JoKeR
Active member
Afganistan, uzun yıllardır farklı ülkelerin işgali, terör örgütlerinin müdahalelerine uğradı. On yıllardır süren istikrarsız ve inançsız ortam, insanların daha güzel bir ömür için ülkelerini terk etmesine niye oldu. Yaklaşık 43 yılı bulan savaş, önemli bir göç dalgasını da tetikledi. Bu göç dalgasından en çok etkilenen ülke de Türkiye oldu. 15 Ağustos günü Afganistan’da idaresi Taliban’ın ele geçirmesiyle, ülkeye yeni lakin telaşlı bir hava hâkim olmaya başladı. Geri dönüşlerin konuşulduğu şu günlerde, savaş boyunca ülkemize sığınan Afganların hikayesini “Afganların Babası” olarak bilinen Erdal Güzel’den dinledik. Ülkenin yeni idareye adapte olma sürecini ve sokaklarındaki hayatı ise muhabirlerimiz Ayşemine Alioğlu ve Taha Hüseyin Karagöz, Kabil’den aktardı.
Erdal Hoş
Erzurum Kalkınma Vakfı (ERVAK) lideri, beraberinde bir eczacı olan Hoş, yıllardır zulümden kaçan Afganlara kol kanat geriyor. Ülkemize gelen Afganların yarısından birçoklarının tanıdığı Hoş, bu beşerlerle birinci temasını şu biçimde aktarıyor, “2010 yılının fırtınalı bir kış ayında Bosna Caddesinden otomobilimle geçerken çoğunluğu bayanlardan oluşan bir küme insan gördüm. Üstleri başları incecik, ayaklarında terlik… Vicdanım el vermedi, otomobilime aldım. Küçük bir küme olsalar da artlarında aileleri vardır dedim, izlerini sürdüm. Kentin metruk konutlarının olduğu, suyu, tuvaleti, camı, penceresi olmayan yerlere yerleşmişlerdi.”
bir süre kendi imkanlarıyla göçmenlere baktığını tabir eden Hoş, çabucak sonrasında Afganları tüm kentin benimsemesini sağlamış. “bir süre daha sonra yanıma bir arkadaşımı aldım. Meskenleri dolaştık. Konutlarına tabip götürdük, ilaçlarını verdik. daha sonra bunları yavaş yavaş kent ortasındaki okullara yakın meskenlere çekmeye başladık. Biz bunları yaparken, kent de Afganların farkına vardı.”
AFGANLARIN BABASI
Erzurum’da Afganların birinci uğradığı kişi Erdal Hoş olunca, ortalarında vakit içinde kuvvetli bir bağ oluşmuş. Göçmenlerin okulda velisi, hastanede refakatçisi, sıkıntılarında tahlil, yeri geldiğinde ağlayabildiği bir omuz olan Hoş, “Bana ‘Erdal baba’ dediler. Çocuklar ‘büyük baba’ dedi. Babalıktan çok mutluyum. Bunu Allah’ın bir lütfu olarak görüyorum. Düşkün olanın elinden tutmak bizim hayat ideolojimiz. En azından gözyaşlarına ortak olduk, bu bile yeter” diyor.
MEDYA TERÖRİST İLAN ETTİ
Hoş, medyanın ülkemizdeki Afgan problemini nasıl manipüle ettiğini şu sözlerle anlatıyor, “Afganlar, 10 yıldır burada. Badire yaşatmayan, sağlam, emin, namuslu, çalışkan beşerler olarak bilinirken nasıl olduysa bir haftada, terörist lanse edildiler. Ortada bu biçimde olumlu bir tablo varken, birden zıt yüz edilmesi anlaşılır değil. 2018’de bir göç dalgası olmuştu. Kışın ortasında binlerce insan, yaya biçimde, yollar aşarak gelmişti. O gün kimsenin sesi çıkmadı, ‘nasıl geliyorlar’ denilmedi, bu biçimde bir dezenformasyon yapılmadı.”
TÜRK’ÜN ŞEFKAT ELİ
“Bu insanların kimliklerinde vatansız yazıyor. Bu epey ağırlarına gidiyor. Zira geliş motivasyonları hayli farklı” diyen Hoş, Türkiye’nin şefkat elini bu insanlara nasıl uzattığını da örnekliyor. “Bir ay evvel 4 aile geldi. Ailenin birinde 70 yaşlarında bir teyze vardı. Bayan, kırık ayağıyla 15 gün yürümüş. Taliban çocuklarını kaçırıp militan yapmasın diye hepsini toplamış, kırık ayağıyla buraya kadar getirmiş. Kimliğini süratlice çıkarıp tedavi ettirdik.”
