JoKeR
Active member
Ömer Ferid Kam (1864-1944) yakın tarihimizde tasavvuf, ideoloji, şiir, edebiyat alanlarında eserler vermiş velût bir muharrirdir. Onun külliyat seviyesinde mecmualarda yazdıkları, çeviri ve telif yapıtları Ömer Ferid Kam külliyatına dönüşerek Büyüyenay Yayınları içinden tekrar yayımlanmaya başladı.
Ömer Ferid Kam isminin yakın tarihimizde nereye karşılık geldiğini anlamak için hayat çizgisine ve yaptıklarına dönüp bakmak gerekiyor. Hukuk Mektebi mezunu, Arapça, Farsça, Fransızca lisanlarını çeviri yapacak seviyede epey âlâ biliyor. Bâbıâli Çeviri Odası’nda mütercim, Beylerbeyi Rüşdiyesi’nde Fransızca muallimi olarak çalışıyor. Hadis ilimlerine vakıf. Cami derslerine devam edip icazet alan hem de İran Sefirinin şiirini Türkçe’ye çevirdiği için kendisine İran Hükümeti tarafınca Şîr-i Hurşîd unvanı verilen bir isim. bununla birlikte uzun yıllar farklı medreselerde müderrislik görevi yapmış Ömer Ferid Kam Darülfünun İran edebiyatı müderrisliği görevini yürütürken Darülfünun’un İstanbul Üniversitesi dönmesi esnasında okuldan uzaklaştırılmış ve ömrünün son demlerinde çalıştığı Ankara Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi İran edebiyatı öğretim üyeliğine devam ederken 1944 yılında vefat etmiştir. hayatının her devrinde farklı bir meziyet ve istikametini gördüğümüz Ömer Ferid Kam aslında Dârülfünun metin şerhi profesörü olarak, klasik şiirin ve nesrin inceliklerini tam manasıyla kavrayan yegâne kişiselyetlerden birisi olarak zikredilmiştir.
KÜLLİYAT SEVİYESİNDE ESERLER
Yazmış olduğu eserler bir kısmı tekrar baskılarla bugüne taşınırken Sırât-ı Müstakîm ve Sebîlürreşâd mecmualarının birinci ve daima muharrirlerinden birisi olarak burada yazdıkları yanında “Ceride-i İlmiye”, “Mahfil”, “Dâru’l-Fünûn Edebiyat Fakültesi Mecmuası” ve “Peyâm-ı Sabah”ta tefrika ettiği yazıları mecmua sayfalarında kalmıştır. Büyüyenay Yayınları Ömer Ferid Kam isminin de büyüklüğüne yaraşır bir işe imza atarak Ömer Ferid Kam’ın çeviri yapıtlarını ve yazılarının derlendiği yapıtlarını Suat Ak imzasıyla yayınlamaya başladı. Şu ana kadar 6 eser neşredilmiş. Umuyoruz ve diliyoruz ki yayınevi bu büyük isme sahip çıkıp yapıtların neşrine öncülük ettiği üzere okur da yapıtları alıp okuyarak Kam’ın fikir ve fikir dünyasına dâhil olurlar.
Ömer Ferid Kam’ın daha evvel Fransız filozof Emile Boirac’tan (1851-1917) notlar ilâvesiyle yaptığı çeviri (Ankara 1339-1341) Mebâdi-i İdeolojiden İlm-i Ahlâk ismiyle yayınlanmış. bir daha birebir muharririn kitabından yaptığı çeviri ise İlm-i Mâ Ba‘de’t-tabîa (İstanbul 1943) ismiyle yayımlanmış. Ortadan geçen uzun bir vakit diliminden daha sonra bu çeviriler Büyüyen Ay Yayınları etiketiyle İlm-i Ahlâk (haz. Suat Ak, Aralık 2020) ve Metafizik (haz. Suat Ak, Aralık 2020) isimleri ile yayımlandı. Her iki eser de Emile Boirac’ın Cours Elementaire de Philosophie (Felsefenin İlkeleri) isimli yapıtın ortasından kısımlar içermesi noktasında dikkat cazibeli.
