JoKeR
Active member
Ramazan ayının son günlerine geldik. Oruç yalnızca vücudumuza değil ruhumuza da şifa olması için çaba ettik. Artık de bu kutsal ayın son pahalı günlerini idrak ediyoruz. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Din Psikolojisi Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Doç.Dr. Nurten Kımter ibadetin pisikolojisi üzerine yaptığı çalışmalarla tanıyoruz. Kendisiyle orucun maneviyat manası üzerine konuştuk.
– Günümüz insanı gerilimle karşı karşıya. Oruç gerilime nasıl bir tesir yapıyor?
İçinde bulunduğumuz çağı bir fazlaca düşünür ‘kaygı çağı’ yahut ‘belirsizlikler çağı’ olarak isimlendirmektedir. Çağdaş insan kendisini emniyette hissetmediği için Karen Horney’in tabiriyle çağımızın insanı kaygılı, gergin ve nevrotiktir. zati çağdaş bilim ve teknoloji insanın kendisine ve başka insanlara yabancılaşmasını artırdığı için denetim edilemeyen her şey çağdaş insan için bir risk ögesi, bir gerilim durumu ve bir tehdit oluşturmaktadır. Zira çağdaş ömürle birlikte toplumsal bağların ve toplumsal alakaların zayıflaması, insanlarda kendine ve diğerlerine itimat eksikliği, başarısızlık korkusu, bunun kararında da çok gerilim ve yalnızlık duygusu meydana getirmektedir. Oruç ibadeti, hayatın gerilim yaratıcı durumlarına karşı bizi hazırlayan bir cins gerilim idmanı fonksiyonu görmekte ve bu biçimdece ruhsal sıhhatimize ve mutluluğumuza katkıda bulunmaktadır.
ORUÇ MEMNUNLUĞU ARTIRIR
– “Oruç ve Mutluluk” isimli kitabınızda Ramazan ayının oruç tutanlar açısından bir memnunluk reçetesi olduğunu belirtenlerdensiniz. Oruçla, memnunluk içinde nasıl bir bağ var?
Her şeydilk evvel Allah oruç ibadetini emretmekle yarattığı en değerli varlık olan insanın hem vücut tıpkı vakitte ruhî taraftan kemâle ermesini gâye edinmiştir. Ruhsal sıhhatin temel kriteri olan memnunluk bedensel sıhhatinin da kriteridir. Ramazan ayı boyunca tutulan oruç ibadeti ile insanın bilinçaltı âdeta arınmakta, hudut sisteminde tam bir rahatlama hali meydana gelmekte, ruhu huzur ve sükûn bulmakta, içten gelen bir teslimiyetle kişinin bütün üzüntüleri silinip gitmektedir. tıpkı vakitte oruçlu iken kimi kimselerde görülen huysuzluk ve tiryâkiliğin ise hudut sistemi ile bir ilgisi olmayıp nefisle ilgisi bulunmaktadır. Bunun yanında oruç ibadeti bireye ruhsal dayanak ve kendine inanç duygusu, sabır ve olumlu ömür ideolojisi kazandırmak suretiyle de kişilik yapısını güçlendirmekte ve ruhsal âlâ oluş ve mutluluğuna katkıda bulunmaktadır. Oruç, aslında kendisi bir memnunluk olduğu üzere bir epey istikametten de memnunluk kaynağı olmaktadır.
Nurten Kımter
Birebir dine inanıp, inancının gereği olarak birebir ibadeti yerine getiren ve bu uğurda emsal zahmet ve meşakkatlere sabır gösterip sahur ve iftar sofralarında oruç açmanın sevinci ve heyecanını yaşayan Müslümanlar, Ramazan ayı sonunda da birbirleriyle bayram sevincini ve sevincini paylaşmakta, karşılıklı ziyaretlerde bulunarak ve hediyeleşerek toplumsal manada da mutluluklarına memnunluk katmaktadırlar. Sonuç itibariyle oruç ibadeti ile memnunluk içinde olumlu ve manalı bir ilginin var olduğu söylenebilir. Gerçekten 478 kişilik bir örneklem kümesi üzerinde Ramazan ayında gerçekleştirdiğimiz deher neysel bir araştırma kararında da oruç ibadeti ile ruhsal uygun oluş/ memnunluk içinde olumlu tarafta manalı bir alakanın var olduğu tespit edilmiştir.
KENDİMİZİ KONTROLE ALIRIZ
– Sizin “Oruç ve Öfke Kontrolü” ile ilgili bir araştırmanız var. Bu araştırmadan hareketle oruç ile öfke içindeki bağlantıyı ve araştırmadan elde ettiğiniz sonuçları özetleyebilir misiniz?
