AYM’den tartışmalı saklı şahit içtihadı

BordoBereli

Genel Mod
Global Mod
Anayasa Mahkemesi (AYM), birinci defa Ergenekon soruşturması sırasında savcı Zekeriya Öz tarafınca kullanılan, 15 Temmuz darbe teşebbüsü daha sonrasında da sıkça başvurulan saklı şahitler konusunda tartışma yaratan bir karar verdi. Mahkeme, “somut olgular” içermesi halinde tek başına bilinmeyen şahit sözüyle tutuklama sonucu verilebileceğine hükmetti. Hukukçu Celal Ülgen, tek başına saklı şahidin tabirinin karara temel olamayacağını belirterek, “kuşkuya kapıldım” dedi.

Anayasa Mahkemesi, tek başına bâtın şahit sözüyle tutuklama sonucu verilebilmesinin önünü açan bir karara imza attı. içinde İrfan Fidan’ın da olduğu beş üyeli AYM Birinci Kısım, Diyarbakır Eğil Belediye Meclis Üyesi İstek Barut’un kapalı şahit tabiri üzerine 2020 yılında “terör örgütü üyeliği” argümanıyla bir ay müddetliğine tutuklanmasıyla ilgili hak ihlali sonucu verdi.

Mahkeme, gerekçeli sonucunda Barut’la ilgili kapalı şahit tabirinin “soyut beyanlar” içerdiği; yer, vakit, kişi ve hareket ayrıntıları ihtiva etmediği ve bu manada yargı makamlarına kontrol imkanı vermediği belirtti. Bu niçinle Barut’un tutuklanması hukuka muhalif bulundu.

AYM’den tartışmalı bâtın şahit içtihadı

Lakin Yüksek Mahkeme, gerekçeli sonucunın detaylarında, tek başına zımnî şahit sözüyle şahısların tutuklanabileceğini belirtti. Kararda; daha evvel Rahip Brunson üzere bazı AYM kararlarında başka şahit anlatımları ve telefon görüşmeleriyle desteklenen kapalı şahit anlatımlarını güçlü belirti olarak kabul edildiği anımsatıldı. Lakin mahkeme, İstek Barut sonucunda tek başına kapalı şahit beyanının “güçlü belirti olup olmadığına yönelik” birinci kere kıymetlendirme yaptı.

Kararda, “şüpheli ya da sanığa bilinmeyen şahit beyanını gereğince denetleme imkanı sunulduğu durumlarda zımnî şahit beyanının tutuklama bakımından güçlü belirti olarak kabul edilebileceği” açıklandı. Mahkeme, bunun için bilinmeyen şahidin anlatımlarının “yer, vakit, kişi ve hareket detayları” içermesi koşuluyla yargı makamlarına kontrol imkanı veren somut olgular içeren kapalı şahit beyanının tutuklama bakımından kuvveli belirti saydı. bu biçimdece AYM, öbür kanıtlarla desteklenmeyen bilinmeyen şahit sözlerinin “somut olgular” içermesi halinde “tek başına güçlü belirti olabileceğini” kaydetti.

Mahkeme, ayrıyeten öbür bir sonucuna atıf yaparak, duruşmada sanık tarafınca denetlenebilen kapalı şahitlerin beyanının da mahkumiyete temel alınabileceği değerlendirmesinde bulundu.

“Gizli tanık” telaşı

DW Türkçe’ye konuşan Avukat Celal Ülgen, mahkemenin bu sebebi öne sürülerek kuşkuya kapıldığını belirterek, “Bu ister istemez F tipi yargının, başta Zekeriya Öz olmak üzere yaptığı kurgulamaları akla getiriyor. Natürel bundan keder duyuyor insan” dedi. meğer bâtın şahidin tek başına sözünün karara tesir etmemesi gerektiğini vurgulayan Ülgen, “Gizli şahidin sözünü doğrulayan ve ona somutluk kazandıran yan kanıtların de aranması gerekiyor. Bunu yapmadan yalnızca zımnî şahitle yaparsanız, bu biçimde kumpas ve kurgu davalarının bilhassa yargının bağımsız olmadığı, bir erkin/oligarşinin elinde olduğu süreçlerde bir giyotin üzere çalışmasına niçiniyet verirsiniz” değerlendirmesini yaptı.

Zekeriya Öz’ün mirası

Bâtın şahit uygulaması, birinci kez Ergenekon soruşturması kapsamında firari savcı Zekeriya Öz tarafınca 2017 yılında kullanılmıştı. Öz, Danıştay saldırısı sanığı Osman Yıldırım’ı zımnî şahit olarak kullanmıştı. 2008 yılında 5726 sayılı Şahit Muhafaza Kanunu’na yapılan eklemelerle bâtın tanıklık kurumu yasallaşmıştı.

Şahit Müdafaa Kanunu’nun 9’uncu hususunda bilinmeyen şahidin beyanının tek başına karara temel teşkil edemeyeceği düzenlenmişti. Yargıtay 16. Ceza Dairesi de 2019 yılında verdiği bir kararda, bâtın şahit tarafınca verilen sözün diğer kanıtlarla desteklenmediği takdirde karara temel alınamayacağına hükmetmişti.

Alican Uludağ

© Deutsche Welle Türkçe
 
Üst