IşıkHaber
New member
Carly Casella
University College London’da nazaranvli araştırmacılar, dünyanın en değerli kömür ihracatçıları olan Endonezya ve Avustralya üzere ülkelerin 2050 yılına kadar doğal maden yataklarının yüzde 95’ini terk etmeleri gerekeceğini duyurdular.
Tıpkı vakit dilimi içerisinde, Orta Doğu ülkeleri kömür rezervlerinin tamamını ve Amerika Birleşik Devletleri rezervlerinin yüzde 97’sini toprak altında, el değmeden bırakmak zorunda kalacak.
Buralar, hakikaten de tüm faaliyetlerin durdurulması gereken bölgeler lakin bu olağan ki bir grup çalışmasını gerektiriyor.
KÖMÜR REZERVLERİNİN YÜZDE 90’I TOPRAK ALTINDA KALMALI
Dünya çapında, Çin ve Hindistan’daki yüzde 76’lık kısım da dahil olmak üzere, tüm kömür rezervlerinin yaklaşık yüzde 90’ının önümüzdeki otuz yıl ortasında yer altında kalması gerekecek. Bilim insanları, daha fazla çıkarılması halinde bu yanıcı siyah taşın global ısınmayı 1.5 santigrat derece maksadının üzerine kolaylıkla yükseltebileceği ikazında bulunuyorlar.
Ve kaygılanmamız gereken şey sadece kömür değil. Dünya, bu özel fosil yakıtla uğraş etmekteyken, hem de daha evvel başlamış olan projeler de dahil olmak üzere petrol ve metan gazı çıkarımlarının yüzde 60’ını durdurmak zorunda.
Sırf Kanada bile, 2050 yılına dek sahip olduğu petrolün yüzde 83’ünü ve fosil metan gazının yüzde 81’ini toprak altında bırakmak zorunda kalacak.
Araştırmacılar, dünya -gerçekleştirmesi muazzam oranda güç- bu üç nazaranvi de yerine getirebilse dahi, global ısınmayı 1.5 derece eşiğinin altında tutma ihtimalimizin sırf yüzde 50 olduğunu öngörüyorlar.
O denli görünüyor ki, en optimist iklim senaryolarımızdan biri istatistiksel bir yazı-tura oyunu oynuyor.
Elimizdeki bulgular, şayet global ısınma konusunda 2°C’yi zorlamaktan geri durmak istiyorsak, var olan tüm petrol rezervlerinin yaklaşık üçte birinin, gaz rezervlerinin yarısının ve kömür rezervlerinin yüzde 80’inden çoksının 2050 yılına kadar yer altında kalması gerektiğini öngoren 2015 tarihindeki kasvetli bir makale üzerinde yapılan korkutucu bir güncellemeye dayanıyor.
YAPILANLAR YETERSİZ VE ŞİMDİDEN GEÇ KALDIK
Yeni varsayımlar büyük oranda daha da zorlayıcı; şayet global ısınmayı 1.5°C’nin altında tutmaya devam etmek istiyorsak, yer altında kalması gereken yüzde 25 daha fazla petrol rezervinin yanı sıra dokunulmadan kalması gereken yüzde 10’luk ek bir kömür rezervini hesaba ekliyor.
Ve büyük olasılıkla, bu bile artık epey az ve fazlaca geç kaldık. Örneğin, mevcut çalışmada kullanılan model, hayli ölçüde yeni karbon emisyonunu var iseydığımızdan daha erken bir vakitte tetikleyebilecek beklenen geri besleme sistemlerini dikkate almıyor.
Bunun da ötesinde, şayet global ısınmayı 1.5°C’de tutma ihtimaline yüzde 50’lik bir oranın üzerinde ulaşmak istiyorsak, daha da fazla karbonu toprak altında tutmamız gerekecek.
Araştırmanın müellifleri, “Küresel fosil yakıt sanayisini mevzu alan senaryolarımızın çizdiği iç karartıcı tablo, muhtemelen nelerin gerekli olduğunu hafifçee alıyor ve sonuç itibariyle üretimin daha da hızlı bir halde azaltılması gerekecek” diye not ediyorlar.
Açıkça söylersek, geleceğin neler getireceğini öngörmek güç. Kimi bilim insanları, yenilenebilir güç kaynaklarının kullanıma sunulmasının ve karbon yakalama ihtimalinin, en azından bir düzeye kadar fosil yakıt kullanmasına devam etmemize imkan sağlayabileceğini düşünüyor; ne var ki bu niyet, bilhassa de elimizdeki teknoloji çabucak hemen bu bakılırsave uygun formda ölçeklendirilmediği için ziyadesiyle tartışmalı olmaya devam ediyor.
