JoKeR
Active member
Suriye Savaşı’nın acı bilançosu, yüz binlerce vefat ve milyonlarca insanın yerinden yurdundan edilmesi üzerine okundu daima. Bu savaşın insan trajedisine dönük tarafı haricinde tahminen de en acı kararı, Suriye’nin bilhassa tarihi dokusunun tekrar asla yerine konamayacak biçimde değişmesi oldu. Taha Kılınç’ın Ketebe Yayınları’ndan çıkan “Bir Rüyayı Hatırlar Gibi-Savaştan Evvel Suriye” kitabı, bugün artık kaybolup gitmiş ve darmadağın olmuş bir derinliğin izlerini sürdü.
Taha Kılınç
Savaştan evvel Suriye’ye gitme imkanı bulamamış olanlara, neyin nerede olduğunu göstermek ve neyi kaybettiğimizi anlamalarını sağlamak için bu yola çıktığını söyleyen Kılınç, tarihi birikimin yanısıra kültürün de değiştirilmek istendiğinin altını çizdi. Pekala neydi o değiştirilmek istenen tarih ve kültür? Ülkenin iç dinamikleri nasıl şekillenmişti?
HALEP KENTİ İRAN ÜSSÜNE DÖNÜŞECEK
Halep’in büsbütün yok olduğunu söyleyen Kılınç, Osmanlı, Memlük yapıtlarının yıkıldığını ve yeni yapılanların aslına uygun olmadığını belirtti. Kılınç, “Halid bin Velid Camii vardı, onu tekrar inşa ettiler, Osmanlı Memlük eserenin yerine dümdüz betonarme bir yapı yaptılar. Bunları restore ederken yerine yenisini koyamayacaklar. Şam’ın merkezinde birkaç bombalı hücum haricinde bir yıkım olmasa da, etrafında hayli fazla yıkım var” dedi.
Bir Rüyayı Hatırlar Üzere
Yalnızca tarihi eserler değil, kültür de değiştirilmek isteniyor temelinde. Yeni bir Suriye inşa edilirken, yeni bir dini dizayna da giriştiklerini görüyoruz. Öncelikle Suriye Müftülüğü’nü kaldırmakla işe başladılar. Akabinde Suriye’deki kıymetli vakıfları, medreseleri, kurumları büsbütün ilga edip yer değiştirmeye çalışıyorlar. Sünni anlayış yerine Şii anlayışı ön plana çıkartma kederinde olduklarını belirten Kılınç, “Halep’in yüzde 85’i Sünni’ydi. Savaştan evvel Ehli Sünnet üzere eğitim yapılan bir kurum şu anda Şii vakıfların eline geçiyor. Halep kenti İran’ın denetim ettiği bir üsse dönüşecek. Biraz da geriye giderek bu oluşmakta olan yeni sistemin de haritasını çıkarttım kitapta” diyerek Suriye’deki kimlik değişimine de değindi.
COĞRAFYADAKİ YARALAR NÜKSEDİYOR
Bugün Saraybosna çarşılarında dolaşırken güya yüz senelerdan beri öyleymiş üzere geliyor. Bu unutma gücü bizim hem zaafımız tıpkı vakitte gücümüz. Biraz da bu taraftan bakmaya çalıştığını söyleyen Kılınç, Halep’e birinci kere gittiğinde hayran kaldığını, tarihini okumaya başladığındaysa Halep’in daha evvel tekraren yıkılıp restore edildiği bilgisine ulaştığını belirtti. “Coğrafyaya biraz da bu biçimde bakınca, bu yapılış ve yıkılışlar daima oluyor. hiç bir yıkımın yahut hiç bir refahın büsbütün kalıcı olmadığını görmek beni fazlaca etkiliyor” diyerek, coğrafyanın mukadderatıyla ilgili şu sözleri kullandı:
“2005’te Şam kitabını yazdığımda, giriş kısmında ‘Nihayetinde bir gün buralar yok olacak’ demişim. Doğrusu 20 yıl daha sonra eski Suriye’den bahsetmek zorunda kalacağımızı bilemezdim. Tarih epey enteresan bir biçimde nüksediyor. örneğin tarihte Haricilerin ortaya çıktığı coğrafyayla DEAŞ’ın ortaya çıktığı coğrafya birebir. 1925’te Fransızlara karşı yapılan büyük isyanın başlangıç noktası Doğu Guta’ydı. Ortadan neredeyse yüz yıl geçtikten daha sonra birebir biçimde bir ayaklanmaya beşiklik yaptı. Coğrafyada bir yara olunca belirli vakitte belirli dönemlerle nüksediyor.”
