JoKeR
Active member
Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayesinde yürütülen Türkiye’nin yöresel dokumalarını birinci kere bir ortaya getiren “Türkiye Dokuma Atlası” projesi kapsamında hazırlanan “Dokuma Atlası Sergisi”nde Anadolu’nun miras kumaşları buluştu. 30 çeşit, 151 örnek kumaştan oluşan stant bu büyük projenin birinci ayağını oluşturuyor. Standın küratörü Güneş Güner ile hem sergiyi tıpkı vakitte yerli kumaşlarımızın kıssasını konuştuk.
Renk, desen ve motiflerin Türk dokumasında nasıl bir kıymeti var?
Dokumanın bütün evreleri insanoğlunun var oluşundan bugüne yaşadığı sürecin fotoğrafı üzeredir. Dokuma külçeşidinin esas mamüllerinden olan kumaş, insan hayatının çabucak her yerinde karşımıza çıkıyor. Dokumalarda kullanılan renkler iklimsel ve coğrafik izleri taşıdığı üzere, desenler ve motifler de dokumanın tarihi, dokuyan toplumun inanç bedellerine ilişkin özellikler de taşıyor ve görsel olarak bizlere anlatıyor. Türk dokumalarının renkleri, desenleri, vaktin her farklı diliminde dokuyan kişinin ve kültürümüzün biroldukca özelliğini, hissini kumaşlarla önümüze seriyor.
Geçmişten günümüze kadar uzanan bu desen ve motiflerin özel manaları ve isimleri var; Eli belinde, hayat ağacı, göz, akrep üzere onlarca farklı motif. Bu desenler ve motifler korunma, yeterli niyet, istek, istek, inançlarını, evlilik, bekarlık üzere halleri, göç, felaket, keder, sevinç, tasa, memnunluk, hasret ve beklentileri, aşk, ayrılık, dilek ve istekleri tabir eden semboller.
Renkler de hislere ve inançlara paralel. Öbür taraftan eski Türk dokumalarında kullanılan doğal boyalar bitkilerden ve minerallerden elde edildiğinden coğrafik işaretlerle ilgili de bilgi aktarıyor.
Pekala Dokuma Atlası projesi nasıl ortaya çıktı?
Türkiye Dokuma Atlası Projesi, Anadolu’nun binlerce yıllık dokuma külçeşidini araştırmak, korumak, sürdürmek, geliştirmek, güçlendirmek, yaşatmak (usta çırak ilişkisi), farkındalık yaratarak nesilden nesle aktarmak gayesi ile oluşmuş idealist bir proje. Bu ideali paylaşan akademiler, okullar, akademisyenler, dizayncılar, dokuma ustaları, teşebbüsçüler, kurumlar, iştirakler el ele vererek projeyi hayata geçirdiler. Türk dokumacılığının değerli bir zanaat olarak yaşatılmasını sağlamak, teknolojik değişim ve gelişmelerden faydalanarak dünya kumaş dalında fark yaratmak, kültürel kıymetlerimiz markalaştırmak ve itibarlı bir ticari faaliyete dönüşmesini sağlamak için bir arada çalışmak tanım edilemez bir motivasyon.
ÇOK GÜÇLÜ KUMAŞ İÇERİĞİMİZ VAR
Stant öncesindeki hazırlıklarda Anadolu’nun bölge bölge dokuma kumaşları tespit edildi ve bir harita yani adeta bir rota hazırlandı. Bu haritadan da bahsedebilir misiniz?
Ülkemiz, coğrafik olarak fazlaca varlıklı bir kumaş içeriğine sahip. Anadolu’nun mirası olan bu dokumaların her biri kendi coğrafik özellikleri ile eşsiz. Gerek elyafları gerek renkleri gerek desenleri ile kendilerine has ve ilham vericiler. Bu dokumaların yaşatılabilmesi ve gelecek nesillere da aktarılabilmesi için coğrafik özelliklerini bilmek değerli. Antep’in Kutnu’su, Rize’nin Feretiko’su, Ankara’nın Sof’u, İstanbul’un Çatma’sı, Denizli’nin Beledi’si, Sivas’ın Gürün Şalı üzere eşsiz bir zenginliğe sahibiz. Kendi bölgelerinde yün, kenevir, pamuk, ipek üzere farklı elyaflardan dokunan bu kumaşları, geçmiş kıymetlerinde sürdürebilmek için coğrafik aidiyetlerini ve özelliklerini de vurgulamak istedik. Bu sebeple stant nizamını geçmişten geleceğe hakikat bölgesel rotalarda oluşturduk. Stant alanında Ege zeytinin yeşili üzerinde Ege dokumalarını, Akdeniz mavisinde Akdeniz dokumalarını, Anadolu alanında tüm Anadolu kumaşlarını sergiledik.
