6 parti Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem için ortak metni bu hafta tamamlıyor: Cumhurbaşkanı 7 yıllığına seçilecek, faal siyasete dönemeyecek

BordoBereli

Genel Mod
Global Mod
“Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem”e ait ortak çalışma yürüten 6 parti, bu hafta kamu idaresi ve siyasi etik başlıklarının ele alınacağı son toplantıyla ortak metni hazır hale getirecek. 10 sayfalık mutabakat metnine göre seçim barajı yüzde 3 olurken, Cumhurbaşkanı 7 yıllık mühletle tek devir için seçilecek ve tekrar faal siyasete dönemeyecek. Bakanlar Şurası, Meclis’in ortasından atanacak, dışarıdan atama “istisna” olacak. YSK ikiye bölünürken, son günlerde epeyce tartışılan Sayıştay’ın hazırladığı raporları sansürlemeden Meclis’e göndermesi için de düzenleme yapılacak. Anayasa Mahkemesi’ne iptal davası açma yetkisi, Meclis’te kümesi olan bütün partilerin yanı sıra Meclis’te tam sayının 10’da 1’ini sağlayan milletvekillerine de tanınacak.

Salı günü son toplantı yapılıyor

CHP, Uygun Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Gelecek Partisi ile DEVA Partisi yetkililerinin ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’e ait yürüttükleri ortak çalışma kapsamında devam eden toplantıların sonuncusunda kamu idaresi ve siyasi etik başlıkları ele alınacak. Salı günü Meclis’te 6 partinin genel lider yardımcılarının katılacağı toplantının akabinde hazırlanacak ortak mutabakat metni genel liderlere sunulacak. Çalışmalarda gelinen son durumla ilgili T24’ün sorularını yanıtlayan Demokrat Parti Genel Lider Yardımcısı Bülent Şahinalp,Toplantılarda şunu gördük, biz aslında birbirimize fazlaca yakınız. Yakın olduğumuzu ana prensiplerde küçük farklılıklar olduğunu hissedince yazmaya karar verdik” sözünü kullandı. Salı günkü son görüşmede kamu idaresi ve siyasi etik başlıklarını ele alacaklarını kaydeden Şahinalp, şunları söylemiş oldu:

Torba yasa artık olmayacak

“Bu hafta kamu idaresi ve siyasi etik kanununu da yazdığımızda metnin tamamını bitirmiş oluyoruz. daha sonrasındaki iki haftada bir redaksiyona girişeceğiz. Redaksiyonu da tamamlayıp Aralık ayının ortasında genel liderlere sunmayı düşünüyoruz. Uzlaşıyla sonuçlandırıyoruz. Şu ana kadar hiç takıldığımız bir mevzu ve unsur olmadı. Bugüne kadar ele aldığımız hususlar doğrultusunda seçimler, siyasi partiler, Meclis’in çalışması ve içtüzük konusunda uzlaştık. örneğin torba yasa tekrar olmayacak. esasen AKP iktidarına kadar Türk hukuk sisteminde yoktu.

Cumhurbaşkanı, etkin siyasete dönemeyecek

“Adından muhakkak Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi yerine Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem diyoruz, yani cumhurbaşkanının bugünkü yetkileri değerli ölçüde azalacak. Milletin, ülkenin bütünlüğünü temsil eden sembolik hudutlu yetkileri olan bugüne nazaran bir makam haline getirilecek. ötürüsıyla cumhurbaşkanının mevcut yetkilerinin bir kısmını görmeyeceğiz, bunların tamamı başbakan ve hükümete ilişkin olacak. Cumhurbaşkanı, seçildiği gün bir partili ise partisinden istifa edecek. 7 yıllık mühletle tek devir için seçilecek. Devrini tamamladığında etkin siyasete tekrar katılamayacak. Başbakan da, milletvekili de olamaz.”

