JoKeR
Active member
Kuşkusuz her yazarın/şairin yazma rutinine eşlik eden kendine has eşyaları vardır. kimi vakit bir bilgisayar kimi vakit de yalnızca bir vazo çiçek. Bu obje her her neyse, o rutin ortasında bir yer kaplar. O denli ki kimi müellifler için bu objeler yazının kendisinden ayrılamaz. Tahminen de yazma aksiyonunun bir kesimi haline gelir.
Peki ya nedir bu eşyalar? Hakikaten eser ortasında bir yer kaplar mı? Arif Ay, Cihan Aktaş, İhsan Deniz, Mario Levi, Nazlı Eray ve Adnan Özer’in kapısını çalarak şu iki soruyu yönelttik:
1- Bir müellifin çalışma masası, daktilosu/bilgisayarı, not defteri, kalemi, tamamlanmamış çalışmaları da sizce o muharririn yapıtlarının bir kesimi mı sayılmalıdır?
2- Yapıtınızı ortaya koyarken size yoldaşlık eden eşyalarınızın manası nedir? Bu eşyalarınız sizden daha sonra kime emanet?
Yazarlardan kimileri için bu objeler doğal kesimlerden oluşuyor. Kimiler içinse bilgisayarın şahsen kendisi… Kimisi kendisinden daha sonra bu objeleri emanet edecek isimleri düşünmüş kimisi içinse bu mevzu şimdilik karşılıksız bir soru. Artık gelin, bu bedelli isimlerin yazma ritüellerine eşlik eden, kimi vakit yapıtlarının bir modülü olan o objelerin neler olduğunu öğrenelim:
Adnan ÖzernFotoğraf: Sezgin Çevik
Adnan Özer
kimi vakit yazıdan bile kıymetliler
lBence kent için apayrı ortamlar gerekiyor. Zira düz yazı güçlü bir ameliye. Araçsal şeylerden fazla, örneğin şu an karşımda duran iki ayvanın beni motive etmesini bekliyorum. Kırklareli’nden, çiftlikten, Trakya’nın ortasından gelen iki dev ayva… Bu kimi vakit bir limon olabiliyor kimi vakit de bir çiçek lakin çabucak soluyorlar… Benim ilgilendiğim bir biberim de var. Haftada bir tane biber veriyor. Meşe palamutlarım var. Onları da Konya’daki Mevlana Haziresi’nin karşısındaki büyük meşe ağacının altından toplayıp, getirdim. Benim yazma sürecime daha çok bu biçimde doğal şeyler eşlik ediyor. Babaannem ve dedemin köyden getirdiğim lastik ayakkabıları da bir daha karşımda duruyor. Yapabilsem deniz kabukları koleksiyonu yaparım lakin hiç bir şeyin koleksiyonunu yapamıyorum. Üç–dört tane toplayıp, bırakıyorum. Fakat bir daha de kimi yerlerden aldığım taşlar duruyor. Alışılmış su kabaklarım da var. Onların yeşilden sarıya dönmesini izlerim.
Defterlerim oldukçatur lakin hiç birine kıyıp yazamam. Okuduğum kitapların da altını çizemem ve kulağını bükemem, kıyamam onlara. Kaldığım yeri çabucak bulurum. Düzgün bir anlatıysa, Yeniçeri yürüyüşüyle, yani bir ileri bir geri biçiminde okurum.
Bu bahsetmiş olduğum çiçeklerin, biberin, su kabağının bendeki kıymeti pek büyüktür. Hepsi bir parçamdır. Hatta mistik bir bağ vardır ortamızda. Benim mabedimin modülleridir, kimi vakit yazıdan bile kıymetlidirler.
