu’nun konutuna giden Coşkun’un, “Üzerime gelmeyin, bu işi devlet yapmıştır” formundaki daha sonradan reddedilen kelamları tarihe geçti. Tıpkı periyodun Emniyet Genel Müdürü Mehmet Ağar’ın aileyi ziyaretinde paylaştığı, çabucak sonrasında dediğini reddettiği “Bir tuğla çekersek duvar yıkılır” kelamları üzere.
4. Soruşturma nasıl ilerledi?
Kamuoyunun büyük beklentisine karşın soruşturma hayli ağır ilerliyordu. Uğur Mumcu’nun konutunu arayanların listesi bile PTT’den istenmiyordu. Ekspertiz raporları televizyon programlarında açıklanıyor, savcılık buna karşı bile süreç yapmıyordu. Bu gelişmelerin akabinde Mumcu’nun eşi Güldal Mumcu, Savcı Dava Coşkun’un soruşturmayı savsakladığı nedeni öne sürülerek Adalet Bakanlığı’na başvurdu. Müfettişler, soruşturmadaki ihmalleri ortaya çıkardı. Lakin Coşkun, asker olduğundan Ulusal Savunma Bakanlığı’nın süreç yapması gerekiyordu. O süreç hiç yapılmadı.
5.TBMM başka bir çalışma yaptı mı?
TBMM’de 1997’de çalışmalarını tamamlayan Uğur Mumcu Cinayetini Araştırma Komisyonu’nun raporu, katilleri işaret etmese de cinayetin adım adım nasıl geldiğini göstermesi açısından kıymetliydi. Komite, Mumcu’nun tehditlere karşın korunmadığını, savcıların nazaranvi ihmal niteliğinde aksiyonlarının olduğunu açığa çıkarttı.
6.TBMM raporunda hangi tekliflerde bulunuldu?
TBMM raporunda, sonuç vermeyen şu tekliflerde bulunuldu:
Soruşturmayı savsaklayan ve nazaranv kusuru olan DGM eski Başsavcısı Nusret Demiral ve DGM Eski savcısı İdeal Coşkun,
Uğur Mumcu’yu müdafaa konusunda gerekli tedbirleri almayan Ankara Valisi ve her kademede misyon yapan öteki ilgililer,
Soruşturmanın kapalılığını ihlal eden ve 18.02.1993 tarihinde TRT’de yayınlanan Perde Gerisi programına katılarak görüş belirten kamu nazaranvlileri,
Soruşturmanın kapalılığını ihlal eden ve 20.09.1993 tarihinde yayınlanan Ateş Sınırı Programına şahit Ayhan Aydın’ı (Not: O dönemki şüphelilerden biri) götüren güvenlik bakılırsavlileri,
İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nde misyonlu polisler olup, tutanakta (Not: Olay yerindeki kimi ispatlarla ve şüphelilerle ilgili tutanaklarda tarih oynaması yapılarak, cinayetten daha sonraki bir tarihin atıldığı kuşkusu doğmuştu) tahrifat yapan ve imha tutanaklarını tanzim edenlerle, başka ilgili ve nazaranvliler hakkında, inceleme, araştırma ve gerekli soruşturmanın yapılması uygun olacaktır.
7. Bu tekliflerle ilgili adım atıldı mı?
Hayır. TBMM komitesine emniyetten gelen belgeden DGM Başsavcısı Demiral’ın gönderdiği, komiteye evrak verilmemesi talimatını içeren yazı çıktı. Kurul üyeleri, bu bahiste açıklama üzerine açıklama yapsa da bir daha sonuç alınamadı. Tekliflerin hiç biri ile ilgili adım atılmadı. Soruşturmanın savsaklanması, Mumcu’nun korunmaması konusunda kimse hesap vermedi. Danıştay 10. Daire, devletin müdafaa yükümlülüğüne karşın adım atmaması niçiniyle Mumcu ailesine tazminat ödemesine hükmetmesine karşın de dikkatsizliği olanlar için süreç yapılmadı.
8.Mumcu’nun aracına konulan C-4 patlayıcılar konusunda raporda hangi tespitler yapıldı?
