HDP Eş Genel Lideri Mithat Sancar, parlamenter sistem çalışması yürüten altı muhalefet partisi önderinin buluştuğu “yuvarlak masa” toplantısına davet beklemediklerini fakat “geçiş süreci” ve cumhurbaşkanlığı seçimi hususlarında kendilerinin “mutlak müzakere zemini” olarak kabul edilmesini istediklerini söylemiş oldu.
Sancar, “O niçinle ‘HDP ile görüşüyoruz’ demek yetmez. ‘HDP’yi legal görüyoruz’ demek de yetmez. Temel olan, HDP’yle eşitler ortası bir tabanda tereddütsüz, çekincesiz, direkt ve açık bir diyalog ve müzakere yürütmeyi kabul etmektir” görüşünü lisana getirdi.
Sancar, ÂLÂ Parti’nin “HDP kapatılmalıdır” yaklaşımını eleştirirken, muhalefet ortasında “HDP’yi güzel tutalım, lakin boş tutalım, yaklaşımını pişirenlerin farkında olduklarını” söylemiş oldu.
HDP Eş Genel Lideri Sancar, yeni siyasi gelişmelere ait BBC Türkçe‘nin sorularını yanıtladı:
Altı muhalefet partisi başkanının buluşmasıyla başlamak istiyorum. Bu buluşma niçiniyle, toplumsal medyadan “HDP niye masada yok” tenkitleri geldi. Siz bu masaya davet edilmeyi bekliyor muydunuz?
Muhalefet partilerinin kendi ortalarında diyalog ve ortak çalışma yürütmelerine bizim rastgele bir itirazımız yok. esasen bu buluşma, güçlendirilmiş parlamenter sistem tartışmalarının finali olarak duyurulmuştu. Bu tıp çalışmalar yapılabilir olağan olarak. Çeşitli partiler içinde bu çeşit bağlantılar bize göre olumludur.
Burada karışıklık yaratan ve tartışmaya niye olan durum şudur: Toplantı gerçekten belirtilen gündemle mi gerçekleştirildi, yoksa bununla birlikte bir ittifak buluşması mıydı? Millet İttifakı’nın genişleyip genişlemeyeceği üzere bir tartışma, sanırım bu meçhullükten ortaya çıktı. Millet İttifakı’nın genişlemesiyle ilgili görüşmeler de yapılabilir, buna da bizim itirazımız olamaz. Çünkü biz parlamento seçimine kendi ittifakımızı kurarak gireceğimizi belirttik.
Lakin cumhurbaşkanlığı seçimi için ortak aday fikrine açık olduğumuzu da söylemiş olduk. Bunun yolunun da bizimle kamuya açık, direkt müzakere yürütülmesi olduğunu her vesileyle lisana getiriyoruz. Müzakere etmek istediğimiz çerçeveyi ana sınırlarıyla aslına bakarsanız tıpkı zamandaklarasyonumuzla duyurduk birebir vakitte çeşitli beyanatlarımızda tabir ettik. Şayet bu çalışma, Meclis seçimlerine dönük bir ittifak niyetiyle yapılıyorsa, bizim burada yer almamızın bir gereği esasen yok.
Şayet cumhurbaşkanlığı seçimi ve onunla ilişkili temel problemler kelam hususuysa, durum değişir. Başta geçiş süreci olmak üzere, cumhurbaşkanlığı seçimini ilgilendiren konularda bizimle açık diyalog ve müzakere yürütülmesi talebimizi tekrar etmek istiyorum. Bunun için o masada bulunmak gerekmiyor; kaldı ki bizim o masaya davet edilme üzere bir beklentimiz de yoktu. Şayet cumhurbaşkanlığı seçimi ortak aday tartışması üzerinden gelişecekse, HDP olarak talebimiz, bu çerçevedeki hususların bizimle kamuoyuna duyurularak, açık, direkt ve şeffaf biçimde yürütülmesidir.
Bu görüşmenin akabinde Pervin Buldan, “Bizi yok sayanları vakti geldiğinde biz de yok sayarız” dedi, keza sizin de bu istikamette açıklamalarınız var ve bu, altılı toplantıya reaksiyon olarak yorumlandı.
HDP’yi yok sayan rastgele bir yaklaşımın, Türkiye’de gerçek ve kuvvetli bir demokrasi, kapsamlı ve kalıcı bir toplumsal barış inşa etme talihi yok. Bunu da şöyleki netleştireyim: Şayet Türkiye’de nitekim demokrasiye giden yol açılacaksa, yeni bir periyot başlatmak gerekiyor. Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmanın ve Meclis’te bu değişimi sağlamaya yetecek bir çoğunluk oluşturmanın bu açıdan fazlaca kıymetli olduğu açık. Bütün bunları HDP’siz yapabileceğini düşünen kim var ise, hayal aleminde yaşıyor demektir.
“HDP’yi güzel tutalım lakin boş tutalım” üzere bir yaklaşımın da birilerinin gündeminde olduğunu ve bu mevzuda hazırlık yapıldığını görüyoruz. bu biçimdesi bir yaklaşım tuzaklarla doludur. Bunun farkında olmadığımızı düşünmek de önemli bir yanılgıdır.
“Kastettiğimiz GÜZEL Parti’dir”
Benim merak ettiğim şu; siz o görüşmede olmamakla kendinizi “yok sayılmış” mı hissettiniz?
