JoKeR
Active member
Temmuz hain darbe teşebbüsünün üzerinden tam 5 yıl geçti. Bu süreçte bu destansı kahramanlık kıssasına ait kitap, şiir, kısa sinema ve belgeseller hazırlandı. Bu sene ise İrtibat Başkanlığı ve TRT’nin takviyeleriyle çekilen sinema darbe teşebbüsünün yıldönümünde seyirciyle buluştu.. 6 ay üzere kısa bir müddetde çekilen sinema için, yaklaşık 28 bin metrekare dekor alanı kullanıldı. O gece Kuleli Askerî Lisesi ve Boğaz Köprüsü çizgisinde yaşananlar vatandaşların şahitlikleriyle seyirciye sunuldu.
Volkan Kocatürk
Sinemanın direktörü Volkan Kocatürk, yazın yaşanan bir olayı kış ayında çekmenin oluşturduğu sıkıntıları nasıl aştıklarını şöyleki anlattı: “Fiziki şartlar ve pandemiyle bir arada yeterli yönetilmesi gereken bir vakit dilimiydi. En kıymetli şey mümkün olduğunca dış etkenlerden izole olmaktı. Temmuz ayında geçen bir hikayeyi anlatıyoruz, o devir iklim şartları nasıl olmalı, bizse Mart’ta çekim yapacağız, iklim nasıl olur? Hava muhalefetine yenik düşmemek, yağmur, rüzgâr üzere durumlardan etkilenmememiz ve çekim takviminin aksamaması lazımdı.”
ZORLAYAN TANK SAHNESİ
Sineması gerçeğe en yakın biçimde verebilmek için plato, Kayseri’de bir fuar merkezine kuruldu. Kilometrelerce kumaşın, 28 bin metrekare bir alanın kullanıldığı sinema, son teknolojiyle desteklendi. Sinemanın en etkileyici kısımlarından olan tank sahnesini, direktör Kocatürk, ikinci bir çekim talihimiz yoktu diyerek şu sözlerle aktarıyor: “Tank sahnesi hepimizin merak ettiği sorularla başladı. Tank ne yapar ve nasıl yapar? Biz olayın gerçek imgelerini izlediğimizde tank nitekim otomobilin üzerine çıkıyor, eziyor, biçiyor ve geçiyor. Biz de gerçek bir otomobil kullandık, her şeyiyle özgün bir biçimdeydi. Çekimi tekrar edemezdik. Tank geçtiğinde tabanda de iz bırakıyordu. Tek yeniden bahtımız vardı. Uygun koşulları sağladık. İlgili arkadaşlara da bunun üstünden geçip gideceksin dedik. Tank otomobilin ucuna gelip değdiği anda arabayı altına almaktan epey sürüklemeye başladı. Durduk, her şeyi geri sardık. Arabayı tabana sabitledik. daha sonrasında ezmesini sağladık. Nitekim kâğıt üzere ezdi geçti.”
AZ VAKİT ÇOK İŞ
Üretimci Fatih Özcan ise teklif birinci geldiğinde, çok huzursuz olmuş. “Film kasım ayında geldiğinde aşikâr handikapları vardı. Bunlardan birisi 15 Temmuz 2021’e yetişmesi. Başkası olayların, senaryoda o gecenin akışına göre gerçek biçimde yerleşmesi. Kıssanın oluşması aralık sonunu buldu. Biroldukça yerin kapatılması düşünüldü. Havalimanı, Çengelköy, Boğaz Köprüsü… Lakin tabi ki mümkün değildi. Bu müddette yer ayarlanırken, oyuncu seçimi, askeri yapılar vs. hepsi eş vakitli olarak ayarlandı.”
