IşıkHaber
New member
John Rennie Short
İklim değişikliği, seller, orman yangınları, tropik fırtınalar ve kuraklık üzere tehditleri büyütüyor. ABD, 2020 yılında her biri en az 1 milyar ABD doları ziyana yol açan rekor seviyedeki 22 hava ve iklim felaketine maruz kaldı. 2021’deyse şu ana dek bu sayı 18’e ulaştı.
Kentsel problemler alanında çalışıyorum ve uzun yıllardır kentlerin tabiatla olan alakalarını inceliyorum. Gördüğüm kadarıyla, kentler, çok hava olaylarına ve iklimsel bölgelerdeki daimi değişimlere karşı büyük bir hızla daha savunmasız hale geliyorlar.
İklim değişikliği suratının, kentsel alanların buna uyumlu hale gelmek için attığı adımlardan fazlaca daha hızlı biçimde artmasından kaygılanıyorum. 1950’de, dünya nüfusunun sadece yüzde 30’luk kısmı kentleşmiş bölgelerde ömrünü sürdürüyordu; günümüzdeyse bu oran yüzde 56 ve 2050 yılına dek yüzde 68’e çıkması bekleniyor. Kentsel bölgelerin iklim değişikliği karşısında ahenk sağlayamaması halinde, milyonlarca insan risk altına girecek.
ÇOK HAVA ŞARTLARI VE UZUN VADELİ İKLİMSEL BÖLGE DEĞİŞİMLERİ
2021 yılının ağustos ayında yayınlanan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin son raporunda söz edildiği üzere, global iklim değişikliği yaygın, hızlı ve gitgide hızlanan bir olgu. Bu durum, ılıman enlemlerde bulunan kentler için daha fazla ısı dalgası ve daha kısa soğuk mevsimler manasına geliyor. Subtropikal ve tropikal enlemlerdeyse daha epey yağışlı mevsim ile daha sıcak ve kurak mevsimler görüleceği manasına geliyor. Deniz düzeylerinin yükselmesi sebebiyle kıyı kentlerinin büyük kısmı tehdit altında olacak.
Dünyanın dört bir yanındaki kentler, fazlaca daha yüksek bir çok hava olayı ihtimaliyle karşı karşıya kalacaklar. Pozisyonlarına bağlı olarak, bu kentler daha ağır kar yağışları, daha şiddetli kuraklıklar, su kıtlığı, kavurucu ısı dalgaları, daha fazla sel, daha fazla orman yangını, daha büyük fırtınalar ve daha uzun fırtına mevsimlerine şahit olacaklar. En ağır bedeli en savunmasız kent sakinleri ödeyecek: yaşlılar, fakirler ve kendilerini koruyacak bir servetten ve siyasi bağlardan mahrum olan diğerleri…
Çok hava şartları tek tasa kaynağı değil. 2019 yılında dünya genelindeki 520 kentte yapılan bir araştırma, ülkelerin [küresel] ısınmayı sanayi öncesi şartların 2 santigrat derece üzerinde tutmayı başarsa dahi, 2050 yılına kadar iklimsel bölgelerin dünya çapında yüzlerce mil kuzeye kayacağını öngörüyor. Bu durum, araştırmada yer verilen kentlerin yüzde 77’sinin yıl boyunca görülen iklim rejimlerinde büyük bir değişim yaşamasına yol açacak.
Araştırmanın muharrirleri, örnek olarak, yüzyılın ortalarına geldiğimizde Londra’daki ikliminin günümüz Barselona’sınınkini andıracağını ve Seattle’ın San Francisco’da yaşanan iklim şartlarına sahip olacağını öngörüyorlar. Kelamın kısası, 30 yıldan daha az bir vakit zarfında, dünyada bulunan her dört büyük kentten üçü, kentsel formunun ve altyapısının tasarlandığı iklimden büsbütün farklı bir iklime sahip olacak.
İklim değişikliğinin 570’i aşkın Avrupa kenti üstündeki tesirlerini ele alan emsal bir çalışma, bu kentlerin 30 yıl ortasında daha fazla ısı dalgası, kuraklık ve artan sel riskiyle tanımlanan, baştan sona yeni bir iklim rejimiyle karşı karşıya kalacaklarını öngörüyor.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİ YATIŞTIRMAK
Kentlerin iklim değişikliğine verdikleri cevaplar iki geniş kategoriye ayrılıyor: İklim değişikliğine yol açan emisyonları [salımları] yatıştırmak (azaltmak) ve engellenemeyen tesirlere ahenk sağlamak.