Hayır, bu biçimde söylemiyorum. HDP’yi ötekileştiren, hatta düşmanlaştıran yaklaşımlar epeyce tehlikeli sonuçlar doğurur. HDP’yi muhatap almayı kabul etmeyen, bunun da ötesine geçerek HDP’ye karşı düşmanca tavır takınan bir zihniyetin Türkiye’de demokrasiye katkı sunma savının rastgele bir inandırıcılığı yoktur, olamaza da.
Şayet bu iktidara karşı demokratik bir alternatif oluşturulmak isteniyorsa, bunu Türkiye’nin geçmişten bugüne en derin meselesinde iktidarın anlayışını motamot sahiplenerek yapılması mümkün değildir. Kelamı dolandırmaya gerek yok: Kastettiğimiz, evvela ve bilhassa GÜZEL Parti’dir. Düşünün ki, bu parti sözcüleri aracılığıyla “HDP kapatılmalıdır” bile diyebiliyor.
Buna yönelik mi reaksiyonunuz, yani UYGUN Parti’ye?
Yalnızca UYGUN Parti’ye yönelik değil. görüşmedilk evvel de bir hayli defa lisana getirdik. “Altı muhalefet partisi” bir ortaya geldiğinde, bu partilerin,Türkiye’deki temel problemlere dair sahiden muhalif bir tavır sergilemesi beklenir. Muhalif olmak da iktidarın, Türkiye’deki temel problemlere dair yaklaşımlarına karşı olmak ve demokratik tahlil teklifleri sunmak manasını taşır. Lakin bir parti, kurum yahut etraf, Kürt sorunu, eşit yurttaşlık ve siyasal özgürlükler üzere en temel konularda dahi iktidarla tıpkı yahut benzeri anlayışı paylaşıyorsa biz bu yapıya muhalif diyemeyiz.
bu biçimde bir anlayışın tartı taşıyacağı bir ittifakın da Türkiye’ye bugünkünden daha uygun bir gelecek vaat etmesinin mümkün olmayacağını düşünüyoruz.
“HDP mutlak müzakere adresi olarak kabul edilmeli”
Kılıçdaroğlu, ‘HDP’yi yok saymıyoruz, görüşüyoruz, gerektikçe de görüşeceğiz’ dedi. Bu açıklama sizin için kâfi oldu mu, yoksa “biz de o masada kesinlikle olmalıydık” diyor musunuz?
Bizim “mutlaka o masada olmalıydık” üzere bir beyanımız yahut açıklamamız olmadı. Biz Türkiye’nin geleceği tartışılırken HDP’nin yok sayılmasının büyük bir yanlış ve tuzak olduğunu söylüyoruz. Temel problem, HDP’nin direkt doğruya müzakere adresi olarak kabul edilip edilmediğidir.
HDP ile açık ve şeffaf görüşme yürütülmesi, diyalog kanallarının oluşturulması, Türkiye’de baskıcı iktidarı ve yıkıcı atmosferi dönüştürmek için elzemdir. Lakin gündemde seçimler olduğu için sorunları çoklukla seçim çerçevesinde konuşmak durumunda kalıyoruz.
Öncelikle şunu tekrar vurgulamalıyım: Parlamento seçimiyle cumhurbaşkanlığı seçimini ayırıyoruz. Cumhurbaşkanlığı seçimi beraberinde bir geçiş süreci sıkıntısıdır. Şayet ortak bir adayda karar kılınacaksa, Türkiye’nin yeni bir başlangıcı hangi çerçevede yapacağının detaylı bir halde konuşulması gerekiyor. Şayet ortak bir aday fikri olgunlaşırsa biz, bu sorunun isim üzerinden değil, siyasal unsurlar ve yapısal meseleler üzerinden konuşulmasını istiyoruz. Aksi taktirde kamuoyunun büyük bir bölümünün şu soruları sorma hakkı doğuyor: 6 parti buluştu, şu biçimde bir geçiş süreci şu biçimde bir sistem ve şöyleki bir gelecek önerisi ortaya çıkardı. Pekala bu nasıl hayata geçirilecek?
Bunu Türkiye’nin en dinamik, demokrasi çabası konusunda başta Kürt halkı olmak üzere en direngen ve kararlı sosyolojisini hesaba katmadan, bu sosyolojinin direkt siyasi iradesini temsil eden bir partiyi eşit bir aktör olarak görmeden nasıl yapacaksınız? Bu sorulara karşılık verme mecburiyeti, muhalefet partilerinin topluma karşı sorumluluğudur.
“HDP ile görüşüyoruz, legal görüyoruz demek yetmez”
Bizim sıkıntımız temel olarak Türkiye’yi demokrasiye kavuşturarak kalıcı barışı inşa etme imkanlarını sağlayacak toplumsal dinamizmi ortaya çıkarmaktır. Son senelerda fazlaca büyük tahribatlar, epey büyük adaletsizlikler yaşandı. Bunların olağan olarak tamiri gerekiyor fakat daha ötesini hedeflemek gerekiyor, o da şudur: Tıpkı tahribatların bir daha yaşanmayacağı sosyolojik ve politik bir tabanı yaratmak.
Bu tabanı yaratabilmek için de HDP’nin siyasi aktör olarak temsil ettiği geniş sosyolojinin siyasi özne olarak tanınması bir zorunluluktur. O niçinle “HDP ile görüşüyoruz” demek yetmez. “HDP’yi legal görüyoruz” demek de yetmez. Temel olan, HDP’yle eşitler ortası bir tabanda tereddütsüz, çekincesiz, direkt ve açık bir diyalog ve müzakere yürütmeyi kabul etmektir.
Siz ‘mevcut iki ittifak ortasında yer almayacağız‘ diyorsunuz lakin partinizin cumhurbaşkanı adayı çıkarıp çıkarmayacağı konusunda da şimdiye kadar net bir açıklama yapmadınız.
