Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme sonucunın yürürlüğe girdiği Perşembe günü, bayana karşı şiddetle gayret için yeni bir ulusal hareket planı deklare etti.
Bayana Yönelik Şiddetle Gayret 4. Ulusal Aksiyon Planı’nı açıklarken Erdoğan, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesi ile ilgili olarak ”Bayana yönelik şiddetle uğraşımız bu kontratla başlamadı, bu kontrattan çekilmeyle bitecek değildir” dedi.
2021-2025 yıllarını kapsayacak hareket planının 5 ana gayesi bulunuyor:
Havle Bayan Derneği İdare Heyeti Lideri Rümeysa Çamdereli, “Bunlar İstanbul Kontratı’nda esasen var olan şeylerdi ve uygulamaya konmuyordu. Halihazırda yürürlükte olan bir mukaveleyi feshedip, bu biçimde bir aksiyon planının açıklanması itimat vermiyor” dedi.
İstanbul Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Şükran Eroğlu da, İstanbul Mukavelesi’nin imzalanmasının üzerinden 10 yıl geçtiğini hatırlattı ve sordu:
“aslına bakarsanız bunların hepsi İstanbul Mukavelesi’nde olan şeyler. Pekala niye bugüne kadar uygulamadılar? Biz çıktığımız bir kontratın kararlarını mi uygulayacağız artık?“
Bayan Cinayetlerini Durduracağız Platformu Genel Temsilcisi Gülsüm Kav ise, misal ulusal hareket planlarının daha evvel de belirtildiğını ancak yıllardır aktif bir biçimde uygulanmadığını vurguladı.
‘Mevzuat değişikliği ‘bayanın beyanı esastır’ unsurunu tartışmaya açabilir’
Cumhurbaşkanı Erdoğan, hareket planının “şiddetle gayret mevzuatının gözden geçirilmesi ve faal uygulanması” olarak belirlenen birinci maksadı ile “mağdurun adalete erişiminin kolaylaştırılması ve şiddet aksiyonlarının orantılı biçimde cezalandırılmasını” amaçladıklarını söylemiş oldu.
Erdoğan ayrıyeten, “uyuşmazlıklarda haksız tahrik ve takdiri indirim kurumlarının nasıl uygulandığının tahlillerini yaparak, gerekli değişiklikler için harekete geçileceğini” belirtti.
Kurumsal işbirliğinin sağlanması için Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın uyumunda Adalet, İçişleri, Savunma, Sıhhat Bakanlıkları ile Diyanet İşleri Başkanlığı içinde protokollerin imzalandığı bilgisi de Erdoğan’ın yaptığı açıklamada yer aldı.
Ama Çamdereli, mevzuatın gözden geçirilmesi amacı ile ‘bayanın beyanı temeldir‘ prensibinin tartışmaya açılabileceğini ve bu niçinle maksadı “ürkütücü” bulduğunu söylüyor:
“6284 sayılı kanuna yönelik tenkitler, ‘hanımın beyanı esastır’ unsuruna dayanan uzaklaştırma kararlarına dairdi. Bu açıklama, bu tenkitlerin dikkate alınması ihtimalini çağrıştırdı bana açıkçası. bu biçimdesi bir mevzuat değişikliği iması bana ürkütücü geliyor.”
Bu unsur ile bayanlara yönelik şiddetin engellenmesi konusunda olumlu adımların hedeflenmek istenmiş olabileceğine ait sorumuzu Çamdereli, “Genelde olumlu şeyler söyleyip, olumsuz uygulamalarla karşılaşıyoruz bir müddetdir. Birebir şey insan hakları hareket planında da olmuştu” formunda yanıtladı.
‘Eğitim toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda olmalı’
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın aksiyon planında deklare ettiğı ikinci maksat, kamu işçisine eğitim verilmesi.
Bayan hakları koruyucuları kamu çalışanının eğitilmesi gerektiği konusunda hemfikir, lakin eğitimin içeriğinin toplumsal cinsiyet eşitliği olması gerektiğini söylüyor ve eğitimin de kâfi olmadığını vurguluyor.
