AirdropAvcisi
New member
Orhan Veli; şiirin “insanın beş duyusuna değil, başına eden bir kelam sanatı” olduğunu, ölçü ve uyağın şiiri yozlaştırdığını, bunun için şairaneliğe sırt çevrilerek yeni araçlar ve yeni yollarla çoğunluğa seslenmek gerektiğini vurgular.
Konuşma lisanına yaslanan bu yeni şiir sokaktaki adamın hayatına eğilmeli, sözcük hiyerarşisine ve pırıltılı sözlerin egemenliğine son verilmeli diyen Orhan Veli, bir şiirinde otobiyografisini de şöyleki sunuyor,
Ben Orhan Veli
“Yazık oldu Süleyman Efendiye”
Mısra-i meşhurunun mübdii…
Duydum ki merak ediyormuşsunuz,
Özel ömrümü,
Anlatayım:
öncedena adamım, yani
Sirk hayvanı falan değilim.
Burnum var, kulağım var,
Pek biçimli olmamakla birlikte.
Bir konutta otururum,
Bir işte çalışırım.
Ne başımda bulut gezdiririm,
Ne sırtımda mühr-ü nübüvvet.
Ne İngiliz hükümdarı kadar
Mütevazıyim,
Ne de Celâl Bayar’ın
Sabık ahır usağı üzere aristokrat.
Ispanağı hayli severim
Puf böreğine hele
Biterim
Malda mülkte gözüm yoktur.
Vallahi yoktur.
Oktay Rıfat’la Melih Cevdet’tir
En yakın arkadaşlarım.
Bir de sevgilim vardır pek muteber;
İsmini söyleyemem
Edebiyat tarihçisi bulsun.
Ehemmiyetsiz şeylerle de uğraşırım,
Meşgul olmadığım ehemmiyetsiz
Yalnızca üdeba içindedır.
Ne bileyim,
Tahminen daha bin bir huyum vardır.
Amma ne gerek var hepsini sıralamaya?
Onlar da bunlara misal.
İSTANBUL DOĞUMLU ŞAİR
Orhan Veli Kanık, 13 Nisan 1914’te İstanbul Beykoz’da doğdu. Cumhurbaşkanlığı Armoni Orkestrası şeflerinden klarnetçi Veli Kanık’ın büyük oğlu, Adnan Veli’nin ise ağabeyidir.
Çocukluk yılları Cihangir, Beykoz, Beşiktaş üzere semtlerde geçmiştir. 1925 yılına kadar yani dördüncü sınıfa kadar Galatasaray Lisesi’nde yatılı olarak eğitim görmüş, 5. sınıfı ise Ankara Gazi İlkokulu’nda okudu.
MEMURLUK HAYATI
İlkokuldan daha sonra eğitimine Ankara Erkek Lisesi’nde devam eder. Lise hayatının bitimiyle Ankara’dan ayrılan Orhan Veli, İstanbul’da Edebiyat Fakültesi İdeoloji Kısmı’na girdi.
Üniversite öğrenciliğinin yanında, bir yandan da Galatasaray Lisesi’nde öğretmen yardımcılığı yapmaktadır. Üç yıl ideoloji eğitimi aldıktan daha sonra, Ankara’ya döner ve 1936’da PTT Genel Müdürlüğü’ndeki memurluk vazifesine başlar.
pek duygusal, bir o kadar da mizahi bir kişiliğe sahip olan Orhan Veli’nin İlkokul öğretmeni Sedat Beyefendi, onun edebiyata olan ilgisini fark etmiş ve ona yol gösteren kişi olmuştur. O senelerda bir kıssası “Çocuk Dünyası” isimli mecmuada basılır.
ÜNLÜ İSİMLERLE TANIŞTI
Orhan Veli, ortaokul senelerında Oktay Rıfat ve Melih Cevdet ile tanışır. Çocukluk yılarında başlayan bu arkadaşlık, sanat üzerine yapılan ortak çalışmalarla daha da pekişecek ve ebedi bir dostluğa dönüşecektir. “Garip” ya da “Garipçiler Akımı” olarak isimlendirilen sanat akımı ondan sonrasındaları bu üç arkadaşın ortak yapıtı olarak meydana gelecektir.
ORHAN VELİ’NİN İSTANBUL’U
İstanbul’u şiirlerinin en temel yeri olarak işleyen biroldukca şair var ise da, “İstanbul şairleri” denilince, çoğunluğun aklına gelen birinci isim O’dur. Onun şiirinde İstanbul, çesitli yerleri ve çesitli görünüşleri ile yaşanılan, paylaşılan ve özlenilen bir yerdir.