Aday sıkıntısını, önerdiğimiz bu çerçeve derinlemesine tartışılmadan gündemimize almıyoruz. Seçim tarihi aşikâr olduğunda bu biçimdea kadar alınmış olan yahut alınması mümkün yola bakarız, gelişmeleri kıymetlendiririz, kararlarımızı da bu olgu ve datalara nazaran veririz.
Kendi adayımızı çıkarıp çıkarmayacağımız sıkıntısı de bu süreç içerisinde şekillenecektir. Ki bunu da yalnızca HDP olarak yapmayacağız; Meclis seçimi için kurmakta olduğumuz demokrasi ittifakının bileşenleriyle tartışarak, bu ittifakta yer almayan demokrasi güçleriyle istişare ederek, tabanımızla diyalog içerisinde belirleyeceğiz. Şöyle yapılmazsa aday çıkarırız yahut şu biçimde yapılırsa aday çıkarmayız üzere bir yaklaşımın, bu bahiste yürütülebilecek kapsamlı ve derinlemesine tartışmaların önünü tıkayacağı kanaatindeyiz. O yüzden biz, demokrasiye, barışa ve adalete giden yolun tıkanmaması, tersine bu yolun genişlemesi için, mevcut kurallarda bir tuzak olarak gördüğümüz aday tartışmasına girmek istemiyoruz.
“Seçeneklerden biri kendi adayımızla çıkmaktır”
Lakin eş genel lider yardımcınız Tayip Temel de altı önderin buluşmasına davet edilmemenizi eleştirirken “biz de kendi adayımızı çıkarabiliriz” manasına gelecek bir açıklama yaptı…
Tam olarak o denli söylemedi, o açıklamanın bir bağlamı vardı. Tayip Temel arkadaşımız, “Millet İttifakı’nda, kendi adayımızı çıkarma eğilimimizi güçlendiren gelişmeler var” dedi. Herkes biliyor ki, kendi adayımızı çıkarmak da gerçek bir seçenektir. Lakin biz bunu artık tartışmak istemiyoruz.
Yani seçeneklerden biri, olağan olarak seçimlere demokrasi ittifakının adayıyla katılmaktır. Bizim temel olarak önceliğimiz, bu önerdiğimiz çerçeve olgunlaşıncaya kadar tartışmanın sürdürülmesidir. Mutabakat sağlanırsa ortak aday fikrine açık olduğumuzu esasen beyan etmiştik. Şayet ortak aday bu gerçekleşmezse ne yapacağımıza, biraz evvel değindiğim çoğulcu demokratik yolla karar vereceğiz. bu biçimde bir durumda, kendi adayımızla seçimlere girmek de elbette değerli bir seçenek olacaktır.
“Üçüncü ittifak değil, geniş demokrasi ittifakı olarak tanımlıyoruz”
Partinizin de ortasında yer aldığı üçüncü ittifak çalışması var. İkinci toplantıyı da sanırım 26 Şubat’ta yapacaksınız. Birincisi sekiz siyasal yapı ile başlayan ittifak görüşmeleri yeni iştirakçilerle genişleyecek mi? İkinci olarak da sekiz siyasal yapı önderi olarak bir ortaya gelip bir arada fotoğraf verecek misiniz?
Bizim demokrasi ittifakımız fazlaca geniş bir çerçeveyi içeriyor. Sol sosyalist aktörlerle, siyasi parti ve oluşumlarla ittifak da bunun kıymetli bir kesimidir. Biz bu buluşmalara “ortak mücadele” maksadı koyduk.
Bizim yaptığımız görüşmeler, demokrasi ittifakı olarak tanımladığımız bir çerçeve içerisinde ilerliyor. Demokrasi ittifakı, başlı başına bir seçim ittifakı değildir. Bizim önceliğimiz, bir uğraş iştirakini oluşturmaktır. Bu iştirak inşa edilirken bir seçim gerçekliğiyle de karşı karşıya olduğumuzun şuurundayız. Fakat odağımıza seçimi almadık.
Birinci görüşmede da bu bahiste mutabakat sağladık. Yani öncelik seçim ittifakı değildir. Birincil olarak ortak çabayı nasıl inşa edeceğimizi konuşuyoruz. Fakat seçimler de bu buluşmalardaki tartışma mevzularından biri olarak gündeme gelecektir elbette.
Taraflar, 26’sında gerçekleşecek ikinci toplantıya eş liderler seviyesinde katılacak. Birinci görüşmeden çıkan üç kıymetli sonuç vardı. Bunların ortasında genişleme perspektifi de yer alıyordu. ötürüsıyla sol-sosyalist yapılara dönük genişleme çalışmalarımız devam edecek.
Öte yandan demokrasi ittifakı çerçevesinde öteki kesitlerle görüşmelerimiz sürüyor. örneğin Kürdi partilerle yürüyen bir çalışmamız var. aslına bakarsan 2019 lokal seçimlerinde oluşmuş bir ittifakımız mevcut, bunu genişletmek için çalışmalarımızı yürütüyoruz. Biz bütün ezilenleri, sömürülenleri, dışlananları, ötekileştirilenleri, mazlumları ve mağdurları kapsayacak bir ortak gayret beraberliği inşa etmek istiyoruz. Bunu başardığımızda seçim sıkıntısı daha rahat bir halde ele alınır.