ÜÇ DOKUMA SANATKARININ İŞLERİ VAR
Stant süreci nasıl oluştu, bu manada kurgulanan müzikten yerin oluşturulmasına kadar özel olarak çalışıldı sanıyorum. Bu manada nasıl bir çalışma sürdürüldü?
Stant girişi eski dokuma aletleri koleksiyonu ve elyaflarla başlıyor. Geçmiş ve gelecek nizamında dokumanın da birinci oluşumunu sergileyerek başlamak istedik. Stantta ayrıyeten üç farklı enstalasyon bulunuyor. Standın kalbi olarak tasarladığımız enstalasyonda bir Beledi dokuma tezgâhı ve dokuma ustalarının görüntülerinin gösterildiği bir spiral alan var. Bu alan hem de stant girişinde duymaya başladığınız seslerin ritminin de mesken sahibi. Stant boyunca seyirciye dokuma tezgâhının ritimsel sesi eşlik ediyor. Dokuma tezgâhının sergilendiği alana hakikat da ses güçleniyor.
Bir öbür enstalasyon Anadolu Desen Atlası olarak kurduğumuz dairesel alan. Anadolu desenlerinin çabucak her birinin yer verildiği bu alanda desenleri deneyimliyorsunuz. Son yerleştirmenin ismi ise Gökle Yer içinde. Gündüz gece, yaz kış geçişlerini klâsik desenleri dönüştürerek sergileyen, ışık ve görsellerin ortak kıssa anlatımında yer aldığı bir alan olarak tasarlandı.
Stantta üç dokuma sanatkarının yapıtları de genel akış içerisinde şaşırtan alanlar olarak kurgulandı. Senem Uğurlu’nun bez bebeklerden ilham alan ‘Anadolu Tanrıçaları’ isimli dokuma heykelleri, Elisabeth Madzar’ın kökler ve izleri işaret eden ‘Pa’ ve ‘Umay Ana’ isimli iki dokuma yapıtı ve Aydın Uğurlu’nun Tabiat isimli dokuma yapıtları stantta görülebilir.
BU TARİHİ DOKUMALARI NASIL YAŞATACAĞIMIZI GÖSTERMEK İSTEDİK
Klâsik dokumaların çağdaş ve fonksiyonel dizaynlara dönüştürmesinin ardında nasıl bir müddetç var? Bununla amaçlanan ve olağan de sizin için değeri nedir?
Geçmişten geleceğe, klasikten çağdaşa, bu tarihi dokumaların nasıl yaşatılabileceğini sergilemek istedik. Geçmişe yapılan bu dokuma seyahatinin çıkış noktasına ise geleceği yerleştirmek istedik. Klâsik kumaşlardan alınan ilhamı günümüz ve gelecek için yepisyeni dizaynlara dönüştürebilmek hedefi ile gerçekleştirilmiş bir vakit tüneli planladık.
Bu tünelde genç tasarımcıların fütürist bakış açıları ile geçmiş dokumaları 2021 ve daha sonrası için çağdaş, etkin, fonksiyonel dizaynlara dönüştürmelerine şahit olacaksınız. Kutnu’nun desenini Folcro Electro olarak bir daha yorumlayan faal hayat koleksiyonu, Ankara Sof denemesinden tasarladığımız vakte ve yere meydan okuyan hybrid Ankara Trençkot’u, Beledi dokumalarından tasarladığımız çantalar bu fonksiyonel dizaynlardan birkaçı.
Türkiye Dokuma Atlası Türk dokumacılığının değerli bir zanaat olarak yaşatılmasını sağlamanın yanı sıra, teknolojik değişim ve gelişmelerden faydalanarak dünya kumaş kesiminde fark yaratmayı amaçlıyor. Geçmişten günümüze, kuvvetli estetik lisanı, eşsiz doku ve içerikleri ile var olan bu dokumaları, hatırlatmak ve fonksiyonel olarak yaşatmak standın çıkış noktasını belirliyor.