Kav, “Eğitim verilsin olağan ki, kamu kurumlarında çalışanlara bayanların 6284 sayılı kanundaki hakları konusunda eğitim verilsin. Toplumsal cinsiyet eşitliği eğitimini bütün kamu çalışanlarına verin, birinci okullardan itibaren ulusal eğitim müfredatına koyun. Lakin şu anda bayanlar hayatta kalmaya çalışıyorsa yalnızca eğitimle kurtulamayız, tedbire önlemlerini, kovuşturma süreçlerini tesirli bir biçimde uygulayacaksınız” diyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamasında “toplumsal cinsiyet eşitliği” kavramına değinmediğine dikkat çeken Eroğlu, “birinci vakit içinderda bunu öğretmek lazım. Yalnızca eğitmekle kalmayacaksın, denetleyeceksin, uygulamadaki aksaklıkları raporlayacaksın. Bizim devamlı raporlamamıza karşın uygulamada hiç bir değişiklik olmuyor” diyor.
‘Sorun bireyselleştirilmeye çalışılıyor’
Erdoğan, “gözetici ve önleyici hizmetlerin tesirli kullanılması” başlığındaki üçüncü gaye kapsamında belirlenen stratejiler içinde, hadise bazlı özel müdahale programlarının hayata geçirilmesini ve şiddet faillerine ya da uygulama ihtimali taşıyanlara yönelik önleyici müdahalede bulunulmasını saydı.
Kav, bu telaffuzun bayan cinayetlerini toplumsal, siyasi bir sorun olmaktan çıkarıp kişisele indirgeme tehlikesi taşıdığını söylüyor:
“(Eylem planına) birinci bakışta, şiddet güya kişisel bir meseleymiş üzere bir hava seziyorum. Öfke denetimi eğitimi, alkol unsur bağımlılığı rehabilitasyonundan bahsediliyor. Kişiselleştiriliyor. Bizim ise bütün sorunumuz şu, bayana yönelik şiddet politiktir, toplumsal bir sıkıntıdır, kamu kurumlarının bakılırsavlendirilmesini gerektirir.“
“Bizim bilhassa telaffuzlar manasında dikkatimizi çeken bir husus var. Din, muhafazakarlık, farklı bayan tecrübeleri ve şiddet bağına bakarken gördüğümüz değerli bir nokta, bayana yönelik şiddetin politik bir sorun olmaması için temel bir ana akım telaffuzun olduğu istikametinde.“
“Toplumsal farkındalık ve hassaslığın artırılması” temalı dördüncü başlık altında, bayana yönelik şiddetle uğraşta adamların daha fazla yer almasının sağlanmasının amaçlanacağını belirten Erdoğan, çocuk yaşta evliliğin engellenmesi için “babalara yönelik eğitim ve farkındalık çalışmaları” düzenleneceğini kaydetti.
‘Verilerin şeffaf paylaşılacağı şüpheli’
Erdoğan son başlıkta ise dataların toplanmasını ve tahlil edilmesini sıraladı.
Çamdereli, bilgilerin toplanmasının hayli kıymetli olduğunu söylüyor lakin nasıl kullanılacağı konusunda kuşkulu:
“Bayana yönelik şiddet sorununu bir ihlâl olarak nazaranrek, bir politik sıkıntı olarak bakılırsarek bilgi toplamakla, bunu ülkeyi paka çıkarmak üzerine toplamak içinde fark var. Uzun yıllardır ne bayana yönelik şiddet dataları, ne erken yaşta evliliklere ait bilgiler paylaşılıyor. O yüzden de bu biçimde bilgilerin toplanması birincisi perspektif eksikliği potansiyelini taşıyor, ikincisi de şeffaf paylaşılıp paylaşılmayacağını bilmiyoruz.“
İstanbul Sözleşmesi’den çekilme sonucundan beri ne değişti?
Mart ayında Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı sonucuyla Türkiye’nin 1 Temmuz prestijiyle İstanbul Sözleşmesi’nden çekileceği duyurulmuştu.
Bayan hakları örgütleri, bu duyurudan beri bayanların gerekli korunmaya ulaşmakta zorluk yaşadıklarını söylüyor.
