IşıkHaber
New member
Rabindra Ratan & Yiming Lei
‘Metaverse’ [meta data kozmosu / ‘metavörs’ biçiminde okunur], fazlaca sayıda insanın kendi sanal suretlerini -diğer bir deyişle avatarlarını- kullanırken birbirleri ve dijital objeler ile etkileşime girebileceği, durmaksızın işleyişini sürdüren sanal ortamlardan meydana gelen bir ağdır. Daha düzgün kavrayabilmek için, heyecan verici sanal gerçeklik, devasa pek fazlaca-kullanıcılı çevrimiçi rol yapma oyunu ve internet ağının bir karışımını hayal edebilirsiniz.
Metaverse, teknoloji sanayisinde çalışan bir epey insanın günümüz internetinin ardılı olarak öngördüğü, bilim kurgudan ilham alan bir kavramdır. Şimdilik sadece bir hayal olsa da Facebook ve gibisi teknoloji şirketleri bunu iş, oyun, eğitim ve alışveriş de dahil olmak üzere, biroldukça çevrimiçi faaliyete uygun bir ortam haline getirmeyi amaçlıyor. Facebook, bu fikre o kadar ikna oldu ki, metaverse’e hakim olma gayretinin altını çizmek için kendi ismini ‘Meta’ olarak değiştirdi.
SANAL BİR CİHAN NASIL KURULUR?
Metaverse, ‘bilincimizin ötesinde’ ya da ‘aşkın’ manasına gelen ‘meta’ ve İngilizce cihan sözünden [universe] ödünç alınan ‘verse’ ekinin birleşiminden oluşan bir sözdür.
Bir bilimkurgu müellifi olan Neal Stephenson, 1992 tarihinde yayınlanan ‘Snow Crash’ isimli romanında, kıssanın kahramanı olan Hiro’nun bir avatar aracılığıyla toplumsallaştığı, alışverişe çıktığı ve gerçek dünyadaki düşmanlarını alt ettiği sanal dünyayı isimlendirmek hedefiyle bu terimi kullanmıştı. Aslında bu kavram Snow Crash’tilk evvel ortaya atılmış ve birinci vakit içinderda William Gibson’ın çığır açan 1984 tarihindeki romanı Neuromancer’da ‘Cyberspace’ [sanal alem] ismiyle tanınır hale getirilmişti.
Metaverse’ün üç temel boyutu bulunur: Mevcudiyet [varlık], bir arada çalışabilirlik ve standartlaşma [tek tipleşme].
Mevcudiyet, aslında sanal bir ortamda, sanal durumdaki diğerleriyle birlikte olma duygusudur. Onlarca yıl boyunca yürütülen araştırmalar, bu sanal enkarnasyon [vücut bulma] hissinin, çevrimiçi etkileşimlerin kalitesini artırdığını ortaya koymaktadır. Bu his, başa takılan dijital ekranlar ve gibisi sanal gerçeklik teknolojileriyle sağlanır.
‘beraber çalışabilirlik’, avatarlar ve dijital ögeler üzere birebir sanal varlıkları barındıran sanal alanlar içinde sorun yaşamadan seyahat [geçiş] yapabilmek manasına gelir. ReadyPlayerMe*, insanların Animaze üzere uygulamalar vasıtasıyla Zoom toplantıları da dahil olmak üzere, yüzlerce farklı sanal ortamda kullanabilecekleri bir avatar yaratmasına imkân sağlar.
tıpkı vakitte, kripto para üniteleri ve değiştirilemez token’lar üzere blok zinciri teknolojileri, dijital mamüllerin sanal sonlar içinde aktarılmasını kolaylaştırır.
Standartlaştırma, metaverse genelinde platformların ve hizmetlerin birliktece çalışabilmesini sağlayan ögedir. Kitle bağlantı teknolojilerinin tamamında olduğu üzere -matbaadan iletileşmeye varıncaya dek- yaygın halde kabul görmesi için ortak teknolojik standartların var olması zaruridir. ‘Açık Metaverse birlikte Çalışabilirlik Grubu’ [ing. Open Metaverse Interoperability Group] üzere memleketler arası kuruluşlar, bu standartları tayin ederler.