O niçinle “üçüncü ittifak” kelamı, yürüttüğümüz çalışma için yanlışsız bir niteleme değildir. bu türlü kullanıldığının farkındayız lakin biz bunu üçüncü ittifak değil, geniş demokrasi ittifakı olarak tanımlıyoruz. 26’sındaki toplantı da çalışma alanlarını ve formlarını daha da somutlaştıracağımız bir gündemle gerçekleştirilecek.
“Öcalan’ın ne söylemiş olduğini direkt kendisinden öğrenelim”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Edirne’deki İmralı’dakine hesap verecek” kelamları epey tartışıldı. Burada HDP’ye yönelik yeni bir plan mı kuruluyor ya da somut bir gelişme olmuş olabilir mi sizce?
Suyu bulandırmak istiyorlar. Somut bir gelişme olup olmadığını bilmemiz mümkün değil. Bunu bilmenin tek yolu var: İmralı’da avukatlarla ve/veya bağımsız heyetlerle görüşmeye müsaade verilmesi. bu biçimdece Abdullah Öcalan’ın bu bahis dahil, öbür konularda ne düşündüğü, şahsen kendisi tarafınca söz edilsin. Bunun haricindeki atılımların HDP ortasında tartışma yaratma, Kürt seçmende zihin bulanıklığına yol açma üzere gayeler güttüğünün farkındayız ancak bu hesapların tutması mümkün değil. O niçinle biz Erdoğan’ın kelamlarının içeriğine bir değer atfetmiyoruz.
Öcalan daha evvel senelerca avukatlarıyla görüştü, fikirlerini avukatları aracılığıyla kamuoyuna duyurdu; artık de birebiri yapılmalıdır. Yol sıradan ve açıktır: Görüşmeler sağlansın, Öcalan’ın ne söylemiş olduğini herkes direkt kendisinden öğrenelim.
Partiniz hakkındaki kapatma davasının seçimlere kadar sonuçlanmasını bekliyor musunuz? Partiniz kapatılsa da kapatılmasa da, HDP temsilcilerini bir biçimde alanda siyasi aktör olarak gorecek miyiz?
HDP kapatılsa da kapatılmasa da, siyasi gücünü ve toplumsal tesirini bir biçimde değil, her biçimde, yalnızca siz değil herkes gorecek. Biz hem gayret sürecine tıpkı vakitte seçime yükümüzü ve gücümüzü en tesirli biçimde yansıtacak imkanlara sahibiz. Geleneğimiz, deneyimimiz ve birikimimiz ortadadır. Bütün ataklara ve kuşatmalara karşın yalnızca ayakta durmakla kalmadık, yolumuzda dengeli ve kararlı bir biçimde ilerledik, ilerliyoruz.
Şu anda bizden hoşlanmayan çevrelerin tesirindeki kamuoyu yoklamaları bile HDP’nin yüzde 15’lere yanlışsız ilerlediğini lisana getiriyor. Yüzde 15 oranı yalnızca sayısal bir sıkıntı değildir. Bu oran, bütün manilere karşın HDP’nin, halkın takviyesiyle belirlediği yolda kararlı ve dengeli halde yürümeye devam etmesi manası taşımasıdır. ötürüsıyla yüzde 15 sayısal olmanın ötesinde epeyce kıymetli bir siyasal problemdir. Türkiye’nin kuvvetli demokrasiye ve eşit ortak yaşama dayalı büyük barışa ulaşması konusunda gerçek bir alternatifin mevcut olduğunun, buna dair umudun canlı ve bu yolda çabanın dinamik olduğunun değerli bir göstergesidir.
Erdoğan’ın üçüncü periyot aday olup olmayacağı tartışması var. Kimi muhalefet partileri “hukuken aday olamaz lakin siyaseten biz bu tartışmaya girmeyeceğiz, aday olsun” yaklaşımında. Sizin tavrınız nedir?
Ben bir kamu hukukçusu olarak söz edeyim: Erdoğan’ın bir daha aday olabilmesinin tek bir yolu var. O da cumhurbaşkanı olarak misyon müddeti tamamlanmadan Meclis’in erken seçim sonucu alması. Anayasa kararları bu hususta açıktır. Karşı argümanı savunanlar var fakat argümanların hukukî temeli yok. Anayasa’nın lafzı açık: Şayet seçim vaktinde yapılırsa yahut cumhurbaşkanı erken seçim sonucu alırsa Erdoğan aday olamaz. Zira referandum ile Anayasa’nın tümü değil, bir kısmı değişti. ötürüsıyla değişmeyen kısımlar uygulanmak zorunda.
Bu kısımlardan biri de cumhurbaşkanının en çok iki periyot aday olabileceğidir. Tek istisnası da karara bağlanmıştır: vazife müddeti dolmadan Meclis’in en az 360 oyla erken seçim sonucu alması. Kendi gerçekleştirdikleri anayasa değişikliğinde bile bu hususu öngörmemiş, bu hususta bir düzenleme yapmamış iktidara, “anayasaya uymayabilir ancak bir daha de aday olsun” diyemeyiz. Bu, demokratik hukuk devletine dönmeyi hedefleyen çevrelerin lisana getirebileceği bir argüman olamaz. Bizim bu biçimde bir lüksümüz de hakkımız da yok.
Erdoğan belirttiğim istisna haricinde bir daha aday olursa ve -fazlaca küçük bir ihtimal ama- seçilirse meşruiyet tartışması bitmeyecektir. Biz de bunun takipçisi oluruz.
Sancar, “O niçinle ‘HDP ile görüşüyoruz’ demek yetmez. ‘HDP’yi legal görüyoruz’ demek de yetmez. Temel olan, HDP’yle eşitler ortası bir tabanda tereddütsüz, çekincesiz, direkt ve açık bir diyalog ve müzakere yürütmeyi kabul etmektir” görüşünü lisana getirdi.