Yeni araştırma modeli, 2050 yılına dek makul bir ölçüde karbonu yakalama ve telafi etme fikrine dayanıyor lakin şu anda bunu başarıp başaramayacağımıza dair bir ekip sorular mevcut.
GÜÇ GEÇİŞİ GERÇEKLEŞTİRİLMEZSE BİRÇOK ÜLKE İFLAS EDECEK
Araştırma müellifleri, 2050’nin daha sonrasında petrokimya sanayisi açısından fosil yakıtları hâlâ kullanmamız gereken yegâne alanların havacılık ve hammadde üretimi olduğunu söz ediyorlar.
Şayet 2050 yılına kadar dünya genelinde bir güç geçişi gerçekleştirilemezse, kendimizi yalnızca daha berbat bir iklim krizinin ortasında bulmakla kalmayacağız, bununla birlikte kimi ülkeler büyük gelir kayıplarına maruz kalacak.
Günümüzde, en büyük fosil yakıt rezervine sahip olanlar Orta Doğu ülkeleri, Rusya ve öteki eski Sovyet devletleri ve bu durum, en büyük kayba uğrayacak ülkelerin onlar olduğu manasına geliyor.
örneğin Irak, Bahreyn, Suudi Arabistan ve Kuveyt’te fosil yakıtlar şu anda toplam devlet gelirlerinin yüzde 65 ilâ 85’ini teşkil ediyor.
Şayet bu ülkeler daha pak güç üretim biçimlerine geçiş yapmadan evvel fosil yakıt balonu patlarsa, kimileri basitçe iflasa sürüklenebilirler.
Tehdit altında olan birfazlaca şey var ve daha fazla oyalanacak vakte sahip değiliz. Araştırmanın muharrirleri, dünyanın dört bir köşesindeki ülkelerin sübvansiyonlar, vergiler, yeni rezerv keşif yasakları yahut çevreyi kirletenlere karşı cezalar yürürlüğe koymak yoluyla fosil yakıt üretimini kısıtlayan ve talebi düşüren iç siyasetler hazırlamaya başlamaları gerektiğini savunuyorlar.
Fosil yakıtların toprak altında kalması için ekonomik bağlamda uygulanabilir bir yol bulmamız mecburî; çünkü bu artık hayatları ve geçim kaynaklarını kurtarmanın tek ve kesin yolu.
Çalışmanın detayları Nature mecmuasında yayınlandı.
(Makalenin özgünü Science Alert’da yayımlanmıştır. Çeviren: Tarkan Tufan)
University College London’da nazaranvli araştırmacılar, dünyanın en değerli kömür ihracatçıları olan Endonezya ve Avustralya üzere ülkelerin 2050 yılına kadar doğal maden yataklarının yüzde 95’ini terk etmeleri gerekeceğini duyurdular.
Tıpkı vakit dilimi içerisinde, Orta Doğu ülkeleri kömür rezervlerinin tamamını ve Amerika Birleşik Devletleri rezervlerinin yüzde 97’sini toprak altında, el değmeden bırakmak zorunda kalacak.
Buralar, hakikaten de tüm faaliyetlerin durdurulması gereken bölgeler lakin bu olağan ki bir grup çalışmasını gerektiriyor.
KÖMÜR REZERVLERİNİN YÜZDE 90’I TOPRAK ALTINDA KALMALI
Dünya çapında, Çin ve Hindistan’daki yüzde 76’lık kısım da dahil olmak üzere, tüm kömür rezervlerinin yaklaşık yüzde 90’ının önümüzdeki otuz yıl ortasında yer altında kalması gerekecek. Bilim insanları, daha fazla çıkarılması halinde bu yanıcı siyah taşın global ısınmayı 1.5 santigrat derece maksadının üzerine kolaylıkla yükseltebileceği ikazında bulunuyorlar.
Ve kaygılanmamız gereken şey sadece kömür değil. Dünya, bu özel fosil yakıtla uğraş etmekteyken, hem de daha evvel başlamış olan projeler de dahil olmak üzere petrol ve metan gazı çıkarımlarının yüzde 60’ını durdurmak zorunda.
Sırf Kanada bile, 2050 yılına dek sahip olduğu petrolün yüzde 83’ünü ve fosil metan gazının yüzde 81’ini toprak altında bırakmak zorunda kalacak.
Araştırmacılar, dünya -gerçekleştirmesi muazzam oranda güç- bu üç nazaranvi de yerine getirebilse dahi, global ısınmayı 1.5 derece eşiğinin altında tutma ihtimalimizin sırf yüzde 50 olduğunu öngörüyorlar.
O denli görünüyor ki, en optimist iklim senaryolarımızdan biri istatistiksel bir yazı-tura oyunu oynuyor.