Arif Ay
ARİF AY
Eşyanın Ruhu
Bence sayılmalı. İnsan daima kullandığı eşya ya da yer ile bir ünsiyet kurar. Hatta kimi vakit dilimleri de buna dahil edilebilir. Şunu çabucak belirteyim: Bu bir eşya fetişimi değildir. Bir yazma iklimi, bir yazma ortamı oluşturmaktır. Müellif, yapıtını belirli bir yerde, belirli vakit dilimlerinde inşa ederken, ona birtakım eşya da eşlik eder. Belirttiğiniz üzere çalışma masası, kalem, defter, kâğıt vs. Bunların da yapıta bir şeyler kattığını, yapıtın ruhunda izleri olabileceğini düşünüyorum. Bu materyal okur için pek kıymetli olmayabilir; lakin, müellif için yazma anının şahitlerdir bunlar. hem de müellifin sırdaşı konumundalar. Onun her şebir daha şahit olurlar lakin kimseye bir şey söylemezler. Fakat, sanatla iç içe olanlar bu materyalin lisanını çözebilir. Müelliflere ilişkin müzelerde, insanların en epey ilgisini çeken de bu materyallerdir bir bakıma. Sözgelimi, benim defterlerim ve kalemlerim var. Bir şiiri, bir yazıyı evvel deftere müellifim. Çok süratli yazdığım için benden diğer kimse okuyamaz yazımı. Deftere yazdıklarımı daha sonra kağıtlara paka çekerim. Bunu yaparken çoklıklar atılır, eksikler tamamlanır. Bu kağıtlar birkaç gün bekletildikten daha sonra tekrar okunur. Yazının, şiirin, hikayenin tamamlandığına kanaat getirildikten daha sonra bilgisayara (eskiden daktiloya) aktarılır ve yayımlanacağı yere gönderilir. ötürüsıyla defterlerimi ve paka çektiğim kağıtları saklarım. Bir şiirin, bir hikayenin, bir yazının birinci halini merak edecek olanlar için bir doküman arşivi niteliğindedir bu defterler ve kağıtlar.
Ahmet Haşim’in, Goethe’nin müzesini anlatırken Faust’u yazdığı masadaki mürekkep lekelerinden kelam etmesi boşuna değildir. “(…) Herkes o kutsal gölgeleri yakından görmek için, uygar nezaketi unutarak masaya yaklaşmak üzere kendine yol açmağa çalışıyordu. Bu hayran gözlerde lekeler, mürekkep lekeleri değil, lakin bir edebî lâcivert semâda, nâmütenâhî yıldız serpintileri idi” der. (İbrahim Demirci, Ahmet Hâşim’in Nesirleri, Ebabil Yayınları, s.417, 2017)
Yukarıda da belirttiğim üzere yazarken bana yoldaşlık eden eşyalar benim hayal dünyamın birer kapısı, penceresi durumundadır. Masama oturduğumda birinci göz göze geldiğim bu yoldaşlar, bana haydi yazmaya başla, yardımcınız bizleriz diye seslenirler adeta. Çok deneyim ettim, öbür bir ortamda, öteki bir yerde kolay kolay yazmaya başlayamadığımı. Başlasam da yazının tamamlanması bir daha kendi yerimde, alışık olduğum ortamda gerçekleşir.
Yazma ediminde düşünsel hazırlıktan çok ruhsal hazırlık değerlidir. Düşünsel hazırlık günün her saatinde, her yerde yapılabilir. Ruhsal hazırlığı hızlandıranlar da kendi odanız ve o odanın eşyalarıdır. Hani her şey tamam da geriye “ilk cümleyi bulma” işi kalır ya… İşte bu birinci cümleyi bulmada ortamın ruhu devreye girer ve sizin yazma kaygınızı, tasalarınızı, gerginliklerinizi yenmenizi sağlar ve kendinize itimat duygusu aşılar.
Bu eşyalar benden daha sonra kime kalır, bilemem. Tahminen, kitaplarımın gideceği yere onlar da masraf. Son cümle insanı hüzünlendiriyor doğrusu.
Nazlı Eray
Nazlı Eray
Çok kalbi dekorlar
lBen 75 kitabımı da defterlere yazdım. Değişik, renkli kalemler kullanırım. Bu niçinle birfazlaca defterim var. Alışılmış bunları saklıyorum. Bunlar birkaç sefer sergilendi de. Bozulmamış el yazıları, bir çırpıda yazılmış… Onlarla gurur duyuyorum ve evet, epeyce pahalılar. Onun için onları epeyce uygun ellere emanet etmek isterim. Ancak daktilo yahut bilgisayar da yazdığın vakit havaya uçar masraf. bu biçimde çalışanlar nasıl yapıyorlar bilmiyorum. Fakat bir daha de onlar bir müellifin yapıtlarının modülleri sayılmaz. Bunlar yapıtların dekoru, yapıtların yastığı, yapıtların kılıfı, yapıtların sedirleridir. Adeta onların oluştuğu yerler, dinlendiği yerler, emek verilen yerler… Fakat bunlar eser değildir, yalnızca hayli kalbi bir dekordur.