Bu seyahatte gayemiz; başta dokuma ve moda bölümü olmak üzere, farklı sanayilere ilham vermek, mahallî zanaat, üretim ve ticarete dayanak sağlamak ve global kültüre kıymet katmaktır.
Renk, desen ve motiflerin Türk dokumasında nasıl bir kıymeti var?
Dokumanın bütün evreleri insanoğlunun var oluşundan bugüne yaşadığı sürecin fotoğrafı üzeredir. Dokuma külçeşidinin esas mamüllerinden olan kumaş, insan hayatının çabucak her yerinde karşımıza çıkıyor. Dokumalarda kullanılan renkler iklimsel ve coğrafik izleri taşıdığı üzere, desenler ve motifler de dokumanın tarihi, dokuyan toplumun inanç bedellerine ilişkin özellikler de taşıyor ve görsel olarak bizlere anlatıyor. Türk dokumalarının renkleri, desenleri, vaktin her farklı diliminde dokuyan kişinin ve kültürümüzün biroldukca özelliğini, hissini kumaşlarla önümüze seriyor.
Geçmişten günümüze kadar uzanan bu desen ve motiflerin özel manaları ve isimleri var; Eli belinde, hayat ağacı, göz, akrep üzere onlarca farklı motif. Bu desenler ve motifler korunma, yeterli niyet, istek, istek, inançlarını, evlilik, bekarlık üzere halleri, göç, felaket, keder, sevinç, tasa, memnunluk, hasret ve beklentileri, aşk, ayrılık, dilek ve istekleri tabir eden semboller.
Renkler de hislere ve inançlara paralel. Öbür taraftan eski Türk dokumalarında kullanılan doğal boyalar bitkilerden ve minerallerden elde edildiğinden coğrafik işaretlerle ilgili de bilgi aktarıyor.
Pekala Dokuma Atlası projesi nasıl ortaya çıktı?
Türkiye Dokuma Atlası Projesi, Anadolu’nun binlerce yıllık dokuma külçeşidini araştırmak, korumak, sürdürmek, geliştirmek, güçlendirmek, yaşatmak (usta çırak ilişkisi), farkındalık yaratarak nesilden nesle aktarmak gayesi ile oluşmuş idealist bir proje. Bu ideali paylaşan akademiler, okullar, akademisyenler, dizayncılar, dokuma ustaları, teşebbüsçüler, kurumlar, iştirakler el ele vererek projeyi hayata geçirdiler. Türk dokumacılığının değerli bir zanaat olarak yaşatılmasını sağlamak, teknolojik değişim ve gelişmelerden faydalanarak dünya kumaş dalında fark yaratmak, kültürel kıymetlerimiz markalaştırmak ve itibarlı bir ticari faaliyete dönüşmesini sağlamak için bir arada çalışmak tanım edilemez bir motivasyon.
ÇOK GÜÇLÜ KUMAŞ İÇERİĞİMİZ VAR
Stant öncesindeki hazırlıklarda Anadolu’nun bölge bölge dokuma kumaşları tespit edildi ve bir harita yani adeta bir rota hazırlandı. Bu haritadan da bahsedebilir misiniz?
Ülkemiz, coğrafik olarak fazlaca varlıklı bir kumaş içeriğine sahip. Anadolu’nun mirası olan bu dokumaların her biri kendi coğrafik özellikleri ile eşsiz. Gerek elyafları gerek renkleri gerek desenleri ile kendilerine has ve ilham vericiler. Bu dokumaların yaşatılabilmesi ve gelecek nesillere da aktarılabilmesi için coğrafik özelliklerini bilmek değerli. Antep’in Kutnu’su, Rize’nin Feretiko’su, Ankara’nın Sof’u, İstanbul’un Çatma’sı, Denizli’nin Beledi’si, Sivas’ın Gürün Şalı üzere eşsiz bir zenginliğe sahibiz. Kendi bölgelerinde yün, kenevir, pamuk, ipek üzere farklı elyaflardan dokunan bu kumaşları, geçmiş kıymetlerinde sürdürebilmek için coğrafik aidiyetlerini ve özelliklerini de vurgulamak istedik. Bu sebeple stant nizamını geçmişten geleceğe hakikat bölgesel rotalarda oluşturduk. Stant alanında Ege zeytinin yeşili üzerinde Ege dokumalarını, Akdeniz mavisinde Akdeniz dokumalarını, Anadolu alanında tüm Anadolu kumaşlarını sergiledik.