Güzel’in bir öteki gayesi de kız çocuklarının okuması. Her birini ihtimamla üniversite imtihanına hazırladıklarını aktarıyor, “Üniversite imtihanlarını Kazananlar oluyor, onlara diyoruz ki ‘Daha güzel yerlere gelin. Buraya gelmek için hangi zorluklardan geçtiğinizi düşünün.’ Okul bitince de ‘ülkenize geri dönün’ diyorum. Okuyup, makul noktalara gelirlerse bu badirelerden kurtarırız diye düşünüyorum.”
KABİLDEN SELAM VAR
Erdal Baba’nın torunlarının ülkesine, gelişmeleri yerinden aktarmak için kurumumuz ismine iki muhabir arkadaşım gitti. Gazetemiz muhabiri Ayşemine Alioğlu ve yenisafak.com.tr editörü Taha Hüseyin Karagöz. Ayşemine yüreğiyle, Afganistan’a giden birinci Türk bayan muhabir oldu. Taha Hüseyin ise görüntü içerikleri ve röportajlarıyla bize olan biteni, an be an aktardı. İkisi de gazetecilik ismine başarılı işler çıkarıyor. Arkadaşlarımın gördüklerini Yeni Şafak Pazar için anlatmalarını istedim. Sık sık kesilen bağlantıya ve ağır gündemlerine karşın, sorularımı süratle ve samimiyetle cevapladılar.
KALBİMİN SESİNİ DİNLEDİM
Afganistan’a giden birinci Türk bayan gazeteci olan Ayşemine, kelamlarına “Ben buraya birinci Türk bayan gazeteci olayım diye gelmedim” diyerek başlıyor. Babası Afganistan’ın Özbek göçmenlerinden olan Ayşemine, hislerini şu sözlerle ifade ediyor, “Ata topraklarımı fazlaca merak ediyordum. Çocukluğumdan beri buraya gelmek istiyordum. Buradaki insanlara mesleğimle nasıl yardım ederim diye düşündüm. Buraya da gazetecilik yapmaya ve olanı biteni aktarmaya geldim. Yoksa ne tarihe geçmek ne de konuşulmak için burada değilim. Kalbimin sesini dinleyerek buraya geldim. İnşallah insanlara gerçek aktarabilmişimdir.”
Afganistan’a gitme fikrinin gündem toplantısında bir anda ortaya çıktığını aktarıyor Ayşemine. “Bir pazar günü haber toplantısına ben girmiştim. Genel Yayın Direktörümüz Hüseyin Likoğlu “Bir arkadaşımızı Afganistan’a göndersek” dedi. “Ben giderim” dedim. “Ciddi misin” dedi. Süreç o denli başladı. Nasıl gideceğim nerede kalacağım, kimler yardım edecek hepsini planladım. Evvel Pakistan’a, oradan da Afganistan’a geçtim.”
Ayşemine Alioğlu
BOMBA İHBARINA REAKSİYON VERMİYORLAR
Kabilde hayat olağan biçimde yaşanıyor diyor Ayşemine ve ekliyor, “Canlı bomba ihbarı bulunmasına karşın kimse yerinden ayrılmıyor. Bu hayat, insanların normali haline gelmiş. Beşerler rahat bir biçimde dolaşıyorlar. Bayanlarla epey konuşamadım. Konuştuğum mültecilerse, parasızlıktan ve yokluktan şikâyet ediyorlardı.
Beşerler, Taliban’ın bana zorluk çıkarmadığına inanmıyor. Etrafımdaki arkadaşlara zorluk çıkaran Taliban askerleri olmuş. Lakin ben yaşamadım. Onlar erkek olduğu biçimde sorun yaşadılar. Tahminen de kameralardan rahatsız oldular, bilmiyorum. Tahminen temasa geçsem bana da makus davranacaklar… Birinci gittiğim gün hatıra fotoğrafı çektirdik.”