Altın, gümüş, pembe renkli defterlere müellifim. Bu benim için bir pasta ölçüsü üzeredir. örneğin 3 buçuk, 3,75 defter bitince romanım bitmiş olur. Çok kalemler kullanırım. Onlarla oynuyorum sanırlar fakat onlar benim için bir ölçü de sağlarlar. O gün kaç sayfa yeşil yazmışım, kaç sayfa mavi yazmışım, kaç sayfa kırmızı yazmışım benim ölçülerim bunlardır. aslına bakarsan fazlaca hızlı yazıyorum, üç ayda bir kitabı bitiririm. Şayet çocuk kitabı yazıyorsam daha süslü defterler kullanırım. Muharririn ve yazdıklarının ruhuna uyan eşyalardır bunlar. Fakat sanatın kesimi değildir. Benden daha sonra kime emanet olacağını da orta ara düşünüyorum.
Cihan Aktaş
Cihan Aktaş
Zorunluluk, hatıra ve şahsi ilgi
Bana kalırsa eser diye isimlendirilemez, lakin müellifi tanımaya yardımcı objeler ve araçlar olarak bir manaları vardır şüphesiz, müellif müzeleri bu biçimdece kuruluyor. Sonuçta müellif bir konutta yaşıyor, kimi vakit sayısız konut değiştiriyor, bu konutlar de müellifin yapıtının bir kesimi sayılamaz fakat içlerinden biri müze yapılıyor. Kullanılan araçların muharririn metinlerine bir biçimde sızdıkları kesinlikle. Kelam gelimi ben Birinci ve Son Fotoğrafın başlıklı hikayemde Silver Olivetti marka daktilodan Apple Macintosh bilgisayara geçişimi anlatmıştım, bu nispeten direkt bir anlatım. Dolaylı olarak araçlarımız bizi yönlendirdikleri üzere ilham da verirler.
Bazı eşyalar zorunlulukla girdi hayatıma, geriye kalanlardan kimileri dostlarımdan hatıra, kimilerini da ben şahsi ilgim niçiniyle etrafımda görmek istedim. Kelam gelimi masamın altındaki mavi pilates topunu, yirmi yıl kadar evvel idman topu olarak kullanırken, vakit ortasında, uzun süren yazı çalışmaları sırasında ayaklarımı dinlendirmek üzere masa altına aldım ve öylece kaldı. Sağ elimde kullandığım parmaksız eldiven var bir de, onu da iki üç yıldır bilgisayarın başına geçince kullanır oldum. niçini alışılmış Carpal Tunnel Sendromu. Bakır işi kalemliğimi de sanırım otuz yıl olmuştur, Erzincan’dan almıştım, meskenler ve masalar değişse de o masamın bir köşesinde duruyor. Ardımdaki duvar ise asılı Kamerunlu ressam Lan Mess’e ilişkin tabloyu üç yıl evvel Douala’dan getirdim. Torunlarını diğer alemlere taşıyan değişiklikte bir şeyler anlatan büyükanneye özenmiş olmalıyım, çalıştığım masanın gerisindeki duvara astım, gelip geçerken daima yeni bir şeyler arıyor gözlerim fotoğrafın detaylarında. Bu tablo da herbiçimde üzerine çalıştığım Kamerun romanına sızacak.
Masamın solunda, duvardaki oyukta Mustafa Kutlu’nun torunum Kaan’ım doğumunu tebrik için yaptığı görünüm resmi var, onu Kaan için saklıyorum, benim için epey değerli. Onun çabucak yanında yer alan Filistin bayrağının renkleriyle bezeli tavus kuşlarının resmedildiği küçük tabloyu, Filistinli genç arkadaşım İkram Khaled, Assalam Kafe’deki söyleşim sırasında ikram etmişti. Kendi elleriyle yaptığı için de başka bir yeri var.
