JoKeR
Active member
Karnı Tok, Ruhu Aç Çocuklar” kitabında uzman klinik psikolog Fazilet Seyitoğlu, unsurla karınları doyurulmuş çocukların ruhlarının ne biçimde iyileştirilebileceğinin tesirli ve kuvvetli yollarını ortaya koyuyor. Bu kitapla bir arada; anne-babalık nazaranvlerinize, çocuğunuzun ruhsal gelişmenine dair soru ve problemlerinize hayattan ve klinik olaylardan örneklerle karşılıklar bulabilecek, gerçek terapi hikayelerinin yer aldığı bu kitapla hem ebeveyn olarak kendinizi birebir vakitte çocuğunuzu daha yakından tanıyacak, kendinizin ve çocuğunuzun ruh sıhhati faydasına büyük bir adım atmış olacaksınız. Yeni Şafak Pazar olarak Seyitoğlu ile helikopter ebeveynliği, teknolojik aletlerin çocuklar üstündeki tesirini, ebeveynlerin çocuklar üzerinde nasıl rol model olması gerektiğini ve dijital tüketimi çocuklara anlatmanın yollarını konuştuk.
– Öncelikle kitabınızın ismi “Karnı Tok, Ruhu Aç Çocuklar” Burada ruhu aç çocuklardan kastınız nedir? Bir çocuğun ruhunu nasıl doyurabiliriz?
Günümüzde bir şeyler aksi gidiyor. Çocuklar karnı tok, maddesel olarak doymuş, ruhsal olarak açlar. Bilhassa son senelerda yapılan aktüel araştırmalar ve müşahedeler gösteriyor ki çocuklarımız mutsuz, doyumsuz ve narsist olarak yetişiyor. Bu ebeveynlerin çocuk yetiştirme tavırları ile epeyce alakalı durum. Kendi klinik gözlemlerimden de yola çıkarak şunu söyleyebilirim ki artık ebeveynler çocuklarını ‘mutlu’ olmalarına nazaran değil, ‘başarılarına’ bakılırsa değerlendiriyorlar. ötürüsıyla çocukları başarısız olduğunda kendilerini de başarısız görüyorlar. Anne babalar güya çocuklarının güzel insan, güzel çocuk, ahlaklı olmalarına kıymet vermiyor. Onların başarılı olmaları, en güzel üniversitelere girmeleri, daima birinci, güçlü, önder, hoş, uygun gibir dahan ve kuvvetli olmaları derdindeler. Pekala, bu çocuklara ahlaki kıymetlerimizi verebiliyor muyuz? İlla ki dışarıdan birilerine göstermek zorunda değilsiniz aslında. Bunu ebeveynler olarak, çocuklarımızla bir arada deneyimleyerek kolaylıkla hissedebiliriz. Çocuğunuzun odasının kapısını çalarak içeri girmeden ondan müsaade istemeniz ne kadar niyetli olduğunuzu gösterir. Hudutlu olduğunuzda bile çok cümleler kullanmamaya dikkat etmeniz ne kadar hassas olduğunuzu gösterir. birlikte yolda yürürken yerde gördüğünüz bir ekmek kesimini alıp kenara koymanız ne kadar saygılı olduğunuzu gösterir. kimselerle ağız dalaşına girmemeniz ne kadar düzeyli olduğunuzu gösterir. Yani her ne yaparsanız yapın çocuğunuza daima bir şeyler gösterir ve bu biçimdece duygusal gereksinimlerini gidererek duygusal bir açlığın içine düşmesini engellemiş olursunuz. Ona alacağınız hiç bir oyuncak, elektronik eşya ya da kıyafetler duygusal gereksinimini karşılamaya yetmez.
EBEVEYNLER YETERLİ AHLAKLI ÇOCUKLAR YETİŞTİRMELİ
– Pekala karınları doyurulmuş çocukları güzelleştirmenin tesirli ve kuvvetli yolları nelerdir?
