JoKeR
Active member
ZEYNEP TUBA KESİTLİ
Çocuk yazınını “çocuk ruhlarına sözlerden tohumlar ekilen bir saray olarak” tanımlıyorsunuz. Çocuklar için yazmak sizce bir mesuliyet mi?
Çocuklar için üretmek, hangi alanda olursa olsun mesuliyet gerektiriyor. Besin da kıyafet de oyuncak da üretseniz sağlıklı ve toksik olmayanı sunma ahlakına sahip olmalısınız. Çocuklukta işittiğimiz cümleler karakterimizi, hayata bakışımızı, ahlakımızı, yönelimlerimizi şekillendiriyor. Kitaplarda karşılaşılan sözlerin etkisi, anne babamızın, öğretmenimizin, yakın etrafımızın sözlerinden kıymetsiz değil. Kitap çocukla birebir muhatap oluyor. Müellif, cümlelerini kimsenin olmadığı bir ortamda onun kulağına fısıldıyor. Yetişkin okuyucu kendisine sunulan içeriği kıymetlendirme iradesine sahip. Çocuk ise okuduğu şeyi seviyor veya sevmiyor. Seviyorsa kitapta yazılanları yanlışsız kabul ediyor. ötürüsıyla kıyamet gününde “Oku kitabını!” hitabında çocuklar için yazan bizlerin önüne, amel defterimiz haricinde yazdığımız kadar daha kitap konacak. O sıkıntı günde okurken, gereğince hoş olmamış diyeceğimiz işleri nasıl bir cüretle yazdığımızı ben de bilmiyorum. Bu hoşluk sırf kitabın konusundan ibaret de olmamalı. Biz, tabir hoşluğu ile övündüğümüz bir kerim kitabın ümmetiyiz. Edebi zevk vermeyen, lisanı gerçek kullanmayan işleri çocukların önüne koyamayız. Tabi bunun için evvel zevk sahibi ebeveynler ve öğretmenler olmalıyız. Çünkü çocuğu kitapla birinci tanıştıran bizleriz.
Çocukluğunuzda oldukçaça masal, öykü dinlediğinizi biliyoruz. Çocuklara masal anlatan büyüklerin neredeyse kalmadığını düşünecek olursak sizce şimdiki çocuklar bunun eksikliğini hissedecek mi veya bu açığı kitaplar kapatabilir mi?
Anlatmak, aslında işitme adabını da öğreten bir pratik hem de. Bugün en büyük problemlerimizden biri irtibat problemleri. Dinlemekle ilgili kaygımız büyük. Hazreti Mevlânâ boşuna Mesnevî’sine “Dinle!” diye başlamıyor. Bu hayli büyük bir sıkıntı. Büyüklerin anlatmayı bıraktığı yerde, hiç tanımadığınız bir muhatap kitabı ile toplumsal medya hesabı ile çocuğun dünyasına girip ona istediği kıssayı anlatabiliyor. Çocuk oradaki anlatımı neyle kıyaslayıp kabul veyahut reddedecek? Büyükler anlatmayı bırakmasın. Çocuklarını ne anlattığını bilmediği masal anlatıcılarını dinlemeye de terk etmesin ayrıyeten. Bu mevzu üzerinde ciddiyetle durulması gereken bir sorun. Kitaplar olmasa da olur. Büyükler şayet olmazsa, büyüklerle irtibat gerçek kurulmazsa, olmaz.
Çocuk edebiyatı alanında basılan kitap sayısında önemli bir artış olduğunu söyleyebiliriz. Sizce bu nitelikli bir gelişim mi?
Niteliğin azlık ve oldukcalukla ilgili olduğunu düşünmüyorum. Bir kitabın yeterli olmasını sağlayan şey birden fazla sefer âlâ bir muharriri olmasından çok âlâ bir yayınevinden çıkması. Çünkü orada kitap bir iki kişinin elinden değil, tastamam bir grubun bakışından, eleklerden elenerek çıkıyor. Ticari emelle hareket eden birtakım yayıncılar ise bastıkları işi kaç şahsa satacaklarını önceliyorlar ve kriterleri, muharririn toplumsal medyada kaç takipçiye ulaştığı oluyor. Nitelikli gelişimi, çocuğa kitap alan yetişkinin şuurlu seçimler yaparak tanınan yaklaşımlardan uzak durması, kaliteli üretimi desteklemesi sağlayacaktır.
Sizin severek okuduğunuz çocuk kitapları neler?
Bu soru benim en korktuğum soru açıkçası. Çünkü kitap sevmek birine âşık olmak, restoranda bamyayı veyahut kuru fasulyeyi sipariş etmek kadar kişisel bir problem diye düşünüyorum. Bu sebepten şunlar şunlar dediğimde, unutup ismini söylemediklerime haksızlık etmiş üzere hissediyorum kendimi. Lakin vilayetle bir karşılık vermem gerekiyorsa, ortasındaki kahramanlardan biri olmak üzere eşsiz bir armağan aldığım, Meryem Uçar’ın Özgürlük ve Adalet Savaşçısı Aliya kitabını zikredebilirim. Yakın vakitte hayatış, örnekliği hoş, gerçek bir kahramanın kıssası.
