AirdropAvcisi
New member
Kırgız edebiyatının yanı sıra Rus ve Türk edebiyatında da önde gelen isimlerden biri olan Aytmatov, devlet adamı Törekul Aytmatov ile Tatar asıllı tiyatro sanatkarı ve öğretmen Nagima Aytmatov’un çocuğu olarak 12 Aralık 1928’de dünyaya geldi.
Kırgızistan’ın Talas bölgesinin Şeker köyünde doğan usta müellif, okul hayatına 1935’te Rusçayı da öğrendiği Moskova’daki bir Sovyet okulunda başladı.
Aytmatov, babasının 1937’de tutuklanması ve bir yıl daha sonra kurşuna dizilmesiyle, bilge bir bayan olan babaannesi Ayıkman Hanım tarafınca Manas Destanı’ndan kıssalar anlatılarak büyütüldü.
Eğitimine, 1938’de taşındıkları Kirovskoye’deki Rus yatılı bölge okulunda devam eden muharrir, ailesinin geçim zahmeti niçiniyle küçük yaşta çalışmaya başladı.
14 YAŞINDA RUSÇA ÖĞRETMENLİĞİ YAPTI
Cengiz Aytmatov, çabucak hemen 14 yaşındayken vergi tahsildarlığı, tarım makinelerinin sayımı, Rusça öğretmenliği üzere işlerde çalıştı.
İkinci Dünya Savaşı’ndan daha sonra 1946’da ailesiyle Cambul’a taşınan ve burada Veteriner Teknik Okuluna giren Aytmatov, bu okuldan birincilikle, 1948’de girdiği Frunze Tarım Enstitüsünden 1953’te onur derecesiyle mezun oldu.
Usta edebiyatçı, müelliflik mesleğine Moskova’da başlarken, 1952’de kaleme aldığı “Gazeteci Cyuda” isimli hikayede, savaş daha sonrası açlık ve sefalet çeken Japon çocuklarının hayatlarını ele aldı.
Enstitü senelerında kent gazetelerinde muhabir olarak bakılırsav yapmaya ve köşe yazıları yazmaya başlayan Aytmatov, 1953-1956’da Kırgızistan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü’nde de kıdemli hayvancılık uzmanı olarak çalıştı.
Kırgızistan’ın folklorik öykülerini çağdaş edebiyatla harmanlayan usta muharrir, yapıtlarıyla 1957’de Sovyet Muharrirler Birliği’ne kabul edildi.
Aytmatov, 1956-1958’de Moskova’daki Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsünde eğitimine devam etti ve bilhassa 1958’de kaleme aldığı “Cemile” isimli yapıtının Fransız şair Louis Aragon tarafınca Fransızcaya çevrilmesiyle daha fazlaca tanınmaya başladı.
ALMANYA’DA VEFAT ETTİ
Çalışmalarıyla 1963’te Lenin Ödülü’ne layık görülen Aytmatov, edebi çalışmalarına ek olarak, Sovyetler Birliği Parlamentosunda milletvekili olarak nazaranv yaptı.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin eski Devlet Lideri ve son önderi Mihail Gorbaçov’un danışmanlığını yapan beş bireyden biri olan Aytmatov, 1996’da Kırgızistan Cumhurbaşkanı Askar Akayev tarafınca “kültür elçisi” sıfatıyla Kırgızistan’ın UNESCO temsilciliğine tayin edildi.
Aytmatov, Kırgızistan’ın bağımsızlığına kavuşmasından daha sonra edebi çalışmalarını sürdürmesinin yanı sıra ülkesini Lüksemburg, Belçika ve Hollanda’da büyükelçi olarak temsil etti.
Yapıtları 176 lisana çeviri edilen ünlü edebiyatçı, 1985’te Hindistan Javaharlal Nehru Mükafatı, 1988’de Japonya Doğu İdeolojisi Enstitüsü Akademi Mükafatı, 1994’te Avusturya Avrupa Edebiyatı Devlet Mükafatı, 1998’de Friedrich Rueckert Mükafatı ile 2004’te Alexender Men ve Leo Kopelev Ödülü’nün de ortalarında bulunduğu epeyce sayıda ödül aldı.
