Bölücülük siyasetlerine karşı durmak gerekiyor

JoKeR

Active member
Türk dünyasındaki ayrılıkların kökeni ne kadar geriye gidiyor?

İstanbul’un fethinden iki yıl daha sonra, 1455’te Ortaasya tarihinde büyük bir kırılma yaşandı. Göçebe uzunlukların bir kısmı yerleşik hayata geçti ve bunlar Özbek oldular. Başka küme ise bozkır hayatını devam ettirdi. Onlar da Kazak olarak hayatlarını sürdürdüler. Bilhassa 1932’ye kadar Stalin Kazakları yerleşik hayata zorla geçirene kadar onlar tüm taraflarıyla bozkır hayatını sürdürüyordu. Özbekler ise kentli bir kültür meydana getirdiler.

16. yüzyılın ikinci yarısından daha sonra durum değişiyor sanırım…

Bu coğrafya 1552’den itibaren Rusların kuvvetlenmesiyle 400 yıllık bir süre içerisinde işgal edilmeye başlandı. 1880’lere geldiğimizde Türkistan dediğimiz coğrafya yüklü olarak Ruslar ve Çinliler tarafınca işgal edilmiş oldu. bu vakitte Rus istilasının öncesinde ve daha sonrasında İslamiyete giren uzunluklar bir mukadderatı yaşandı. Bir ortaya gelip devlet kurduklarını bakılırsamiyoruz Özbeklerin, Kırgızların, Kazakların, Türkmenlerin. Bu bölünmüşlük aslında bir manada Rusların da işini kolaylaştırdı. Natürel Batı’daki gelişmelere paralel olarak İpekyolu’nun ortadan kalkması sonucunda Türkistan coğrafyası kendi içine kapandı, gerileme başladı. Aydınlanma, bilim adamları, sanat alanında da bunu açıkça görüyoruz. Bu savaşlarda da mağlubiyet manasına geliyordu doğal. bu biçimdece Türkistan coğrafyası işgal edilmiş oldu. Olağan Ruslar Türkleri Hıristiyanlaştırmaya çalıştı. Kazaklar, Başkırtlar direndiler örneğin buna. Kazak gençleri buna fazlaca direndi.

Prof. Dr. Ahmet Taşağıl


TÜRKLERİ BÖLMENİN YOLLARI

Sovyetlerin hakimiyetinden daha sonra neler oldu?


Sovyetler 1924’te bölgeye hakim oldu, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri ortaya çıktı. İkinci Dünya Savaşı yılları epeyce ağır geçti Türk dünyası için. Sonunda bölgelerde Sovyet sistemine uygun aydınlar yetiştirilmeye başlandı. Tarihleri unutturulmaya çalışıldı, her birinin farklı bir millet olduğu söylendi. Büyük Sovyet dumalarında tarih anlayışları belirlendi. Stalin bilhassa Türk kökenli halklar içinde antropolojik çalışmalar yaptırarak Türkleri bölmenin yollarını aradı. Başarılı da oldu. Kazakların bir şanssızlığı da şudur: Kazaklar, bakir topraklar projesiyle Kuruşçev tarafınca örnek komünist toplum yapılmak istenmiş ve Sovyetlerin her tarafınca beşerler buraya göç ettirilerek bir toplum inşa ettirilmişti. Bu da Kazaklar için epeyce ağır oldu.

MUVAFFAKİYETTEN MUVAFFAKİYETE KOŞACAĞINA İNANIYORUM

Türk Devletleri Teşkilatı kuruldu biliyorsunuz. Bundan daha sonra nasıl bir seyir takip eder bağlantılar?


1991’de bağımsız Türk devletlerini birinci tanıyan ülkenin Türkiye olduğunu hatırlatmalıyım. Biliyorsunuz, Türk dünyasında Türk devletleri tepesi birkaç kere oldu. Lakin bu tepeler başarılı olamadı. Şimdiyse Türk Devletleri Teşkilatı kuruldu. Bu atılımın, bu devletlerin 30 yıl evvel bağımsızlaştığını düşünürsek, epey geç kalınmış olduğunu söyleyebiliriz. Lakin her şeye karşın çok hoş bir gelişme. Zira Kazak kültürü eski Türk külçeşidini en hoş biçimde yaşatır. Özbekistan pek fazlaca İslam alimini yetiştiren mükemmel bir ülke. Kırgızlar, milattan evvel 202 yılından günümüze yaşayan en eski Türk uzunluğu. Bir iki saat ortasında bir Kazakla, Türkmenle, Özbekle, Kırgızla rahatça anlaşırsınız. Bundan dolayı bölücülük üzerine olan kültür siyasetlerine karşı durmak lazım. Türk Devletleri Teşkilatı’nın bir bakılırsavinin de bu olması lazım. Bu teşkilata gerekli vakit tanınırsa muvaffakiyetten muvaffakiyete koşacağına inanıyorum.

Kazakistan’daki son olayları nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bu teşkilatın oluşmasını en çok gündeme getiren de Kazakistan’dır. Kazakistan, Türk dünyası devletleri ortasında en gelişen ülkedir. 2019’dan itibaren de bir sürü demokratik güzelleşmeler oldu. Son devirdeki olayların yaşanması üzücüdür. Fakat ben çok karamsar değilim. Bundan daha sonra Türkiye ve teşkilat üyelerinin takviyesinin değerli olduğunu düşünüyorum.
 
Üst