Öfke duygusu, beşerde doğuştan var olan ve şimdi her insanın yaşadığı temel hislerden birisidir. tıpkı vakitte ruhen sağlıklı olan bu hissin tehevvür halinde (aşırı ve kontrolsüz) olması ya da büsbütün sıfırlanması olmayıp denetim edilmesidir. Zira insanın izzet-i nefsine ve kutsal kıymetlerine akında bulunulduğunda, bunların korunması ve savunulması manasında bir ölçü öfke duygusu gereklidir. ötürüsıyla büyük İslam alımı Gazzali’nin de belirttiği üzere beşerde doğuştan var olan öfke hissinin yerinde, vaktinde ve dozajında kullanılması faydalı ve gerekli olmakla birlikte bu his denetim edilmediği yahut sağlıklı bir biçimde söz edilmediğinde ise insanın aile hayatını, mesleksel ve toplumsal yaşantısını, ruh ve vücut sıhhatini olumsuz istikamette etkileyebilmekte, öteki beşerlerle olan toplumsal ahengini bozabilmektedir. Öfke hissini ruhsal usullerle denetim etmenin yanında dinî yollarla de öfkeyi denetim etme, en eski ve en esaslı uygulamalardan birisidir. Çünkü tüm ilahî ve beşerî dinler, öfke duygusu ile baş etmede ve onu denetim altına almada bir ekip teknikler ileri sürmüşlerdir. Genelde İslam dinindeki bütün ibadetler, özelde ise oruç ibadeti insanın kişilik ve karakterindeki aşırılıkları dengeleyerek, iç ve dış denetimi sağlayarak, diğerlerine karşı, sevgi, hürmet duymaya, sabırlı, adaletli, merhametli ve affedici olmaya yönelterek ruhsal olgunluğa katkıda bulunmaktadır. Her şeydilk evvel oruç ibadeti yeme, içme ve cinsellik üzere biyolojik istek ve dileklerin kontrol altına alınmasını, kişinin otokontrol (irade kontrolü) alışkanlığı kazanmasını, bunun kararında da sabır ve tahammül gücünü arttırıp berbat eğilim ve alışkanlıklardan uzak kalınmasını sağlayarak hem öfke hissinin oluşmasını engellemede tıpkı vakitte öfke anında öfkenin denetim edilmesinde büyük tesiri olmaktadır.
– Sizce orucun toplumsal olarak ne üzere faydaları var?
Oruç ibadetinin hem birey birebir vakitte toplumsal taraftan olumlu etkileri vardır. Bu bağlamda genel olarak İslam dinindeki tüm ibadetler, özelde ise oruç ibadeti kişiyi Allah’la yakınlaştırdığı üzere öteki beşerlerle da yakınlaştırmakta ve toplumsal bağlarını güçlendirmekte, maddi ve ahlaki problemlerin çözülmesine yardımcı olmakta, bu biçimdece toplumsal huzur ve barışa katkıda bulunmaktadır. Oruç ibadeti bu manada yakın akraba, komşu, dost ve arkadaş üzere bir hayli insanı iftar ve sahur sofralarında, terâvih namazlarında bir ortaya getirmektedir. bu biçimdece birebir inancı, duyguyu, kanıyı paylaşan ve bir arada ibadet etmenin hazzını yaşayan insan topluluğu ortasında yer almanın iç huzuruyla, Müslümanlar içinde dert, gerginlik ve yalnızlık hisleri yerini karşılıklı sevgi, hürmet, sempati ve itimat hislerine bırakmaktadır. ötürüsıyla oruç, birey ve toplum içindeki bağları da güçlendirmekte, kaynaşmayı, toplumsal birlik ve birlikteliği, yardımlaşma ve dayanışmayı arttırmakta, kibir, bencillik ve cimrilik üzere mânevi hastalıkları tedâvi etmektedir. Oruç ibadeti, toplumsal adalet ve eşitlik hissinin gelişmesine katkıda bulunmak suretiyle toplumsal huzur ve barışı arttırdığı üzere oruç yardımıyla insanın içgüdüsel tabiatındaki birtakım dürtülerin dizginlenmesi ve denetim edilmesi noktasında toplumsal ahlakı ve bütünleşmeyi sağlamak suretiyle de toplumsal huzura ve barışa katkıda bulunmaktadır. Oruç ibadeti yardımıyla toplumda kök salmış bir ekip berbat alışkanlıkların ve ahlaki kabahatlerin ortadan kaldırılması ya da en minimum düzeye indirgenmesi kelam konusu olmakta, yapılan inceleme ve araştırmalar da bu hususu ortaya koymaktadır. Bu manada insanı tüm bağımlılıklarından kurtararak gerçek manada özgürleştiren oruç ibadeti, toplumda yaygın bir biçimde görülen sigara ve alkol bağımlılığına karşı da bir şifa reçetesidir.