Doğduğu topraklardan hiç bir vakit vazgeçmeyen, bozkırları ve hayat biçimlerini uzun uzun anlatan müellif, yapıtlarında savaş devrine, aşk acılarına, kahramanlık öykülerine, gelenek ve goreneklere, ninnilere, türkülere, masallara ve efsanelere yer verdi.
Müellif, 2008’de Rus televizyon kanalının belgesel çekimleri için gittiği Tataristan’ın başşehri Kazan’da ani böbrek rahatsızlığı geçirirken, tedavi için gdolayıldüğü Almanya’da 10 Haziran 2008’de 79 yaşındayken hayatını kaybetti.
SELVİ BOYLUM AL YAZMALIM
Aytmatov, 1970’te kaleme aldığı “Selvi Boylum Al Yazmalım” isimli romanıyla Türkiye’de tanındı. Kitaptan uyarlanan ve başrollerinde Kadir İnanır ile Türkan Şoray’ın rol aldığı 1977 üretimi tıpkı isimli sinema, Türk sinemasının klasikleri içinde yer aldı.
Türkiye’de yapıtları en çok okunan yabancı edebiyatçılardan biri olan Aytmatov, birinci defa 1975’te Turan Ülkesi Edebiyatına Hizmet Ödülü’nü almak üzere Türkiye’ye geldi.
Cengiz Aytmatov, 1992’de İstanbul Sinema Günleri’ne katılmak ve 2007’de ise Türk Dünyası Mükafatı ile fahri doktora unvanını almak üzere iki defa daha İstanbul’u ziyaret etti.
Aytmatov ismine 1998’de Ankara’da milletlerarası bir bilgi şöleni düzenlendi, 2013’te ise Eskişehir Türk Dünyası Kültür Başşehri aktiflikleri çerçevesinde Cengiz Aytmatov Bilgi Meskeni açıldı.
TÜRK DÜNYASININ ORTAK BEDELİ
hayatı boyunca epey sayıda yapıta imza atan Kırgızların gurur kaynağı Aytmatov, Türk dünyasına ve dünya edebiyatına Kırgız halkının kazandırdığı en büyük armağanı oldu.
Doğumunun 90’ıncı yılı niçiniyle 2018 yılı, Milletlerarası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) tarafınca Türk dünyasında Aytmatov için “Anma Yılı” olarak ilan edildi ve bu kapsamda, başta Kırgızistan olmak üzere Türk dünyasında fazlaca sayıda aktiflik düzenlendi.
Anadolu Mektebi Yürütme Konseyi Lideri Prof. Dr. Sami kuvvetli’nün başkanlığında Türkiye’de 600’ü aşkın lise ve üniversite öğrencisi, Aytmatov’un doğumunun 90’ıncı yılına ithafen Aytmatov’un tüm yapıtlarını okudu.
DÜNYA LÜTERATÜRÜNE “MANKURT” KAVRAMINI KAZANDIRDI
Aytmatov, “mankurt” kavramını 1980’de kaleme aldığı “Gün Olur Asra Bedel” romanında tarihine küsen, geçmişini unutan, ailesine, mensup olduğu milletine, öz kıymetlerine yabancılaşan ve gayesi olmayan insanların mensup oldukları milletleri uyarmak için kullandı.
Toplumuna yabancılaşma olarak da kullanılan “mankurt” kavramı, Aytmatov’un kendisi kadar dünya tarafınca tutulup benimsendi.
YAPITLARI
Cengiz Aytmatov, “Dişi Kurdun Rüyaları” ve “Elveda Gülsarı” romanlarında insanların yanı sıra hayvanların da psikolojisini anlatmış, romanlarında insani özellikler atfettiği kurt ve at üzere hayvanlara yer vererek bu mevzuda başarılı olmuş dünyadaki sayılı müelliflerden biri olarak tanınıyor.
Son romanı “Dağlar Devrildiğinde-Ebedi Nişanlı”yı vefatından bir yıl evvel okuyucuyla buluşturan Aytmatov’un “Zorlu Geçit”, “Cemile”, “İlk Öğretmenim”, “Elveda Gülsarı”, “Toprak Ana”, “Dağlar ve Steplerden Masallar”, “Kızıl Elma”, “Selvi Boylum Al Yazmalım”, “Fuji-Yama”, “Beyaz Gemi”, “Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek”, “Gün Olur Asra Bedel”, “Dişi Kurdun Rüyaları”, “Cengiz Han’a Küsen Bulut” ve “Kassandra Damgası” isimli kitapları yayımlandı.