Sayıları yıldan yıla artan ajandalardan kelam etmek gereksiz sanırım, çekmecelerden taşıyorlar. İçlerinde yazılı olanların mantığını yalnızca kendim kavrayabilirmişim üzere geliyor, bu yüzden vefatımdan daha sonra ortadan kaldırmalarını vasiyet ettim kızlarıma.
İhsan Deniz
İhsan Deniz
Evrak-ı metrukem eşime ve kızlarıma emanet
Sayılmamalıdır. Çünkü anılan şeyler ve o şeylerin fonksiyonu, misyonu, varoluş maksadı ile yapıtın ortaya çıkması farklı bağlamları içerir. Gerçek eser biriciktir. Kendi başına vardır, kendi olmak için vardır. Tümdür, bütündür, yekparedir. halbuki meselâ bilgisayar o denli mi?
Kütüphanedeki odam ve çalışma masam çok dağınıktır. Lâf ortamızda, bir kütüphane yöneticisine yakışmayacak kadar birebir zamanda… Doğrusu, ‘eser’ haricinde, kullandığım eşyaya hayli fazla mana yükleyen biri değilim. Artık daktilo kullanılmıyor, bırakalı epey oldu, benim işim bilgisayarla. Bilgisayar mekanik bir alet. hiç bir şirin tarafı yok bana sorarsanız. Çok nadiren not alırım, ötürüsıyla defterle pek işim olmaz. Vakti geldiğinde bilgisayarın karşısına geçer, müellifim. Anlaşılacağı üzere eşyaya hayli sıcak değilim. Evvelce, gençliğimde bu biçimde değildi, daha sonradan aralıklı oldum/kaldım.
Üç-beş yıl evvel, Bursa’daki bir müzeden talep gelince yazı dünyamla bağlantılı birkaç kesim eşyayı oraya verdim. Bana ilişkin her türlü nesne, kitaplarım ve evrak-ı metrukem eşime ve kızlarıma emanettir.
Mario Levi
Mario Levi
Eşyalarla birlikte yaşıyorum
Ben anısı olan eşyalara fazlaca düşkünümdür. ötürüsıyla benim çalışma odam bazılarına nazaran tabiri caizse eskici dükkânı üzeredir. Birfazlaca eşya ile doludur. Eski bir gaz lambasından tutun bir gramofona, eski bir hamam tasına birfazlaca farklı obje bulunur. Masamın üzerinde ise epeyce uzun yıllar evvelce kalma biblolar, bir gülabdan ve en kıymetlisi, fazlaca sevdiğim kalemlerim. Yani kurşun, kalemlerim ve dolma kalemlerim ve ona bağlı olarak da mürekkeplerin, bunların hepsi benim için bir bütündür. Doğal ki isterseniz defterlerimi de ekleyebilirsiniz. Zira ben bütün kitaplarımı evvel elle yazıyorum ve lakin o denli yazabildiğimde hissedebiliyorum. En son evrede bilgisayara geçiyorum. ötürüsıyla bunların hepsi benim için bir bütündür. Her bir objenin de anısı vardır. Anısı olmayan hiç bir şeyi saklamıyorum.
Aslında hepsini bir ortaya getirebileceğimiz bir yer düşünmüyor değilim. Fakat bunun için bir kurumun takviyesine gereksinimim var. En azından bir yer, yer olması lazım. Bunları açıkçası yalnızca kendi özel eşyalarım olarak değil, herkes paylaşabileceğim objeler haline dönüştürmek hayallerimden biridir. Bunu bir gün gerçekleştirebilirim lakin olmasa da bu mirası taşıyabileceğine inandığım çocuklarım var.
Bu eşyaları ben yaşadığımız coğrafyanın bir hafıza olarak da görüyorum. Zira artık kullanımda olmayan çini soba üzere eşyalar da kelam konusu. Tütünle bağımı kesmiş olsam da bir vakit içinder pipo içerdim, bunları da hâlâ saklıyorum.
Bu eşyaların yapıtlarımın üzerinde bir tesiri de var. aslına bakarsan kimilerini yapıtlarımda yerleri olduğu için edindim. Bundan yaklaşık 5 – 6 yıl kadar evvel bir köstekli saat aldım. 1800’lü senelerdan kalmaydı, fazlaca severek de aldım. Bu saati almamın sebebi, İstanbul Bir Masaldı romanımdaki kahramanlardan biri bu biçimde bir köstekli saat kullanıyordu. Yani biraz da onlarla birlikte yaşıyorum. uyan eşyalardır bunlar. Lakin sanatın kesimi değildir. Benden daha sonra kime emanet olacağını da orta ara düşünüyorum.