İstanbul Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Şükran Eroğlu, “Karakollardan bayanlar geri çevrilmeye başlandı, isimli yardım ofislerimize başvuran bayanlardan bununla ilgili ağır şikayetler alıyoruz. ‘Biz gittik lakin ‘Biz artık bir şey yapmıyoruz, gidin savcılığa, gidin adliyeye’ diyorlar.’ ‘İyi de’ diyor bayan ‘Ben adliyeye giderken bu adam beni izlerse ve bana bir şey yaparsa? Kim benim can güvenliğimi sağlayacak?’ Bir birden fazla da meskenine dönüyor esasen. Bir yürek kalkıp gitmiş, orada hamaseti kırılıyor. Bir bayan örneğin eşinin silahı olduğunu belirtmesine karşın kendisine yardımcı olunmadığını ve savcılığa gönderildiğini söylemiş oldu” diyor ve yaşanan öteki meseleleri şu biçimde sıralıyor:
“Yargıçlar muhafaza sonucunın mühletini 15 güne indirdiler. Elektronik kelepçe sonucu almakta epey zorlanıyoruz, ‘Bulamıyoruz, maliyeti yüksek’ diyorlar. Biroldukça önlem sonucunı vermiyorlar, yalnızca ‘küçük düşürücü kelam ve davranışlarda bulunmama, bağlantı araçlarıyla rahatsız etmeme’ deyip kestirip atıyorlar. Biz gidip yargıçlarla konuşup zorla müdafaa sonucu alıyoruz. kimi vakit muhafaza sonucunı çabucak vermiyorlar. Müdafaa sonucunın müddeti bitmiş uzatma istiyorsunuz, kimi yargıçlar kanıt istiyor. Kanıt olur mu, 6284 sayılı kanuna nazaran bayanın beyanının temel olması gerekiyor.“
Bu mevzuda Bayan Cinayetlerini Durduracağız platformunun çabucak hemen kendi müşahede ve tahlilini yapmadığını vurgulayan Gülsüm Kav, bayanların ‘İstanbul Kontratı kalktı‘ telaffuzuyla karakollardan geri çevrildikleri duyumlarının kendilerine de ulaştığını belirtiyor.
6284’ün İstanbul Sözleşmesi’nden ne eksiği var?
BBC Türkçe’nin ulaştığı bayan hakları örgütleri, 6284 sayılı kanunun bayanları korumakta yetersiz kaldığını söylüyor.
Kav, bunun sebebini şöyleki açıklıyor:
“Mukavelenin 4 temel adımında ikinci adımını kapsıyor 6284. Bu adımlardan birincisi tedbire. Yani ‘Şiddetin ortaya çıkmaya cüret bulamayacağı bir toplum yaratın, bunun da ilacı toplumsal cinsiyet eşitliğidir, sağlıklı bir eşitlik iklimi gerekir’ diyor. Siyasette, çalışma ömründe kota konulması üzere biroldukca bunu uygulama sistemi var. 6284 bunu karşılamıyor.
Çabucak güzel bir toplum yaratamayabilirsin, bir bayan tehdit altındaysa bu biçimde onu tesirli bir biçimde koru’ diyor kontrat imzacı devlete ikinci olarak. 6284, kontratın bu ikinci hususunu kapsıyor.
Mukavele daha sonra diyor ki, ‘Korumak istedin ancak koruyamadın mı, bir ziyan kelam hususuysa cezasız bırakma, tesirli kovuşturma yap’. 6284’ün iç içe geçen istikametleri var örneğin önlem ihlâli olursa, zorlama mahpus var ceza kanununa nazaran lakin o da uygulanmıyor. Bir bayan cinayeti ya da kuşkulu mevt davasında, Şule Çet en bilinen örneği lakin bizim bir fazlaca o denli davamız var, parmak izi bile alınmamıştı. Bayanların gayretiyle bunun bir intihar değil cinayet olduğu anlaşıldı. Bunu karşılayan iç kanunumuzda kimi hususlar var fakat kâfi değil. Haksız indirimlerin sonlandırılmasını, kovuşturmanın tesirli yürütülmesini yıllardır istiyoruz.