HAYAT DEVAM EDİYOR
Toplumsal medyadaki kimi manzaralar niçiniyle kullanıcılar haklı olarak “Öyleyse niye kaçıyordular?” sorusunu soruyordu. Taha, birkaç niçine bağladığı bu durumu şöyleki açıklıyor, “İlki, Kabil dışındaki birtakım kentlerde Taliban ve lokal güçler içinde çatışmalar yaşandı. Bu birlikteinde göç dalgasını getirdi. Meskenlerini bırakan beşerler ya havalimanına ya da İran hududuna yöneldi. İkinci olarak Taliban’a karşı İngiltere, Almanya, Fransa ve ABD misyonlarıyla çalışan kesim, yeni idare tarafınca cezalandırılacağı niyetiyle kaçış yoluna ilerledi. Büyükelçiliklerde yabancı güçlerin geride bıraktığı ‘işbirlikçiler listesi’ bu kaçışı daha da tetikledi. Sonuncusu da bir biçimde yurt dışına çıkma planı yapan kısmın, ‘Kaostan istifade biz de ortaya girelim’ fikriyle hareket etmesi. Öte yandan ABD güçlerinin çekilirken ‘İsteyeni götüreceğiz’ davetinin tesirli olduğu Taliban tarafınca öne sürülse de bunu destekleyecek somut ispat çabucak hemen yok.”
YENİ TERTİBE ALIŞIYORLAR
Taha Hüseyin Karagöz, ülkedeki genel havanın savaş ikliminden uzak olduğunun altını çiziyor ve kelamlarını şu biçimde tamamlıyor: “Global haber ajanslarının servis ettiği biçimde her sokak ve caddede bir savaş iklimi yok. Beşerler evvelde olduğu üzere günlük hayatlarını sürdürüyor. Yalnız bu defa dükkanlar daha erken kapanıyor, cümbüş yerleri kilitli. Sokaklarda duyulabilen tek yüksek ses, Kur’an’a ilişkin. Birfazlaca tezadın yaşandığı ülkede halk Taliban’a, Taliban ise silah yerine kaleme alışmaya çalışıyor.”
Taha Hüseyin Karagöz
HALK İSTİKRAR BEKLİYOR
Uzun vakittir savaşın bitmesi hayaliyle yaşayan Afganlar, idare değişikliğine sevinse de Taliban’a ait tasaları de yok değil. Kabil sokaklarına hâkim olan en ağır hissin da bu niçinle korku olduğunu aktarıyor Taha Hüseyin Karagöz. “Yönetimin Taliban’a geçmesiyle öncesinden var olan güvensizlik hissi nispeten azalsa da geçim sorunu noktasında belirsizlik daha da derinleşti. Genel kanı ‘Taliban artık asker olmaktan çıkıp devlet olmalı ve bize bir yol çizmeli’ istikametinde. Halkın tek istediği şey, yeterli ya da makûs idareden fazla istikrar. Bilinmezlik niçiniyle, uzun vadeli plan yapamıyorlar. Her şeyin her an alt üst olabileceği fikri zihinlerinde. Özetle sokaklara, ‘Bizi nasıl yönetecekler, goreceğiz’ fısıltıları hâkim.”
Erdal Hoş
Erzurum Kalkınma Vakfı (ERVAK) lideri, beraberinde bir eczacı olan Hoş, yıllardır zulümden kaçan Afganlara kol kanat geriyor. Ülkemize gelen Afganların yarısından birçoklarının tanıdığı Hoş, bu beşerlerle birinci temasını şu biçimde aktarıyor, “2010 yılının fırtınalı bir kış ayında Bosna Caddesinden otomobilimle geçerken çoğunluğu bayanlardan oluşan bir küme insan gördüm. Üstleri başları incecik, ayaklarında terlik… Vicdanım el vermedi, otomobilime aldım. Küçük bir küme olsalar da artlarında aileleri vardır dedim, izlerini sürdüm. Kentin metruk konutlarının olduğu, suyu, tuvaleti, camı, penceresi olmayan yerlere yerleşmişlerdi.”
bir süre kendi imkanlarıyla göçmenlere baktığını tabir eden Hoş, çabucak sonrasında Afganları tüm kentin benimsemesini sağlamış. “bir süre daha sonra yanıma bir arkadaşımı aldım. Meskenleri dolaştık. Konutlarına tabip götürdük, ilaçlarını verdik. daha sonra bunları yavaş yavaş kent ortasındaki okullara yakın meskenlere çekmeye başladık. Biz bunları yaparken, kent de Afganların farkına vardı.”