Çocukları duygusal gelişim ve ahlak gelişimi açısından elimizden geldikçe desteklemeli, yanlışlarımız var ise düzeltmeli, eksiklerimiz var ise gidermeliyiz. hiç bir çocuk kaybedilmiş değildir. Bu hususta ne kadar süratli ve tesirli adımlar atarsak o kadar düzgün. Bilhassa duygusal zeka dediğimiz çok değerli bir kavram var. Diğerlerinin hislerini anlayabilme ve hisleri okuma yetenekleri bakımından her çocuk eşit maharetlere sahip değil ve bu ferdi farklılıklar bir çocuğun genel toplumsal gelişmeninde ve toplumsal yeterliliğinde çok kıymetli bir rol oynuyor. Duygusal gelişmenin yanı sıra atlanmaması gereken bir öteki nokta ise ahlak. Bence en kıymetlisi anne babaların yeterli ahlaklı çocuklar yetiştirme çabasında de olmaları gerektiği gerçeğine odaklanmalarıdır. Ahlak gelişimi için, kültürel pahalar doğrultusunda yanlışsız ile yanlışı ayırt edebilmeyi öğrenme süreci olarak isimlendirebiliriz. Çocuk gelişirken, büyürken vicdanı da gelişir, büyür yahut gelişmez, vicdansız ve utanmaz olur. Kolay kolay suçluluk duymaz ve kolay kolay hırsızlık yapabilir. Çocuklara ahlak kurallarına uymayı ve davranışlarının sonuçlarını öğreten anne ve babasıdır. Beş yaşındaki çocuğun arkadaşının çantasından gizlice beğendiği saç tokasını kendi çantasına koyduğunu fark eden anne bunun yanlış bir davranış olduğunu çocuğuna söyler, ancak asla ‘Sen hırsız mısın?’ demez. ondan sonrasında arkadaşından özür dileyerek tokayı geri vermesini ister. Bu süreç içerisinde çocuk müsaadesiz eşya almanın yanlışsız bir davranış olmadığını öğrenir ve büyüdüğünde bu biçimde bir davranışta bulunmaktan çekinir ve korkar. Zira bu epeyce sevdiği annesinin yahut babasının razı olmadığı bir davranıştır.
-Helikopter ebeveynlikten bahsedelim istiyorum biraz. Her ebeveyn içgüdüleri gereği doğal olarak çocuğuna karşı müdafaacı ve etrafında pervane dönüyor. Helikopter ebeveyn mi oluyorlar?
şüphesiz ebeveynler olarak çocuklarımızı koruyacağız. Lakin daima olarak karşılaştıkları meseleleri onların yerine çözüyor ve hatta hiç bir problemle karşılaşmayacakları bir ortam sağlamak için çok bir efor harcıyorsak durup biraz düşünmek gerekiyor. Kurslardan ödevlere her bahiste onlara yardımcı olmak, gereksinimleri için tetikte bekleyerek bunları çabucak onlara sağlamak, onların özel yardımcısı üzere davranmak…Kısa vadede baktığımızda, bu durumlarda onlara yardımcı olabildiğiniz gerçeğini kabul ediyorum. Uzun vadede baktığımızda ise bu tavır ve davranışlar çocuğu olumsuz manada etkilemeye başlar. bu türlü büyüyen çocuklar büyüdüklerinde çaba etme yeteneklerini süratle kaybederler. Yetişkinlik periyodunda yaşıtlarına bakılırsa daha fazlaca sıhhat meseleleri yaşarlar. Zira etrafında daima ne vakit, ne yapacağını söyleyen bir ebeveyn yoktur. Sağlıklı beslenmeyi, tertipli idman yapmaları gerektiğini, sıhhat sorunu olduğunda onunla nasıl baş edebileceklerini öğrenememişlerdir. Aslında ebeveyn olmadan hayatlarını nasıl sisteme koyacaklarını bile bilemezler. Çocuğumuzun etrafında daima döndüğümüzde kendisini hayatın merkezine oturtması da elbette kaçınılmaz. Bu yaştan daha sonra ne oluyor pekala? Hayat uzunluğu süren kronik bir hayal kırıklığı! Çocuğumuza doğduğu andan itibaren, “sen iste kâfi ki, biz isteğini yerine getirmek için varız” bildirisini verdik etrafında helikopter üzere dolanarak. O yüzden çocuğumuz yetişkinlikte de her insanın birebir biçimde etrafında dolanmasını bekleyecek. Bunu bulamayınca da mutsuzluk, hayal kırıklıkları art geriye gelecek.