Peki ya nedir bu eşyalar? Hakikaten eser ortasında bir yer kaplar mı? Arif Ay, Cihan Aktaş, İhsan Deniz, Mario Levi, Nazlı Eray ve Adnan Özer’in kapısını çalarak şu iki soruyu yönelttik:
1- Bir müellifin çalışma masası, daktilosu/bilgisayarı, not defteri, kalemi, tamamlanmamış çalışmaları da sizce o muharririn yapıtlarının bir kesimi mı sayılmalıdır?
2- Yapıtınızı ortaya koyarken size yoldaşlık eden eşyalarınızın manası nedir? Bu eşyalarınız sizden daha sonra kime emanet?
Yazarlardan kimileri için bu objeler doğal kesimlerden oluşuyor. Kimiler içinse bilgisayarın şahsen kendisi… Kimisi kendisinden daha sonra bu objeleri emanet edecek isimleri düşünmüş kimisi içinse bu mevzu şimdilik karşılıksız bir soru. Artık gelin, bu bedelli isimlerin yazma ritüellerine eşlik eden, kimi vakit yapıtlarının bir modülü olan o objelerin neler olduğunu öğrenelim:
Adnan ÖzernFotoğraf: Sezgin Çevik
Adnan Özer
kimi vakit yazıdan bile kıymetliler
lBence kent için apayrı ortamlar gerekiyor. Zira düz yazı güçlü bir ameliye. Araçsal şeylerden fazla, örneğin şu an karşımda duran iki ayvanın beni motive etmesini bekliyorum. Kırklareli’nden, çiftlikten, Trakya’nın ortasından gelen iki dev ayva… Bu kimi vakit bir limon olabiliyor kimi vakit de bir çiçek lakin çabucak soluyorlar… Benim ilgilendiğim bir biberim de var. Haftada bir tane biber veriyor. Meşe palamutlarım var. Onları da Konya’daki Mevlana Haziresi’nin karşısındaki büyük meşe ağacının altından toplayıp, getirdim. Benim yazma sürecime daha çok bu biçimde doğal şeyler eşlik ediyor. Babaannem ve dedemin köyden getirdiğim lastik ayakkabıları da bir daha karşımda duruyor. Yapabilsem deniz kabukları koleksiyonu yaparım lakin hiç bir şeyin koleksiyonunu yapamıyorum. Üç–dört tane toplayıp, bırakıyorum. Fakat bir daha de kimi yerlerden aldığım taşlar duruyor. Alışılmış su kabaklarım da var. Onların yeşilden sarıya dönmesini izlerim.
Defterlerim oldukçatur lakin hiç birine kıyıp yazamam. Okuduğum kitapların da altını çizemem ve kulağını bükemem, kıyamam onlara. Kaldığım yeri çabucak bulurum. Düzgün bir anlatıysa, Yeniçeri yürüyüşüyle, yani bir ileri bir geri biçiminde okurum.
Bu bahsetmiş olduğum çiçeklerin, biberin, su kabağının bendeki kıymeti pek büyüktür. Hepsi bir parçamdır. Hatta mistik bir bağ vardır ortamızda. Benim mabedimin modülleridir, kimi vakit yazıdan bile kıymetlidirler.