ÜÇ DOKUMA SANATKARININ İŞLERİ VAR
Stant süreci nasıl oluştu, bu manada kurgulanan müzikten yerin oluşturulmasına kadar özel olarak çalışıldı sanıyorum. Bu manada nasıl bir çalışma sürdürüldü?
Stant girişi eski dokuma aletleri koleksiyonu ve elyaflarla başlıyor. Geçmiş ve gelecek nizamında dokumanın da birinci oluşumunu sergileyerek başlamak istedik. Stantta ayrıyeten üç farklı enstalasyon bulunuyor. Standın kalbi olarak tasarladığımız enstalasyonda bir Beledi dokuma tezgâhı ve dokuma ustalarının görüntülerinin gösterildiği bir spiral alan var. Bu alan hem de stant girişinde duymaya başladığınız seslerin ritminin de mesken sahibi. Stant boyunca seyirciye dokuma tezgâhının ritimsel sesi eşlik ediyor. Dokuma tezgâhının sergilendiği alana hakikat da ses güçleniyor.
Bir öbür enstalasyon Anadolu Desen Atlası olarak kurduğumuz dairesel alan. Anadolu desenlerinin çabucak her birinin yer verildiği bu alanda desenleri deneyimliyorsunuz. Son yerleştirmenin ismi ise Gökle Yer içinde. Gündüz gece, yaz kış geçişlerini klâsik desenleri dönüştürerek sergileyen, ışık ve görsellerin ortak kıssa anlatımında yer aldığı bir alan olarak tasarlandı.
Stantta üç dokuma sanatkarının yapıtları de genel akış içerisinde şaşırtan alanlar olarak kurgulandı. Senem Uğurlu’nun bez bebeklerden ilham alan ‘Anadolu Tanrıçaları’ isimli dokuma heykelleri, Elisabeth Madzar’ın kökler ve izleri işaret eden ‘Pa’ ve ‘Umay Ana’ isimli iki dokuma yapıtı ve Aydın Uğurlu’nun Tabiat isimli dokuma yapıtları stantta görülebilir.
BU TARİHİ DOKUMALARI NASIL YAŞATACAĞIMIZI GÖSTERMEK İSTEDİK
Klâsik dokumaların çağdaş ve fonksiyonel dizaynlara dönüştürmesinin ardında nasıl bir müddetç var? Bununla amaçlanan ve olağan de sizin için değeri nedir?
Geçmişten geleceğe, klasikten çağdaşa, bu tarihi dokumaların nasıl yaşatılabileceğini sergilemek istedik. Geçmişe yapılan bu dokuma seyahatinin çıkış noktasına ise geleceği yerleştirmek istedik. Klâsik kumaşlardan alınan ilhamı günümüz ve gelecek için yepisyeni dizaynlara dönüştürebilmek hedefi ile gerçekleştirilmiş bir vakit tüneli planladık.
Bu tünelde genç tasarımcıların fütürist bakış açıları ile geçmiş dokumaları 2021 ve daha sonrası için çağdaş, etkin, fonksiyonel dizaynlara dönüştürmelerine şahit olacaksınız. Kutnu’nun desenini Folcro Electro olarak bir daha yorumlayan faal hayat koleksiyonu, Ankara Sof denemesinden tasarladığımız vakte ve yere meydan okuyan hybrid Ankara Trençkot’u, Beledi dokumalarından tasarladığımız çantalar bu fonksiyonel dizaynlardan birkaçı.
Türkiye Dokuma Atlası Türk dokumacılığının değerli bir zanaat olarak yaşatılmasını sağlamanın yanı sıra, teknolojik değişim ve gelişmelerden faydalanarak dünya kumaş kesiminde fark yaratmayı amaçlıyor. Geçmişten günümüze, kuvvetli estetik lisanı, eşsiz doku ve içerikleri ile var olan bu dokumaları, hatırlatmak ve fonksiyonel olarak yaşatmak standın çıkış noktasını belirliyor.
Bu seyahatte gayemiz; başta dokuma ve moda bölümü olmak üzere, farklı sanayilere ilham vermek, mahallî zanaat, üretim ve ticarete dayanak sağlamak ve global kültüre kıymet katmaktır.