Kentler, en başta binaların ısıtılması ve soğutulması, araba, kamyon ve öbür araçlara yakıt sağlanması olmak üzere, global sera gazı emisyonlarının yüzde 70’inden çoksını üretiyor. Kentleşme, hem de insanları iklim değişikliğinin tesirlerine karşı daha da savunmasız hale getiriyor.
örneğin, kentler genişledikçe beşerler bitki örtüsünü yok eder ve bu da sel ve deniz düzeyinin yükselme riskini artırabilir. Yan ısıra, yollar ve binalar üzere suyu emmeyen, geçirimsiz yüzeyler yaratırlar.
Bu durum, sel risklerinde artışa niye olur ve ısının dış alanlardan daha yüksek sıcaklıkta olduğu bölgeler, yani ‘kentsel ısı adaları’ meydana getirir. Yakın vakitte gerçekleştirilen bir araştırma, Endonezya’nın Cakarta kentinde ortaya çıkan ısı adasının, son senelerda konut, iş yeri, sanayi kompleksi ve depolar inşa etmek maksadıyla daha fazla arazi açıldıkça genişlediğini gözler önüne seriyor.
Öte yandan, kentler hem de önemli ilerleme kaynaklarıdır. örneğin, peyzaj mimarlığı alanındaki birinci Oberlander Mükafatı, 14 Ekim 2021’de kirli ve gözden çıkarılmış kentsel alanları bir daha tasarlaması niçiniyle ABD’li peyzaj mimarı Julie Bargemen’e verildi. İtibarlı Pritzker Mimarlık Mükafatı ise, bu yıl yeni inşaatlara yer açmak için onları yıkmaktansa mevcut yapıları dönüştürerek esnek binalar yaratmalarından ötürü Fransız mimar Anne Lacaton ve Jean-Phillipe Vassal’a verildi.
Dünya kentlerinden yalnızca 25’i, toplam kentsel sera gazı emisyonlarının yüzde 52’sini yaratıyor. Bu bulgu, bu kentler üzerinde ağırlaşmanın, uzun vadeli ısınma eğrisinde büyük bir fark yaratılabileceği manasına geliyor.
Dünya genelindeki kentler, toplu taşımayı elektrikli hale getirmek, binaları çevreci tahlillerle ısıtıp soğutmak ve düşük karbonlu bina yönetmelikleri uygulamak üzere fazlaca çeşitli yatıştırma önlemlerini hayata geçiriyor. Atılan bu tıp adımları orta ve uzun vadede bir umut kaynağı olarak görüyorum.
ÇOK YAVAŞ AHENK SAĞLAMAK
Buna rağmen, kısa vadede ahenk süreci hayli daha ağır ilerliyor. Bu hiç bir şey yapılmadığı manasına gelmiyor. Örnek olarak, Chicago kenti, daha sıcak ve daha nemli bir iklime geçişi öngoren siyasetler geliştiriyor. Bu siyasetler içinde, sokakları, suyun yerin altındaki toprağa süzülmesine müsaade veren geçirgen gereçlerle bir daha inşa etmek, havayı kirleten unsurları ve yağmur suyu akıntılarını emmesi için yeni ağaçlar dikmek ve ofis binalarını soğutması maksadıyla yeşil çatılar kurulması için vergi teşvikleri sağlamak bulunuyor. Bunun üzere planlar dünyanın dört bir köşesinde bulunan öteki kentlerde de hayata geçiriliyor.
Ne var ki, kentleri gereken vakit zarfında bir daha biçimlendirmek çok derece değerli olabilir. ABD hükümeti, 2005 yılında Katrina Kasırgası’nın yaşandığı sırada New Orleans’ı sular altında bırakan su seti arızalarına karşılık olarak, kent için 2018’de tamamlanan geliştirilmiş bir taşkın denetim sistemi inşa etmek için 14 milyar dolardan fazla para harcadı. tıpkı vakitte, dünya genelindeki başka bir fazlaca kent de emsal tehditlerle yüz yüze ve bunlardan sadece birkaçı -özellikle de gelişmekte olan ülkelerde bulunanlar- bu kadar savlı bir programı karşılayabilecek durumda.