METAVERSE niye KIYMETLİ?
Şayet metaverse internetin ardılı olursa, bu durumda, onu kimin inşa ettiği ve bunu nasıl yaptığı problemleri iktisadın ve bir bütün olarak toplumun geleceği açısından büyük bir kıymet taşıyacak.
Facebook, sanal gerçeklik alanına kısmen büyük yatırımlar yaparak metaverse’ün şekillendirilmesinde öncü bir rol oynamayı amaçlıyor. Facebook CEO’su Mark Zuckerberg, verdiği bir demeçte, metaverse’ün günümüzdeki toplumsal medya üzere pek de sürükleyici olmayan platformlarla birlikte, sanal gerçeklik üzere heyecan uyandıran 3 boyutlu medya teknolojilerini içerdiğini ve bu ortamın hem iş tıpkı vakitte oyun bağlamında hizmet vereceğini düşündüğünü söz etti.
Metaverse, gelecekte Ernest Cline’ın ‘Ready Player One’ isimli göz kamaştırıcı kurgusal vahasına benzeyebilir lakin o güne dek sürükleyici ve irtibat ortasındaki metaverse tecrübesini yaşamak emeliyle Fortnite ve Roblox üzere oyunlara, VRChat ve AltspaceVR üzere sanal gerçeklik içeren toplumsal medya platformlarına ve Immersed üzere sanal çalışma ortamlarına yönelebilirsiniz.
Bu depolanmış alanlar bir ortaya geldikçe ve git gide daha fazla birlikte çalışabilir hale geldikçe, gerçek ve tekil bir metaverse’ün ortaya çıkışına birlikte şahit olacağız.
The Conversation’da yer alan bu makale, Facebook’un 28 Aralık 2021’de kendini Meta olarak bir daha adlandıracağı duyurusunu içerecek halde güncellenmiştir. (Çeviren: Tarkan Tufan)
*Üç boyutlu avatar yaratılmasına imkan sağlayan bir internet sitesi.
‘Metaverse’ [meta data kozmosu / ‘metavörs’ biçiminde okunur], fazlaca sayıda insanın kendi sanal suretlerini -diğer bir deyişle avatarlarını- kullanırken birbirleri ve dijital objeler ile etkileşime girebileceği, durmaksızın işleyişini sürdüren sanal ortamlardan meydana gelen bir ağdır. Daha düzgün kavrayabilmek için, heyecan verici sanal gerçeklik, devasa pek fazlaca-kullanıcılı çevrimiçi rol yapma oyunu ve internet ağının bir karışımını hayal edebilirsiniz.
Metaverse, teknoloji sanayisinde çalışan bir epey insanın günümüz internetinin ardılı olarak öngördüğü, bilim kurgudan ilham alan bir kavramdır. Şimdilik sadece bir hayal olsa da Facebook ve gibisi teknoloji şirketleri bunu iş, oyun, eğitim ve alışveriş de dahil olmak üzere, biroldukça çevrimiçi faaliyete uygun bir ortam haline getirmeyi amaçlıyor. Facebook, bu fikre o kadar ikna oldu ki, metaverse’e hakim olma gayretinin altını çizmek için kendi ismini ‘Meta’ olarak değiştirdi.
SANAL BİR CİHAN NASIL KURULUR?
Metaverse, ‘bilincimizin ötesinde’ ya da ‘aşkın’ manasına gelen ‘meta’ ve İngilizce cihan sözünden [universe] ödünç alınan ‘verse’ ekinin birleşiminden oluşan bir sözdür.
Bir bilimkurgu müellifi olan Neal Stephenson, 1992 tarihinde yayınlanan ‘Snow Crash’ isimli romanında, kıssanın kahramanı olan Hiro’nun bir avatar aracılığıyla toplumsallaştığı, alışverişe çıktığı ve gerçek dünyadaki düşmanlarını alt ettiği sanal dünyayı isimlendirmek hedefiyle bu terimi kullanmıştı. Aslında bu kavram Snow Crash’tilk evvel ortaya atılmış ve birinci vakit içinderda William Gibson’ın çığır açan 1984 tarihindeki romanı Neuromancer’da ‘Cyberspace’ [sanal alem] ismiyle tanınır hale getirilmişti.