– Günümüz insanı gerilimle karşı karşıya. Oruç gerilime nasıl bir tesir yapıyor?
İçinde bulunduğumuz çağı bir fazlaca düşünür ‘kaygı çağı’ yahut ‘belirsizlikler çağı’ olarak isimlendirmektedir. Çağdaş insan kendisini emniyette hissetmediği için Karen Horney’in tabiriyle çağımızın insanı kaygılı, gergin ve nevrotiktir. zati çağdaş bilim ve teknoloji insanın kendisine ve başka insanlara yabancılaşmasını artırdığı için denetim edilemeyen her şey çağdaş insan için bir risk ögesi, bir gerilim durumu ve bir tehdit oluşturmaktadır. Zira çağdaş ömürle birlikte toplumsal bağların ve toplumsal alakaların zayıflaması, insanlarda kendine ve diğerlerine itimat eksikliği, başarısızlık korkusu, bunun kararında da çok gerilim ve yalnızlık duygusu meydana getirmektedir. Oruç ibadeti, hayatın gerilim yaratıcı durumlarına karşı bizi hazırlayan bir cins gerilim idmanı fonksiyonu görmekte ve bu biçimdece ruhsal sıhhatimize ve mutluluğumuza katkıda bulunmaktadır.
ORUÇ MEMNUNLUĞU ARTIRIR
– “Oruç ve Mutluluk” isimli kitabınızda Ramazan ayının oruç tutanlar açısından bir memnunluk reçetesi olduğunu belirtenlerdensiniz. Oruçla, memnunluk içinde nasıl bir bağ var?
Her şeydilk evvel Allah oruç ibadetini emretmekle yarattığı en değerli varlık olan insanın hem vücut tıpkı vakitte ruhî taraftan kemâle ermesini gâye edinmiştir. Ruhsal sıhhatin temel kriteri olan memnunluk bedensel sıhhatinin da kriteridir. Ramazan ayı boyunca tutulan oruç ibadeti ile insanın bilinçaltı âdeta arınmakta, hudut sisteminde tam bir rahatlama hali meydana gelmekte, ruhu huzur ve sükûn bulmakta, içten gelen bir teslimiyetle kişinin bütün üzüntüleri silinip gitmektedir. tıpkı vakitte oruçlu iken kimi kimselerde görülen huysuzluk ve tiryâkiliğin ise hudut sistemi ile bir ilgisi olmayıp nefisle ilgisi bulunmaktadır. Bunun yanında oruç ibadeti bireye ruhsal dayanak ve kendine inanç duygusu, sabır ve olumlu ömür ideolojisi kazandırmak suretiyle de kişilik yapısını güçlendirmekte ve ruhsal âlâ oluş ve mutluluğuna katkıda bulunmaktadır. Oruç, aslında kendisi bir memnunluk olduğu üzere bir epey istikametten de memnunluk kaynağı olmaktadır.
Nurten Kımter
Birebir dine inanıp, inancının gereği olarak birebir ibadeti yerine getiren ve bu uğurda emsal zahmet ve meşakkatlere sabır gösterip sahur ve iftar sofralarında oruç açmanın sevinci ve heyecanını yaşayan Müslümanlar, Ramazan ayı sonunda da birbirleriyle bayram sevincini ve sevincini paylaşmakta, karşılıklı ziyaretlerde bulunarak ve hediyeleşerek toplumsal manada da mutluluklarına memnunluk katmaktadırlar. Sonuç itibariyle oruç ibadeti ile memnunluk içinde olumlu ve manalı bir ilginin var olduğu söylenebilir. Gerçekten 478 kişilik bir örneklem kümesi üzerinde Ramazan ayında gerçekleştirdiğimiz deher neysel bir araştırma kararında da oruç ibadeti ile ruhsal uygun oluş/ memnunluk içinde olumlu tarafta manalı bir alakanın var olduğu tespit edilmiştir.
KENDİMİZİ KONTROLE ALIRIZ
– Sizin “Oruç ve Öfke Kontrolü” ile ilgili bir araştırmanız var. Bu araştırmadan hareketle oruç ile öfke içindeki bağlantıyı ve araştırmadan elde ettiğiniz sonuçları özetleyebilir misiniz?