Çocuk yazınını “çocuk ruhlarına sözlerden tohumlar ekilen bir saray olarak” tanımlıyorsunuz. Çocuklar için yazmak sizce bir mesuliyet mi?
Çocuklar için üretmek, hangi alanda olursa olsun mesuliyet gerektiriyor. Besin da kıyafet de oyuncak da üretseniz sağlıklı ve toksik olmayanı sunma ahlakına sahip olmalısınız. Çocuklukta işittiğimiz cümleler karakterimizi, hayata bakışımızı, ahlakımızı, yönelimlerimizi şekillendiriyor. Kitaplarda karşılaşılan sözlerin etkisi, anne babamızın, öğretmenimizin, yakın etrafımızın sözlerinden kıymetsiz değil. Kitap çocukla birebir muhatap oluyor. Müellif, cümlelerini kimsenin olmadığı bir ortamda onun kulağına fısıldıyor. Yetişkin okuyucu kendisine sunulan içeriği kıymetlendirme iradesine sahip. Çocuk ise okuduğu şeyi seviyor veya sevmiyor. Seviyorsa kitapta yazılanları yanlışsız kabul ediyor. ötürüsıyla kıyamet gününde “Oku kitabını!” hitabında çocuklar için yazan bizlerin önüne, amel defterimiz haricinde yazdığımız kadar daha kitap konacak. O sıkıntı günde okurken, gereğince hoş olmamış diyeceğimiz işleri nasıl bir cüretle yazdığımızı ben de bilmiyorum. Bu hoşluk sırf kitabın konusundan ibaret de olmamalı. Biz, tabir hoşluğu ile övündüğümüz bir kerim kitabın ümmetiyiz. Edebi zevk vermeyen, lisanı gerçek kullanmayan işleri çocukların önüne koyamayız. Tabi bunun için evvel zevk sahibi ebeveynler ve öğretmenler olmalıyız. Çünkü çocuğu kitapla birinci tanıştıran bizleriz.
Çocukluğunuzda oldukçaça masal, öykü dinlediğinizi biliyoruz. Çocuklara masal anlatan büyüklerin neredeyse kalmadığını düşünecek olursak sizce şimdiki çocuklar bunun eksikliğini hissedecek mi veya bu açığı kitaplar kapatabilir mi?
Anlatmak, aslında işitme adabını da öğreten bir pratik hem de. Bugün en büyük problemlerimizden biri irtibat problemleri. Dinlemekle ilgili kaygımız büyük. Hazreti Mevlânâ boşuna Mesnevî’sine “Dinle!” diye başlamıyor. Bu hayli büyük bir sıkıntı. Büyüklerin anlatmayı bıraktığı yerde, hiç tanımadığınız bir muhatap kitabı ile toplumsal medya hesabı ile çocuğun dünyasına girip ona istediği kıssayı anlatabiliyor. Çocuk oradaki anlatımı neyle kıyaslayıp kabul veyahut reddedecek? Büyükler anlatmayı bırakmasın. Çocuklarını ne anlattığını bilmediği masal anlatıcılarını dinlemeye de terk etmesin ayrıyeten. Bu mevzu üzerinde ciddiyetle durulması gereken bir sorun. Kitaplar olmasa da olur. Büyükler şayet olmazsa, büyüklerle irtibat gerçek kurulmazsa, olmaz.
Çocuk edebiyatı alanında basılan kitap sayısında önemli bir artış olduğunu söyleyebiliriz. Sizce bu nitelikli bir gelişim mi?
Niteliğin azlık ve oldukcalukla ilgili olduğunu düşünmüyorum. Bir kitabın yeterli olmasını sağlayan şey birden fazla sefer âlâ bir muharriri olmasından çok âlâ bir yayınevinden çıkması. Çünkü orada kitap bir iki kişinin elinden değil, tastamam bir grubun bakışından, eleklerden elenerek çıkıyor. Ticari emelle hareket eden birtakım yayıncılar ise bastıkları işi kaç şahsa satacaklarını önceliyorlar ve kriterleri, muharririn toplumsal medyada kaç takipçiye ulaştığı oluyor. Nitelikli gelişimi, çocuğa kitap alan yetişkinin şuurlu seçimler yaparak tanınan yaklaşımlardan uzak durması, kaliteli üretimi desteklemesi sağlayacaktır.
Sizin severek okuduğunuz çocuk kitapları neler?
Bu soru benim en korktuğum soru açıkçası. Çünkü kitap sevmek birine âşık olmak, restoranda bamyayı veyahut kuru fasulyeyi sipariş etmek kadar kişisel bir problem diye düşünüyorum. Bu sebepten şunlar şunlar dediğimde, unutup ismini söylemediklerime haksızlık etmiş üzere hissediyorum kendimi. Lakin vilayetle bir karşılık vermem gerekiyorsa, ortasındaki kahramanlardan biri olmak üzere eşsiz bir armağan aldığım, Meryem Uçar’ın Özgürlük ve Adalet Savaşçısı Aliya kitabını zikredebilirim. Yakın vakitte hayatış, örnekliği hoş, gerçek bir kahramanın kıssası.