Kontratın dördüncü adımında da ‘Geleceğe dönük olarak bayanları güçlendirme siyasetlerini söylemeli ve uygulamalısın’ diyor. Biz hayatta kalmalarını sağlayacak kontrattan çekiliyorken, İrlanda’daki üzere eşit işe eşit fiyat kısmına geçemiyoruz.“
İstanbul Mukavelesi’nin ulusal kanunların ötesinde milletlerarası bağlayıcılığı olduğunu vurgulayan Çamdereli de, “Bu bütün ülkelerde muhakkak bir garantiyi ve taahhüdü birlikteinde getiriyor. Bu alanda çalışanlara aktivistlere bir taban hazırlıyor” diyor.
6284 sayılı kanunun İstanbul Mukavelesi kadar kapsayıcı olmadığını söyleyen Çamdereli şöyleki konuşuyor:
“İstanbul Kontratı’nda epeyce tartışılan ‘cinsel yönelim’ ile anılan kapsayıcılık unsuru var. İstanbul Kontratı’nda bütün Türkiye halkının içerisinde bulunduğu farklı toplumsal kümelerin da şiddete uğradığı durumda gerçek bir biçimde gayret edileceği ve öncesinde tedbirlerin alınacağı ortamı yerleştirmek öngörülüyor. Halihazırdaki yasanın bu mevzuda bir eksikliği var.“
Hükümete yakınlığı ile bilinen Bayan ve Demokrasi Derneği (KADEM), röportaj talebimize karşılık vermedi lakin İdare Heyeti Lideri Saliha Okur Gümrükçüoğlu‘nun tweetine yönlendirdi.
Perşembe akşamı İstanbul Mukavelesi’nin feshinin resmileşmesi niçiniyle Türkiye’nin birfazlaca bölgesinde protesto hareketleri düzenlendi.
İstanbul’da bayanlar, “İstanbul Sözleşmesi’nden vazgeçmiyoruz. Bizim için bitmedi” yazılı pankart taşıdı.
Bayana Yönelik Şiddetle Gayret 4. Ulusal Aksiyon Planı’nı açıklarken Erdoğan, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesi ile ilgili olarak ”Bayana yönelik şiddetle uğraşımız bu kontratla başlamadı, bu kontrattan çekilmeyle bitecek değildir” dedi.
2021-2025 yıllarını kapsayacak hareket planının 5 ana gayesi bulunuyor:
- Şiddetle uğraş mevzuatının gözden geçirilmesi ve faal uygulanması;
- Kamu çalışanına eğitim verilmesi;
- Hami ve önleyici hizmetlerin tesirli kullanılması;
- Toplumsal farkındalığın arttırılması;
- Dataların toplanarak tahlil edilmesi
Havle Bayan Derneği İdare Heyeti Lideri Rümeysa Çamdereli, “Bunlar İstanbul Kontratı’nda esasen var olan şeylerdi ve uygulamaya konmuyordu. Halihazırda yürürlükte olan bir mukaveleyi feshedip, bu biçimde bir aksiyon planının açıklanması itimat vermiyor” dedi.
İstanbul Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Şükran Eroğlu da, İstanbul Mukavelesi’nin imzalanmasının üzerinden 10 yıl geçtiğini hatırlattı ve sordu:
“aslına bakarsanız bunların hepsi İstanbul Mukavelesi’nde olan şeyler. Pekala niye bugüne kadar uygulamadılar? Biz çıktığımız bir kontratın kararlarını mi uygulayacağız artık?“
Bayan Cinayetlerini Durduracağız Platformu Genel Temsilcisi Gülsüm Kav ise, misal ulusal hareket planlarının daha evvel de belirtildiğını ancak yıllardır aktif bir biçimde uygulanmadığını vurguladı.
‘Mevzuat değişikliği ‘bayanın beyanı esastır’ unsurunu tartışmaya açabilir’
Cumhurbaşkanı Erdoğan, hareket planının “şiddetle gayret mevzuatının gözden geçirilmesi ve faal uygulanması” olarak belirlenen birinci maksadı ile “mağdurun adalete erişiminin kolaylaştırılması ve şiddet aksiyonlarının orantılı biçimde cezalandırılmasını” amaçladıklarını söylemiş oldu.