İklim değişikliğinin suratı artarken vakit da kritik bir kaynak haline geliyor. Avrupa Birliği sonlarında bulunan binaların yaklaşık yüzde 75’i güç bağlamında verimli değil. Avrupa Komisyonu’nun 2020 yılında yayınladığı bir raporda, bu binaların değişen iklim şartları karşısında daha sürdürülebilir ve sağlam duruma getirilmesinin 50 yıl alacağı öngörülüyordu.
Daha evvel var olan iklim rejimleri ve daha az sayıdaki çok hava olaylarına uygun halde inşa edilen kentsel altyapılar, en uygun ihtimalle yılda lakin yaklaşık yüzde 3 oranında yenilenebilir. Dünyanın en güçlü kentlerinin bile ayak uydurması sıkıntı olan bu süratle, kentleri daha yaşanabilir ve sağlam bir hale getirmek onlarca yıl alacaktır. Ve en savunmasız kentlerinin sakinleri, gereksinim duyulan kıymetli değişiklikleri yapmak kelam konusu olduğunda, Bangladeş’teki Dakka, Nijerya’daki Lagos ve Filipinler’deki Manila üzere mahallî idarelerin nadiren kâfi kaynağa sahip olduğu, gelişmekte olan dünyanın hızla büyüyen kentlerinde yaşıyorlar.
Dünyanın dört bir yanında bulunan kentlerin daha çok hava olaylarıyla ve yeni iklim rejimleriyle başa çıkabilecek kadar hızlı bir formda bir daha inşa edilmesi, yeni fikirlere, uygulamalara ve maharetlere büyük yatırımlar yapılmasını gerekli kılıyor. Bu kuvvetliğü ekolojik bir kriz olarak görüyorum; ancak beraberinde ekonomik bir fırsat ve kentleri 21. yüzyıl ve daha sonrası için daha adil bir hale getirme talihi olarak da görüyorum.
Yazının özgünü The Conversation sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
İklim değişikliği, seller, orman yangınları, tropik fırtınalar ve kuraklık üzere tehditleri büyütüyor. ABD, 2020 yılında her biri en az 1 milyar ABD doları ziyana yol açan rekor seviyedeki 22 hava ve iklim felaketine maruz kaldı. 2021’deyse şu ana dek bu sayı 18’e ulaştı.
Kentsel problemler alanında çalışıyorum ve uzun yıllardır kentlerin tabiatla olan alakalarını inceliyorum. Gördüğüm kadarıyla, kentler, çok hava olaylarına ve iklimsel bölgelerdeki daimi değişimlere karşı büyük bir hızla daha savunmasız hale geliyorlar.
İklim değişikliği suratının, kentsel alanların buna uyumlu hale gelmek için attığı adımlardan fazlaca daha hızlı biçimde artmasından kaygılanıyorum. 1950’de, dünya nüfusunun sadece yüzde 30’luk kısmı kentleşmiş bölgelerde ömrünü sürdürüyordu; günümüzdeyse bu oran yüzde 56 ve 2050 yılına dek yüzde 68’e çıkması bekleniyor. Kentsel bölgelerin iklim değişikliği karşısında ahenk sağlayamaması halinde, milyonlarca insan risk altına girecek.
ÇOK HAVA ŞARTLARI VE UZUN VADELİ İKLİMSEL BÖLGE DEĞİŞİMLERİ
2021 yılının ağustos ayında yayınlanan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin son raporunda söz edildiği üzere, global iklim değişikliği yaygın, hızlı ve gitgide hızlanan bir olgu. Bu durum, ılıman enlemlerde bulunan kentler için daha fazla ısı dalgası ve daha kısa soğuk mevsimler manasına geliyor. Subtropikal ve tropikal enlemlerdeyse daha epey yağışlı mevsim ile daha sıcak ve kurak mevsimler görüleceği manasına geliyor. Deniz düzeylerinin yükselmesi sebebiyle kıyı kentlerinin büyük kısmı tehdit altında olacak.