ONLARIN ÇOCUK OLDUĞUNU KENDİNİZE HATIRLATIN
-Çocuklar teknolojiyle artık o kadar hayli iç içe büyüyor ki neredeyse her şeyi orada öğreniyorlar. Hayat hakkında, kıymetlerimiz hakkında yalnızca ebeveynler çocukları eğitmiyor aslında. Bu noktada teknolojik aletlerin çocuklar üstündeki tesiri hakkında neler söylemek istersiniz?
Dijital çağ ebeveynliğinin güç olduğunu biliyorum. Riskleri ve tehlikeleri var. Bugünün ebeveynleri, daha sonradan dahil oldukları bir kültürün ortasında çocuk yetiştirmenin zorluğuyla karşı karşıya. Bu kültürel uçurumun kapatılması güç ve göz korkutucu bir bakılırsav üzere görünebilir. Fakat çocukla dengeli bir bağlantı, duruma büsbütün dahil olmak için en yeterli yoldur. Ebeveynler karşılıklı konuşma ortamı oluşturarak, çocuklarına bu şahane fırsatlar sunabilen yeni çağla nasıl baş edebileceklerini öğretirken kendileri de öğrenebilirler. Çocuklarıyla sağlıklı irtibat kurmaya çabalayan ebeveynlerin tesirli olmaya başladığını nazaranbiliyorum. Ergenliğe ulaşmamış çocukların ve ergenlerin internet davranışları üzerine olumlu gelişmeler de var natürel. Yapılan araştırmalar, ebeveynlerin internetteki etkileşimleri hakkında çocuklarıyla konuştuğunu belirtiyor. Artık bir epeyce ebeveyn, ekran mühleti ve internet içeriği konusunda çocuklarını daima denetliyor. Onları kendi hallerine bırakmadan, lakin fazlaca da boğmadan izlemeyi başarabilenler olduğunu da biliyoruz. Üstelik bir ergenin çevrimiçi tanıştığı biriyle buluşma mümkünlüğünün kıymetli ölçüde azaldığı rapor edilmiştir. bir fazlaca çocuk da çevrimiçi ortamda nasıl davranması gerektiğini artık biliyor. Ebeveyn ve uzman sayesinde kendini yönetme hünerlerini geliştiriyorlar. Toplumsal medya uygulamalarında takipçilerini engelliyor ya da blokluyorlar. Şayet kendi müsaadeleri olmadan bir fotoğrafta etiketlenmiş iseler onları silme sonucu alabiliyorlar.
-Bugün baktığımızda çocuklar gerçek ve sanal bir dünyada büyüyor. Çocuğun toplumsallaşmasını sağlayan artık aileler değil. Ebeveynler çocuklara nasıl rol model olmalı pekala?
Çocuklarımızın toplumsallaşma yeteneklerini kazandıkları birinci yer konutları. Okula başladıktan daha sonra da meskenimiz çocuklarımız için en kıymetli toplumsallaşma yeri olmaya devam ediyor ya da etmeli. Çocuklar söylemiş olduğimiz şeyleri her vakit yapamayacaklardır. Ancak her vakit nihayetinde bizim yaptığımız şeyleri bir biçimde yapmaya yöneleceklerdir. Şayet rahatlamak ve eğlenmek için biz alışveriş yapıyorsak çocuğumuz da birebirini yapacaktır. Daima elimizde telefonla etraflarında dolanıyorsak onlar da ekran karşısından kalkmayacaklardır. Telefonda arkadaşımıza “canım, cicim” dedikten daha sonra, telefonu kapatıp o konuştuğumuz arkadaşımız hakkında “hiç susmuyor” diye yorum yapıyorsak, çocuklarımız da birebir şeyi arkadaşları için diyecektir. Şayet siz çocuğunuzla paylaşırsanız çocuğunuz da diğerleriyle paylaşmayı bilecektir. Odasından bir kalem almadan evvel ondan müsaade alıyorsanız, o da sizden müsaade almadan size ilişkin bir eşyaya dokunmayacaktır. Siz ona bağırırsanız, o da arkadaşlarına bağıracaktır. Çocuğunuza sevginizi gösterirseniz de sevgisini göstermekten çekinmeyecektir. Onu dinlediğiniz için sizin söylemiş olduklerinize dikkatini verecektir. Onun kelamını kesmediğiniz için sizin cümlenizin bitmesini bekleyecektir. Fakat olağan olarak bu tavırların süreklilik göstermesi gerekiyor. Yani siz tıpkı tavır ortasında devam etmekte ısrar ettiğiniz vakit çocuğunuz bunu üzerine davranış olarak alacaktır. kimi vakit bir kez anlatırsınız bir mevzuyu, oğlunuz çabucak anlayıp kavrayabilir. kimi vakit de birebir mevzuyu tekraren anlatmanıza karşın idrak etmekte zorlanabilir. Siz sabırlı davrandıkça her şey yoluna girecektir inanın. Ve onların çocuk olduğunu kendinize daima hatırlatın.