Arif Ay
ARİF AY
Eşyanın Ruhu
Bence sayılmalı. İnsan daima kullandığı eşya ya da yer ile bir ünsiyet kurar. Hatta kimi vakit dilimleri de buna dahil edilebilir. Şunu çabucak belirteyim: Bu bir eşya fetişimi değildir. Bir yazma iklimi, bir yazma ortamı oluşturmaktır. Müellif, yapıtını belirli bir yerde, belirli vakit dilimlerinde inşa ederken, ona birtakım eşya da eşlik eder. Belirttiğiniz üzere çalışma masası, kalem, defter, kâğıt vs. Bunların da yapıta bir şeyler kattığını, yapıtın ruhunda izleri olabileceğini düşünüyorum. Bu materyal okur için pek kıymetli olmayabilir; lakin, müellif için yazma anının şahitlerdir bunlar. hem de müellifin sırdaşı konumundalar. Onun her şebir daha şahit olurlar lakin kimseye bir şey söylemezler. Fakat, sanatla iç içe olanlar bu materyalin lisanını çözebilir. Müelliflere ilişkin müzelerde, insanların en epey ilgisini çeken de bu materyallerdir bir bakıma. Sözgelimi, benim defterlerim ve kalemlerim var. Bir şiiri, bir yazıyı evvel deftere müellifim. Çok süratli yazdığım için benden diğer kimse okuyamaz yazımı. Deftere yazdıklarımı daha sonra kağıtlara paka çekerim. Bunu yaparken çoklıklar atılır, eksikler tamamlanır. Bu kağıtlar birkaç gün bekletildikten daha sonra tekrar okunur. Yazının, şiirin, hikayenin tamamlandığına kanaat getirildikten daha sonra bilgisayara (eskiden daktiloya) aktarılır ve yayımlanacağı yere gönderilir. ötürüsıyla defterlerimi ve paka çektiğim kağıtları saklarım. Bir şiirin, bir hikayenin, bir yazının birinci halini merak edecek olanlar için bir doküman arşivi niteliğindedir bu defterler ve kağıtlar.
Ahmet Haşim’in, Goethe’nin müzesini anlatırken Faust’u yazdığı masadaki mürekkep lekelerinden kelam etmesi boşuna değildir. “(…) Herkes o kutsal gölgeleri yakından görmek için, uygar nezaketi unutarak masaya yaklaşmak üzere kendine yol açmağa çalışıyordu. Bu hayran gözlerde lekeler, mürekkep lekeleri değil, lakin bir edebî lâcivert semâda, nâmütenâhî yıldız serpintileri idi” der. (İbrahim Demirci, Ahmet Hâşim’in Nesirleri, Ebabil Yayınları, s.417, 2017)
Yukarıda da belirttiğim üzere yazarken bana yoldaşlık eden eşyalar benim hayal dünyamın birer kapısı, penceresi durumundadır. Masama oturduğumda birinci göz göze geldiğim bu yoldaşlar, bana haydi yazmaya başla, yardımcınız bizleriz diye seslenirler adeta. Çok deneyim ettim, öbür bir ortamda, öteki bir yerde kolay kolay yazmaya başlayamadığımı. Başlasam da yazının tamamlanması bir daha kendi yerimde, alışık olduğum ortamda gerçekleşir.
Yazma ediminde düşünsel hazırlıktan çok ruhsal hazırlık değerlidir. Düşünsel hazırlık günün her saatinde, her yerde yapılabilir. Ruhsal hazırlığı hızlandıranlar da kendi odanız ve o odanın eşyalarıdır. Hani her şey tamam da geriye “ilk cümleyi bulma” işi kalır ya… İşte bu birinci cümleyi bulmada ortamın ruhu devreye girer ve sizin yazma kaygınızı, tasalarınızı, gerginliklerinizi yenmenizi sağlar ve kendinize itimat duygusu aşılar.
Bu eşyalar benden daha sonra kime kalır, bilemem. Tahminen, kitaplarımın gideceği yere onlar da masraf. Son cümle insanı hüzünlendiriyor doğrusu.
Nazlı Eray
Nazlı Eray
Çok kalbi dekorlar
lBen 75 kitabımı da defterlere yazdım. Değişik, renkli kalemler kullanırım. Bu niçinle birfazlaca defterim var. Alışılmış bunları saklıyorum. Bunlar birkaç sefer sergilendi de. Bozulmamış el yazıları, bir çırpıda yazılmış… Onlarla gurur duyuyorum ve evet, epeyce pahalılar. Onun için onları epeyce uygun ellere emanet etmek isterim. Ancak daktilo yahut bilgisayar da yazdığın vakit havaya uçar masraf. bu biçimde çalışanlar nasıl yapıyorlar bilmiyorum. Fakat bir daha de onlar bir müellifin yapıtlarının modülleri sayılmaz. Bunlar yapıtların dekoru, yapıtların yastığı, yapıtların kılıfı, yapıtların sedirleridir. Adeta onların oluştuğu yerler, dinlendiği yerler, emek verilen yerler… Fakat bunlar eser değildir, yalnızca hayli kalbi bir dekordur.
