JoKeR
Active member
Organ yahut dokuda hücrelerin sistemsiz bölünüp çoğalmasıyla oluşan kanser hastalığı genetik miras olabilir. İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Öğretim Üyesi Prof. Dr. N. Faruk Aykan, “Bazı genlerdeki mutasyonlar anne ya da babadan geliyorsa doğumdan itibaren kanser riski taşıdığımızı gösteriyor” dedi. Aykan, bilgileri Yeni Şafak için yazdı.
Prof. Dr. N. Faruk Aykan
VAROLUŞUN KODLARI
Sigara, alkol, petrol eserleri üzere kimyasal etmenler ve yanlış beslenme kararı görülen obezite üzere çevresel faktörlerin yanısıra katılımsal faktörler kanser habercisi. Kalıtım yani anne ve babadan aldığımız genetik miras, pek fazla lisana getirilmese de kanserlerin yüzde 10-15’inde kilit rol oynuyor.
DOĞUMDAN İTİBAREN RİSK OLABİLİR
Hücre çekirdeğinde 23 çift yani 46 kromozom taşıyoruz, bunun 23’ünü annemizden, öteki 23’ü de babamızdan alıyoruz. Temel yapısını DNA’nın oluşturduğu malzememizde yaklaşık 22 bin gen mevcut. İşte bu genler hücre, doku ve organların gerçek ve sağlıklı çalışmasının kodlarını içeriyor. Kanser hastalığı birtakım genlerdeki mutasyonlar kararı ortaya çıkıyor. Bu mutasyonlara kanserojen casuslar yol açıyor. Şayet genlerdeki mutasyonlar anne ya da babamızdan geliyorsa işte bu durum doğumdan itibaren kanser riski taşıdığımızı gösteriyor.
SONUÇLAR TESPİT EDİLİYOR
Son senelerda dünyada ve ülkemizde de lisanslı moleküler genetik laboratuvarlarında oldukçalu gen tahlili panelleri ile kalıtımsal kanser gen mutasyonları saptanıyor. Bireyden az ölçüde kan, tükürük yahut yanak mukoza örnekleriyle yapılan bu testlerin sonuçları birkaç hafta ortasında alınıyor.
KANSER OLMAYABİLİRSİNİZ!
Mutant genlerle doğmak kesinlikle kanser hastalığına yakalanacağımız manasına gelmiyor. Örneğin BRCA1 mutasyonu olan bir bayanda ömrünün bir yerinde göğüs kanseri olma ihtimali yüzde 80’dir, ancak yüzde 100 değil! Ne vakit kanserin ortaya çıkacağı da söylenemiyor. Burada penetrans diye genetik bir kavramdan bahsediliyor. Eksik penetransı olan şahıslarda kanser kendini göstermeyebilir. Birfazlaca çevresel faktör ve hayat biçimi burada rol oynayabilir.
KANSERE YAKALANMAKTAN KURTULUN
Riski saptanan şahıslarda oldukçalu gen tahlilleriyle mutasyonlar aranabiliyor. Kişinin aile ağacı çıkarıldıktan daha sonra muayene ve tarama testleri yapılıyor. Şayet kanser saptanırsa tedavi idaresi için onkoloğa yönlendiriliyorsunuz.
Kimler kalıtımsal kanser riski altında?
-Bir ailede genç yaşta kanser görülmüşse,
-Aynı bireyde birden çok organ kanseri var ise (mesela göğüs ve yumurtalık kanseri),
-Ailede birinci derece akrabalarda (anne-baba, kardeş ve çocuklar) birden çok olayda tıpkı kanser (kolon, göğüs, rahim kanseri gibi) görülmüşse,
-Bir ailede ender bir kanser olayı var ise; mesela bir erkekte göğüs kanseri üzere,
-Bir bireyde çift organların her ikisinde de kanser var ise; mesela her iki göğüste, her iki böbrekte ya da her iki yumurtalıkta.