Kırgızistan’ın Talas bölgesinin Şeker köyünde doğan usta müellif, okul hayatına 1935’te Rusçayı da öğrendiği Moskova’daki bir Sovyet okulunda başladı.
Aytmatov, babasının 1937’de tutuklanması ve bir yıl daha sonra kurşuna dizilmesiyle, bilge bir bayan olan babaannesi Ayıkman Hanım tarafınca Manas Destanı’ndan kıssalar anlatılarak büyütüldü.
Eğitimine, 1938’de taşındıkları Kirovskoye’deki Rus yatılı bölge okulunda devam eden muharrir, ailesinin geçim zahmeti niçiniyle küçük yaşta çalışmaya başladı.
14 YAŞINDA RUSÇA ÖĞRETMENLİĞİ YAPTI
Cengiz Aytmatov, çabucak hemen 14 yaşındayken vergi tahsildarlığı, tarım makinelerinin sayımı, Rusça öğretmenliği üzere işlerde çalıştı.
İkinci Dünya Savaşı’ndan daha sonra 1946’da ailesiyle Cambul’a taşınan ve burada Veteriner Teknik Okuluna giren Aytmatov, bu okuldan birincilikle, 1948’de girdiği Frunze Tarım Enstitüsünden 1953’te onur derecesiyle mezun oldu.
Usta edebiyatçı, müelliflik mesleğine Moskova’da başlarken, 1952’de kaleme aldığı “Gazeteci Cyuda” isimli hikayede, savaş daha sonrası açlık ve sefalet çeken Japon çocuklarının hayatlarını ele aldı.
Enstitü senelerında kent gazetelerinde muhabir olarak bakılırsav yapmaya ve köşe yazıları yazmaya başlayan Aytmatov, 1953-1956’da Kırgızistan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü’nde de kıdemli hayvancılık uzmanı olarak çalıştı.
Kırgızistan’ın folklorik öykülerini çağdaş edebiyatla harmanlayan usta muharrir, yapıtlarıyla 1957’de Sovyet Muharrirler Birliği’ne kabul edildi.
Aytmatov, 1956-1958’de Moskova’daki Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsünde eğitimine devam etti ve bilhassa 1958’de kaleme aldığı “Cemile” isimli yapıtının Fransız şair Louis Aragon tarafınca Fransızcaya çevrilmesiyle daha fazlaca tanınmaya başladı.
ALMANYA’DA VEFAT ETTİ
Çalışmalarıyla 1963’te Lenin Ödülü’ne layık görülen Aytmatov, edebi çalışmalarına ek olarak, Sovyetler Birliği Parlamentosunda milletvekili olarak nazaranv yaptı.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin eski Devlet Lideri ve son önderi Mihail Gorbaçov’un danışmanlığını yapan beş bireyden biri olan Aytmatov, 1996’da Kırgızistan Cumhurbaşkanı Askar Akayev tarafınca “kültür elçisi” sıfatıyla Kırgızistan’ın UNESCO temsilciliğine tayin edildi.
Aytmatov, Kırgızistan’ın bağımsızlığına kavuşmasından daha sonra edebi çalışmalarını sürdürmesinin yanı sıra ülkesini Lüksemburg, Belçika ve Hollanda’da büyükelçi olarak temsil etti.
Yapıtları 176 lisana çeviri edilen ünlü edebiyatçı, 1985’te Hindistan Javaharlal Nehru Mükafatı, 1988’de Japonya Doğu İdeolojisi Enstitüsü Akademi Mükafatı, 1994’te Avusturya Avrupa Edebiyatı Devlet Mükafatı, 1998’de Friedrich Rueckert Mükafatı ile 2004’te Alexender Men ve Leo Kopelev Ödülü’nün de ortalarında bulunduğu epeyce sayıda ödül aldı.
Doğduğu topraklardan hiç bir vakit vazgeçmeyen, bozkırları ve hayat biçimlerini uzun uzun anlatan müellif, yapıtlarında savaş devrine, aşk acılarına, kahramanlık öykülerine, gelenek ve goreneklere, ninnilere, türkülere, masallara ve efsanelere yer verdi.