AFGANLARIN BABASI
Erzurum’da Afganların birinci uğradığı kişi Erdal Hoş olunca, ortalarında vakit içinde kuvvetli bir bağ oluşmuş. Göçmenlerin okulda velisi, hastanede refakatçisi, sıkıntılarında tahlil, yeri geldiğinde ağlayabildiği bir omuz olan Hoş, “Bana ‘Erdal baba’ dediler. Çocuklar ‘büyük baba’ dedi. Babalıktan çok mutluyum. Bunu Allah’ın bir lütfu olarak görüyorum. Düşkün olanın elinden tutmak bizim hayat ideolojimiz. En azından gözyaşlarına ortak olduk, bu bile yeter” diyor.
MEDYA TERÖRİST İLAN ETTİ
Hoş, medyanın ülkemizdeki Afgan problemini nasıl manipüle ettiğini şu sözlerle anlatıyor, “Afganlar, 10 yıldır burada. Badire yaşatmayan, sağlam, emin, namuslu, çalışkan beşerler olarak bilinirken nasıl olduysa bir haftada, terörist lanse edildiler. Ortada bu biçimde olumlu bir tablo varken, birden zıt yüz edilmesi anlaşılır değil. 2018’de bir göç dalgası olmuştu. Kışın ortasında binlerce insan, yaya biçimde, yollar aşarak gelmişti. O gün kimsenin sesi çıkmadı, ‘nasıl geliyorlar’ denilmedi, bu biçimde bir dezenformasyon yapılmadı.”
TÜRK’ÜN ŞEFKAT ELİ
“Bu insanların kimliklerinde vatansız yazıyor. Bu epey ağırlarına gidiyor. Zira geliş motivasyonları hayli farklı” diyen Hoş, Türkiye’nin şefkat elini bu insanlara nasıl uzattığını da örnekliyor. “Bir ay evvel 4 aile geldi. Ailenin birinde 70 yaşlarında bir teyze vardı. Bayan, kırık ayağıyla 15 gün yürümüş. Taliban çocuklarını kaçırıp militan yapmasın diye hepsini toplamış, kırık ayağıyla buraya kadar getirmiş. Kimliğini süratlice çıkarıp tedavi ettirdik.”
Güzel’in bir öteki gayesi de kız çocuklarının okuması. Her birini ihtimamla üniversite imtihanına hazırladıklarını aktarıyor, “Üniversite imtihanlarını Kazananlar oluyor, onlara diyoruz ki ‘Daha güzel yerlere gelin. Buraya gelmek için hangi zorluklardan geçtiğinizi düşünün.’ Okul bitince de ‘ülkenize geri dönün’ diyorum. Okuyup, makul noktalara gelirlerse bu badirelerden kurtarırız diye düşünüyorum.”
KABİLDEN SELAM VAR
Erdal Baba’nın torunlarının ülkesine, gelişmeleri yerinden aktarmak için kurumumuz ismine iki muhabir arkadaşım gitti. Gazetemiz muhabiri Ayşemine Alioğlu ve yenisafak.com.tr editörü Taha Hüseyin Karagöz. Ayşemine yüreğiyle, Afganistan’a giden birinci Türk bayan muhabir oldu. Taha Hüseyin ise görüntü içerikleri ve röportajlarıyla bize olan biteni, an be an aktardı. İkisi de gazetecilik ismine başarılı işler çıkarıyor. Arkadaşlarımın gördüklerini Yeni Şafak Pazar için anlatmalarını istedim. Sık sık kesilen bağlantıya ve ağır gündemlerine karşın, sorularımı süratle ve samimiyetle cevapladılar.
KALBİMİN SESİNİ DİNLEDİM
Afganistan’a giden birinci Türk bayan gazeteci olan Ayşemine, kelamlarına “Ben buraya birinci Türk bayan gazeteci olayım diye gelmedim” diyerek başlıyor. Babası Afganistan’ın Özbek göçmenlerinden olan Ayşemine, hislerini şu sözlerle ifade ediyor, “Ata topraklarımı fazlaca merak ediyordum. Çocukluğumdan beri buraya gelmek istiyordum. Buradaki insanlara mesleğimle nasıl yardım ederim diye düşündüm. Buraya da gazetecilik yapmaya ve olanı biteni aktarmaya geldim. Yoksa ne tarihe geçmek ne de konuşulmak için burada değilim. Kalbimin sesini dinleyerek buraya geldim. İnşallah insanlara gerçek aktarabilmişimdir.”
Afganistan’a gitme fikrinin gündem toplantısında bir anda ortaya çıktığını aktarıyor Ayşemine. “Bir pazar günü haber toplantısına ben girmiştim. Genel Yayın Direktörümüz Hüseyin Likoğlu “Bir arkadaşımızı Afganistan’a göndersek” dedi. “Ben giderim” dedim. “Ciddi misin” dedi. Süreç o denli başladı. Nasıl gideceğim nerede kalacağım, kimler yardım edecek hepsini planladım. Evvel Pakistan’a, oradan da Afganistan’a geçtim.”