Erdoğan ayrıyeten, “uyuşmazlıklarda haksız tahrik ve takdiri indirim kurumlarının nasıl uygulandığının tahlillerini yaparak, gerekli değişiklikler için harekete geçileceğini” belirtti.
Kurumsal işbirliğinin sağlanması için Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın uyumunda Adalet, İçişleri, Savunma, Sıhhat Bakanlıkları ile Diyanet İşleri Başkanlığı içinde protokollerin imzalandığı bilgisi de Erdoğan’ın yaptığı açıklamada yer aldı.
Ama Çamdereli, mevzuatın gözden geçirilmesi amacı ile ‘bayanın beyanı temeldir‘ prensibinin tartışmaya açılabileceğini ve bu niçinle maksadı “ürkütücü” bulduğunu söylüyor:
“6284 sayılı kanuna yönelik tenkitler, ‘hanımın beyanı esastır’ unsuruna dayanan uzaklaştırma kararlarına dairdi. Bu açıklama, bu tenkitlerin dikkate alınması ihtimalini çağrıştırdı bana açıkçası. bu biçimdesi bir mevzuat değişikliği iması bana ürkütücü geliyor.”
Bu unsur ile bayanlara yönelik şiddetin engellenmesi konusunda olumlu adımların hedeflenmek istenmiş olabileceğine ait sorumuzu Çamdereli, “Genelde olumlu şeyler söyleyip, olumsuz uygulamalarla karşılaşıyoruz bir müddetdir. Birebir şey insan hakları hareket planında da olmuştu” formunda yanıtladı.
‘Eğitim toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda olmalı’
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın aksiyon planında deklare ettiğı ikinci maksat, kamu işçisine eğitim verilmesi.
Bayan hakları koruyucuları kamu çalışanının eğitilmesi gerektiği konusunda hemfikir, lakin eğitimin içeriğinin toplumsal cinsiyet eşitliği olması gerektiğini söylüyor ve eğitimin de kâfi olmadığını vurguluyor.
Kav, “Eğitim verilsin olağan ki, kamu kurumlarında çalışanlara bayanların 6284 sayılı kanundaki hakları konusunda eğitim verilsin. Toplumsal cinsiyet eşitliği eğitimini bütün kamu çalışanlarına verin, birinci okullardan itibaren ulusal eğitim müfredatına koyun. Lakin şu anda bayanlar hayatta kalmaya çalışıyorsa yalnızca eğitimle kurtulamayız, tedbire önlemlerini, kovuşturma süreçlerini tesirli bir biçimde uygulayacaksınız” diyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamasında “toplumsal cinsiyet eşitliği” kavramına değinmediğine dikkat çeken Eroğlu, “birinci vakit içinderda bunu öğretmek lazım. Yalnızca eğitmekle kalmayacaksın, denetleyeceksin, uygulamadaki aksaklıkları raporlayacaksın. Bizim devamlı raporlamamıza karşın uygulamada hiç bir değişiklik olmuyor” diyor.
‘Sorun bireyselleştirilmeye çalışılıyor’
Erdoğan, “gözetici ve önleyici hizmetlerin tesirli kullanılması” başlığındaki üçüncü gaye kapsamında belirlenen stratejiler içinde, hadise bazlı özel müdahale programlarının hayata geçirilmesini ve şiddet faillerine ya da uygulama ihtimali taşıyanlara yönelik önleyici müdahalede bulunulmasını saydı.