Altın, gümüş, pembe renkli defterlere müellifim. Bu benim için bir pasta ölçüsü üzeredir. örneğin 3 buçuk, 3,75 defter bitince romanım bitmiş olur. Çok kalemler kullanırım. Onlarla oynuyorum sanırlar fakat onlar benim için bir ölçü de sağlarlar. O gün kaç sayfa yeşil yazmışım, kaç sayfa mavi yazmışım, kaç sayfa kırmızı yazmışım benim ölçülerim bunlardır. aslına bakarsan fazlaca hızlı yazıyorum, üç ayda bir kitabı bitiririm. Şayet çocuk kitabı yazıyorsam daha süslü defterler kullanırım. Muharririn ve yazdıklarının ruhuna uyan eşyalardır bunlar. Fakat sanatın kesimi değildir. Benden daha sonra kime emanet olacağını da orta ara düşünüyorum.
Cihan Aktaş
Cihan Aktaş
Zorunluluk, hatıra ve şahsi ilgi
Bana kalırsa eser diye isimlendirilemez, lakin müellifi tanımaya yardımcı objeler ve araçlar olarak bir manaları vardır şüphesiz, müellif müzeleri bu biçimdece kuruluyor. Sonuçta müellif bir konutta yaşıyor, kimi vakit sayısız konut değiştiriyor, bu konutlar de müellifin yapıtının bir kesimi sayılamaz fakat içlerinden biri müze yapılıyor. Kullanılan araçların muharririn metinlerine bir biçimde sızdıkları kesinlikle. Kelam gelimi ben Birinci ve Son Fotoğrafın başlıklı hikayemde Silver Olivetti marka daktilodan Apple Macintosh bilgisayara geçişimi anlatmıştım, bu nispeten direkt bir anlatım. Dolaylı olarak araçlarımız bizi yönlendirdikleri üzere ilham da verirler.
Bazı eşyalar zorunlulukla girdi hayatıma, geriye kalanlardan kimileri dostlarımdan hatıra, kimilerini da ben şahsi ilgim niçiniyle etrafımda görmek istedim. Kelam gelimi masamın altındaki mavi pilates topunu, yirmi yıl kadar evvel idman topu olarak kullanırken, vakit ortasında, uzun süren yazı çalışmaları sırasında ayaklarımı dinlendirmek üzere masa altına aldım ve öylece kaldı. Sağ elimde kullandığım parmaksız eldiven var bir de, onu da iki üç yıldır bilgisayarın başına geçince kullanır oldum. niçini alışılmış Carpal Tunnel Sendromu. Bakır işi kalemliğimi de sanırım otuz yıl olmuştur, Erzincan’dan almıştım, meskenler ve masalar değişse de o masamın bir köşesinde duruyor. Ardımdaki duvar ise asılı Kamerunlu ressam Lan Mess’e ilişkin tabloyu üç yıl evvel Douala’dan getirdim. Torunlarını diğer alemlere taşıyan değişiklikte bir şeyler anlatan büyükanneye özenmiş olmalıyım, çalıştığım masanın gerisindeki duvara astım, gelip geçerken daima yeni bir şeyler arıyor gözlerim fotoğrafın detaylarında. Bu tablo da herbiçimde üzerine çalıştığım Kamerun romanına sızacak.
Masamın solunda, duvardaki oyukta Mustafa Kutlu’nun torunum Kaan’ım doğumunu tebrik için yaptığı görünüm resmi var, onu Kaan için saklıyorum, benim için epey değerli. Onun çabucak yanında yer alan Filistin bayrağının renkleriyle bezeli tavus kuşlarının resmedildiği küçük tabloyu, Filistinli genç arkadaşım İkram Khaled, Assalam Kafe’deki söyleşim sırasında ikram etmişti. Kendi elleriyle yaptığı için de başka bir yeri var.
Sayıları yıldan yıla artan ajandalardan kelam etmek gereksiz sanırım, çekmecelerden taşıyorlar. İçlerinde yazılı olanların mantığını yalnızca kendim kavrayabilirmişim üzere geliyor, bu yüzden vefatımdan daha sonra ortadan kaldırmalarını vasiyet ettim kızlarıma.