-Ailede bilinen doğum defektleri, cilt lezyonları ya da iskelet anomalileri var ise,
-Bir ailede 3 ya da daha fazla nesilde kanser hadiseleri görüldüyse,
-Belli bir ırka mensup olmak.
Prof. Dr. N. Faruk Aykan
VAROLUŞUN KODLARI
Sigara, alkol, petrol eserleri üzere kimyasal etmenler ve yanlış beslenme kararı görülen obezite üzere çevresel faktörlerin yanısıra katılımsal faktörler kanser habercisi. Kalıtım yani anne ve babadan aldığımız genetik miras, pek fazla lisana getirilmese de kanserlerin yüzde 10-15’inde kilit rol oynuyor.
DOĞUMDAN İTİBAREN RİSK OLABİLİR
Hücre çekirdeğinde 23 çift yani 46 kromozom taşıyoruz, bunun 23’ünü annemizden, öteki 23’ü de babamızdan alıyoruz. Temel yapısını DNA’nın oluşturduğu malzememizde yaklaşık 22 bin gen mevcut. İşte bu genler hücre, doku ve organların gerçek ve sağlıklı çalışmasının kodlarını içeriyor. Kanser hastalığı birtakım genlerdeki mutasyonlar kararı ortaya çıkıyor. Bu mutasyonlara kanserojen casuslar yol açıyor. Şayet genlerdeki mutasyonlar anne ya da babamızdan geliyorsa işte bu durum doğumdan itibaren kanser riski taşıdığımızı gösteriyor.
SONUÇLAR TESPİT EDİLİYOR
Son senelerda dünyada ve ülkemizde de lisanslı moleküler genetik laboratuvarlarında oldukçalu gen tahlili panelleri ile kalıtımsal kanser gen mutasyonları saptanıyor. Bireyden az ölçüde kan, tükürük yahut yanak mukoza örnekleriyle yapılan bu testlerin sonuçları birkaç hafta ortasında alınıyor.
KANSER OLMAYABİLİRSİNİZ!
Mutant genlerle doğmak kesinlikle kanser hastalığına yakalanacağımız manasına gelmiyor. Örneğin BRCA1 mutasyonu olan bir bayanda ömrünün bir yerinde göğüs kanseri olma ihtimali yüzde 80’dir, ancak yüzde 100 değil! Ne vakit kanserin ortaya çıkacağı da söylenemiyor. Burada penetrans diye genetik bir kavramdan bahsediliyor. Eksik penetransı olan şahıslarda kanser kendini göstermeyebilir. Birfazlaca çevresel faktör ve hayat biçimi burada rol oynayabilir.
KANSERE YAKALANMAKTAN KURTULUN
Riski saptanan şahıslarda oldukçalu gen tahlilleriyle mutasyonlar aranabiliyor. Kişinin aile ağacı çıkarıldıktan daha sonra muayene ve tarama testleri yapılıyor. Şayet kanser saptanırsa tedavi idaresi için onkoloğa yönlendiriliyorsunuz.
Kimler kalıtımsal kanser riski altında?
-Bir ailede genç yaşta kanser görülmüşse,
-Aynı bireyde birden çok organ kanseri var ise (mesela göğüs ve yumurtalık kanseri),
-Ailede birinci derece akrabalarda (anne-baba, kardeş ve çocuklar) birden çok olayda tıpkı kanser (kolon, göğüs, rahim kanseri gibi) görülmüşse,
-Bir ailede ender bir kanser olayı var ise; mesela bir erkekte göğüs kanseri üzere,
-Bir bireyde çift organların her ikisinde de kanser var ise; mesela her iki göğüste, her iki böbrekte ya da her iki yumurtalıkta.
-Ailede bilinen doğum defektleri, cilt lezyonları ya da iskelet anomalileri var ise,
-Bir ailede 3 ya da daha fazla nesilde kanser hadiseleri görüldüyse,
-Belli bir ırka mensup olmak.