JoKeR
Active member
Son günlerde en çok konuşulan isimlerin başında Twitter’ın yeni işvereni Elon Musk geliyor. Bu isim etrafında toplumsal medya ağı üzerinden gündemin nasıl manipüle edildiği tartışılıyor. Elon Musk sansür grubunu işten çıkardığını duyurunca beraberinde teknoloji üzerinden şahsi hesapların nasıl öne çıkarıldığı, görüş ve fikirlerin nasıl taraftar topladığı da ifşa edilmiş oldu. bu biçimdece bir daha teknolojiyle bir arada artan kitlesel irtibat araçlarının bizi nasıl etkilediği gündemimizde. Bu tartışma vesilesiyle pek çoğumuz bir sefer daha değişen teknolojinin yaşama, çalışma ve eğlenme biçimimizde giderek artan tesirini anlamaya, gerçek hayatta yüz yüze yahut teğe bir olarak beşerlerle nasıl ve nerede etkileşime geçtiğimizi sorgulamaya başladık. Hiç elbet irtibat teknolojisi hepimizin hayatının bir modülü artık.Özellikle pandemi süreciyle birlikte dünya büyük bir değişim süreci geçirdi ve biz de değişen teknolojinin bize sunduğu yenilikleri gördük ve daha epeyce dijitalleşen bir dünyaya adapte olduk. İktisattan toplumsal hayata, eğitimden sıhhate bildiğimiz tüm sistemlerin değiştiğine, dönüştüğüne şahit olduk. Hastaneye gitmeden tabip muayenesi, okula gitmeden eğitim, ofise gitmeden çalışmak mümkün. Bunu mümkün kılan bir mecburiyet değil yalnızca, bunu mümkün kılan araçlara sahip olmamızdı. Pandemide teknoloji aracılığıyla daha sık uzaktan bağlantı kurmaya başladık ve bu durum iş yapış biçimlerinden, arkadaş görüşmelerine dek kalıcı tesir bıraktı. Pandemi, online alışverişi şayet olmazsa olmaz bir olgu haline getirdi örneğin. Alışveriş ve teslimat sürecinin yanı sıra dijital ve temassız ödeme seçenekleri sunan yerler hepimizin gözünde daha avantajlı bir pozisyona geldi. Artık, kartlar yahut e-cüzdanlar halinde temassız dijital ödeme formları revaçta. Restoranlar menülerini QR kodla okutmaya başladı. Pandemiyle bir arada dijitalin süratli bir biçimde ömrümüze girmesi tartışıla dursun kalıcılığı bir gerçek.
HAYATİ ORGANLARIMIZ OLDULAR
Neredeyse bütün günümüz cep telefonuyla konuşmakla, mail atmakla, WhatsApp kümelerinde sohbetlere katılarak, toplumsal medya hesaplarımız başında geçiyor. O denli ki telefonsuz ve internetsiz hayat düşünemiyoruz.