bir daha Sırât-ı Müstakîm ve Sebîlürreşâd mecmualarının birinci ve daima muharrirlerinden olan Ömer Ferit Kam’ın bu mecmualarda ve “Ceride-i İlmiye”, “Mahfil”, “Dâru’l-Fünûn Edebiyat Fakültesi Mecmuası” ve “Peyâm-ı Sabah” gazetesinde tefrika edilmiş yazıları da bu vesile ile bir ortaya getirilmiş ve yayınlanmış. Yayınlanan kitapların isim ve neşirleri şöyle: Makâleler -Edebî, Fikrî Analiz ve Tenkidler- (haz. Suat Ak, Mart 2021), Avrupa Mektupları (haz. Suat Ak, Mart 2021), Ayasofya Konuşmaları (haz. Suat Ak, Nisan 2021), Peygamber Ahlâkı -Ahlâk-ı Seniyye-i Risaletten Bir Nebze- (haz. Suat Ak, 2021).
AYASOFYA KÜRSÜSÜNDE BİR VAİZ
Ferid Kam bir filozof, bir şair olmasının ötesinde hem de bir hatip ve vaiz. O denli ki yayınlanan yapıtlardan Ayasofya Konuşmaları’nda bunu açıkça gorebiliyoruz. Dârü’l-hikmeti’l İslâmiye” üyesi olduğu 1919-1920 senelerında Şeyhülislam tarafınca bakılırsavlendirilerek Ayasofya’da vaazlar vermiştir. O periyot dinsizlik cereyanının yayılması Ömer Ferid Beyefendi üzere kudretli bir ismin vaaz kürsülerinde bu hususları konuşmaya da bir nevi mecbur kılmıştır. Bu konuşmalar Sebilürreşâd mecmuasında ve şeyhülislamlığın yayın organı olan Ceride-i İlmiye’de de yayımlanmıştır. Kitapta toplamda sekiz vaaz yapıldığı zikrediliyor. Sohbetlerinde verdiği örneklerle ikna metodunu epey âlâ kullanmış olan Ferid Kam, Mevlana’dan filozoflardan yaptığı nakillerle de mevzuyu pekiştirmiş. İslam aksiliği ve dinsizlik cereyanına karşı hariçten gazel okumanın sıkıntıyı çözmeyeceğini söz eden Kam, şunları söz ediyor: “Hakikatte; kör, güneşin ışığından istifade eder mi? Güneşin varlığına lakin sıcaklığıyla hükmeder. İşte Kur’an’ın harfleri ve zarfları dâhilinde kalanlar Kur’an’a bakınca yalnızca sözlerden, yaldızlı cildden diğer bir şey nazaranmezler. Kur’an’ın hakikatinin parıltısı kalplerinde tecelli etmez. Zira iman kentinde muharebe oluyor.” (s.76)
Bir başka yapıtı Peygamber Ahlâkı (Ahlâk-ı Seniyye-i Risaletten Bir Nebze) ‘nda ise dosdoğru bir istikamet için, şeksiz elbet sünnet-i seniyyeye sıkı sıkıya sarılmaya bizleri yönlendiriyor. Bunun yolunun da O’nun bu dünyaya gelişini ve varlık niçinini anlamadan geçtiğini belirtiyor. “Siyer kitapları, Muhammedî nübüvvetin doğruluğunun apaçık şahitleri olan mucizelerle doludur. İhlas sahipleri, siyer-i şerife mütealasiyle İlâhi mutlak kudretin aklı yakan yapıtlarını görüp kalplerini nurlandırır, iman ve itikatlarını kuvvetlendirir. (…) Peygamberin mucizelerine vukuf ile akidelerini sağlamlaştırmak isteyenler, rivayet olunmuş mükemmellerin hepsindilk evvelce Resul-i Ekrem Efendimizin yüksek ve önemli hallerini güzelce ve etraflıca düşünmelidir. Zira asıl büyük mucize Muhammed sallallahü aleyhi vesellemin saadetli varlığının kendisidir.” (s.11-12)
Ömer Ferid Kam’ın his, niyet ve fikir dünyasını en bariz biçimde ortaya koyan eserler okunduğunda görülecektir ki o hem ismiyle ferid (nadir bulunan) birebir vakitte ilmiyle ferid bir kişiselyettir.