Komitenin çalışmaları çarpıcı bir bilgiyi de açığa çıkartmıştı. Mumcu, C4 tipi patlayıcı ile öldürülmüştü. Emniyete, elinde C4 olup olmadığı sorulduğunda, daha evvel ele geçirilen 68 kiloluk materyalin 43 kilosunun imha edildiği belirtilmişti. Geri kalan 25 kilo ile ilgili bir bilgi yoktu. daha sonradan bu bahiste bir tutanak düzenlenmişse de bu tutanakta 25 kilo değil, 250 gram patlayıcının imha edildiği görülüyordu. Geriye kalan patlayıcının ne olduğu ise hâlâ faili meçhul.
9.Cinayeti üstüne alan örgüt oldu mu?
Hayır. Lakin 1998’in sonlarında ise Abdullah Argun Çetin isimli, karanlık ilişkileri olan bir kişi medyayı gezerek, Mumcu cinayetiyle ilgili ayrıntıları olduğunu anlatmaya başladı. Kısa müddette tutuklandı. Çetin’in vereceği bilgilerle cinayetin aydınlanabileceği düşünüldü, lakin ayrıntıları çelişkiliydi. 23 aylık tutukluluktan daha sonra Çetin hür bırakıldı ve umutlar bir daha boşa çıktı.
10. Cinayetin aydınlatılmasına yönelik Umut Operasyonu nasıl başladı?
Mumcu cinayetini aydınlattığı sav edilen Umut operasyonu, ismini “Uğur Mumcu Uzun Takip” operasyonundan aldı. Operasyon Ocak 2000’de Hizbullah önderi Hüseyin Velioğlu’nun Beykoz’daki villasına yapılan baskında bulunan hard disklerin incelenmesinden daha sonra başlatıldı. Buradaki bilgilerden İstanbul’da “Tevhit – Selam / Kudüs Ordusu” isimli örgütün İran kontağıyla aksiyonları yaptığı kuşkusu doğdu. Yalnızca Uğur Mumcu cinayeti değil, birebir örgütün Muammer Aksoy, Bahriye Üoldukca suikastleri üzere bir epey aksiyona imza attığı söylendi.
11.Umut Operasyonu’yla ilgili birinci kuşkular nasıl oluştu?
Bu ayrıntıların açığa çıkmasının akabinde büyük bir operasyonla iki kişi yakalandı. Bu iki bireye, Mumcu cinayeti başta olmak üzere Ankara’da işlenen misal hatalarla ilgili tatbikat yaptırıldı. Her ikisi de cinayetleri kabul ediyor, detaylarla basının önünde bilgi veriyordu. Lakin bu iki ismin, Yusuf Karakuş ve Abdülhamit Çelik’in asıl şüpheliler olmadığı kısa müddette ortaya çıktı. Her ikisi de azap altında tabir verdiklerini söylemiş oldu. Birkaç gün ortasında Karakuş ve Çelik’in bağlı olduğu tıpkı örgütün üst seviye isimlerine yönelik operasyon yapılması, azap savlarını güçlendirdi.
12. Umut davası hangi gelişmelerden daha sonra, kimler hakkında açıldı?
Periyodun İçişleri Bakanı Sadettin Tantan, mevzuyla yakından ilgileniyordu. Yapılan soruşturma Temmuz ayında tamamlandı. Birinci gözaltına alınan gruptakilerin verdikleri isimler doğrultusunda çalışmalar yürütüldü. Ferhan Özmen liderliğinde olduğu ileri sürülen yeni bir küme gözaltına alındı ve tutuklandı. Ankara Vilayet Jandarma Alay Komutanlığı grupları, 13 Mayıs 2000 tarihinde, Sincan`ın Çimşit köyünde, 39 el bombası, 2 el bombası fünyesi, 46.5 kilogram C-4 plastik patlayıcı, 46 TNT kalıbı, fazlaca ölçüde fişek ve 18 makineli tabanca buldu.
Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı suikastının faili olarak 14 Mayıs 2000`de Ankara`da gözaltına alınan Necdet Yüksel`in, 15 Mayıs 2000 tarihinde, Sincan`da yer göstermesi kararı, epeyce sayıda değişik çapta tabanca, 3 Uzi marka tabanca, 8 lav silahı, 50 susturucu, kullanıma hazır bomba düzenekleri, 81 tam 8 yarım yeşil renkli C-4 patlayıcı, 25tam 6 yarım beyaz renkli C-4 patlayıcı ve fazlaca sayıda mermi ele geçirildi.