Sancar, ÂLÂ Parti’nin “HDP kapatılmalıdır” yaklaşımını eleştirirken, muhalefet ortasında “HDP’yi güzel tutalım, lakin boş tutalım, yaklaşımını pişirenlerin farkında olduklarını” söylemiş oldu.
HDP Eş Genel Lideri Sancar, yeni siyasi gelişmelere ait BBC Türkçe‘nin sorularını yanıtladı:
Altı muhalefet partisi başkanının buluşmasıyla başlamak istiyorum. Bu buluşma niçiniyle, toplumsal medyadan “HDP niye masada yok” tenkitleri geldi. Siz bu masaya davet edilmeyi bekliyor muydunuz?
Muhalefet partilerinin kendi ortalarında diyalog ve ortak çalışma yürütmelerine bizim rastgele bir itirazımız yok. esasen bu buluşma, güçlendirilmiş parlamenter sistem tartışmalarının finali olarak duyurulmuştu. Bu tıp çalışmalar yapılabilir olağan olarak. Çeşitli partiler içinde bu çeşit bağlantılar bize göre olumludur.
Burada karışıklık yaratan ve tartışmaya niye olan durum şudur: Toplantı gerçekten belirtilen gündemle mi gerçekleştirildi, yoksa bununla birlikte bir ittifak buluşması mıydı? Millet İttifakı’nın genişleyip genişlemeyeceği üzere bir tartışma, sanırım bu meçhullükten ortaya çıktı. Millet İttifakı’nın genişlemesiyle ilgili görüşmeler de yapılabilir, buna da bizim itirazımız olamaz. Çünkü biz parlamento seçimine kendi ittifakımızı kurarak gireceğimizi belirttik.
Lakin cumhurbaşkanlığı seçimi için ortak aday fikrine açık olduğumuzu da söylemiş olduk. Bunun yolunun da bizimle kamuya açık, direkt müzakere yürütülmesi olduğunu her vesileyle lisana getiriyoruz. Müzakere etmek istediğimiz çerçeveyi ana sınırlarıyla aslına bakarsanız tıpkı zamandaklarasyonumuzla duyurduk birebir vakitte çeşitli beyanatlarımızda tabir ettik. Şayet bu çalışma, Meclis seçimlerine dönük bir ittifak niyetiyle yapılıyorsa, bizim burada yer almamızın bir gereği esasen yok.
Şayet cumhurbaşkanlığı seçimi ve onunla ilişkili temel problemler kelam hususuysa, durum değişir. Başta geçiş süreci olmak üzere, cumhurbaşkanlığı seçimini ilgilendiren konularda bizimle açık diyalog ve müzakere yürütülmesi talebimizi tekrar etmek istiyorum. Bunun için o masada bulunmak gerekmiyor; kaldı ki bizim o masaya davet edilme üzere bir beklentimiz de yoktu. Şayet cumhurbaşkanlığı seçimi ortak aday tartışması üzerinden gelişecekse, HDP olarak talebimiz, bu çerçevedeki hususların bizimle kamuoyuna duyurularak, açık, direkt ve şeffaf biçimde yürütülmesidir.
- 6 muhalefet önderi buluştu: Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’e geçmek ortak ve öncelikli maksadımız
- 6 muhalefet başkanının buluşması: İttifak için Seçim Yasası değişikliği beklenecek
Bu görüşmenin akabinde Pervin Buldan, “Bizi yok sayanları vakti geldiğinde biz de yok sayarız” dedi, keza sizin de bu istikamette açıklamalarınız var ve bu, altılı toplantıya reaksiyon olarak yorumlandı.
HDP’yi yok sayan rastgele bir yaklaşımın, Türkiye’de gerçek ve kuvvetli bir demokrasi, kapsamlı ve kalıcı bir toplumsal barış inşa etme talihi yok. Bunu da şöyleki netleştireyim: Şayet Türkiye’de nitekim demokrasiye giden yol açılacaksa, yeni bir periyot başlatmak gerekiyor. Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmanın ve Meclis’te bu değişimi sağlamaya yetecek bir çoğunluk oluşturmanın bu açıdan fazlaca kıymetli olduğu açık. Bütün bunları HDP’siz yapabileceğini düşünen kim var ise, hayal aleminde yaşıyor demektir.
“HDP’yi güzel tutalım lakin boş tutalım” üzere bir yaklaşımın da birilerinin gündeminde olduğunu ve bu mevzuda hazırlık yapıldığını görüyoruz. bu biçimdesi bir yaklaşım tuzaklarla doludur. Bunun farkında olmadığımızı düşünmek de önemli bir yanılgıdır.
“Kastettiğimiz GÜZEL Parti’dir”
Benim merak ettiğim şu; siz o görüşmede olmamakla kendinizi “yok sayılmış” mı hissettiniz?
Hayır, bu biçimde söylemiyorum. HDP’yi ötekileştiren, hatta düşmanlaştıran yaklaşımlar epeyce tehlikeli sonuçlar doğurur. HDP’yi muhatap almayı kabul etmeyen, bunun da ötesine geçerek HDP’ye karşı düşmanca tavır takınan bir zihniyetin Türkiye’de demokrasiye katkı sunma savının rastgele bir inandırıcılığı yoktur, olamaza da.