Peki irtibat araçlarının bu kadar arttığı bir çağda bağlantı teknolojisi beşerler içindeki irtibatı daha mı güçlendiriyor yoksa insanları daha mı yalnızlığa sürüklüyor? her insanın birbirine kolaylıkla ulaştığı irtibat araçlarına aralı duran ünlü isimler bilhassa bu hususta ne düşünüyor? hayatımızın şayet olmazsa olmazı irtibat araçlarından uzak duran isimler için toplumsal medya hesapları, akıllı telefonlar, dijital posta adresleri ne manaya geliyor? Toplumsal medya hesaplarından uzak duran ya da akıllı telefonlar yerine sırf e-mail yoluyla bağlantıya geçmeyi kâfi bulan isimlerin kapısını çaldık. Gönül Paçacı, Üstün İnanç, Yavuz Bülent Bakiler, İskender Pala, Beşir Ayvazoğlu, Adnan Özer, Mahmud Erol Kılıç ve Süleyman Uludağ’a “Teknoloji toplumla alakamızı nasıl etkiliyor?”, “Teknoloji kullanması gerçek hayatta insan münasebetlerini güçlendiriyor mu yoksa zayıflatıyor mu?” sorularını yönelttik. Burada kelamı onlara bırakalım:
Ruhum kirlenmesin istiyorum
Gönül Paçacı Tunçay, Müzisyen
Ben irtibattan yanayım. Natürel ki bağlantının müzikle ve bilhassa benim alanımın hakikat yahut yanlış transferiyle bir ilgisi var. Fakat bir taraftan da şuurlu kullanılmamasını, gereksiz ve öteki alanlara açılabileceğine dair esaslı bir inancım var. Bu büsbütün her hususta olduğu üzere insanların bu aygıtları irtibat ile ilgili kendilerini hayata bağlayan aygıtları nasıl kullandığı ile ilgili. Ben memnun olduğum biçimde hayatımda en az da tutarak devam etmeyi düşünüyorum. Bu niçinle de çok memnunum. Direndiğim kadar direneceğim. Bağlantı araçlarının aslında bağlantı için değil birtakım insanların, birbiri hakkında bilgilenmek, birilerinin de ayrıntılarını izlemek üzerine olduğunu düşünüyorum. Hakikaten gereksinimimiz olduğu noktada bizim irtibat kurabileceğimiz aygıtlar bir daha de eskiye nazaran fazlaca gelişmiş durumda. Ben bilgisayar kullanıyorum, mail atıyorum, SMS alıyorum. WhatsApp ve toplumsal medya ise kullanmıyorum. Etkin olarak maili irtibat aracı olarak kullanıyorum. Şöyle söyleyebilirim ki; bağlantı araçlarını kullanma konusunda prensip olarak uzak duruyorum. Tercih olarak toplumsal medyadan uzak duruyorum. Bunun öteki türlü insanları afet üzere saran bir kölelik tertibi olduğunu düşünüyorum, bu yüzden de ruhumun kirlenmesini istemiyorum. Daha da uzaklaşacağım.
İNSANLARI YALNIZLAŞTIRIYOR
İletişim araçlarının insan münasebetlerini zayıflattığını da düşünüyorum. Beşerler bağlantı araçlarını ne biçimde kullandıklarıyla memnunsa buyursunlar o denli kullansınlar ancak ben bunun sağlıklı bir durum olduğunu düşünmüyorum. Oburlarının ömrüyle bu kadar ilgilenmek, kendi ömrünü bu kadar afişe etmek niye gereksinim haline gelsin ben bunu anlayamam ve anlamak da istemem. Bu bir tercih ama bu insanların direkt kendi tercihleri değil, yönlendiriliyor. Ayrıyeten insanları yalnızlaştırdığını da düşünüyorum. Beşerler duygusal olarak yalnız olmasalar, birbirlerine güvenmeseler bu biçimde bir şey olabilir miydi? Nitekim herkes bu manada elinde salim karar verecek bir baş yapısı ve imkan olsa geçmişe dönmek ister. Artık dikkat ederseniz “medya detoksu” üzere laflar dönmeye başladı. Burada insanları aciz duruma getirmekten diğer bir şey yok.