Metaverse’ün üç temel boyutu bulunur: Mevcudiyet [varlık], bir arada çalışabilirlik ve standartlaşma [tek tipleşme].
Mevcudiyet, aslında sanal bir ortamda, sanal durumdaki diğerleriyle birlikte olma duygusudur. Onlarca yıl boyunca yürütülen araştırmalar, bu sanal enkarnasyon [vücut bulma] hissinin, çevrimiçi etkileşimlerin kalitesini artırdığını ortaya koymaktadır. Bu his, başa takılan dijital ekranlar ve gibisi sanal gerçeklik teknolojileriyle sağlanır.
‘beraber çalışabilirlik’, avatarlar ve dijital ögeler üzere birebir sanal varlıkları barındıran sanal alanlar içinde sorun yaşamadan seyahat [geçiş] yapabilmek manasına gelir. ReadyPlayerMe*, insanların Animaze üzere uygulamalar vasıtasıyla Zoom toplantıları da dahil olmak üzere, yüzlerce farklı sanal ortamda kullanabilecekleri bir avatar yaratmasına imkân sağlar.
tıpkı vakitte, kripto para üniteleri ve değiştirilemez token’lar üzere blok zinciri teknolojileri, dijital mamüllerin sanal sonlar içinde aktarılmasını kolaylaştırır.
Standartlaştırma, metaverse genelinde platformların ve hizmetlerin birliktece çalışabilmesini sağlayan ögedir. Kitle bağlantı teknolojilerinin tamamında olduğu üzere -matbaadan iletileşmeye varıncaya dek- yaygın halde kabul görmesi için ortak teknolojik standartların var olması zaruridir. ‘Açık Metaverse birlikte Çalışabilirlik Grubu’ [ing. Open Metaverse Interoperability Group] üzere memleketler arası kuruluşlar, bu standartları tayin ederler.
METAVERSE niye KIYMETLİ?
Şayet metaverse internetin ardılı olursa, bu durumda, onu kimin inşa ettiği ve bunu nasıl yaptığı problemleri iktisadın ve bir bütün olarak toplumun geleceği açısından büyük bir kıymet taşıyacak.
Facebook, sanal gerçeklik alanına kısmen büyük yatırımlar yaparak metaverse’ün şekillendirilmesinde öncü bir rol oynamayı amaçlıyor. Facebook CEO’su Mark Zuckerberg, verdiği bir demeçte, metaverse’ün günümüzdeki toplumsal medya üzere pek de sürükleyici olmayan platformlarla birlikte, sanal gerçeklik üzere heyecan uyandıran 3 boyutlu medya teknolojilerini içerdiğini ve bu ortamın hem iş tıpkı vakitte oyun bağlamında hizmet vereceğini düşündüğünü söz etti.
Metaverse, gelecekte Ernest Cline’ın ‘Ready Player One’ isimli göz kamaştırıcı kurgusal vahasına benzeyebilir lakin o güne dek sürükleyici ve irtibat ortasındaki metaverse tecrübesini yaşamak emeliyle Fortnite ve Roblox üzere oyunlara, VRChat ve AltspaceVR üzere sanal gerçeklik içeren toplumsal medya platformlarına ve Immersed üzere sanal çalışma ortamlarına yönelebilirsiniz.
Bu depolanmış alanlar bir ortaya geldikçe ve git gide daha fazla birlikte çalışabilir hale geldikçe, gerçek ve tekil bir metaverse’ün ortaya çıkışına birlikte şahit olacağız.
The Conversation’da yer alan bu makale, Facebook’un 28 Aralık 2021’de kendini Meta olarak bir daha adlandıracağı duyurusunu içerecek halde güncellenmiştir. (Çeviren: Tarkan Tufan)
*Üç boyutlu avatar yaratılmasına imkan sağlayan bir internet sitesi.