İstanbul’da, Boğaziçi’nde,
Bir yoksul Orhan Veli’yim
Veli’nin oğluyum
Tarifsiz ıstıraplar ortasında.
…
Başıma da konuyor, konuyor aman martı kuşları
Gözlerimden boşanır hicran yaşları;
Edalı’m,
Senin yüzünden bu halim
İstanbul Türküsü isimli siirde, bir kıyıda melül mahzun oturmuş Orhan Veli görünür. İstanbul’da tıpkı Sait Faik üzere halkı müşahedeler. İnsanların ezası ekmek sıkıntısından, mahzunluğu ise aşk sıkıntısından doğar.
“VELİ’NİN OĞLU”
Meskene tuz, ekmek götürmeyi unutan avare âşık, kırılmıştır. Bu kırıklık, yalnızlık ve kimsesizlik hislerini harekete geçirir. “Veli’nin oğlu” “Fakir Orhan Veli” üzere sözlerle, kolaylığını, yoksulluğunu; ‘edalı’ yar ile duyarlığını ortaya koyan kişinin tarifsiz sıkıntısı anlaşılır hale gelir.
Halkın, yaşadığı bütün yerlerde hayatın ritmini duyar, yerleri daima zevk veren boyutuyla anlatır. Koca kente adeta bütün vücudu ve dilekleriyle bağlı olan insan figürleri şiirlerinde vardır.
“Garibim
Ne bir hoş var avutacak gönlümü
Bu kentte,
Ne de bir tanıdık çehre;
Bir tren sesi duymaya goreyim,
İki gözüm iki çeşme”
Diyen Orhan Veli, şiirlerinde gariplik hissine sık sık göndermelerde bulunur. Bu göndermelerin art planında, çağdaş kentin oluşturduğu bir yurtsuzluk duygusu da bulunur.
Bugün Boğaz’a karşı oturup bir şiir mırıldanayım diyen kişinin ağzından birinci şu kelamlar dökülür.
“İstanbul’u dinliyorum gözlerim kapalı”
İstanbul şairlere ilham deposudur lakin görüyoruz ki İstanbul halkının genlerine en çok nüfuz etmiş, İstanbul ile özdeşleşmiş şair Orhan Veli’dir.
Ergül Tosun
Kitap sayfası için irtibat:
[email protected]
Konuşma lisanına yaslanan bu yeni şiir sokaktaki adamın hayatına eğilmeli, sözcük hiyerarşisine ve pırıltılı sözlerin egemenliğine son verilmeli diyen Orhan Veli, bir şiirinde otobiyografisini de şöyleki sunuyor,
Ben Orhan Veli
“Yazık oldu Süleyman Efendiye”
Mısra-i meşhurunun mübdii…
Duydum ki merak ediyormuşsunuz,
Özel ömrümü,
Anlatayım:
öncedena adamım, yani
Sirk hayvanı falan değilim.
Burnum var, kulağım var,
Pek biçimli olmamakla birlikte.
Bir konutta otururum,
Bir işte çalışırım.
Ne başımda bulut gezdiririm,
Ne sırtımda mühr-ü nübüvvet.
Ne İngiliz hükümdarı kadar
Mütevazıyim,
Ne de Celâl Bayar’ın
Sabık ahır usağı üzere aristokrat.
Ispanağı hayli severim
Puf böreğine hele
Biterim
Malda mülkte gözüm yoktur.
Vallahi yoktur.
Oktay Rıfat’la Melih Cevdet’tir
En yakın arkadaşlarım.
Bir de sevgilim vardır pek muteber;
İsmini söyleyemem
Edebiyat tarihçisi bulsun.
Ehemmiyetsiz şeylerle de uğraşırım,
Meşgul olmadığım ehemmiyetsiz
Yalnızca üdeba içindedır.
Ne bileyim,
Tahminen daha bin bir huyum vardır.
Amma ne gerek var hepsini sıralamaya?
Onlar da bunlara misal.
İSTANBUL DOĞUMLU ŞAİR
Orhan Veli Kanık, 13 Nisan 1914’te İstanbul Beykoz’da doğdu. Cumhurbaşkanlığı Armoni Orkestrası şeflerinden klarnetçi Veli Kanık’ın büyük oğlu, Adnan Veli’nin ise ağabeyidir.