Ömer Ferid Kam isminin yakın tarihimizde nereye karşılık geldiğini anlamak için hayat çizgisine ve yaptıklarına dönüp bakmak gerekiyor. Hukuk Mektebi mezunu, Arapça, Farsça, Fransızca lisanlarını çeviri yapacak seviyede epey âlâ biliyor. Bâbıâli Çeviri Odası’nda mütercim, Beylerbeyi Rüşdiyesi’nde Fransızca muallimi olarak çalışıyor. Hadis ilimlerine vakıf. Cami derslerine devam edip icazet alan hem de İran Sefirinin şiirini Türkçe’ye çevirdiği için kendisine İran Hükümeti tarafınca Şîr-i Hurşîd unvanı verilen bir isim. bununla birlikte uzun yıllar farklı medreselerde müderrislik görevi yapmış Ömer Ferid Kam Darülfünun İran edebiyatı müderrisliği görevini yürütürken Darülfünun’un İstanbul Üniversitesi dönmesi esnasında okuldan uzaklaştırılmış ve ömrünün son demlerinde çalıştığı Ankara Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi İran edebiyatı öğretim üyeliğine devam ederken 1944 yılında vefat etmiştir. hayatının her devrinde farklı bir meziyet ve istikametini gördüğümüz Ömer Ferid Kam aslında Dârülfünun metin şerhi profesörü olarak, klasik şiirin ve nesrin inceliklerini tam manasıyla kavrayan yegâne kişiselyetlerden birisi olarak zikredilmiştir.
KÜLLİYAT SEVİYESİNDE ESERLER
Yazmış olduğu eserler bir kısmı tekrar baskılarla bugüne taşınırken Sırât-ı Müstakîm ve Sebîlürreşâd mecmualarının birinci ve daima muharrirlerinden birisi olarak burada yazdıkları yanında “Ceride-i İlmiye”, “Mahfil”, “Dâru’l-Fünûn Edebiyat Fakültesi Mecmuası” ve “Peyâm-ı Sabah”ta tefrika ettiği yazıları mecmua sayfalarında kalmıştır. Büyüyenay Yayınları Ömer Ferid Kam isminin de büyüklüğüne yaraşır bir işe imza atarak Ömer Ferid Kam’ın çeviri yapıtlarını ve yazılarının derlendiği yapıtlarını Suat Ak imzasıyla yayınlamaya başladı. Şu ana kadar 6 eser neşredilmiş. Umuyoruz ve diliyoruz ki yayınevi bu büyük isme sahip çıkıp yapıtların neşrine öncülük ettiği üzere okur da yapıtları alıp okuyarak Kam’ın fikir ve fikir dünyasına dâhil olurlar.
Ömer Ferid Kam’ın daha evvel Fransız filozof Emile Boirac’tan (1851-1917) notlar ilâvesiyle yaptığı çeviri (Ankara 1339-1341) Mebâdi-i İdeolojiden İlm-i Ahlâk ismiyle yayınlanmış. bir daha birebir muharririn kitabından yaptığı çeviri ise İlm-i Mâ Ba‘de’t-tabîa (İstanbul 1943) ismiyle yayımlanmış. Ortadan geçen uzun bir vakit diliminden daha sonra bu çeviriler Büyüyen Ay Yayınları etiketiyle İlm-i Ahlâk (haz. Suat Ak, Aralık 2020) ve Metafizik (haz. Suat Ak, Aralık 2020) isimleri ile yayımlandı. Her iki eser de Emile Boirac’ın Cours Elementaire de Philosophie (Felsefenin İlkeleri) isimli yapıtın ortasından kısımlar içermesi noktasında dikkat cazibeli.