Dünyanın dört bir yanındaki kentler, fazlaca daha yüksek bir çok hava olayı ihtimaliyle karşı karşıya kalacaklar. Pozisyonlarına bağlı olarak, bu kentler daha ağır kar yağışları, daha şiddetli kuraklıklar, su kıtlığı, kavurucu ısı dalgaları, daha fazla sel, daha fazla orman yangını, daha büyük fırtınalar ve daha uzun fırtına mevsimlerine şahit olacaklar. En ağır bedeli en savunmasız kent sakinleri ödeyecek: yaşlılar, fakirler ve kendilerini koruyacak bir servetten ve siyasi bağlardan mahrum olan diğerleri…
Çok hava şartları tek tasa kaynağı değil. 2019 yılında dünya genelindeki 520 kentte yapılan bir araştırma, ülkelerin [küresel] ısınmayı sanayi öncesi şartların 2 santigrat derece üzerinde tutmayı başarsa dahi, 2050 yılına kadar iklimsel bölgelerin dünya çapında yüzlerce mil kuzeye kayacağını öngörüyor. Bu durum, araştırmada yer verilen kentlerin yüzde 77’sinin yıl boyunca görülen iklim rejimlerinde büyük bir değişim yaşamasına yol açacak.
Araştırmanın muharrirleri, örnek olarak, yüzyılın ortalarına geldiğimizde Londra’daki ikliminin günümüz Barselona’sınınkini andıracağını ve Seattle’ın San Francisco’da yaşanan iklim şartlarına sahip olacağını öngörüyorlar. Kelamın kısası, 30 yıldan daha az bir vakit zarfında, dünyada bulunan her dört büyük kentten üçü, kentsel formunun ve altyapısının tasarlandığı iklimden büsbütün farklı bir iklime sahip olacak.
İklim değişikliğinin 570’i aşkın Avrupa kenti üstündeki tesirlerini ele alan emsal bir çalışma, bu kentlerin 30 yıl ortasında daha fazla ısı dalgası, kuraklık ve artan sel riskiyle tanımlanan, baştan sona yeni bir iklim rejimiyle karşı karşıya kalacaklarını öngörüyor.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİ YATIŞTIRMAK
Kentlerin iklim değişikliğine verdikleri cevaplar iki geniş kategoriye ayrılıyor: İklim değişikliğine yol açan emisyonları [salımları] yatıştırmak (azaltmak) ve engellenemeyen tesirlere ahenk sağlamak.
Kentler, en başta binaların ısıtılması ve soğutulması, araba, kamyon ve öbür araçlara yakıt sağlanması olmak üzere, global sera gazı emisyonlarının yüzde 70’inden çoksını üretiyor. Kentleşme, hem de insanları iklim değişikliğinin tesirlerine karşı daha da savunmasız hale getiriyor.
örneğin, kentler genişledikçe beşerler bitki örtüsünü yok eder ve bu da sel ve deniz düzeyinin yükselme riskini artırabilir. Yan ısıra, yollar ve binalar üzere suyu emmeyen, geçirimsiz yüzeyler yaratırlar.
Bu durum, sel risklerinde artışa niye olur ve ısının dış alanlardan daha yüksek sıcaklıkta olduğu bölgeler, yani ‘kentsel ısı adaları’ meydana getirir. Yakın vakitte gerçekleştirilen bir araştırma, Endonezya’nın Cakarta kentinde ortaya çıkan ısı adasının, son senelerda konut, iş yeri, sanayi kompleksi ve depolar inşa etmek maksadıyla daha fazla arazi açıldıkça genişlediğini gözler önüne seriyor.
Öte yandan, kentler hem de önemli ilerleme kaynaklarıdır. örneğin, peyzaj mimarlığı alanındaki birinci Oberlander Mükafatı, 14 Ekim 2021’de kirli ve gözden çıkarılmış kentsel alanları bir daha tasarlaması niçiniyle ABD’li peyzaj mimarı Julie Bargemen’e verildi. İtibarlı Pritzker Mimarlık Mükafatı ise, bu yıl yeni inşaatlara yer açmak için onları yıkmaktansa mevcut yapıları dönüştürerek esnek binalar yaratmalarından ötürü Fransız mimar Anne Lacaton ve Jean-Phillipe Vassal’a verildi.