Kav, bu telaffuzun bayan cinayetlerini toplumsal, siyasi bir sorun olmaktan çıkarıp kişisele indirgeme tehlikesi taşıdığını söylüyor:
“(Eylem planına) birinci bakışta, şiddet güya kişisel bir meseleymiş üzere bir hava seziyorum. Öfke denetimi eğitimi, alkol unsur bağımlılığı rehabilitasyonundan bahsediliyor. Kişiselleştiriliyor. Bizim ise bütün sorunumuz şu, bayana yönelik şiddet politiktir, toplumsal bir sıkıntıdır, kamu kurumlarının bakılırsavlendirilmesini gerektirir.“
“Bizim bilhassa telaffuzlar manasında dikkatimizi çeken bir husus var. Din, muhafazakarlık, farklı bayan tecrübeleri ve şiddet bağına bakarken gördüğümüz değerli bir nokta, bayana yönelik şiddetin politik bir sorun olmaması için temel bir ana akım telaffuzun olduğu istikametinde.“
“Toplumsal farkındalık ve hassaslığın artırılması” temalı dördüncü başlık altında, bayana yönelik şiddetle uğraşta adamların daha fazla yer almasının sağlanmasının amaçlanacağını belirten Erdoğan, çocuk yaşta evliliğin engellenmesi için “babalara yönelik eğitim ve farkındalık çalışmaları” düzenleneceğini kaydetti.
‘Verilerin şeffaf paylaşılacağı şüpheli’
Erdoğan son başlıkta ise dataların toplanmasını ve tahlil edilmesini sıraladı.
Çamdereli, bilgilerin toplanmasının hayli kıymetli olduğunu söylüyor lakin nasıl kullanılacağı konusunda kuşkulu:
“Bayana yönelik şiddet sorununu bir ihlâl olarak nazaranrek, bir politik sıkıntı olarak bakılırsarek bilgi toplamakla, bunu ülkeyi paka çıkarmak üzerine toplamak içinde fark var. Uzun yıllardır ne bayana yönelik şiddet dataları, ne erken yaşta evliliklere ait bilgiler paylaşılıyor. O yüzden de bu biçimde bilgilerin toplanması birincisi perspektif eksikliği potansiyelini taşıyor, ikincisi de şeffaf paylaşılıp paylaşılmayacağını bilmiyoruz.“
İstanbul Sözleşmesi’den çekilme sonucundan beri ne değişti?
Mart ayında Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı sonucuyla Türkiye’nin 1 Temmuz prestijiyle İstanbul Sözleşmesi’nden çekileceği duyurulmuştu.
Bayan hakları örgütleri, bu duyurudan beri bayanların gerekli korunmaya ulaşmakta zorluk yaşadıklarını söylüyor.
İstanbul Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Şükran Eroğlu, “Karakollardan bayanlar geri çevrilmeye başlandı, isimli yardım ofislerimize başvuran bayanlardan bununla ilgili ağır şikayetler alıyoruz. ‘Biz gittik lakin ‘Biz artık bir şey yapmıyoruz, gidin savcılığa, gidin adliyeye’ diyorlar.’ ‘İyi de’ diyor bayan ‘Ben adliyeye giderken bu adam beni izlerse ve bana bir şey yaparsa? Kim benim can güvenliğimi sağlayacak?’ Bir birden fazla da meskenine dönüyor esasen. Bir yürek kalkıp gitmiş, orada hamaseti kırılıyor. Bir bayan örneğin eşinin silahı olduğunu belirtmesine karşın kendisine yardımcı olunmadığını ve savcılığa gönderildiğini söylemiş oldu” diyor ve yaşanan öteki meseleleri şu biçimde sıralıyor:
“Yargıçlar muhafaza sonucunın mühletini 15 güne indirdiler. Elektronik kelepçe sonucu almakta epey zorlanıyoruz, ‘Bulamıyoruz, maliyeti yüksek’ diyorlar. Biroldukça önlem sonucunı vermiyorlar, yalnızca ‘küçük düşürücü kelam ve davranışlarda bulunmama, bağlantı araçlarıyla rahatsız etmeme’ deyip kestirip atıyorlar. Biz gidip yargıçlarla konuşup zorla müdafaa sonucu alıyoruz. kimi vakit muhafaza sonucunı çabucak vermiyorlar. Müdafaa sonucunın müddeti bitmiş uzatma istiyorsunuz, kimi yargıçlar kanıt istiyor. Kanıt olur mu, 6284 sayılı kanuna nazaran bayanın beyanının temel olması gerekiyor.“
Bu mevzuda Bayan Cinayetlerini Durduracağız platformunun çabucak hemen kendi müşahede ve tahlilini yapmadığını vurgulayan Gülsüm Kav, bayanların ‘İstanbul Kontratı kalktı‘ telaffuzuyla karakollardan geri çevrildikleri duyumlarının kendilerine de ulaştığını belirtiyor.