11 Temmuz 2000’de Ankara 2 No’lu Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde (Uğur Mumcu, Muammer Aksoy ve Bahriye Üoldukca cinayetlerini de içeren) 18 olayın bahis edildiği “Umut Davası”nda 15’i tutuklu, 17 sanığın yargılanmasına başlandı. İddianamede, Mumcu’nun aracına konan bombanın Ferhan Özmen tarafınca yapıldığı ve araca Necdet Yüksel’in gözcülüğünde Oğuz Demir tarafınca yerleştirildiği söz edildi.
13.Dava nasıl sonuçlandı?
Birinci yargılama sonunda sanıklardan Necdet Yüksel, Rüştü Aytufan ve Ferhan Özmen’e “Anayasal sistemi cebren değiştirmeye teşebbüs etme” kabahatinden ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası verildi. Örgütün İran temasını sağladığı argüman edilen Ali Akbulut, Selahattin Eş, Ahmet Cansız, Aydın Koral ve firari sanık Oğuz Demir hakkındaki evrak ayrıldı.
14. Cezalar katılaştı mi?
2002’de Yargıtay Necdet Yüksel’e ve Rüştü Aytufan’a verilen mahpus cezaları onadı. Hakkındaki birinci karar bozulan Özmen’e 28 Temmuz 2005’te Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi tarafınca ağırlaştırılmış müebbet, Ekrem Baytap da 15 yıl mahpus cezası aldı.
Yedi sanık (Abdulhamit Çelik, Hasan Kılıç, Mehmet Ali Tekin, Mehmet Şahin, Fatih Aydın, Muzaffer Dağdeviren ve Yusuf Karakuş) altı yıla kadar mahpus cezasına çarptırıldı. Sanıklar hakkında ceza indirimi yapıldı. Firari sanık Oğuz Demir’in evrakı ayrıldı.
2006’da Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Özmen hakkındaki sonucu onadı. Sanık Baytap’a verilen 15 yıl mahpus cezası bozuldu. Başka sanıkların ise cezalarında indirime yol açan Topluma Kazandırma Maddesi’nden yararlanamayacaklarına işaret edildi.
Mahkeme, 17 Aralık 2013’te, sanıklardan Mehmet Ali Tekin, Hasan Kılıç ve Ekrem Baytap’ı “silahlı kabahat örgütü kurma ve yönetme” hareketlerinden 12 yıl 6’şar aya; Abdulhamit Çelik, Fatih Aydın, Yusuf Karakuş, Mehmet Şahin ve Recep Aydın da “silahlı hata örgütü üyesi olmak” hatasından 6 yıl 3’er ay mahpusa mahkûm etti.
15.Kimlerin belgeleri ayrıldı?
Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nde, 2009’da “Tevhid-Selam ve Kudüs Ordusu” örgütü mensubu Ali Akbulut, Selahattin Eş, Ahmet Cansız ve Aydın Koral’ın yargılanmasına başlandı. Sanıkların Tahran’da yaşadığı ve örgütün İran temasını sağladıkları açıklandı. Firari Oğuz Demir ile birlikte bu sanıkların belgeleri arandıkları nedeni öne sürülerek açık tutuldu.
16.Yargıtay, hareketleri bu isimlerin yaptığını karar altına aldı mı?
Yargıtay 9. Ceza Dairesi, verilen son cezaları 31 Mart 2014’te onadı. Onama sonucunda, “Tevhid Selam Kudüs Ordusu” örgütünün, 1988-1999 içinde Muammer Aksoy, Bahriye Üoldukca, Uğur Mumcu, Ahmet Taner Kışlalı’nın öldürülmesi olaylarının da ortalarında bulunduğu 18 farklı saldırıyı gerçekleştirdiği açıklandı.
17.Bazı sanıklar niye bir daha yargılandı?