Öfke duygusu, beşerde doğuştan var olan ve şimdi her insanın yaşadığı temel hislerden birisidir. tıpkı vakitte ruhen sağlıklı olan bu hissin tehevvür halinde (aşırı ve kontrolsüz) olması ya da büsbütün sıfırlanması olmayıp denetim edilmesidir. Zira insanın izzet-i nefsine ve kutsal kıymetlerine akında bulunulduğunda, bunların korunması ve savunulması manasında bir ölçü öfke duygusu gereklidir. ötürüsıyla büyük İslam alımı Gazzali’nin de belirttiği üzere beşerde doğuştan var olan öfke hissinin yerinde, vaktinde ve dozajında kullanılması faydalı ve gerekli olmakla birlikte bu his denetim edilmediği yahut sağlıklı bir biçimde söz edilmediğinde ise insanın aile hayatını, mesleksel ve toplumsal yaşantısını, ruh ve vücut sıhhatini olumsuz istikamette etkileyebilmekte, öteki beşerlerle olan toplumsal ahengini bozabilmektedir. Öfke hissini ruhsal usullerle denetim etmenin yanında dinî yollarla de öfkeyi denetim etme, en eski ve en esaslı uygulamalardan birisidir. Çünkü tüm ilahî ve beşerî dinler, öfke duygusu ile baş etmede ve onu denetim altına almada bir ekip teknikler ileri sürmüşlerdir. Genelde İslam dinindeki bütün ibadetler, özelde ise oruç ibadeti insanın kişilik ve karakterindeki aşırılıkları dengeleyerek, iç ve dış denetimi sağlayarak, diğerlerine karşı, sevgi, hürmet duymaya, sabırlı, adaletli, merhametli ve affedici olmaya yönelterek ruhsal olgunluğa katkıda bulunmaktadır. Her şeydilk evvel oruç ibadeti yeme, içme ve cinsellik üzere biyolojik istek ve dileklerin kontrol altına alınmasını, kişinin otokontrol (irade kontrolü) alışkanlığı kazanmasını, bunun kararında da sabır ve tahammül gücünü arttırıp berbat eğilim ve alışkanlıklardan uzak kalınmasını sağlayarak hem öfke hissinin oluşmasını engellemede tıpkı vakitte öfke anında öfkenin denetim edilmesinde büyük tesiri olmaktadır.
– Sizce orucun toplumsal olarak ne üzere faydaları var?
Oruç ibadetinin hem birey birebir vakitte toplumsal taraftan olumlu etkileri vardır. Bu bağlamda genel olarak İslam dinindeki tüm ibadetler, özelde ise oruç ibadeti kişiyi Allah’la yakınlaştırdığı üzere öteki beşerlerle da yakınlaştırmakta ve toplumsal bağlarını güçlendirmekte, maddi ve ahlaki problemlerin çözülmesine yardımcı olmakta, bu biçimdece toplumsal huzur ve barışa katkıda bulunmaktadır. Oruç ibadeti bu manada yakın akraba, komşu, dost ve arkadaş üzere bir hayli insanı iftar ve sahur sofralarında, terâvih namazlarında bir ortaya getirmektedir. bu biçimdece birebir inancı, duyguyu, kanıyı paylaşan ve bir arada ibadet etmenin hazzını yaşayan insan topluluğu ortasında yer almanın iç huzuruyla, Müslümanlar içinde dert, gerginlik ve yalnızlık hisleri yerini karşılıklı sevgi, hürmet, sempati ve itimat hislerine bırakmaktadır. ötürüsıyla oruç, birey ve toplum içindeki bağları da güçlendirmekte, kaynaşmayı, toplumsal birlik ve birlikteliği, yardımlaşma ve dayanışmayı arttırmakta, kibir, bencillik ve cimrilik üzere mânevi hastalıkları tedâvi etmektedir. Oruç ibadeti, toplumsal adalet ve eşitlik hissinin gelişmesine katkıda bulunmak suretiyle toplumsal huzur ve barışı arttırdığı üzere oruç yardımıyla insanın içgüdüsel tabiatındaki birtakım dürtülerin dizginlenmesi ve denetim edilmesi noktasında toplumsal ahlakı ve bütünleşmeyi sağlamak suretiyle de toplumsal huzura ve barışa katkıda bulunmaktadır. Oruç ibadeti yardımıyla toplumda kök salmış bir ekip berbat alışkanlıkların ve ahlaki kabahatlerin ortadan kaldırılması ya da en minimum düzeye indirgenmesi kelam konusu olmakta, yapılan inceleme ve araştırmalar da bu hususu ortaya koymaktadır. Bu manada insanı tüm bağımlılıklarından kurtararak gerçek manada özgürleştiren oruç ibadeti, toplumda yaygın bir biçimde görülen sigara ve alkol bağımlılığına karşı da bir şifa reçetesidir.