-Peki dijital tüketimi çocuklara nasıl anlatabiliriz ?
Sevdiğim bir benzetme kullanmak istiyorum. Çocuklarla ilgili olarak, dijital aygıtları, açık büfe yemekleri olarak düşünün. Bir büfede sunulan geniş yiyecek yelpazesi üzere, dijital teknoloji de geniş bir faaliyet yelpazesi sunar. Bir tarafında, besleyici ve sağlıklı proteinler, sebzeler var; öteki ucunda, fazlaca lezzetli lakin sıhhate ziyanlı olabilecek tatlı çeşitleri var. Bir de alkol üzere, çocuklar tarafınca tüketilmemesi gereken hususlar var. Çok tüketim, sağlıklı eserlerde bile makus sonuçlar verebilir. Lakin açık büfe, akşam yemeklerinin büsbütün yasaklanması, tümden olumsuz olmasa da, güzel beslenme fırsatlarından vazgeçmek manasına gelebilir. Çocukları dijital teknolojiyle yalnız bırakmak, çocukları açık büfede yalnız bırakmak üzeredir. Bunu her gün yetişkin nezareti olmadan uzun müddet yapmak güzel bir fikir değildir. Bunun yanında, birtakım bazı görüntü izlemek ya da oyun oynamak, birtakım bazı yenen tatlıdan daha fazla bir ziyana niye olmayacaktır. Ayrıyeten, kurallarla sabitlenmiş bir ekran vakti, tıpkı şekerin şuurlu tüketilmesi üzere, kendi kendini denetim etmeyi öğretmenin bir yolu olabilir.
– Öncelikle kitabınızın ismi “Karnı Tok, Ruhu Aç Çocuklar” Burada ruhu aç çocuklardan kastınız nedir? Bir çocuğun ruhunu nasıl doyurabiliriz?
Günümüzde bir şeyler aksi gidiyor. Çocuklar karnı tok, maddesel olarak doymuş, ruhsal olarak açlar. Bilhassa son senelerda yapılan aktüel araştırmalar ve müşahedeler gösteriyor ki çocuklarımız mutsuz, doyumsuz ve narsist olarak yetişiyor. Bu ebeveynlerin çocuk yetiştirme tavırları ile epeyce alakalı durum. Kendi klinik gözlemlerimden de yola çıkarak şunu söyleyebilirim ki artık ebeveynler çocuklarını ‘mutlu’ olmalarına nazaran değil, ‘başarılarına’ bakılırsa değerlendiriyorlar. ötürüsıyla çocukları başarısız olduğunda kendilerini de başarısız görüyorlar. Anne babalar güya çocuklarının güzel insan, güzel çocuk, ahlaklı olmalarına kıymet vermiyor. Onların başarılı olmaları, en güzel üniversitelere girmeleri, daima birinci, güçlü, önder, hoş, uygun gibir dahan ve kuvvetli olmaları derdindeler. Pekala, bu çocuklara ahlaki kıymetlerimizi verebiliyor muyuz? İlla ki dışarıdan birilerine göstermek zorunda değilsiniz aslında. Bunu ebeveynler olarak, çocuklarımızla bir arada deneyimleyerek kolaylıkla hissedebiliriz. Çocuğunuzun odasının kapısını çalarak içeri girmeden ondan müsaade istemeniz ne kadar niyetli olduğunuzu gösterir. Hudutlu olduğunuzda bile çok cümleler kullanmamaya dikkat etmeniz ne kadar hassas olduğunuzu gösterir. birlikte yolda yürürken yerde gördüğünüz bir ekmek kesimini alıp kenara koymanız ne kadar saygılı olduğunuzu gösterir. kimselerle ağız dalaşına girmemeniz ne kadar düzeyli olduğunuzu gösterir. Yani her ne yaparsanız yapın çocuğunuza daima bir şeyler gösterir ve bu biçimdece duygusal gereksinimlerini gidererek duygusal bir açlığın içine düşmesini engellemiş olursunuz. Ona alacağınız hiç bir oyuncak, elektronik eşya ya da kıyafetler duygusal gereksinimini karşılamaya yetmez.