Şayet bu iktidara karşı demokratik bir alternatif oluşturulmak isteniyorsa, bunu Türkiye’nin geçmişten bugüne en derin meselesinde iktidarın anlayışını motamot sahiplenerek yapılması mümkün değildir. Kelamı dolandırmaya gerek yok: Kastettiğimiz, evvela ve bilhassa GÜZEL Parti’dir. Düşünün ki, bu parti sözcüleri aracılığıyla “HDP kapatılmalıdır” bile diyebiliyor.
Buna yönelik mi reaksiyonunuz, yani UYGUN Parti’ye?
Yalnızca UYGUN Parti’ye yönelik değil. görüşmedilk evvel de bir hayli defa lisana getirdik. “Altı muhalefet partisi” bir ortaya geldiğinde, bu partilerin,Türkiye’deki temel problemlere dair sahiden muhalif bir tavır sergilemesi beklenir. Muhalif olmak da iktidarın, Türkiye’deki temel problemlere dair yaklaşımlarına karşı olmak ve demokratik tahlil teklifleri sunmak manasını taşır. Lakin bir parti, kurum yahut etraf, Kürt sorunu, eşit yurttaşlık ve siyasal özgürlükler üzere en temel konularda dahi iktidarla tıpkı yahut benzeri anlayışı paylaşıyorsa biz bu yapıya muhalif diyemeyiz.
bu biçimde bir anlayışın tartı taşıyacağı bir ittifakın da Türkiye’ye bugünkünden daha uygun bir gelecek vaat etmesinin mümkün olmayacağını düşünüyoruz.
“HDP mutlak müzakere adresi olarak kabul edilmeli”
Kılıçdaroğlu, ‘HDP’yi yok saymıyoruz, görüşüyoruz, gerektikçe de görüşeceğiz’ dedi. Bu açıklama sizin için kâfi oldu mu, yoksa “biz de o masada kesinlikle olmalıydık” diyor musunuz?
Bizim “mutlaka o masada olmalıydık” üzere bir beyanımız yahut açıklamamız olmadı. Biz Türkiye’nin geleceği tartışılırken HDP’nin yok sayılmasının büyük bir yanlış ve tuzak olduğunu söylüyoruz. Temel problem, HDP’nin direkt doğruya müzakere adresi olarak kabul edilip edilmediğidir.
HDP ile açık ve şeffaf görüşme yürütülmesi, diyalog kanallarının oluşturulması, Türkiye’de baskıcı iktidarı ve yıkıcı atmosferi dönüştürmek için elzemdir. Lakin gündemde seçimler olduğu için sorunları çoklukla seçim çerçevesinde konuşmak durumunda kalıyoruz.
Öncelikle şunu tekrar vurgulamalıyım: Parlamento seçimiyle cumhurbaşkanlığı seçimini ayırıyoruz. Cumhurbaşkanlığı seçimi beraberinde bir geçiş süreci sıkıntısıdır. Şayet ortak bir adayda karar kılınacaksa, Türkiye’nin yeni bir başlangıcı hangi çerçevede yapacağının detaylı bir halde konuşulması gerekiyor. Şayet ortak bir aday fikri olgunlaşırsa biz, bu sorunun isim üzerinden değil, siyasal unsurlar ve yapısal meseleler üzerinden konuşulmasını istiyoruz. Aksi taktirde kamuoyunun büyük bir bölümünün şu soruları sorma hakkı doğuyor: 6 parti buluştu, şu biçimde bir geçiş süreci şu biçimde bir sistem ve şöyleki bir gelecek önerisi ortaya çıkardı. Pekala bu nasıl hayata geçirilecek?
Bunu Türkiye’nin en dinamik, demokrasi çabası konusunda başta Kürt halkı olmak üzere en direngen ve kararlı sosyolojisini hesaba katmadan, bu sosyolojinin direkt siyasi iradesini temsil eden bir partiyi eşit bir aktör olarak görmeden nasıl yapacaksınız? Bu sorulara karşılık verme mecburiyeti, muhalefet partilerinin topluma karşı sorumluluğudur.
“HDP ile görüşüyoruz, legal görüyoruz demek yetmez”
Bizim sıkıntımız temel olarak Türkiye’yi demokrasiye kavuşturarak kalıcı barışı inşa etme imkanlarını sağlayacak toplumsal dinamizmi ortaya çıkarmaktır. Son senelerda fazlaca büyük tahribatlar, epey büyük adaletsizlikler yaşandı. Bunların olağan olarak tamiri gerekiyor fakat daha ötesini hedeflemek gerekiyor, o da şudur: Tıpkı tahribatların bir daha yaşanmayacağı sosyolojik ve politik bir tabanı yaratmak.
Bu tabanı yaratabilmek için de HDP’nin siyasi aktör olarak temsil ettiği geniş sosyolojinin siyasi özne olarak tanınması bir zorunluluktur. O niçinle “HDP ile görüşüyoruz” demek yetmez. “HDP’yi legal görüyoruz” demek de yetmez. Temel olan, HDP’yle eşitler ortası bir tabanda tereddütsüz, çekincesiz, direkt ve açık bir diyalog ve müzakere yürütmeyi kabul etmektir.
Siz ‘mevcut iki ittifak ortasında yer almayacağız‘ diyorsunuz lakin partinizin cumhurbaşkanı adayı çıkarıp çıkarmayacağı konusunda da şimdiye kadar net bir açıklama yapmadınız.
Aday sıkıntısını, önerdiğimiz bu çerçeve derinlemesine tartışılmadan gündemimize almıyoruz. Seçim tarihi aşikâr olduğunda bu biçimdea kadar alınmış olan yahut alınması mümkün yola bakarız, gelişmeleri kıymetlendiririz, kararlarımızı da bu olgu ve datalara nazaran veririz.