Ayşemine Alioğlu
BOMBA İHBARINA REAKSİYON VERMİYORLAR
Kabilde hayat olağan biçimde yaşanıyor diyor Ayşemine ve ekliyor, “Canlı bomba ihbarı bulunmasına karşın kimse yerinden ayrılmıyor. Bu hayat, insanların normali haline gelmiş. Beşerler rahat bir biçimde dolaşıyorlar. Bayanlarla epey konuşamadım. Konuştuğum mültecilerse, parasızlıktan ve yokluktan şikâyet ediyorlardı.
Beşerler, Taliban’ın bana zorluk çıkarmadığına inanmıyor. Etrafımdaki arkadaşlara zorluk çıkaran Taliban askerleri olmuş. Lakin ben yaşamadım. Onlar erkek olduğu biçimde sorun yaşadılar. Tahminen de kameralardan rahatsız oldular, bilmiyorum. Tahminen temasa geçsem bana da makus davranacaklar… Birinci gittiğim gün hatıra fotoğrafı çektirdik.”
HAYAT DEVAM EDİYOR
Toplumsal medyadaki kimi manzaralar niçiniyle kullanıcılar haklı olarak “Öyleyse niye kaçıyordular?” sorusunu soruyordu. Taha, birkaç niçine bağladığı bu durumu şöyleki açıklıyor, “İlki, Kabil dışındaki birtakım kentlerde Taliban ve lokal güçler içinde çatışmalar yaşandı. Bu birlikteinde göç dalgasını getirdi. Meskenlerini bırakan beşerler ya havalimanına ya da İran hududuna yöneldi. İkinci olarak Taliban’a karşı İngiltere, Almanya, Fransa ve ABD misyonlarıyla çalışan kesim, yeni idare tarafınca cezalandırılacağı niyetiyle kaçış yoluna ilerledi. Büyükelçiliklerde yabancı güçlerin geride bıraktığı ‘işbirlikçiler listesi’ bu kaçışı daha da tetikledi. Sonuncusu da bir biçimde yurt dışına çıkma planı yapan kısmın, ‘Kaostan istifade biz de ortaya girelim’ fikriyle hareket etmesi. Öte yandan ABD güçlerinin çekilirken ‘İsteyeni götüreceğiz’ davetinin tesirli olduğu Taliban tarafınca öne sürülse de bunu destekleyecek somut ispat çabucak hemen yok.”
YENİ TERTİBE ALIŞIYORLAR
Taha Hüseyin Karagöz, ülkedeki genel havanın savaş ikliminden uzak olduğunun altını çiziyor ve kelamlarını şu biçimde tamamlıyor: “Global haber ajanslarının servis ettiği biçimde her sokak ve caddede bir savaş iklimi yok. Beşerler evvelde olduğu üzere günlük hayatlarını sürdürüyor. Yalnız bu defa dükkanlar daha erken kapanıyor, cümbüş yerleri kilitli. Sokaklarda duyulabilen tek yüksek ses, Kur’an’a ilişkin. Birfazlaca tezadın yaşandığı ülkede halk Taliban’a, Taliban ise silah yerine kaleme alışmaya çalışıyor.”
Taha Hüseyin Karagöz
HALK İSTİKRAR BEKLİYOR
Uzun vakittir savaşın bitmesi hayaliyle yaşayan Afganlar, idare değişikliğine sevinse de Taliban’a ait tasaları de yok değil. Kabil sokaklarına hâkim olan en ağır hissin da bu niçinle korku olduğunu aktarıyor Taha Hüseyin Karagöz. “Yönetimin Taliban’a geçmesiyle öncesinden var olan güvensizlik hissi nispeten azalsa da geçim sorunu noktasında belirsizlik daha da derinleşti. Genel kanı ‘Taliban artık asker olmaktan çıkıp devlet olmalı ve bize bir yol çizmeli’ istikametinde. Halkın tek istediği şey, yeterli ya da makûs idareden fazla istikrar. Bilinmezlik niçiniyle, uzun vadeli plan yapamıyorlar. Her şeyin her an alt üst olabileceği fikri zihinlerinde. Özetle sokaklara, ‘Bizi nasıl yönetecekler, goreceğiz’ fısıltıları hâkim.”