EBEVEYNLER YETERLİ AHLAKLI ÇOCUKLAR YETİŞTİRMELİ
– Pekala karınları doyurulmuş çocukları güzelleştirmenin tesirli ve kuvvetli yolları nelerdir?
Çocukları duygusal gelişim ve ahlak gelişimi açısından elimizden geldikçe desteklemeli, yanlışlarımız var ise düzeltmeli, eksiklerimiz var ise gidermeliyiz. hiç bir çocuk kaybedilmiş değildir. Bu hususta ne kadar süratli ve tesirli adımlar atarsak o kadar düzgün. Bilhassa duygusal zeka dediğimiz çok değerli bir kavram var. Diğerlerinin hislerini anlayabilme ve hisleri okuma yetenekleri bakımından her çocuk eşit maharetlere sahip değil ve bu ferdi farklılıklar bir çocuğun genel toplumsal gelişmeninde ve toplumsal yeterliliğinde çok kıymetli bir rol oynuyor. Duygusal gelişmenin yanı sıra atlanmaması gereken bir öteki nokta ise ahlak. Bence en kıymetlisi anne babaların yeterli ahlaklı çocuklar yetiştirme çabasında de olmaları gerektiği gerçeğine odaklanmalarıdır. Ahlak gelişimi için, kültürel pahalar doğrultusunda yanlışsız ile yanlışı ayırt edebilmeyi öğrenme süreci olarak isimlendirebiliriz. Çocuk gelişirken, büyürken vicdanı da gelişir, büyür yahut gelişmez, vicdansız ve utanmaz olur. Kolay kolay suçluluk duymaz ve kolay kolay hırsızlık yapabilir. Çocuklara ahlak kurallarına uymayı ve davranışlarının sonuçlarını öğreten anne ve babasıdır. Beş yaşındaki çocuğun arkadaşının çantasından gizlice beğendiği saç tokasını kendi çantasına koyduğunu fark eden anne bunun yanlış bir davranış olduğunu çocuğuna söyler, ancak asla ‘Sen hırsız mısın?’ demez. ondan sonrasında arkadaşından özür dileyerek tokayı geri vermesini ister. Bu süreç içerisinde çocuk müsaadesiz eşya almanın yanlışsız bir davranış olmadığını öğrenir ve büyüdüğünde bu biçimde bir davranışta bulunmaktan çekinir ve korkar. Zira bu epeyce sevdiği annesinin yahut babasının razı olmadığı bir davranıştır.
-Helikopter ebeveynlikten bahsedelim istiyorum biraz. Her ebeveyn içgüdüleri gereği doğal olarak çocuğuna karşı müdafaacı ve etrafında pervane dönüyor. Helikopter ebeveyn mi oluyorlar?
