Pandora Evrakları: Vergi kaçakçılığı cezalandırılmalı

IşıkHaber

New member
Tisha King

Kanunlara riayet eden vergi mükellefleri, çok varlıklı tabakanın yasa dışı mali düzenlemeleriyle ilgili detaylara bir sefer daha hayal kırıklığı ve mide bulantısıyla bakıyorlar. ‘Pandora Belgeleri’ diye isimlendirilen ve yaklaşık 12 milyon denizaşırı mali kaydı içeren raporlar, zenginlerin hakkaniyetli vergi hisselerini ödemekten nasıl kaçındıklarına dair ipuçları barındırıyor.

Pandora Belgeleri’nde ismi geçen Kanadalı spor yıldızları içinde, eski bir Formula yarışçısı olan Jacques Villeneuve ve artistik patinaj efsanesi Elvis Stojko da bulunuyor.

Bu, halkın, zenginlerin vergi ödemekten nasıl kaçtığını ve mal varlıklarını nasıl koruduğunu öğrendiği birinci olay değil. Daha evvel de Panama Evrakları, Paradise Dokümanları ve Lüksemburg Evrakları üzere sızıntılar global seçkinlerin giriştiği agresif vergi planlaması ve vergi kaçakçılığı olaylarını gözler önüne sermişti.

Zenginler, ünlüler ve makûs şöhretli şahıslar kendi hisselerine düşen vergileri ödemediklerinde, halk, yetkililerin vergi maddelerini uygulamalarını ve suçluları cezalandırmalarını bekler. Verilen ceza, adaletin tecelli ettiği hissini yaratır ve toplumun ortak refahı için vergi ahenk maddelerine riayet edilmesi gerektiğini hatırlatır. Bunun yanı sıra, yetkililer birçok vakit adaletsizlik döngüsünü devam ettirerek, adaleti yerine getirme konusunda başarısız oluyorlar.

CEZALAR VERGİ KAÇAKÇILIĞINI ENGELLİYOR MU?

Tam olarak bilmediğimiz şey, global vergi skandallarına ismi karışan hatalılara ceza vermenin, denetçilerin beyan ettiği gelir uyumluluğu konusunda bir yarar sağlayıp sağlamadığı ve vergi hilelerini engelleyip engellemediği. Yaptığım ön araştırma, karşılığın “evet” olduğunu gösteriyor; ne var ki bu, yalnızca denetçiler vergi kaçakçısının büsbütün suçlanabilir yahut sorumlu olduğunu algıladığı durumda bu biçimde oluyor.

Şayet dava edilen hatalıların cezalandırılması vergilere riayeti artırabilirse, vergi makamlarının zan altındaki tüm suçluları faal formda kovuşturması akla yatkın görünecektir. Lakin şu an için bu epeyce sıkıntı üzere görünüyor.

Eldeki sonlu kaynaklar ve büyük maliyetli yasal gayretleri kaybetme riski kelam konusuyken, vergi ödemekten kaçan ve servetine siper olan herkesi cezalandırmak mümkün değil. Daha da berbatı, şayet savcıların iddianameleri mahkemede kabul görmezse, vergi makamlarını sekteye uğratan bir emsal oluşturduğu için, bu durum agresif vergi planlamasını ya da vergi kaçakçılığını teşvik edebilir.

Pekala vergi hilelerinin cezalandırılması durumunda vergiye riayet niye artar? Araştırmamda ulaştığım bulgular, hile yapanların kovuşturmayı daha fazla hak ettiğini ve sonuçta cezalandırıldıkları vakit vergi ödeme konusundaki isteğin arttığını gösteriyor. Yetkililer bilhassa de zenginlere karşı adaleti yerine getirdiklerinde, buna şahit olan beşerler memnuniyet duyuyorlar.

Adalet eşit halde sağlandığı vakit, yetkililer maddelere uyma gerekliliğini pekiştirir ve bu da hem ehil olduklarının tıpkı vakitte vergi kaçakçılarının bulunup yaptıklarından sorumlu tutulacaklarının işaretini verir.

PARMAĞI DANIŞMANLARA ÇEVİRMEK

Hatalı olarak görülmek, bir olaydan sorumlu olan kişinin cezayı hak ettiği algısını güçlendirir. Hâl bu biçimdeyken, global vergi skandallarına ismi karışanlar açısından stratejik bir davranış hali, ferdî sorumluluğunu reddetmektir. Pandora Belgeleri’nde ve öteki vergi skandallarında ismi anılan çok varlıklı bireyler, sıklıkla avukatlarını ya da danışmanlarını suçluyorlar.

Örneğin, Stojko kendi sorumluluğunu reddetti ve mali işlerinin yönetilmesi konusunda avukatına güvendiğini lisana getirdi.

Benzeri biçimde, Panama Belgeleri’nde ismi geçen Kanada’daki British Columbia bölgesinin varlıklı Cooper ailesi de sorumluluğu reddetti. Güney Afrika’da büyüyen Marshall Cooper, Kanada’daki vergi kanunları konusunda bilgisi olmadığını ve ailesinin mali işlerini yürütmesi için en yeterli danışmanları işe aldığını söylemiş oldu.

Suçlamalar havalarda uçuşurken, tahminen de yetkililerin vergi kaçakçılarını cezalandırmak yerine sırf zenginlerin avukatlarını ve danışmanlarını takip etmesi kafidir.

Basın tahminen zenginleri utandırabilir lakin agresif vergi planlamalarını ve muhtemelen kimi durumlarda vergi kaçakçılığını kolaylaştıran arabulucular üzere hareket edenler, avukatlar, muhasebeciler ve başka danışmanlardır. Şayet arabulucular bu sorumluluğu paylaşıyorlarsa, onların da cezalandırılmaları gerekir. Çünkü, cezalandırılacak bir sorunu yaratanların, vergi mükelleflerini vergi maddelerine uymaya zorlaması da mümkündür.

MİLYARLARCA DOLARLIK KAYIP TELAFİ EDİLEBİLİR Mİ?

Kanıtlanmış vergi hileleri karşısında uygulanan cezaların yerine getirilmesi, vergi maddelerine riayeti deha da âlâ bir hale getirmenin ötesinde daha öteki yararlar da sağlayabilir. Hatalılar cezaları ödedikten daha sonra, deniz çok [vergi kaçakçılığı] skandallarında yitirilen milyarlarca dolar telafi edilebilir ve vergi yükü, mükellefler içinde daha adil bir halde paylaştırılabilir.

birebir vakitte, Pandora Belgeleri’nin yayınlanmasının akabinde, vergi mükellefleri, büyük olasılıkla, yetkililerin bu sefer ne yapacaklarını ve vergi kaçakçılarının hak ettikleri cezaları alıp almayacaklarını merak ediyorlar. Global vergi şeffaflığı teşebbüsleri gitgide hızlanıyor ve büyük ihtimalle adaletin galip geleceğine ait bir umut ışığı barındırıyor. Ne var ki, bu umut ışığına karşın, kimileri karamsarlığını muhafazaya devam ediyor.

Verilecek cezanın adalet hissini bir daha tesis edebileceğini gösteren ispatlarla, yetkililer, hata işleyenlerin yaptıklarından sorumlu tutulmasını sağlamak doğrultusunda ellerindeki kaynakları kullanmalı. Bilhassa de varlıklı ve imtiyazlı olanlar karşısında adaleti korumak, toplumun ortak refahına hizmet edecektir.


Yazının yepyenisi The Conversation sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
 
Üst