JoKeR
Active member
Koronavirüs salgını tüm dünyada can almaya devam ederken, aşılama çalışmaları da sürüyor. Salgının bir an evvel bitmesi için aşılama çalışmalarının tamamlanması öngörülüyor.
İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. İlhan İlkılıç, son periyotta lisanlardan düşmeyen aşı tersliğine açıklık getirdi. Aşı reddinin tıp etiği açısından temel bir hak olmadığını söyleyen Prof. İlkılıç, “Tıp etiğinde bahsedilen negatif hak, hasta bir kişinin gerekli olduğu biçimde kendisine yapılması gereken muayene, teşhis yahut tedaviyi reddetme hakkı manasına gelir. Bu teşebbüsler hastanın şuurunun açık olmadığı acil durumlar yahut hastanın yaşından ve hastalığından dolayı istek veremeyecek durumda olması dışında, hastanın isteği olmadan uygulanamaz. Aşı reddi, yalnızca reddeden kişinin sıhhatini değil, toplum sıhhatini olumsuz etkiliyor. Bu niçinle tıp etiği açısından aşı reddi bir hak olarak görülemez” dedi. İlkılıç Yeni Şafak’ın bahis ile ilgili sorularını şöyleki yanıtladı:
Prof. Dr. İlhan İlkılıç
YASAL BİR DAVRANIŞ DEĞİL
Aşı tersliği, farklı niçinlerle insanlara aşı uygulamasının yararsız ve ziyanlı olduğunu tez eden ve bunun için de aşı olunmaması gerektiğini savunan bir görüş ve tutumdur. Bu durumu tereddütü olanlardan, vakti olmadığı için ya da gereğince önemsemediği için çabucak hemen aşı olmayanlardan ayırmak gerekir. Avrupa’da 18’inci yüzyılın sonlarından itibaren aşı karşıları var. Bunların dayandığı münasebetlerin bir kısmı bilimsel olmayan ya da komplo teorilerine dayanan ciddiye alınması mümkün olmayan mesnetsiz münasebetler. Toplum sıhhatini tehdit eden bir davranış, özgürlük mefhumu içerisinde bedellendirilemez. Ahlaki olarak özgür bir davranıştan bahsediyorsak bu, sıhhat hakkı üzere öteki insanların haklarını ihlal etmemeli. Başka taraftan bu davranış etiğin sorumluluk prensibi açısından kabul edilebilir olmalıdır. Aşı aykırılığı bu iki koşulu da ihlal ettiği için ahlaken yanlış bir davranış ve etik açıdan da meşruiyeti yok.
İKNA ETMEK İMKANSIZ
Önlem alındığında kurtarılabilecek canların, önlenebilecek maddi ve manevi ziyanların olduğunu görmek nitekim çok üzücü. Aşı aksiliği yaparak ve diğerlerini da aşı olmaktan vazgeçirerek, toplum sıhhatini tehlikeye atmaya hiç kimsenin hakkı yok. Yetersiz aşı oranı yalnızca daha fazla can kaybına değil, eğitim, sanayi ve iktisat üzere başka alanlarda ziyana ve kaynak kayıplarına yol açmakta.Kanaatimce aşı karşıları ortaya koyduğu bu halla önlenebilecek kayıplardan da sorumlu. Bu süreçte tahminen birinci evrede gerçek bilgilendirme yoluyla en azından tereddütlü ve aşı olma konusunda tembel olanlar ikna edilebilir. Aşı karşıtlarındaki hal rasyonel olmayan bir düzlemde oluştuğu için onları bilimsel ve mantıki argümanlarla ikna etmek imkânsız görünüyor.
TOPLUM SIHHATİ SÖZKONUSU
Toplum sıhhati kelam konusu olduğunda, eğitim, iş ve toplumsal ömrümüzde kıymetli mağduriyetler yaşandığında, bu yaptırımları uygulamak etik açıdan yasaldır. Belirli bir basamaktan daha sonra aşılı olan şahısların sayısı bilgilendirme yoluyla arttırılamıyorsa, kanunlara ters olmamak kuralıyla birtakım yaptırımlar uygulanmalıdır. aslına bakarsanız bu yaptırımların kimileri İçişleri Bakanlığı’nın genelgesiyle 6 Eylül 2021 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş durumda.
ÖNEMLİ BİR İSRAF VAR
Sıklığı bilimsel kriterlerle belirlenen bu testin yapılmasının mecburi olmasını gerçek buluyorum. Haftada 2 defa Kovid-19 testi kimi Batı ülkelerindeki okullarda da uygulanıyor. Beni bir etikçi olarak pek yüksek sayılara varacak bu testlerin maliyeti de ilgilendiriyor. Kendine ve topluma karşı aşı olup sorumluluğunu yerine getiren bir vatandaş olarak; niye vergilerimle ya da sıhhat sigortası ödemelerimle ahlaken yanlış davranan bir insanların ortaya koyduğu masrafları üstleneyim. Tasarruf edilebilecek bu kaynakların, bilimsel mesnedi olmayan davranışlarla israfını ahlaki bulmuyorum. Bu testlerin fiyatlarını, bu bireylerin üstlenmesi gerektiğini düşünüyorum.
EŞSİZ BİR PANDEMİ
İnsanlık tarihinde eşi gibisi olmayan bir pandemiyle karşı karşıyayız. Bunu yenmek için herkes ve her kurum üzerine düşeni yapmak zorunda. Kelam konusu olan elimizde şifaya kavuşturan bir ilacın olmadığı bir viral infeksiyon olduğu için, birtakım insanların gayrette gerekli kurallara uymaması ve aşı olmaması bu gayrette hepimizi başarısız kılacaktır. Şayet önlenebileceği biçimde hala kaybedilen canlar, maddi ve manevi ziyanlar var ise, bunlara direkt ya da dolaylı olarak niçiniyet verenler büyük vebal altındadırlar.
İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. İlhan İlkılıç, son periyotta lisanlardan düşmeyen aşı tersliğine açıklık getirdi. Aşı reddinin tıp etiği açısından temel bir hak olmadığını söyleyen Prof. İlkılıç, “Tıp etiğinde bahsedilen negatif hak, hasta bir kişinin gerekli olduğu biçimde kendisine yapılması gereken muayene, teşhis yahut tedaviyi reddetme hakkı manasına gelir. Bu teşebbüsler hastanın şuurunun açık olmadığı acil durumlar yahut hastanın yaşından ve hastalığından dolayı istek veremeyecek durumda olması dışında, hastanın isteği olmadan uygulanamaz. Aşı reddi, yalnızca reddeden kişinin sıhhatini değil, toplum sıhhatini olumsuz etkiliyor. Bu niçinle tıp etiği açısından aşı reddi bir hak olarak görülemez” dedi. İlkılıç Yeni Şafak’ın bahis ile ilgili sorularını şöyleki yanıtladı:
Prof. Dr. İlhan İlkılıç
YASAL BİR DAVRANIŞ DEĞİL
Aşı tersliği, farklı niçinlerle insanlara aşı uygulamasının yararsız ve ziyanlı olduğunu tez eden ve bunun için de aşı olunmaması gerektiğini savunan bir görüş ve tutumdur. Bu durumu tereddütü olanlardan, vakti olmadığı için ya da gereğince önemsemediği için çabucak hemen aşı olmayanlardan ayırmak gerekir. Avrupa’da 18’inci yüzyılın sonlarından itibaren aşı karşıları var. Bunların dayandığı münasebetlerin bir kısmı bilimsel olmayan ya da komplo teorilerine dayanan ciddiye alınması mümkün olmayan mesnetsiz münasebetler. Toplum sıhhatini tehdit eden bir davranış, özgürlük mefhumu içerisinde bedellendirilemez. Ahlaki olarak özgür bir davranıştan bahsediyorsak bu, sıhhat hakkı üzere öteki insanların haklarını ihlal etmemeli. Başka taraftan bu davranış etiğin sorumluluk prensibi açısından kabul edilebilir olmalıdır. Aşı aykırılığı bu iki koşulu da ihlal ettiği için ahlaken yanlış bir davranış ve etik açıdan da meşruiyeti yok.
İKNA ETMEK İMKANSIZ
Önlem alındığında kurtarılabilecek canların, önlenebilecek maddi ve manevi ziyanların olduğunu görmek nitekim çok üzücü. Aşı aksiliği yaparak ve diğerlerini da aşı olmaktan vazgeçirerek, toplum sıhhatini tehlikeye atmaya hiç kimsenin hakkı yok. Yetersiz aşı oranı yalnızca daha fazla can kaybına değil, eğitim, sanayi ve iktisat üzere başka alanlarda ziyana ve kaynak kayıplarına yol açmakta.Kanaatimce aşı karşıları ortaya koyduğu bu halla önlenebilecek kayıplardan da sorumlu. Bu süreçte tahminen birinci evrede gerçek bilgilendirme yoluyla en azından tereddütlü ve aşı olma konusunda tembel olanlar ikna edilebilir. Aşı karşıtlarındaki hal rasyonel olmayan bir düzlemde oluştuğu için onları bilimsel ve mantıki argümanlarla ikna etmek imkânsız görünüyor.
TOPLUM SIHHATİ SÖZKONUSU
Toplum sıhhati kelam konusu olduğunda, eğitim, iş ve toplumsal ömrümüzde kıymetli mağduriyetler yaşandığında, bu yaptırımları uygulamak etik açıdan yasaldır. Belirli bir basamaktan daha sonra aşılı olan şahısların sayısı bilgilendirme yoluyla arttırılamıyorsa, kanunlara ters olmamak kuralıyla birtakım yaptırımlar uygulanmalıdır. aslına bakarsanız bu yaptırımların kimileri İçişleri Bakanlığı’nın genelgesiyle 6 Eylül 2021 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş durumda.
ÖNEMLİ BİR İSRAF VAR
Sıklığı bilimsel kriterlerle belirlenen bu testin yapılmasının mecburi olmasını gerçek buluyorum. Haftada 2 defa Kovid-19 testi kimi Batı ülkelerindeki okullarda da uygulanıyor. Beni bir etikçi olarak pek yüksek sayılara varacak bu testlerin maliyeti de ilgilendiriyor. Kendine ve topluma karşı aşı olup sorumluluğunu yerine getiren bir vatandaş olarak; niye vergilerimle ya da sıhhat sigortası ödemelerimle ahlaken yanlış davranan bir insanların ortaya koyduğu masrafları üstleneyim. Tasarruf edilebilecek bu kaynakların, bilimsel mesnedi olmayan davranışlarla israfını ahlaki bulmuyorum. Bu testlerin fiyatlarını, bu bireylerin üstlenmesi gerektiğini düşünüyorum.
EŞSİZ BİR PANDEMİ
İnsanlık tarihinde eşi gibisi olmayan bir pandemiyle karşı karşıyayız. Bunu yenmek için herkes ve her kurum üzerine düşeni yapmak zorunda. Kelam konusu olan elimizde şifaya kavuşturan bir ilacın olmadığı bir viral infeksiyon olduğu için, birtakım insanların gayrette gerekli kurallara uymaması ve aşı olmaması bu gayrette hepimizi başarısız kılacaktır. Şayet önlenebileceği biçimde hala kaybedilen canlar, maddi ve manevi ziyanlar var ise, bunlara direkt ya da dolaylı olarak niçiniyet verenler büyük vebal altındadırlar.