Taha Kılınç
Savaştan evvel Suriye’ye gitme imkanı bulamamış olanlara, neyin nerede olduğunu göstermek ve neyi kaybettiğimizi anlamalarını sağlamak için bu yola çıktığını söyleyen Kılınç, tarihi birikimin yanısıra kültürün de değiştirilmek istendiğinin altını çizdi. Pekala neydi o değiştirilmek istenen tarih ve kültür? Ülkenin iç dinamikleri nasıl şekillenmişti?
HALEP KENTİ İRAN ÜSSÜNE DÖNÜŞECEK
Halep’in büsbütün yok olduğunu söyleyen Kılınç, Osmanlı, Memlük yapıtlarının yıkıldığını ve yeni yapılanların aslına uygun olmadığını belirtti. Kılınç, “Halid bin Velid Camii vardı, onu tekrar inşa ettiler, Osmanlı Memlük eserenin yerine dümdüz betonarme bir yapı yaptılar. Bunları restore ederken yerine yenisini koyamayacaklar. Şam’ın merkezinde birkaç bombalı hücum haricinde bir yıkım olmasa da, etrafında hayli fazla yıkım var” dedi.
Bir Rüyayı Hatırlar Üzere
Yalnızca tarihi eserler değil, kültür de değiştirilmek isteniyor temelinde. Yeni bir Suriye inşa edilirken, yeni bir dini dizayna da giriştiklerini görüyoruz. Öncelikle Suriye Müftülüğü’nü kaldırmakla işe başladılar. Akabinde Suriye’deki kıymetli vakıfları, medreseleri, kurumları büsbütün ilga edip yer değiştirmeye çalışıyorlar. Sünni anlayış yerine Şii anlayışı ön plana çıkartma kederinde olduklarını belirten Kılınç, “Halep’in yüzde 85’i Sünni’ydi. Savaştan evvel Ehli Sünnet üzere eğitim yapılan bir kurum şu anda Şii vakıfların eline geçiyor. Halep kenti İran’ın denetim ettiği bir üsse dönüşecek. Biraz da geriye giderek bu oluşmakta olan yeni sistemin de haritasını çıkarttım kitapta” diyerek Suriye’deki kimlik değişimine de değindi.
COĞRAFYADAKİ YARALAR NÜKSEDİYOR
Bugün Saraybosna çarşılarında dolaşırken güya yüz senelerdan beri öyleymiş üzere geliyor. Bu unutma gücü bizim hem zaafımız tıpkı vakitte gücümüz. Biraz da bu taraftan bakmaya çalıştığını söyleyen Kılınç, Halep’e birinci kere gittiğinde hayran kaldığını, tarihini okumaya başladığındaysa Halep’in daha evvel tekraren yıkılıp restore edildiği bilgisine ulaştığını belirtti. “Coğrafyaya biraz da bu biçimde bakınca, bu yapılış ve yıkılışlar daima oluyor. hiç bir yıkımın yahut hiç bir refahın büsbütün kalıcı olmadığını görmek beni fazlaca etkiliyor” diyerek, coğrafyanın mukadderatıyla ilgili şu sözleri kullandı:
“2005’te Şam kitabını yazdığımda, giriş kısmında ‘Nihayetinde bir gün buralar yok olacak’ demişim. Doğrusu 20 yıl daha sonra eski Suriye’den bahsetmek zorunda kalacağımızı bilemezdim. Tarih epey enteresan bir biçimde nüksediyor. örneğin tarihte Haricilerin ortaya çıktığı coğrafyayla DEAŞ’ın ortaya çıktığı coğrafya birebir. 1925’te Fransızlara karşı yapılan büyük isyanın başlangıç noktası Doğu Guta’ydı. Ortadan neredeyse yüz yıl geçtikten daha sonra birebir biçimde bir ayaklanmaya beşiklik yaptı. Coğrafyada bir yara olunca belirli vakitte belirli dönemlerle nüksediyor.”