Müellif, 2008’de Rus televizyon kanalının belgesel çekimleri için gittiği Tataristan’ın başşehri Kazan’da ani böbrek rahatsızlığı geçirirken, tedavi için gdolayıldüğü Almanya’da 10 Haziran 2008’de 79 yaşındayken hayatını kaybetti.
SELVİ BOYLUM AL YAZMALIM
Aytmatov, 1970’te kaleme aldığı “Selvi Boylum Al Yazmalım” isimli romanıyla Türkiye’de tanındı. Kitaptan uyarlanan ve başrollerinde Kadir İnanır ile Türkan Şoray’ın rol aldığı 1977 üretimi tıpkı isimli sinema, Türk sinemasının klasikleri içinde yer aldı.
Türkiye’de yapıtları en çok okunan yabancı edebiyatçılardan biri olan Aytmatov, birinci defa 1975’te Turan Ülkesi Edebiyatına Hizmet Ödülü’nü almak üzere Türkiye’ye geldi.
Cengiz Aytmatov, 1992’de İstanbul Sinema Günleri’ne katılmak ve 2007’de ise Türk Dünyası Mükafatı ile fahri doktora unvanını almak üzere iki defa daha İstanbul’u ziyaret etti.
Aytmatov ismine 1998’de Ankara’da milletlerarası bir bilgi şöleni düzenlendi, 2013’te ise Eskişehir Türk Dünyası Kültür Başşehri aktiflikleri çerçevesinde Cengiz Aytmatov Bilgi Meskeni açıldı.
TÜRK DÜNYASININ ORTAK BEDELİ
hayatı boyunca epey sayıda yapıta imza atan Kırgızların gurur kaynağı Aytmatov, Türk dünyasına ve dünya edebiyatına Kırgız halkının kazandırdığı en büyük armağanı oldu.
Doğumunun 90’ıncı yılı niçiniyle 2018 yılı, Milletlerarası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) tarafınca Türk dünyasında Aytmatov için “Anma Yılı” olarak ilan edildi ve bu kapsamda, başta Kırgızistan olmak üzere Türk dünyasında fazlaca sayıda aktiflik düzenlendi.
Anadolu Mektebi Yürütme Konseyi Lideri Prof. Dr. Sami kuvvetli’nün başkanlığında Türkiye’de 600’ü aşkın lise ve üniversite öğrencisi, Aytmatov’un doğumunun 90’ıncı yılına ithafen Aytmatov’un tüm yapıtlarını okudu.
DÜNYA LÜTERATÜRÜNE “MANKURT” KAVRAMINI KAZANDIRDI
Aytmatov, “mankurt” kavramını 1980’de kaleme aldığı “Gün Olur Asra Bedel” romanında tarihine küsen, geçmişini unutan, ailesine, mensup olduğu milletine, öz kıymetlerine yabancılaşan ve gayesi olmayan insanların mensup oldukları milletleri uyarmak için kullandı.
Toplumuna yabancılaşma olarak da kullanılan “mankurt” kavramı, Aytmatov’un kendisi kadar dünya tarafınca tutulup benimsendi.
YAPITLARI
Cengiz Aytmatov, “Dişi Kurdun Rüyaları” ve “Elveda Gülsarı” romanlarında insanların yanı sıra hayvanların da psikolojisini anlatmış, romanlarında insani özellikler atfettiği kurt ve at üzere hayvanlara yer vererek bu mevzuda başarılı olmuş dünyadaki sayılı müelliflerden biri olarak tanınıyor.
Son romanı “Dağlar Devrildiğinde-Ebedi Nişanlı”yı vefatından bir yıl evvel okuyucuyla buluşturan Aytmatov’un “Zorlu Geçit”, “Cemile”, “İlk Öğretmenim”, “Elveda Gülsarı”, “Toprak Ana”, “Dağlar ve Steplerden Masallar”, “Kızıl Elma”, “Selvi Boylum Al Yazmalım”, “Fuji-Yama”, “Beyaz Gemi”, “Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek”, “Gün Olur Asra Bedel”, “Dişi Kurdun Rüyaları”, “Cengiz Han’a Küsen Bulut” ve “Kassandra Damgası” isimli kitapları yayımlandı.