Suikastlere katılmaktan değil örgüt üyeliğinden ceza alan ve operasyonun daha sonradan hayal kırıklığı yaratan birinci dalgasında tutuklanan sanıklar, 17 Temmuz 2014 ve 8 Ağustos 2014 tarihlerinde Anayasa Mahkemesi’ne ferdî müracaatta bulundular. Müracaatçılar, gözaltında haklarının hatırlatılmadığını, azami gözaltı mühletinin aşıldığını, haksız olarak tutuklandıkları ve gözaltına alındıkları sebebi öne sürülerek kişi hürriyeti ve güvenliği haklarının ihlal edildiğini, tabirlerinin azap altında alındığını, avukat huzurunda alınmayan tabirlerinin karara temel alındığını, yargılamanın uzun sürmesi niçiniyle adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini öne sürdüler.
Yüksek mahkeme, müracaatçıların avukat yardımından yararlanma hakkıyla ilişkili olarak hakkaniyete uygun yargılanma hakkı ile yargılamanın 13 yıl 10 ay 25 gün sürmesi niçiniyle makûl müddette yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Karakuş ve Şahin’e 10’ar bin, Kılıç’a 18 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmedildi. 2017’deki bu karar uyarınca, 3 sanık istikametinden bir daha yargılama süreci başladı. Akabinde örgüt üyeliğinden ceza alan öbür sanıkların da bir daha yargılanmasına başlandı. Sanıklar tahliye edildi.
18. Cezaevinde kimler kaldı?
Gelinen noktada, ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası alanlar haricinde davanın sanıklarından cezaevinde kalan yok.
Mehmet Şahin, Talip Özçelik ve Mehmet Kassap 1 Nisan 2005’te yürürlüğe giren yeni TCK’da haklarında daha düşük ceza öngörüldüğünden, cezaevinde geçirdikleri 5 yıl gözönüne alınarak tahliye edilmişti.
Sanıkları meskeninde barındırdığı argümanıyla hakkında dava açılan Arif Tari, Kuralla Salıverme Maddesi’nden yararlandırıldı. Süreç ortasında, yalnızca üyelikten ceza alan öbür isimler de yeni TCK niçiniyle tahliye edildi. Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ikinci defa yargılanan ve hakkındaki ceza Yargıtay incelemesinden çabucak hemen geçmeyen sanıklardan Muzaffer Dağdeviren 22 Eylül 2005’te İstanbul Fatih’te girdiği bir silahlı çatışmada başından vurularak öldürüldü. Kalanlar ise AYM sonucuyla tahliye oldu.
Üç firari için beraat
19. 2020’de, kamuoyuna “yeni karar” olarak yansıyan dava niye açıldı?
Ankara 5. Ağır Ceza Mahkemesi, yıllar evvel belgesi ayrılan Selahattin Eş, Ali Akbulut, Aydın Koral ve Ahmet Cansız hakkındaki yakalama sonucunı “savunmalarını” yapmaları hedefiyle kaldırdı. Ahmet Cansız haricindeki üç sanık, 2020 yılı ortasında Türkiye’ye geldi ve mahkemede savunma yaptı, savları reddetti. 20 Ekim 2020’deki duruşmada mahkemeye çıkan Aydın Koral, “Oğuz Demir’i tanımıyorum. En ufak bir örgütsel faaliyetimiz olmadı. Ben dini ve ilmi araştırmalarda bulundum” dedi. Koral, mahkemenin mahkumiyet sonucu vermesi halinde ise kararın açıklanmasının geri bırakılması uygulamasını kabul edeceğini de tabir etti.
20. Bu evrak hangi kararla sonuçlandı?
Davada 8 Aralık 2020 tarihinde karar çıktı. Mahkeme, sanık savunmaları, şahit beyanları ve tüm evrak kapsamından yüklenen hatanın sanıklar tarafınca işlendiğinin sabit olmaması niçiniyle Selahattin Eş, Ali Akbulut ve Aydın Koral’ın beratine karar verdi. Cansız’ın belgesi ayrıldı. Başka bir temel numiçinde devam ediyor.
21. Beraat sonucu hangi münasebetle verildi?
Kuşkudan sanık yararlanır prensibine işaret edilen sonucun öne sürülen nedeninde, “Sanıkların dini inanç ve kanıları çerçevesinde Türkiye’de çalışırken 28 Şubat süreci ile birlikte kendilerini inançta hissetmediklerini düşünerek İran’a gittikleri” savunuldu.
Hayır. Oğuz Demir, 28 yıldır kayıp. 1971 doğumlu olan Demir, “arananlar” listesinde ve 600 bin TL mükafatla aranıyor. Hakkında İran’da olduğu savları de lisana getirilen Demir’in, Ankara’da yapılan operasyon sırasında kaçtığı ve hudut kapısından yasal yollarla geçtiği öne sürüldü.