İhsan Deniz
İhsan Deniz
Evrak-ı metrukem eşime ve kızlarıma emanet
Sayılmamalıdır. Çünkü anılan şeyler ve o şeylerin fonksiyonu, misyonu, varoluş maksadı ile yapıtın ortaya çıkması farklı bağlamları içerir. Gerçek eser biriciktir. Kendi başına vardır, kendi olmak için vardır. Tümdür, bütündür, yekparedir. halbuki meselâ bilgisayar o denli mi?
Kütüphanedeki odam ve çalışma masam çok dağınıktır. Lâf ortamızda, bir kütüphane yöneticisine yakışmayacak kadar birebir zamanda… Doğrusu, ‘eser’ haricinde, kullandığım eşyaya hayli fazla mana yükleyen biri değilim. Artık daktilo kullanılmıyor, bırakalı epey oldu, benim işim bilgisayarla. Bilgisayar mekanik bir alet. hiç bir şirin tarafı yok bana sorarsanız. Çok nadiren not alırım, ötürüsıyla defterle pek işim olmaz. Vakti geldiğinde bilgisayarın karşısına geçer, müellifim. Anlaşılacağı üzere eşyaya hayli sıcak değilim. Evvelce, gençliğimde bu biçimde değildi, daha sonradan aralıklı oldum/kaldım.
Üç-beş yıl evvel, Bursa’daki bir müzeden talep gelince yazı dünyamla bağlantılı birkaç kesim eşyayı oraya verdim. Bana ilişkin her türlü nesne, kitaplarım ve evrak-ı metrukem eşime ve kızlarıma emanettir.
Mario Levi
Mario Levi
Eşyalarla birlikte yaşıyorum
Ben anısı olan eşyalara fazlaca düşkünümdür. ötürüsıyla benim çalışma odam bazılarına nazaran tabiri caizse eskici dükkânı üzeredir. Birfazlaca eşya ile doludur. Eski bir gaz lambasından tutun bir gramofona, eski bir hamam tasına birfazlaca farklı obje bulunur. Masamın üzerinde ise epeyce uzun yıllar evvelce kalma biblolar, bir gülabdan ve en kıymetlisi, fazlaca sevdiğim kalemlerim. Yani kurşun, kalemlerim ve dolma kalemlerim ve ona bağlı olarak da mürekkeplerin, bunların hepsi benim için bir bütündür. Doğal ki isterseniz defterlerimi de ekleyebilirsiniz. Zira ben bütün kitaplarımı evvel elle yazıyorum ve lakin o denli yazabildiğimde hissedebiliyorum. En son evrede bilgisayara geçiyorum. ötürüsıyla bunların hepsi benim için bir bütündür. Her bir objenin de anısı vardır. Anısı olmayan hiç bir şeyi saklamıyorum.
Aslında hepsini bir ortaya getirebileceğimiz bir yer düşünmüyor değilim. Fakat bunun için bir kurumun takviyesine gereksinimim var. En azından bir yer, yer olması lazım. Bunları açıkçası yalnızca kendi özel eşyalarım olarak değil, herkes paylaşabileceğim objeler haline dönüştürmek hayallerimden biridir. Bunu bir gün gerçekleştirebilirim lakin olmasa da bu mirası taşıyabileceğine inandığım çocuklarım var.
Bu eşyaları ben yaşadığımız coğrafyanın bir hafıza olarak da görüyorum. Zira artık kullanımda olmayan çini soba üzere eşyalar da kelam konusu. Tütünle bağımı kesmiş olsam da bir vakit içinder pipo içerdim, bunları da hâlâ saklıyorum.
Bu eşyaların yapıtlarımın üzerinde bir tesiri de var. aslına bakarsan kimilerini yapıtlarımda yerleri olduğu için edindim. Bundan yaklaşık 5 – 6 yıl kadar evvel bir köstekli saat aldım. 1800’lü senelerdan kalmaydı, fazlaca severek de aldım. Bu saati almamın sebebi, İstanbul Bir Masaldı romanımdaki kahramanlardan biri bu biçimde bir köstekli saat kullanıyordu. Yani biraz da onlarla birlikte yaşıyorum. uyan eşyalardır bunlar. Lakin sanatın kesimi değildir. Benden daha sonra kime emanet olacağını da orta ara düşünüyorum.