Kendi adayımızı çıkarıp çıkarmayacağımız sıkıntısı de bu süreç içerisinde şekillenecektir. Ki bunu da yalnızca HDP olarak yapmayacağız; Meclis seçimi için kurmakta olduğumuz demokrasi ittifakının bileşenleriyle tartışarak, bu ittifakta yer almayan demokrasi güçleriyle istişare ederek, tabanımızla diyalog içerisinde belirleyeceğiz. Şöyle yapılmazsa aday çıkarırız yahut şu biçimde yapılırsa aday çıkarmayız üzere bir yaklaşımın, bu bahiste yürütülebilecek kapsamlı ve derinlemesine tartışmaların önünü tıkayacağı kanaatindeyiz. O yüzden biz, demokrasiye, barışa ve adalete giden yolun tıkanmaması, tersine bu yolun genişlemesi için, mevcut kurallarda bir tuzak olarak gördüğümüz aday tartışmasına girmek istemiyoruz.
“Seçeneklerden biri kendi adayımızla çıkmaktır”
Lakin eş genel lider yardımcınız Tayip Temel de altı önderin buluşmasına davet edilmemenizi eleştirirken “biz de kendi adayımızı çıkarabiliriz” manasına gelecek bir açıklama yaptı…
Tam olarak o denli söylemedi, o açıklamanın bir bağlamı vardı. Tayip Temel arkadaşımız, “Millet İttifakı’nda, kendi adayımızı çıkarma eğilimimizi güçlendiren gelişmeler var” dedi. Herkes biliyor ki, kendi adayımızı çıkarmak da gerçek bir seçenektir. Lakin biz bunu artık tartışmak istemiyoruz.
Yani seçeneklerden biri, olağan olarak seçimlere demokrasi ittifakının adayıyla katılmaktır. Bizim temel olarak önceliğimiz, bu önerdiğimiz çerçeve olgunlaşıncaya kadar tartışmanın sürdürülmesidir. Mutabakat sağlanırsa ortak aday fikrine açık olduğumuzu esasen beyan etmiştik. Şayet ortak aday bu gerçekleşmezse ne yapacağımıza, biraz evvel değindiğim çoğulcu demokratik yolla karar vereceğiz. bu biçimde bir durumda, kendi adayımızla seçimlere girmek de elbette değerli bir seçenek olacaktır.
“Üçüncü ittifak değil, geniş demokrasi ittifakı olarak tanımlıyoruz”
Partinizin de ortasında yer aldığı üçüncü ittifak çalışması var. İkinci toplantıyı da sanırım 26 Şubat’ta yapacaksınız. Birincisi sekiz siyasal yapı ile başlayan ittifak görüşmeleri yeni iştirakçilerle genişleyecek mi? İkinci olarak da sekiz siyasal yapı önderi olarak bir ortaya gelip bir arada fotoğraf verecek misiniz?
Bizim demokrasi ittifakımız fazlaca geniş bir çerçeveyi içeriyor. Sol sosyalist aktörlerle, siyasi parti ve oluşumlarla ittifak da bunun kıymetli bir kesimidir. Biz bu buluşmalara “ortak mücadele” maksadı koyduk.
Bizim yaptığımız görüşmeler, demokrasi ittifakı olarak tanımladığımız bir çerçeve içerisinde ilerliyor. Demokrasi ittifakı, başlı başına bir seçim ittifakı değildir. Bizim önceliğimiz, bir uğraş iştirakini oluşturmaktır. Bu iştirak inşa edilirken bir seçim gerçekliğiyle de karşı karşıya olduğumuzun şuurundayız. Fakat odağımıza seçimi almadık.
Birinci görüşmede da bu bahiste mutabakat sağladık. Yani öncelik seçim ittifakı değildir. Birincil olarak ortak çabayı nasıl inşa edeceğimizi konuşuyoruz. Fakat seçimler de bu buluşmalardaki tartışma mevzularından biri olarak gündeme gelecektir elbette.
Taraflar, 26’sında gerçekleşecek ikinci toplantıya eş liderler seviyesinde katılacak. Birinci görüşmeden çıkan üç kıymetli sonuç vardı. Bunların ortasında genişleme perspektifi de yer alıyordu. ötürüsıyla sol-sosyalist yapılara dönük genişleme çalışmalarımız devam edecek.
Öte yandan demokrasi ittifakı çerçevesinde öteki kesitlerle görüşmelerimiz sürüyor. örneğin Kürdi partilerle yürüyen bir çalışmamız var. aslına bakarsan 2019 lokal seçimlerinde oluşmuş bir ittifakımız mevcut, bunu genişletmek için çalışmalarımızı yürütüyoruz. Biz bütün ezilenleri, sömürülenleri, dışlananları, ötekileştirilenleri, mazlumları ve mağdurları kapsayacak bir ortak gayret beraberliği inşa etmek istiyoruz. Bunu başardığımızda seçim sıkıntısı daha rahat bir halde ele alınır.
O niçinle “üçüncü ittifak” kelamı, yürüttüğümüz çalışma için yanlışsız bir niteleme değildir. bu türlü kullanıldığının farkındayız lakin biz bunu üçüncü ittifak değil, geniş demokrasi ittifakı olarak tanımlıyoruz. 26’sındaki toplantı da çalışma alanlarını ve formlarını daha da somutlaştıracağımız bir gündemle gerçekleştirilecek.