Dünya kentlerinden yalnızca 25’i, toplam kentsel sera gazı emisyonlarının yüzde 52’sini yaratıyor. Bu bulgu, bu kentler üzerinde ağırlaşmanın, uzun vadeli ısınma eğrisinde büyük bir fark yaratılabileceği manasına geliyor.
Dünya genelindeki kentler, toplu taşımayı elektrikli hale getirmek, binaları çevreci tahlillerle ısıtıp soğutmak ve düşük karbonlu bina yönetmelikleri uygulamak üzere fazlaca çeşitli yatıştırma önlemlerini hayata geçiriyor. Atılan bu tıp adımları orta ve uzun vadede bir umut kaynağı olarak görüyorum.
ÇOK YAVAŞ AHENK SAĞLAMAK
Buna rağmen, kısa vadede ahenk süreci hayli daha ağır ilerliyor. Bu hiç bir şey yapılmadığı manasına gelmiyor. Örnek olarak, Chicago kenti, daha sıcak ve daha nemli bir iklime geçişi öngoren siyasetler geliştiriyor. Bu siyasetler içinde, sokakları, suyun yerin altındaki toprağa süzülmesine müsaade veren geçirgen gereçlerle bir daha inşa etmek, havayı kirleten unsurları ve yağmur suyu akıntılarını emmesi için yeni ağaçlar dikmek ve ofis binalarını soğutması maksadıyla yeşil çatılar kurulması için vergi teşvikleri sağlamak bulunuyor. Bunun üzere planlar dünyanın dört bir köşesinde bulunan öteki kentlerde de hayata geçiriliyor.
Ne var ki, kentleri gereken vakit zarfında bir daha biçimlendirmek çok derece değerli olabilir. ABD hükümeti, 2005 yılında Katrina Kasırgası’nın yaşandığı sırada New Orleans’ı sular altında bırakan su seti arızalarına karşılık olarak, kent için 2018’de tamamlanan geliştirilmiş bir taşkın denetim sistemi inşa etmek için 14 milyar dolardan fazla para harcadı. tıpkı vakitte, dünya genelindeki başka bir fazlaca kent de emsal tehditlerle yüz yüze ve bunlardan sadece birkaçı -özellikle de gelişmekte olan ülkelerde bulunanlar- bu kadar savlı bir programı karşılayabilecek durumda.
İklim değişikliğinin suratı artarken vakit da kritik bir kaynak haline geliyor. Avrupa Birliği sonlarında bulunan binaların yaklaşık yüzde 75’i güç bağlamında verimli değil. Avrupa Komisyonu’nun 2020 yılında yayınladığı bir raporda, bu binaların değişen iklim şartları karşısında daha sürdürülebilir ve sağlam duruma getirilmesinin 50 yıl alacağı öngörülüyordu.
Daha evvel var olan iklim rejimleri ve daha az sayıdaki çok hava olaylarına uygun halde inşa edilen kentsel altyapılar, en uygun ihtimalle yılda lakin yaklaşık yüzde 3 oranında yenilenebilir. Dünyanın en güçlü kentlerinin bile ayak uydurması sıkıntı olan bu süratle, kentleri daha yaşanabilir ve sağlam bir hale getirmek onlarca yıl alacaktır. Ve en savunmasız kentlerinin sakinleri, gereksinim duyulan kıymetli değişiklikleri yapmak kelam konusu olduğunda, Bangladeş’teki Dakka, Nijerya’daki Lagos ve Filipinler’deki Manila üzere mahallî idarelerin nadiren kâfi kaynağa sahip olduğu, gelişmekte olan dünyanın hızla büyüyen kentlerinde yaşıyorlar.
Dünyanın dört bir yanında bulunan kentlerin daha çok hava olaylarıyla ve yeni iklim rejimleriyle başa çıkabilecek kadar hızlı bir formda bir daha inşa edilmesi, yeni fikirlere, uygulamalara ve maharetlere büyük yatırımlar yapılmasını gerekli kılıyor. Bu kuvvetliğü ekolojik bir kriz olarak görüyorum; ancak beraberinde ekonomik bir fırsat ve kentleri 21. yüzyıl ve daha sonrası için daha adil bir hale getirme talihi olarak da görüyorum.
Yazının özgünü The Conversation sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)