Elimizdeki bulgular, şayet global ısınma konusunda 2°C’yi zorlamaktan geri durmak istiyorsak, var olan tüm petrol rezervlerinin yaklaşık üçte birinin, gaz rezervlerinin yarısının ve kömür rezervlerinin yüzde 80’inden çoksının 2050 yılına kadar yer altında kalması gerektiğini öngoren 2015 tarihindeki kasvetli bir makale üzerinde yapılan korkutucu bir güncellemeye dayanıyor.
YAPILANLAR YETERSİZ VE ŞİMDİDEN GEÇ KALDIK
Yeni varsayımlar büyük oranda daha da zorlayıcı; şayet global ısınmayı 1.5°C’nin altında tutmaya devam etmek istiyorsak, yer altında kalması gereken yüzde 25 daha fazla petrol rezervinin yanı sıra dokunulmadan kalması gereken yüzde 10’luk ek bir kömür rezervini hesaba ekliyor.
Ve büyük olasılıkla, bu bile artık epey az ve fazlaca geç kaldık. Örneğin, mevcut çalışmada kullanılan model, hayli ölçüde yeni karbon emisyonunu var iseydığımızdan daha erken bir vakitte tetikleyebilecek beklenen geri besleme sistemlerini dikkate almıyor.
Bunun da ötesinde, şayet global ısınmayı 1.5°C’de tutma ihtimaline yüzde 50’lik bir oranın üzerinde ulaşmak istiyorsak, daha da fazla karbonu toprak altında tutmamız gerekecek.
Araştırmanın müellifleri, “Küresel fosil yakıt sanayisini mevzu alan senaryolarımızın çizdiği iç karartıcı tablo, muhtemelen nelerin gerekli olduğunu hafifçee alıyor ve sonuç itibariyle üretimin daha da hızlı bir halde azaltılması gerekecek” diye not ediyorlar.
Açıkça söylersek, geleceğin neler getireceğini öngörmek güç. Kimi bilim insanları, yenilenebilir güç kaynaklarının kullanıma sunulmasının ve karbon yakalama ihtimalinin, en azından bir düzeye kadar fosil yakıt kullanmasına devam etmemize imkan sağlayabileceğini düşünüyor; ne var ki bu niyet, bilhassa de elimizdeki teknoloji çabucak hemen bu bakılırsave uygun formda ölçeklendirilmediği için ziyadesiyle tartışmalı olmaya devam ediyor.
Yeni araştırma modeli, 2050 yılına dek makul bir ölçüde karbonu yakalama ve telafi etme fikrine dayanıyor lakin şu anda bunu başarıp başaramayacağımıza dair bir ekip sorular mevcut.
GÜÇ GEÇİŞİ GERÇEKLEŞTİRİLMEZSE BİRÇOK ÜLKE İFLAS EDECEK
Araştırma müellifleri, 2050’nin daha sonrasında petrokimya sanayisi açısından fosil yakıtları hâlâ kullanmamız gereken yegâne alanların havacılık ve hammadde üretimi olduğunu söz ediyorlar.
Şayet 2050 yılına kadar dünya genelinde bir güç geçişi gerçekleştirilemezse, kendimizi yalnızca daha berbat bir iklim krizinin ortasında bulmakla kalmayacağız, bununla birlikte kimi ülkeler büyük gelir kayıplarına maruz kalacak.
Günümüzde, en büyük fosil yakıt rezervine sahip olanlar Orta Doğu ülkeleri, Rusya ve öteki eski Sovyet devletleri ve bu durum, en büyük kayba uğrayacak ülkelerin onlar olduğu manasına geliyor.
örneğin Irak, Bahreyn, Suudi Arabistan ve Kuveyt’te fosil yakıtlar şu anda toplam devlet gelirlerinin yüzde 65 ilâ 85’ini teşkil ediyor.
Şayet bu ülkeler daha pak güç üretim biçimlerine geçiş yapmadan evvel fosil yakıt balonu patlarsa, kimileri basitçe iflasa sürüklenebilirler.
Tehdit altında olan birfazlaca şey var ve daha fazla oyalanacak vakte sahip değiliz. Araştırmanın muharrirleri, dünyanın dört bir köşesindeki ülkelerin sübvansiyonlar, vergiler, yeni rezerv keşif yasakları yahut çevreyi kirletenlere karşı cezalar yürürlüğe koymak yoluyla fosil yakıt üretimini kısıtlayan ve talebi düşüren iç siyasetler hazırlamaya başlamaları gerektiğini savunuyorlar.
Fosil yakıtların toprak altında kalması için ekonomik bağlamda uygulanabilir bir yol bulmamız mecburî; çünkü bu artık hayatları ve geçim kaynaklarını kurtarmanın tek ve kesin yolu.
Çalışmanın detayları Nature mecmuasında yayınlandı.
(Makalenin özgünü Science Alert’da yayımlanmıştır. Çeviren: Tarkan Tufan)