6284’ün İstanbul Sözleşmesi’nden ne eksiği var?
BBC Türkçe’nin ulaştığı bayan hakları örgütleri, 6284 sayılı kanunun bayanları korumakta yetersiz kaldığını söylüyor.
Kav, bunun sebebini şöyleki açıklıyor:
“Mukavelenin 4 temel adımında ikinci adımını kapsıyor 6284. Bu adımlardan birincisi tedbire. Yani ‘Şiddetin ortaya çıkmaya cüret bulamayacağı bir toplum yaratın, bunun da ilacı toplumsal cinsiyet eşitliğidir, sağlıklı bir eşitlik iklimi gerekir’ diyor. Siyasette, çalışma ömründe kota konulması üzere biroldukca bunu uygulama sistemi var. 6284 bunu karşılamıyor.
Çabucak güzel bir toplum yaratamayabilirsin, bir bayan tehdit altındaysa bu biçimde onu tesirli bir biçimde koru’ diyor kontrat imzacı devlete ikinci olarak. 6284, kontratın bu ikinci hususunu kapsıyor.
Mukavele daha sonra diyor ki, ‘Korumak istedin ancak koruyamadın mı, bir ziyan kelam hususuysa cezasız bırakma, tesirli kovuşturma yap’. 6284’ün iç içe geçen istikametleri var örneğin önlem ihlâli olursa, zorlama mahpus var ceza kanununa nazaran lakin o da uygulanmıyor. Bir bayan cinayeti ya da kuşkulu mevt davasında, Şule Çet en bilinen örneği lakin bizim bir fazlaca o denli davamız var, parmak izi bile alınmamıştı. Bayanların gayretiyle bunun bir intihar değil cinayet olduğu anlaşıldı. Bunu karşılayan iç kanunumuzda kimi hususlar var fakat kâfi değil. Haksız indirimlerin sonlandırılmasını, kovuşturmanın tesirli yürütülmesini yıllardır istiyoruz.
Kontratın dördüncü adımında da ‘Geleceğe dönük olarak bayanları güçlendirme siyasetlerini söylemeli ve uygulamalısın’ diyor. Biz hayatta kalmalarını sağlayacak kontrattan çekiliyorken, İrlanda’daki üzere eşit işe eşit fiyat kısmına geçemiyoruz.“
İstanbul Mukavelesi’nin ulusal kanunların ötesinde milletlerarası bağlayıcılığı olduğunu vurgulayan Çamdereli de, “Bu bütün ülkelerde muhakkak bir garantiyi ve taahhüdü birlikteinde getiriyor. Bu alanda çalışanlara aktivistlere bir taban hazırlıyor” diyor.
6284 sayılı kanunun İstanbul Mukavelesi kadar kapsayıcı olmadığını söyleyen Çamdereli şöyleki konuşuyor:
“İstanbul Kontratı’nda epeyce tartışılan ‘cinsel yönelim’ ile anılan kapsayıcılık unsuru var. İstanbul Kontratı’nda bütün Türkiye halkının içerisinde bulunduğu farklı toplumsal kümelerin da şiddete uğradığı durumda gerçek bir biçimde gayret edileceği ve öncesinde tedbirlerin alınacağı ortamı yerleştirmek öngörülüyor. Halihazırdaki yasanın bu mevzuda bir eksikliği var.“
Hükümete yakınlığı ile bilinen Bayan ve Demokrasi Derneği (KADEM), röportaj talebimize karşılık vermedi lakin İdare Heyeti Lideri Saliha Okur Gümrükçüoğlu‘nun tweetine yönlendirdi.
Perşembe akşamı İstanbul Mukavelesi’nin feshinin resmileşmesi niçiniyle Türkiye’nin birfazlaca bölgesinde protesto hareketleri düzenlendi.
İstanbul’da bayanlar, “İstanbul Sözleşmesi’nden vazgeçmiyoruz. Bizim için bitmedi” yazılı pankart taşıdı.