Çocukluk yılları Cihangir, Beykoz, Beşiktaş üzere semtlerde geçmiştir. 1925 yılına kadar yani dördüncü sınıfa kadar Galatasaray Lisesi’nde yatılı olarak eğitim görmüş, 5. sınıfı ise Ankara Gazi İlkokulu’nda okudu.
MEMURLUK HAYATI
İlkokuldan daha sonra eğitimine Ankara Erkek Lisesi’nde devam eder. Lise hayatının bitimiyle Ankara’dan ayrılan Orhan Veli, İstanbul’da Edebiyat Fakültesi İdeoloji Kısmı’na girdi.
Üniversite öğrenciliğinin yanında, bir yandan da Galatasaray Lisesi’nde öğretmen yardımcılığı yapmaktadır. Üç yıl ideoloji eğitimi aldıktan daha sonra, Ankara’ya döner ve 1936’da PTT Genel Müdürlüğü’ndeki memurluk vazifesine başlar.
pek duygusal, bir o kadar da mizahi bir kişiliğe sahip olan Orhan Veli’nin İlkokul öğretmeni Sedat Beyefendi, onun edebiyata olan ilgisini fark etmiş ve ona yol gösteren kişi olmuştur. O senelerda bir kıssası “Çocuk Dünyası” isimli mecmuada basılır.
ÜNLÜ İSİMLERLE TANIŞTI
Orhan Veli, ortaokul senelerında Oktay Rıfat ve Melih Cevdet ile tanışır. Çocukluk yılarında başlayan bu arkadaşlık, sanat üzerine yapılan ortak çalışmalarla daha da pekişecek ve ebedi bir dostluğa dönüşecektir. “Garip” ya da “Garipçiler Akımı” olarak isimlendirilen sanat akımı ondan sonrasındaları bu üç arkadaşın ortak yapıtı olarak meydana gelecektir.
ORHAN VELİ’NİN İSTANBUL’U
İstanbul’u şiirlerinin en temel yeri olarak işleyen biroldukca şair var ise da, “İstanbul şairleri” denilince, çoğunluğun aklına gelen birinci isim O’dur. Onun şiirinde İstanbul, çesitli yerleri ve çesitli görünüşleri ile yaşanılan, paylaşılan ve özlenilen bir yerdir.
İstanbul’da, Boğaziçi’nde,
Bir yoksul Orhan Veli’yim
Veli’nin oğluyum
Tarifsiz ıstıraplar ortasında.
…
Başıma da konuyor, konuyor aman martı kuşları
Gözlerimden boşanır hicran yaşları;
Edalı’m,
Senin yüzünden bu halim
İstanbul Türküsü isimli siirde, bir kıyıda melül mahzun oturmuş Orhan Veli görünür. İstanbul’da tıpkı Sait Faik üzere halkı müşahedeler. İnsanların ezası ekmek sıkıntısından, mahzunluğu ise aşk sıkıntısından doğar.
“VELİ’NİN OĞLU”
Meskene tuz, ekmek götürmeyi unutan avare âşık, kırılmıştır. Bu kırıklık, yalnızlık ve kimsesizlik hislerini harekete geçirir. “Veli’nin oğlu” “Fakir Orhan Veli” üzere sözlerle, kolaylığını, yoksulluğunu; ‘edalı’ yar ile duyarlığını ortaya koyan kişinin tarifsiz sıkıntısı anlaşılır hale gelir.
Halkın, yaşadığı bütün yerlerde hayatın ritmini duyar, yerleri daima zevk veren boyutuyla anlatır. Koca kente adeta bütün vücudu ve dilekleriyle bağlı olan insan figürleri şiirlerinde vardır.
“Garibim
Ne bir hoş var avutacak gönlümü
Bu kentte,
Ne de bir tanıdık çehre;
Bir tren sesi duymaya goreyim,
İki gözüm iki çeşme”
Diyen Orhan Veli, şiirlerinde gariplik hissine sık sık göndermelerde bulunur. Bu göndermelerin art planında, çağdaş kentin oluşturduğu bir yurtsuzluk duygusu da bulunur.
Bugün Boğaz’a karşı oturup bir şiir mırıldanayım diyen kişinin ağzından birinci şu kelamlar dökülür.
“İstanbul’u dinliyorum gözlerim kapalı”
İstanbul şairlere ilham deposudur lakin görüyoruz ki İstanbul halkının genlerine en çok nüfuz etmiş, İstanbul ile özdeşleşmiş şair Orhan Veli’dir.
Ergül Tosun
Kitap sayfası için irtibat:
[email protected]