şüphesiz ebeveynler olarak çocuklarımızı koruyacağız. Lakin daima olarak karşılaştıkları meseleleri onların yerine çözüyor ve hatta hiç bir problemle karşılaşmayacakları bir ortam sağlamak için çok bir efor harcıyorsak durup biraz düşünmek gerekiyor. Kurslardan ödevlere her bahiste onlara yardımcı olmak, gereksinimleri için tetikte bekleyerek bunları çabucak onlara sağlamak, onların özel yardımcısı üzere davranmak…Kısa vadede baktığımızda, bu durumlarda onlara yardımcı olabildiğiniz gerçeğini kabul ediyorum. Uzun vadede baktığımızda ise bu tavır ve davranışlar çocuğu olumsuz manada etkilemeye başlar. bu türlü büyüyen çocuklar büyüdüklerinde çaba etme yeteneklerini süratle kaybederler. Yetişkinlik periyodunda yaşıtlarına bakılırsa daha fazlaca sıhhat meseleleri yaşarlar. Zira etrafında daima ne vakit, ne yapacağını söyleyen bir ebeveyn yoktur. Sağlıklı beslenmeyi, tertipli idman yapmaları gerektiğini, sıhhat sorunu olduğunda onunla nasıl baş edebileceklerini öğrenememişlerdir. Aslında ebeveyn olmadan hayatlarını nasıl sisteme koyacaklarını bile bilemezler. Çocuğumuzun etrafında daima döndüğümüzde kendisini hayatın merkezine oturtması da elbette kaçınılmaz. Bu yaştan daha sonra ne oluyor pekala? Hayat uzunluğu süren kronik bir hayal kırıklığı! Çocuğumuza doğduğu andan itibaren, “sen iste kâfi ki, biz isteğini yerine getirmek için varız” bildirisini verdik etrafında helikopter üzere dolanarak. O yüzden çocuğumuz yetişkinlikte de her insanın birebir biçimde etrafında dolanmasını bekleyecek. Bunu bulamayınca da mutsuzluk, hayal kırıklıkları art geriye gelecek.
ONLARIN ÇOCUK OLDUĞUNU KENDİNİZE HATIRLATIN
-Çocuklar teknolojiyle artık o kadar hayli iç içe büyüyor ki neredeyse her şeyi orada öğreniyorlar. Hayat hakkında, kıymetlerimiz hakkında yalnızca ebeveynler çocukları eğitmiyor aslında. Bu noktada teknolojik aletlerin çocuklar üstündeki tesiri hakkında neler söylemek istersiniz?
Dijital çağ ebeveynliğinin güç olduğunu biliyorum. Riskleri ve tehlikeleri var. Bugünün ebeveynleri, daha sonradan dahil oldukları bir kültürün ortasında çocuk yetiştirmenin zorluğuyla karşı karşıya. Bu kültürel uçurumun kapatılması güç ve göz korkutucu bir bakılırsav üzere görünebilir. Fakat çocukla dengeli bir bağlantı, duruma büsbütün dahil olmak için en yeterli yoldur. Ebeveynler karşılıklı konuşma ortamı oluşturarak, çocuklarına bu şahane fırsatlar sunabilen yeni çağla nasıl baş edebileceklerini öğretirken kendileri de öğrenebilirler. Çocuklarıyla sağlıklı irtibat kurmaya çabalayan ebeveynlerin tesirli olmaya başladığını nazaranbiliyorum. Ergenliğe ulaşmamış çocukların ve ergenlerin internet davranışları üzerine olumlu gelişmeler de var natürel. Yapılan araştırmalar, ebeveynlerin internetteki etkileşimleri hakkında çocuklarıyla konuştuğunu belirtiyor. Artık bir epeyce ebeveyn, ekran mühleti ve internet içeriği konusunda çocuklarını daima denetliyor. Onları kendi hallerine bırakmadan, lakin fazlaca da boğmadan izlemeyi başarabilenler olduğunu da biliyoruz. Üstelik bir ergenin çevrimiçi tanıştığı biriyle buluşma mümkünlüğünün kıymetli ölçüde azaldığı rapor edilmiştir. bir fazlaca çocuk da çevrimiçi ortamda nasıl davranması gerektiğini artık biliyor. Ebeveyn ve uzman sayesinde kendini yönetme hünerlerini geliştiriyorlar. Toplumsal medya uygulamalarında takipçilerini engelliyor ya da blokluyorlar. Şayet kendi müsaadeleri olmadan bir fotoğrafta etiketlenmiş iseler onları silme sonucu alabiliyorlar.