“Öcalan’ın ne söylemiş olduğini direkt kendisinden öğrenelim”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Edirne’deki İmralı’dakine hesap verecek” kelamları epey tartışıldı. Burada HDP’ye yönelik yeni bir plan mı kuruluyor ya da somut bir gelişme olmuş olabilir mi sizce?
Suyu bulandırmak istiyorlar. Somut bir gelişme olup olmadığını bilmemiz mümkün değil. Bunu bilmenin tek yolu var: İmralı’da avukatlarla ve/veya bağımsız heyetlerle görüşmeye müsaade verilmesi. bu biçimdece Abdullah Öcalan’ın bu bahis dahil, öbür konularda ne düşündüğü, şahsen kendisi tarafınca söz edilsin. Bunun haricindeki atılımların HDP ortasında tartışma yaratma, Kürt seçmende zihin bulanıklığına yol açma üzere gayeler güttüğünün farkındayız ancak bu hesapların tutması mümkün değil. O niçinle biz Erdoğan’ın kelamlarının içeriğine bir değer atfetmiyoruz.
Öcalan daha evvel senelerca avukatlarıyla görüştü, fikirlerini avukatları aracılığıyla kamuoyuna duyurdu; artık de birebiri yapılmalıdır. Yol sıradan ve açıktır: Görüşmeler sağlansın, Öcalan’ın ne söylemiş olduğini herkes direkt kendisinden öğrenelim.
- HDP, Anayasa Mahkemesi’nden savunma için ek müddet istedi
- Tahlil süreci ve HDP merkezli ‘muhatap’ tartışması nasıl başladı, kim nasıl reaksiyon verdi?
- HDP’nin 2023 seçimlerine dönük ‘Demokrasi Tavır Dokümanı’nda hangi iletiler öne çıkabilir?
- HDP kapatma davasına nasıl hazırlanıyor?
- HDP Eş Genel Lideri Buldan: ‘Kürt sorunu çözüldü’ derseniz milyonlarca beşere palavra söylemiş olursunuz
Partiniz hakkındaki kapatma davasının seçimlere kadar sonuçlanmasını bekliyor musunuz? Partiniz kapatılsa da kapatılmasa da, HDP temsilcilerini bir biçimde alanda siyasi aktör olarak gorecek miyiz?
HDP kapatılsa da kapatılmasa da, siyasi gücünü ve toplumsal tesirini bir biçimde değil, her biçimde, yalnızca siz değil herkes gorecek. Biz hem gayret sürecine tıpkı vakitte seçime yükümüzü ve gücümüzü en tesirli biçimde yansıtacak imkanlara sahibiz. Geleneğimiz, deneyimimiz ve birikimimiz ortadadır. Bütün ataklara ve kuşatmalara karşın yalnızca ayakta durmakla kalmadık, yolumuzda dengeli ve kararlı bir biçimde ilerledik, ilerliyoruz.
Şu anda bizden hoşlanmayan çevrelerin tesirindeki kamuoyu yoklamaları bile HDP’nin yüzde 15’lere yanlışsız ilerlediğini lisana getiriyor. Yüzde 15 oranı yalnızca sayısal bir sıkıntı değildir. Bu oran, bütün manilere karşın HDP’nin, halkın takviyesiyle belirlediği yolda kararlı ve dengeli halde yürümeye devam etmesi manası taşımasıdır. ötürüsıyla yüzde 15 sayısal olmanın ötesinde epeyce kıymetli bir siyasal problemdir. Türkiye’nin kuvvetli demokrasiye ve eşit ortak yaşama dayalı büyük barışa ulaşması konusunda gerçek bir alternatifin mevcut olduğunun, buna dair umudun canlı ve bu yolda çabanın dinamik olduğunun değerli bir göstergesidir.
Erdoğan’ın üçüncü periyot aday olup olmayacağı tartışması var. Kimi muhalefet partileri “hukuken aday olamaz lakin siyaseten biz bu tartışmaya girmeyeceğiz, aday olsun” yaklaşımında. Sizin tavrınız nedir?
Ben bir kamu hukukçusu olarak söz edeyim: Erdoğan’ın bir daha aday olabilmesinin tek bir yolu var. O da cumhurbaşkanı olarak misyon müddeti tamamlanmadan Meclis’in erken seçim sonucu alması. Anayasa kararları bu hususta açıktır. Karşı argümanı savunanlar var fakat argümanların hukukî temeli yok. Anayasa’nın lafzı açık: Şayet seçim vaktinde yapılırsa yahut cumhurbaşkanı erken seçim sonucu alırsa Erdoğan aday olamaz. Zira referandum ile Anayasa’nın tümü değil, bir kısmı değişti. ötürüsıyla değişmeyen kısımlar uygulanmak zorunda.
Bu kısımlardan biri de cumhurbaşkanının en çok iki periyot aday olabileceğidir. Tek istisnası da karara bağlanmıştır: vazife müddeti dolmadan Meclis’in en az 360 oyla erken seçim sonucu alması. Kendi gerçekleştirdikleri anayasa değişikliğinde bile bu hususu öngörmemiş, bu hususta bir düzenleme yapmamış iktidara, “anayasaya uymayabilir ancak bir daha de aday olsun” diyemeyiz. Bu, demokratik hukuk devletine dönmeyi hedefleyen çevrelerin lisana getirebileceği bir argüman olamaz. Bizim bu biçimde bir lüksümüz de hakkımız da yok.
Erdoğan belirttiğim istisna haricinde bir daha aday olursa ve -fazlaca küçük bir ihtimal ama- seçilirse meşruiyet tartışması bitmeyecektir. Biz de bunun takipçisi oluruz.