22. AYM sonucundan daha sonra başlayan bir daha yargılama niye hâlâ tamamlanmadı?
Bu dava, Tevhid-Selam örgütü davası olarak devam ediyor. Sanıklar, Fethullah Gülen cemaatine karşı oldukları için 2000 yılında kumpasa uğradıklarını, maksat haline getirildiklerini argüman ediyor. Buna delil olarak da FETÖ mensubu hakim ve savcıların, 2010-2014 yılları içinde Selam-Tevhid soruşturması başlatarak yüzlerce kişiyi adapsız halde dinlemeleri gösteriliyor. Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi, bu bahisteki belgeleri Yargıtay ve İstanbul Başsavcılığı’ndan istedi. Sanıkların cezalandırılmasını talep eden savcılık ise FETÖ ile ilgili savların 2010 daha sonrasına ilişkin olduğunu belirterek, sanıkların cezalandırılması talebinde bulundu. Dava gönderilecek belgelerin gelmesi ve incelenmesi sebebi öne sürülerek daima erteleniyor.
23. Araca bombayı koyduğu söylenen Oğuz Demir bulundu mu, Demir hakkındaki dava sürüyor mu?
Demir hâlâ bulunamadı. Lakin 2023’e kadar yakalanmaması durumunda Demir’in hakkındaki davanın, farklı bir gelişme yaşanmazsa, zamanaşımından düşme ihtimali bulunuyor.
24. Demir’in yakalanması niye değerli?
Gazeteci Adnan Gerger’in kaleme aldığı “Uğur Mumcu’yu kim öldürdü?” isimli kitapta, Oğuz Demir ile ilgili farklı bilgiler veriliyor. Kitapta, Demir’in mühendis olduğu, patlayıcılar konusunda özel eğitim aldığı, operasyonlar devam ederken, Ankara Sincan’da yakalanacağı sırada, bulunduğu aracı polislerin üzerine sürerek kaçtığı ve ondan sonrasında Türkiye’den ayrıldığı sav ediliyor. Demir’in patlayıcıları temin eden ve hareketlerde kullanan isim olduğu, karar giyen Özmen ile bir arada İran irtibatlarını kuran isim olduğu da öne sürülüyor. Bu niçinle öteki sanıklardan farklı bilgilere sahip olabileceği üzerinde de duruluyor. Lakin 29 yıldır izi bulunamadı. 2007’de Avustralya’da izine rastlandığı bilgisi belgeye girdi. Lakin İran’da olduğu sanılan Demir’in Avustralya ile ne üzere bir ilgisi olabileceği de aydınlatılamadı. Demir’in Türkiye’deki malvarlığı, suikastten 29 yıl daha sonra, hükümet sonucuyla İçişleri Bakanlığı sonucuyla donduruldu.
25. Bu kararlara ve açığa çıkan bilgilere karşın kamuoyu niye tatmin olmadı?
Umut Operasyonu ve davası, kapsamının büyüklüğüne karşın kimseyi tatmin etmedi. Kamuoyunda hâlâ Uğur Mumcu’nun ve öbür isimlerin faillerinin bulunamadığı algısı hakim. Bunun en büyük sebebi, kritik süreçlerde ihmalleri saptanan kamu vazifelileri hakkında süreç yapılmamış olması. Yakalanan birinci iki sanığın azap altında suçlamaları kabul ettiği savı da soruşturmaya gölge düşürdü. En değerlisi, yargının açıkça İran’ı işaret etmesine karşın Türkiye, diplomatik olarak rastgele bir adım atmadı. Bu tip sarsıcı cinayetlerin istihbarat takviyesi olmadan yapılamayacağı kanısı ve bu hususta somut tespitlerde bulunulamaması da 28 yıl daha sonra Mumcu cinayetinin arkasındaki perdenin hâlâ aralanmadığı yorumlarına yol açıyor. Hareketleri bu isimler yapmış olsa bile kimler tarafınca yönlendirildiği, Türkiye’de kimlerden yardım aldıkları da karanlıkta. Oğuz Demir’in yakalanmamış olması da biroldukca sorunun gölgede kalmasına yol açıyor.