-Bugün baktığımızda çocuklar gerçek ve sanal bir dünyada büyüyor. Çocuğun toplumsallaşmasını sağlayan artık aileler değil. Ebeveynler çocuklara nasıl rol model olmalı pekala?
Çocuklarımızın toplumsallaşma yeteneklerini kazandıkları birinci yer konutları. Okula başladıktan daha sonra da meskenimiz çocuklarımız için en kıymetli toplumsallaşma yeri olmaya devam ediyor ya da etmeli. Çocuklar söylemiş olduğimiz şeyleri her vakit yapamayacaklardır. Ancak her vakit nihayetinde bizim yaptığımız şeyleri bir biçimde yapmaya yöneleceklerdir. Şayet rahatlamak ve eğlenmek için biz alışveriş yapıyorsak çocuğumuz da birebirini yapacaktır. Daima elimizde telefonla etraflarında dolanıyorsak onlar da ekran karşısından kalkmayacaklardır. Telefonda arkadaşımıza “canım, cicim” dedikten daha sonra, telefonu kapatıp o konuştuğumuz arkadaşımız hakkında “hiç susmuyor” diye yorum yapıyorsak, çocuklarımız da birebir şeyi arkadaşları için diyecektir. Şayet siz çocuğunuzla paylaşırsanız çocuğunuz da diğerleriyle paylaşmayı bilecektir. Odasından bir kalem almadan evvel ondan müsaade alıyorsanız, o da sizden müsaade almadan size ilişkin bir eşyaya dokunmayacaktır. Siz ona bağırırsanız, o da arkadaşlarına bağıracaktır. Çocuğunuza sevginizi gösterirseniz de sevgisini göstermekten çekinmeyecektir. Onu dinlediğiniz için sizin söylemiş olduklerinize dikkatini verecektir. Onun kelamını kesmediğiniz için sizin cümlenizin bitmesini bekleyecektir. Fakat olağan olarak bu tavırların süreklilik göstermesi gerekiyor. Yani siz tıpkı tavır ortasında devam etmekte ısrar ettiğiniz vakit çocuğunuz bunu üzerine davranış olarak alacaktır. kimi vakit bir kez anlatırsınız bir mevzuyu, oğlunuz çabucak anlayıp kavrayabilir. kimi vakit de birebir mevzuyu tekraren anlatmanıza karşın idrak etmekte zorlanabilir. Siz sabırlı davrandıkça her şey yoluna girecektir inanın. Ve onların çocuk olduğunu kendinize daima hatırlatın.
-Peki dijital tüketimi çocuklara nasıl anlatabiliriz ?
Sevdiğim bir benzetme kullanmak istiyorum. Çocuklarla ilgili olarak, dijital aygıtları, açık büfe yemekleri olarak düşünün. Bir büfede sunulan geniş yiyecek yelpazesi üzere, dijital teknoloji de geniş bir faaliyet yelpazesi sunar. Bir tarafında, besleyici ve sağlıklı proteinler, sebzeler var; öteki ucunda, fazlaca lezzetli lakin sıhhate ziyanlı olabilecek tatlı çeşitleri var. Bir de alkol üzere, çocuklar tarafınca tüketilmemesi gereken hususlar var. Çok tüketim, sağlıklı eserlerde bile makus sonuçlar verebilir. Lakin açık büfe, akşam yemeklerinin büsbütün yasaklanması, tümden olumsuz olmasa da, güzel beslenme fırsatlarından vazgeçmek manasına gelebilir. Çocukları dijital teknolojiyle yalnız bırakmak, çocukları açık büfede yalnız bırakmak üzeredir. Bunu her gün yetişkin nezareti olmadan uzun müddet yapmak güzel bir fikir değildir. Bunun yanında, birtakım bazı görüntü izlemek ya da oyun oynamak, birtakım bazı yenen tatlıdan daha fazla bir ziyana niye olmayacaktır. Ayrıyeten, kurallarla sabitlenmiş bir ekran vakti, tıpkı şekerin şuurlu tüketilmesi üzere, kendi kendini denetim etmeyi öğretmenin bir yolu olabilir.