bir daha Sırât-ı Müstakîm ve Sebîlürreşâd mecmualarının birinci ve daima muharrirlerinden olan Ömer Ferit Kam’ın bu mecmualarda ve “Ceride-i İlmiye”, “Mahfil”, “Dâru’l-Fünûn Edebiyat Fakültesi Mecmuası” ve “Peyâm-ı Sabah” gazetesinde tefrika edilmiş yazıları da bu vesile ile bir ortaya getirilmiş ve yayınlanmış. Yayınlanan kitapların isim ve neşirleri şöyle: Makâleler -Edebî, Fikrî Analiz ve Tenkidler- (haz. Suat Ak, Mart 2021), Avrupa Mektupları (haz. Suat Ak, Mart 2021), Ayasofya Konuşmaları (haz. Suat Ak, Nisan 2021), Peygamber Ahlâkı -Ahlâk-ı Seniyye-i Risaletten Bir Nebze- (haz. Suat Ak, 2021).
AYASOFYA KÜRSÜSÜNDE BİR VAİZ
Ferid Kam bir filozof, bir şair olmasının ötesinde hem de bir hatip ve vaiz. O denli ki yayınlanan yapıtlardan Ayasofya Konuşmaları’nda bunu açıkça gorebiliyoruz. Dârü’l-hikmeti’l İslâmiye” üyesi olduğu 1919-1920 senelerında Şeyhülislam tarafınca bakılırsavlendirilerek Ayasofya’da vaazlar vermiştir. O periyot dinsizlik cereyanının yayılması Ömer Ferid Beyefendi üzere kudretli bir ismin vaaz kürsülerinde bu hususları konuşmaya da bir nevi mecbur kılmıştır. Bu konuşmalar Sebilürreşâd mecmuasında ve şeyhülislamlığın yayın organı olan Ceride-i İlmiye’de de yayımlanmıştır. Kitapta toplamda sekiz vaaz yapıldığı zikrediliyor. Sohbetlerinde verdiği örneklerle ikna metodunu epey âlâ kullanmış olan Ferid Kam, Mevlana’dan filozoflardan yaptığı nakillerle de mevzuyu pekiştirmiş. İslam aksiliği ve dinsizlik cereyanına karşı hariçten gazel okumanın sıkıntıyı çözmeyeceğini söz eden Kam, şunları söz ediyor: “Hakikatte; kör, güneşin ışığından istifade eder mi? Güneşin varlığına lakin sıcaklığıyla hükmeder. İşte Kur’an’ın harfleri ve zarfları dâhilinde kalanlar Kur’an’a bakınca yalnızca sözlerden, yaldızlı cildden diğer bir şey nazaranmezler. Kur’an’ın hakikatinin parıltısı kalplerinde tecelli etmez. Zira iman kentinde muharebe oluyor.” (s.76)
Bir başka yapıtı Peygamber Ahlâkı (Ahlâk-ı Seniyye-i Risaletten Bir Nebze) ‘nda ise dosdoğru bir istikamet için, şeksiz elbet sünnet-i seniyyeye sıkı sıkıya sarılmaya bizleri yönlendiriyor. Bunun yolunun da O’nun bu dünyaya gelişini ve varlık niçinini anlamadan geçtiğini belirtiyor. “Siyer kitapları, Muhammedî nübüvvetin doğruluğunun apaçık şahitleri olan mucizelerle doludur. İhlas sahipleri, siyer-i şerife mütealasiyle İlâhi mutlak kudretin aklı yakan yapıtlarını görüp kalplerini nurlandırır, iman ve itikatlarını kuvvetlendirir. (…) Peygamberin mucizelerine vukuf ile akidelerini sağlamlaştırmak isteyenler, rivayet olunmuş mükemmellerin hepsindilk evvelce Resul-i Ekrem Efendimizin yüksek ve önemli hallerini güzelce ve etraflıca düşünmelidir. Zira asıl büyük mucize Muhammed sallallahü aleyhi vesellemin saadetli varlığının kendisidir.” (s.11-12)
Ömer Ferid Kam’ın his, niyet ve fikir dünyasını en bariz biçimde ortaya koyan eserler okunduğunda görülecektir ki o hem ismiyle ferid (nadir bulunan) birebir vakitte ilmiyle ferid bir kişiselyettir.