Özcan, Çengelköy ve Boğaz Köprüsünün halkın en süratli reaksiyon verdiği yerler olması niçiniyle tercih edildiğini söylüyor. “Halkla askerin en çabuk yüz yüze geldiği bu iki yer. Halkın ne olduğunu öğrendiği yer de burası. İkincisi ise kıssayla bağ kurabileceğimiz yerler buralardı. Bizim sinemada yapmak istediğimiz en temel şey, siyasi olmayan, o gecenin gerçeklerini dahil edebileceğimiz ve halkın sokağa çıkma motivasyonunu aktarabileceğimiz bir sinema ortaya koymaktı.”
Sinemanın ismini da olayların gidişatından esinlenerek koyduğunu söyleyen Özcan, “Filmin ismi “İki Şafak içinde” olsun diye düşünmüştüm. daha sonra evvelde bu biçimde bir sinema yapıldığını görür görmez, “Şafak Vakti” olsun kulakta tanıdık kalacak bir isim dedim. O gece epeyce ikonik imajlar de vardı. Köprüde şafağın doğması üzere. Bu sinema, sinemada seyirciyi bir buçuk saat durdurup, ‘Ya sahiden o gece bizim bilmediğimiz neler yaşanmış’ dedirtip kozmik mecralara ulaşabiliyorsa bence muvaffakiyete ulaşmış demektir. Bu sinemanın, o gecenin acımasız taraflarını sergilediği fazlaca insani istikametleri var” dedi.
HALKIN KISSASI
Sinemanın başrol oyuncularından Erkan Petekkaya, teklif aldığından bu biçimde bir sinemada oynayacağı için büyük bir heyecan duyduğunu tabir ediyor. “Çok heyecanlandım. Ancak bir yandan da politik-siyasi bir yanı var mı diye baktım doğal olarak. Olmadığını görür görmez de memnun oldum. Benim oynadığım Cevdet karakteri başta olmak üzere, sinemadaki karakterlerin birden fazla gerçekti. Elimize evraklar verildi, inceledik okuduk, görüntüler izledik. Sinemadakiler, bu olayı şahsen yaşayan karakterler. O yüzden büsbütün Çengelköy halkının ve köprüye çıkan insanların gözünden çekilmiş bir sinema diyebilirim.”
Halime Kirazlı ve Erkan Petekkaya
Halkın sinemasını çektiklerini söyleyen Petekkaya, “Biz sineması, vatandaşın gözünden çektik. Bu halkın sinemasıdır. Biz yalnızca birkaç vatandaşın yaşadığını çektik. Kim bilir bunun ortasında daha çekilecek ne kıssalar var. Bu sinemanın farklı farklı öykülerle, farklı açılar ve farklı gözlerden tahminen onlarca defa çekilmesi lazım. Bunun unutturulmaması gerekiyor.”
TÜRK HALKI YAPMASI GEREKENİ YAPTI
Toplumsal medyada daha sinema gösterime girmeden başlayan tenkitlere de reaksiyon gösteriyor Petekkaya. “Sosyal medya tenkitlerine ‘siz kimin tarafındasınız’ diyorum. O gün, 251 insanımız ömrünü kaybetti, 2 bine yakın insanımız yaralandı. Organlarını psikolojilerini kaybetti. Çocuklarımız, sonik patlamalarla hayatları boyunca unutmayacağı travmalar yaşadı. Kim bu biçimde bir şey söyleyebilir? Bunu söyleyen makus niyetlidir. Sineması izlemeden niye konuşuyorsun? Ne kadar berbat kalpli beşerler…”
15 Temmuz gecesi Türk halkının yapması gereken şeyi yaptığını söyleyen usta oyuncu, “O gece herkes ideolojisini; sağcısı, solcusu, dincisi, ateisti, faşisti, komünisti bunları meskeninin ortasında bıraktı ve eline ne geçirdiyse dışarıya çıkıp bu kalkışmayı engelledi. Türk halkı yapması gereken şeyi yaptı. bu biçimde bir halk öbür nerede görülmüş? Biz daha evvel emperyalist ülkeleri ülkemizden atmış tek ülkeyiz. Bu halk, bir sefer daha herkese ülkemize, namusumuza, toprağımıza, bağımsızlığımıza, egemenliğimize göz dikildiğinde neler yapabileceğini gösterdi.”