Kurullar güçlendirilecek

Meclis’in komitelerinin güçlendirilmesini öngörüyoruz. Kelamlı soru, yazılı soru sistemi çalışmıyor. Bu sistemleri güçlendirmeyi amaçlıyoruz. Birtakım kurullara eski genelkurmay liderleri, MİT müsteşarları çağırıldı. Adam gitmedi. Bunun sağlanmasını öngörüyoruz. Unsur sonucu yazıyoruz. Biz, diyoruz ki davet edildiğinde gitmesini sağlayacağız.

Gensoru veren, öngördüğü hükümeti de sunacak

Geçmişte başbakan ve hükümet hakkında gensoru verildiğinde ve hükümet düştüğünde, hükümetsiz devirler yaşanıyordu. Aylar süren koalisyon görüşmeleri oluyordu. Bu bahiste Avrupa’da örnek olan bir düzenek öngördük. Yapan güvensizlik oyu. Şayet sen bir gensoru sunup hükümeti düşürmeyi planlıyorsan, gensoru önergesine paralel birebir anda bir de nasıl bir hükümet öngördüğünü de sunman lazım. Teklifini sunacaksın, ötürüsıyla devrildiği gün yeni hükümet de hazır olacak. Bunun ismi yapan güvensizlik oyu.

Hazine yardımında yeni dağılım öngörüldü

Meclis’te en az 20 günün muhalefet tarafınca belirlenen genel görüşmeler yapılmasını öngörüyoruz. 20 gün muhalefetin istediği, lisana getireceği hususlara ayrılmış olacak bir manada. Meclis Lideri size kelam vermiyorum diyerek yılı geçiremeyecek. Mevcut seçim barajını yüzde 3’e düşürüyoruz. Hazine yardımı yüzde 1’i geçen her parti hazine yardımı alacak. Burada mantık şu. Meclis’in ortasındaki yeni sesleri, farklı sivil toplum kesitlerinin sesinin çıkmasını sağlamak, o devinimi siyasete getirmek. Yüzde 1 söylemiş olduğiniz, neredeyse 1 milyon kişi oluyor. Bu oyu almış bir parti de yardım alsın, ayakta durabilsin. Mevcut sistem yalnızca küme kuran 5 partiyle hudutlu kalıyor. Mevcut kaynağın bir daha dağılımını öngörüyoruz. Her yıl bütçe kanununda siyasi partilere ayrılan hazine yardımının 4’te 1’ini yardıma hak kazanan partiler içinde eşit olarak, 4’te 3’ünü de oy oranlarına göre veriyoruz.

Dışarıdan atama “istisna” olacak

Bakanlar Şurası, Meclis’in ortasından atanacak. Dışarıdan atama istisna olacak. Önceliğimiz Meclis. Niçin Meclis’i kuvvetli kılmak istiyoruz. Prensibimiz Meclis. OHAL yetkisi, bütün ülkeyi ilgilendiren bir durum. Cumhurbaşkanı burada devreye giriyor. Türkiye’nin bütünlüğüyle ilgili bir bahis, bu biçimde Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanıyor Bakanlar Konseyi. OHAL sonucunı bu türlü alacak. OHAL’de KHK yetkisine son vereceğiz. Cumhurbaşkanının istisnai nitelikte tek başına yapacağı süreçler, anayasada açıkça belirtilecek. örneğin Cumhurbaşkanı, genel sekreterini atar üzere konularda Anayasa’ya açıkça yazacağız. Fluluk yok.

