AirdropAvcisi
New member
Amerikalı muharrir P. Roth bu çalışmada Hammurabi Kanunları’na da Roma hukukuna da şeriata da Anglosakson hukuk geleneğine de yer var; müellif değişen vakit ve yer ortasında hatanın tarifinin yaşadığı evrimi, aşikâr bir kültürde yahut bir periyotta hata kabul edilenin bir diğerinde nasıl olağana dönüştüğünü, tıpkı vakitte doğal olarak hata karşısındaki yaptırımların da farklılaşıp yeni bir kimliğe büründüğünü incelikli, detaylı bir formda ele alıyor.
Cürüm ve ceza, en bilinen muharrir Dostoyevski’nin en bilinen kitabının ismi olmasının tesiriyle de tahminen, insanın kulağına ayrılmaz bir ikili üzere geliyor.
Zıddından, başlığının ilgi çekiciliğinin, onu kitaplar içinde baş köşeye oturttuğu da söylenebilir. Nitekim de ayrılmaz bir ikili kelam konusu.
Raskolnikov’un aksiyonunun ceza gerektirip gerektirmeyeceği problemi, onun aksiyonunun bir hata olup olmadığı sıkıntısı beraberinde.
KABAHATTEN BAHSETMEK
O, yeni yasalar yapanların eski kanunları ihlal ettikleri için hatalı olduklarını söylerken haklı; lakin cezasız cürüm, kabahat olmuyor, hatanın cürüm olması için cezalandırma kararı gerekiyor.
Yeni yasalar yapanlar kararları değiştiriyor, ortada hata kalmıyor. Bir hareket için ceza öngörmemek onu hata olarak görmemek manasına geliyor, cezadan bahsetmeyeceksek cürümden da bahsetmek anlamsızlaşıyor.
“GEÇMİŞ ASLA ÖLMEZ….”
Ya bir insanı baltayla doğramak hata kabul edilecek ya da eline baltayı alan maddeyi koyacak. Bunların haricinde bir yol bulunmuyor. Bu yüzden toplumsal arzularda/taleplerde adalet arayışı öne çıkıyor. Adalet dediğimizde de aklımıza gelen birinci bahis şu:
Hatalılar yaptıklarının karşılığını görsün! Neyi cürüm olarak gördüğümüz değişse de bu dileğimiz değişmiyor. Bu, “cana can, göze göz” prensibiyle tanım edilen kadim hukuk sistemlerinden kalma dileğimiz.
Hâlâ idam tartışmalarında “cana can” unsuru açığa çıkmıyor mu? Göze Göz’ün açılışındaki Faulkner alıntısındaki üzere, “Geçmiş asla ölmez. Geçtiği bile söylenemez.”
KABAHATİN DEĞİŞKENLİĞİ
Göze Göz, hata kavramını sosyolojik yahut antropolojik olarak değil hukuksal olarak kabul ediyor. Yani toplumda neyin, nasıl ve niye hata kabul edildiği sorusunu sormuyor. Kitabın, cürmün türel tarifine yönelmesi, bu açıdan bile cürmün ne kadar değişken olduğunu görmemize yarıyor.
FARKLILIKLARI GÖRMEK
Farklılıkları görmek ister istemez kimi sorular uyandırıyor insanın aklında: ABD’nin 24 eyaletinde aldatmanın kabahat sayılmasına yahut Uganda’daki Sebei kabilesinde yakın akrabayı öldürmenin hata sayılmamasına niye olan nedir?
Ya da bugün en müthiş hatalardan biri olduğu konusunda uzlaşılabilecek çocuk katlinin, ebeveynin bir hakkı olduğu devirler nasıl kat edilmiştir?
Ergül Tosun
Kitap sayfası için bağlantı:
[email protected]
Cürüm ve ceza, en bilinen muharrir Dostoyevski’nin en bilinen kitabının ismi olmasının tesiriyle de tahminen, insanın kulağına ayrılmaz bir ikili üzere geliyor.
Zıddından, başlığının ilgi çekiciliğinin, onu kitaplar içinde baş köşeye oturttuğu da söylenebilir. Nitekim de ayrılmaz bir ikili kelam konusu.
Raskolnikov’un aksiyonunun ceza gerektirip gerektirmeyeceği problemi, onun aksiyonunun bir hata olup olmadığı sıkıntısı beraberinde.
KABAHATTEN BAHSETMEK
O, yeni yasalar yapanların eski kanunları ihlal ettikleri için hatalı olduklarını söylerken haklı; lakin cezasız cürüm, kabahat olmuyor, hatanın cürüm olması için cezalandırma kararı gerekiyor.
Yeni yasalar yapanlar kararları değiştiriyor, ortada hata kalmıyor. Bir hareket için ceza öngörmemek onu hata olarak görmemek manasına geliyor, cezadan bahsetmeyeceksek cürümden da bahsetmek anlamsızlaşıyor.
“GEÇMİŞ ASLA ÖLMEZ….”
Ya bir insanı baltayla doğramak hata kabul edilecek ya da eline baltayı alan maddeyi koyacak. Bunların haricinde bir yol bulunmuyor. Bu yüzden toplumsal arzularda/taleplerde adalet arayışı öne çıkıyor. Adalet dediğimizde de aklımıza gelen birinci bahis şu:
Hatalılar yaptıklarının karşılığını görsün! Neyi cürüm olarak gördüğümüz değişse de bu dileğimiz değişmiyor. Bu, “cana can, göze göz” prensibiyle tanım edilen kadim hukuk sistemlerinden kalma dileğimiz.
Hâlâ idam tartışmalarında “cana can” unsuru açığa çıkmıyor mu? Göze Göz’ün açılışındaki Faulkner alıntısındaki üzere, “Geçmiş asla ölmez. Geçtiği bile söylenemez.”
KABAHATİN DEĞİŞKENLİĞİ
Göze Göz, hata kavramını sosyolojik yahut antropolojik olarak değil hukuksal olarak kabul ediyor. Yani toplumda neyin, nasıl ve niye hata kabul edildiği sorusunu sormuyor. Kitabın, cürmün türel tarifine yönelmesi, bu açıdan bile cürmün ne kadar değişken olduğunu görmemize yarıyor.
FARKLILIKLARI GÖRMEK
Farklılıkları görmek ister istemez kimi sorular uyandırıyor insanın aklında: ABD’nin 24 eyaletinde aldatmanın kabahat sayılmasına yahut Uganda’daki Sebei kabilesinde yakın akrabayı öldürmenin hata sayılmamasına niye olan nedir?
Ya da bugün en müthiş hatalardan biri olduğu konusunda uzlaşılabilecek çocuk katlinin, ebeveynin bir hakkı olduğu devirler nasıl kat edilmiştir?
Ergül Tosun
Kitap sayfası için bağlantı:
[email protected]