SALAYI SUSTURMAYA ÇALIŞTILAR
Sinemanın Subay Akın karakterini canlandıran Emre Özcan, FETÖ’cü bir askeri oynamanın oluşturduğu o hisleri şu biçimde anlatıyor, “Oyuncuyuz nihayetinde. Gelen rolü, bize uyduğu ölçüde oynuyoruz. Aslında bu karakterlerin ortasında olduğu fazlaca berbat bir durum. Üniforma giymiş robotlardı resmen. Hatta öldürmeye programlı robotlar. Sonuçta birilerinin de bu makus yanları göstermesi lazım. O da bize düştü. Rastgele bir tedirginlik hissetmedim. Güzel karakterler çabuk unutulur lakin berbatlar her vakit akılda kalır.”
Çengelköy’de birinci salayı verenlerden biri olan İmam Selman’ı canlandıran oyuncu Onur Dikmen, “O gece orada ne oldu bütün hepsi ortada. Ben de imam Selman karakterini canlandırdım. O da birebir biçimde bir vatandaş olarak bu olaylara karşı tepki verdi. bir daha tahminen de yapabileceği ne var diye düşündü ve birinci salayı okudu. Sala, bir toplanma bir ortaya gelme, farkındalık oluşturma daveti. çok tesirli de oldu o gece. Bir his ağırlaşmasına da yol açtı. Salanın beşerler üstündeki o toparlayıcı tesirini görür görmez asker görünümlü teröristler, imamı derdest edip salayı susturmaya çalıştılar” diyerek karakterini özetliyor.
Oyuncu Burak Haktanır ise role hazırlanma sürecinde olay manzaralarının kendisine büyük faydası olduğunu lisana getiriyor. “Role hazırlanma süreci senaryoyu okumayla başlıyor aslında. Ben Çengelköy esnafından, küçük bir kokoreç dükkânı olan Rıza’yı oynadım. İstek, özel olarak öne çıkan isim değil ancak Çengelköy’de o gün asker görünümlü teröristlere karşı direnen rastgele biri. Gerçekte bunlar yaşandı sinemada de epeyce ajite etmeden verebildiğimiz kadarını vermeye çalıştık. İstek halkı direnişe organize etmeye çalışanlardan. Hazırlanırken o gece birebir yaşayanların görüntü imajlarını yine yeniden izledik.”
Volkan Kocatürk
Sinemanın direktörü Volkan Kocatürk, yazın yaşanan bir olayı kış ayında çekmenin oluşturduğu sıkıntıları nasıl aştıklarını şöyleki anlattı: “Fiziki şartlar ve pandemiyle bir arada yeterli yönetilmesi gereken bir vakit dilimiydi. En kıymetli şey mümkün olduğunca dış etkenlerden izole olmaktı. Temmuz ayında geçen bir hikayeyi anlatıyoruz, o devir iklim şartları nasıl olmalı, bizse Mart’ta çekim yapacağız, iklim nasıl olur? Hava muhalefetine yenik düşmemek, yağmur, rüzgâr üzere durumlardan etkilenmememiz ve çekim takviminin aksamaması lazımdı.”
ZORLAYAN TANK SAHNESİ
Sineması gerçeğe en yakın biçimde verebilmek için plato, Kayseri’de bir fuar merkezine kuruldu. Kilometrelerce kumaşın, 28 bin metrekare bir alanın kullanıldığı sinema, son teknolojiyle desteklendi. Sinemanın en etkileyici kısımlarından olan tank sahnesini, direktör Kocatürk, ikinci bir çekim talihimiz yoktu diyerek şu sözlerle aktarıyor: “Tank sahnesi hepimizin merak ettiği sorularla başladı. Tank ne yapar ve nasıl yapar? Biz olayın gerçek imgelerini izlediğimizde tank nitekim otomobilin üzerine çıkıyor, eziyor, biçiyor ve geçiyor. Biz de gerçek bir otomobil kullandık, her şeyiyle özgün bir biçimdeydi. Çekimi tekrar edemezdik. Tank geçtiğinde tabanda de iz bırakıyordu. Tek yeniden bahtımız vardı. Uygun koşulları sağladık. İlgili arkadaşlara da bunun üstünden geçip gideceksin dedik. Tank otomobilin ucuna gelip değdiği anda arabayı altına almaktan epey sürüklemeye başladı. Durduk, her şeyi geri sardık. Arabayı tabana sabitledik. daha sonrasında ezmesini sağladık. Nitekim kâğıt üzere ezdi geçti.”