Yargı bağımsızlığı ana amaç

Öbür değerli mevzu yargı. Yargının bağımsızlığı burada ana amaç. Hakimlik teminatını güçlendirmek. Hakimlik ve savcılık mesleğini ikiye ayırıyoruz. Hakimliğin Adalet Bakanlığı ile idari alakasını büsbütün kesiyoruz. Savcılık, Adalet Bakanlığı ile idari istikametten bağlantısın devam ettirmek zorunda isimli kolluk olduğu için. İsimli Kolluk teşkilatını kuruyoruz cumhuriyet başsavcılıklarına bağlı. Yargıçlar ve Savcılar Yüksek Kurulu’nu ikiye bölüyoruz. Yargıçlar Şurası ve Savcılar Heyeti. Yargıçlar Kurulu’nda Adalet Bakanı yok. Büsbütün kendi içlerinden. Bu şuralarda çoğulculuğu sağlamak için üyelerin yarısını Meclis seçiyor öteki yarısını Yargıtay, Danıştay, Barolar Birliği ve 1. Sınıf hakim ve savcılar içinden kendileri seçiyorlar. Meclis’teki seçimde nitelikli çoğunluk, uzlaşıyla seçilecek. Anayasa Mahkemesi, bir daha Meclis tarafınca seçilecek. Danıştay, Yargıtay, Sayıştay, Barolar Birliği ve Üniversitelerarası Kurul’un belirleyeceği adaylar içinden Meclis seçecek. ötürüsıyla onlar teklifte bulunacak. Meclis, bir daha uzlaşı olması açısından nitelikli sıklıkla seçecek.

AİHM sonucuna uymayan hakime eksi puan

Birtakım yargıçlar, Anayasa Mahkemesi’nin kararlarına uymuyor. Yargıçların terfisinde AİHM ve Anayasa Mahkemesi kararlarına ahenk göz önünde bulundurulacak. Aksi takdirde siciline eksi puan olarak işlenecek. Anayasa Mahkemesi’ni organ uyuşmazlığı mevzularında yetkilendiriyoruz. Danıştay’ın bir sonucu var, öbür bir organ uymuyor, ya da Sayıştay’ın sonucu. Organlar içinde yetki çatışması olduğunda Anayasa Mahkemesi karar verecek. Anayasa Mahkemesi’ne iptal davası açma yetkisini genişletiyoruz. Bugün yalnızca ana muhalefet partisinin bu biçimde bir yetkisi var. Öngördüğümüz sistemde mecliste kümesi olan bütün partilerle birlikte Meclis tam sayısının 10’da 1’ini sağlayan milletvekilleri de dava açabilecek.

YSK iki daireye bölünecek

YSK’nın da artık bir yüksek mahkeme olarak düzenlenmesini öngörüyoruz. YSK iki daireye bölünecek. Bir tanesi günlük uygulamalar idare. Günlük işlere bakacak. Oburu itirazları kıymetlendirecek. Bugün YSK bir karar alıyor. İtiraz ediyorsun, birebir grup tekrar toplanıyor kendi verdiği sonucun itirazını da o karara bağlıyor. Tersine bir şey çıkabilir mi? Yeni sistemde ikiye böldüğümüzde bir taraf karar verecek, itiraz ve ihtilaf olduğunda ikinci taraf denetleyecek. Sayıştay’ın raporları Kesin Hesap Komitesinde mutlak surette hazır olacak, sunulacak. Sayıştay, bugün Meclis’e ya rapor göndermiyor ya da eksik gönderiyor. Meclis’in çalışmasını engelleyen bir işlev görüyor. Sayıştay bakılırsavini yapacak ve bunu Meclis’e sunacak. Bunu sağlayacağız.

10 sayfa olarak genel liderlere sunacağız

Çoklu baroya son vereceğiz. Temel hak ve özgürlükler, bunların tamamı Anayasa’da açıkça belirtilmiş hak ve özgürlükler. Toplantı, şov, yürüyüş, söz özgürlüğü. Anayasa’da bunların tamamı var, pratikte uygulanmıyor. Bu konularda ‘Anayasa kararının uygulanmasını sağlanacaktır’ biçiminde tabirler kullandık. RTÜK, Basın İlan Kurumu, Anadolu Ajansı değerli. Bunların devletin kurumları, tarafsız olmaları lazım. Herkese eşit davranmaları lazım. Bütün bunları hususlar halinde kaleme aldık. Şu an biz 9’uncu sayfaya geldik. Muhtemelen 10 sayfa olacak bir unsurlar manzumesi ortaya çıkacak. Lakin genel liderlere verip onların kamuoyuyla paylaşmasını isteyeceğimiz metin tahminen 2 sayfa olacak, oradan bir yönetici özeti çıkaracağız.”
 
Üst