AZ VAKİT ÇOK İŞ
Üretimci Fatih Özcan ise teklif birinci geldiğinde, çok huzursuz olmuş. “Film kasım ayında geldiğinde aşikâr handikapları vardı. Bunlardan birisi 15 Temmuz 2021’e yetişmesi. Başkası olayların, senaryoda o gecenin akışına göre gerçek biçimde yerleşmesi. Kıssanın oluşması aralık sonunu buldu. Biroldukça yerin kapatılması düşünüldü. Havalimanı, Çengelköy, Boğaz Köprüsü… Lakin tabi ki mümkün değildi. Bu müddette yer ayarlanırken, oyuncu seçimi, askeri yapılar vs. hepsi eş vakitli olarak ayarlandı.”
Özcan, Çengelköy ve Boğaz Köprüsünün halkın en süratli reaksiyon verdiği yerler olması niçiniyle tercih edildiğini söylüyor. “Halkla askerin en çabuk yüz yüze geldiği bu iki yer. Halkın ne olduğunu öğrendiği yer de burası. İkincisi ise kıssayla bağ kurabileceğimiz yerler buralardı. Bizim sinemada yapmak istediğimiz en temel şey, siyasi olmayan, o gecenin gerçeklerini dahil edebileceğimiz ve halkın sokağa çıkma motivasyonunu aktarabileceğimiz bir sinema ortaya koymaktı.”
Sinemanın ismini da olayların gidişatından esinlenerek koyduğunu söyleyen Özcan, “Filmin ismi “İki Şafak içinde” olsun diye düşünmüştüm. daha sonra evvelde bu biçimde bir sinema yapıldığını görür görmez, “Şafak Vakti” olsun kulakta tanıdık kalacak bir isim dedim. O gece epeyce ikonik imajlar de vardı. Köprüde şafağın doğması üzere. Bu sinema, sinemada seyirciyi bir buçuk saat durdurup, ‘Ya sahiden o gece bizim bilmediğimiz neler yaşanmış’ dedirtip kozmik mecralara ulaşabiliyorsa bence muvaffakiyete ulaşmış demektir. Bu sinemanın, o gecenin acımasız taraflarını sergilediği fazlaca insani istikametleri var” dedi.
HALKIN KISSASI
Sinemanın başrol oyuncularından Erkan Petekkaya, teklif aldığından bu biçimde bir sinemada oynayacağı için büyük bir heyecan duyduğunu tabir ediyor. “Çok heyecanlandım. Ancak bir yandan da politik-siyasi bir yanı var mı diye baktım doğal olarak. Olmadığını görür görmez de memnun oldum. Benim oynadığım Cevdet karakteri başta olmak üzere, sinemadaki karakterlerin birden fazla gerçekti. Elimize evraklar verildi, inceledik okuduk, görüntüler izledik. Sinemadakiler, bu olayı şahsen yaşayan karakterler. O yüzden büsbütün Çengelköy halkının ve köprüye çıkan insanların gözünden çekilmiş bir sinema diyebilirim.”
Halime Kirazlı ve Erkan Petekkaya
Halkın sinemasını çektiklerini söyleyen Petekkaya, “Biz sineması, vatandaşın gözünden çektik. Bu halkın sinemasıdır. Biz yalnızca birkaç vatandaşın yaşadığını çektik. Kim bilir bunun ortasında daha çekilecek ne kıssalar var. Bu sinemanın farklı farklı öykülerle, farklı açılar ve farklı gözlerden tahminen onlarca defa çekilmesi lazım. Bunun unutturulmaması gerekiyor.”
TÜRK HALKI YAPMASI GEREKENİ YAPTI
Toplumsal medyada daha sinema gösterime girmeden başlayan tenkitlere de reaksiyon gösteriyor Petekkaya. “Sosyal medya tenkitlerine ‘siz kimin tarafındasınız’ diyorum. O gün, 251 insanımız ömrünü kaybetti, 2 bine yakın insanımız yaralandı. Organlarını psikolojilerini kaybetti. Çocuklarımız, sonik patlamalarla hayatları boyunca unutmayacağı travmalar yaşadı. Kim bu biçimde bir şey söyleyebilir? Bunu söyleyen makus niyetlidir. Sineması izlemeden niye konuşuyorsun? Ne kadar berbat kalpli beşerler…”
15 Temmuz gecesi Türk halkının yapması gereken şeyi yaptığını söyleyen usta oyuncu, “O gece herkes ideolojisini; sağcısı, solcusu, dincisi, ateisti, faşisti, komünisti bunları meskeninin ortasında bıraktı ve eline ne geçirdiyse dışarıya çıkıp bu kalkışmayı engelledi. Türk halkı yapması gereken şeyi yaptı. bu biçimde bir halk öbür nerede görülmüş? Biz daha evvel emperyalist ülkeleri ülkemizden atmış tek ülkeyiz. Bu halk, bir sefer daha herkese ülkemize, namusumuza, toprağımıza, bağımsızlığımıza, egemenliğimize göz dikildiğinde neler yapabileceğini gösterdi.”
SALAYI SUSTURMAYA ÇALIŞTILAR
Sinemanın Subay Akın karakterini canlandıran Emre Özcan, FETÖ’cü bir askeri oynamanın oluşturduğu o hisleri şu biçimde anlatıyor, “Oyuncuyuz nihayetinde. Gelen rolü, bize uyduğu ölçüde oynuyoruz. Aslında bu karakterlerin ortasında olduğu fazlaca berbat bir durum. Üniforma giymiş robotlardı resmen. Hatta öldürmeye programlı robotlar. Sonuçta birilerinin de bu makus yanları göstermesi lazım. O da bize düştü. Rastgele bir tedirginlik hissetmedim. Güzel karakterler çabuk unutulur lakin berbatlar her vakit akılda kalır.”
Çengelköy’de birinci salayı verenlerden biri olan İmam Selman’ı canlandıran oyuncu Onur Dikmen, “O gece orada ne oldu bütün hepsi ortada. Ben de imam Selman karakterini canlandırdım. O da birebir biçimde bir vatandaş olarak bu olaylara karşı tepki verdi. bir daha tahminen de yapabileceği ne var diye düşündü ve birinci salayı okudu. Sala, bir toplanma bir ortaya gelme, farkındalık oluşturma daveti. çok tesirli de oldu o gece. Bir his ağırlaşmasına da yol açtı. Salanın beşerler üstündeki o toparlayıcı tesirini görür görmez asker görünümlü teröristler, imamı derdest edip salayı susturmaya çalıştılar” diyerek karakterini özetliyor.
Oyuncu Burak Haktanır ise role hazırlanma sürecinde olay manzaralarının kendisine büyük faydası olduğunu lisana getiriyor. “Role hazırlanma süreci senaryoyu okumayla başlıyor aslında. Ben Çengelköy esnafından, küçük bir kokoreç dükkânı olan Rıza’yı oynadım. İstek, özel olarak öne çıkan isim değil ancak Çengelköy’de o gün asker görünümlü teröristlere karşı direnen rastgele biri. Gerçekte bunlar yaşandı sinemada de epeyce ajite etmeden verebildiğimiz kadarını vermeye çalıştık. İstek halkı direnişe organize etmeye çalışanlardan. Hazırlanırken o gece birebir yaşayanların görüntü imajlarını yine yeniden izledik.”