Sosyal medyadan uzak durarak ruh halimi zinde tutuyorum
İskender Pala, Yazar
Telefonun konuşma özelliği haricinde saat özelliğini, mail özelliğini ve WhatsApp özelliğini kullanıyorum. Bilgisayar ise benim için hâlâ daktilodur ve sinema izleme makinesidir. Toplumsal medya hesaplarım yok, uzak duruyorum. Zira sağlıklı düşünebilmek, sıkıntıları güzel analiz edebilmek, yararlı üretimi yapabilmek, sahip olunan enerjiyi olumlu biçimde harcamak için insanın ani, süratli ve tez hallerden uzak durması gerektiğini düşünenlerdenim. Toplumsal medya karanlıkla irtibata geçmek, konuşmak, gayret etmek üzere geliyor bana. Anlık fayda sağlıyor üzere görünse de insan ömrünü heder eden bir yanı var. Gereksiz gündemlerle beni işgal edecek, esir alacak bir şey için vakit harcamayı abesle iştigal diye değerlendiriyorum. şüphesiz benim niyetim bir jenerasyon problemi beraberinde. Toplumsal medyayı bir imkâna dönüştürüp insanlığın faydasına bir şeyler üreten yahut üretecek gençler için bunun bir vakit kaybı değil bir hizmet alanı olabileceğini de inkâr etmiyorum. Kullanmadığım için öğrencilerimin yahut torunlarımın bana ortada sırada tuhaf bir adammışım üzere bakmaları haricinde olumsuz bir tesirini görmüyorum. Kullanırsam hayatımda kolaylaşacak fazla bir şeyin olduğunu düşünmüyorum. Öte yandan bağlantının toplumsal medya kısmından uzak durarak ruh halimi ve asabımı zinde tuttuğumu düşünüyorum. Eşim ve ben aylarca televizyonu açmasak eksikliğini hissetmeyiz örneğin.
TEKNOLOJİ GENÇLER İÇİN AŞKI UCUZLATTI
Size hayli toplumsal bir insan olduğumu söyleyemem. Köşemde yaşamayı, yalnız kalmayı, kendi işimle meşgul olmayı yeğlerim. Bu yüzden irtibat vasıtalarının insan bağlarını zayıflatan, şahısları yalnızlaştıran yahut toplumsal ömrü kişisele indirgeyen yanını tatmadım. Ne var ki etrafımda bağlantı araçlarının tesiriyle zayıflayan beşeri münasebetleri, geleneği, töreyi ve medeniyet birikimini, duygusal hayatı, aşkı vs. gördükçe için için hayıflanıyorum. Öğrencilerime sık sık, “Telefonlarınızı kapalı tutmayı öğrenmediğiniz surece hakikatli bir sevgiliniz olmayacak! Aşk işinde her arandığınızda ulaşılabilir olmak sizi ucuzlatır” derim. İşte size irtibat vasıtalarının olumsuz etkisi… Bana bakılırsa hayatlarını kutsal bir çatı altında birleştirecek iki insanın daha işin başında toplumsal medya ile sınanmaları buradan başlıyor. Gerisini hiç bahse bile almıyorum.
İnsan vücudunun de bir gücü var
Mahmud Erol Kılıç, Akademisyen
qÖncelikle tekniği tanımlamak lazım. Teknik “tekne araç” demektir. Araçsal olduğu sürece yani beşere gaye değil araç olarak insanın emeline hizmet eden bir araç olması prestijiyle kullanılabilir. Aracın amaçlaştığı durumda ise o araç haddini aşmış, mümessilini gerçek gayesinden saptırmış, gitmekte olduğu yerden geriçevirmiş, kendisiyle meşgul etmeye başlamış hale gelir. O açıdan ben her türlü tekniği bana hizmet ettiği sürece kullanıyorum. Toplumsal medya hesaplarım var fakat hayli etkin bir biçimde daima kendi reklamını yapan bir biçimde kullanmıyorum. Bir de kitaplarımın çıktığı yayınevinin benim adıma açtığı bir hesap var. Vakit zaman orada kitaplarımın tanıtımını yapıyor. Onun denetimi bende değil. Onlara da müsaade verme niçinim muharrirlerinin yazılarını, yapıtlarını tanıttıkları, bunun ötesinde bir şeyi yapmadıkları için müsaade verdim. Kitap tanıtımları yapıyorlar yalnızca. Bunun dışında ferdî ferdi olarak, bir dünyam yok. Pasif bir biçimde yalnızca ne oluyor ne bitiyor yahut bana gelen iletilere yalnızca bir bakmak formuyla takip ediyorum ve izliyorum. Çok faal olmama niçinim de göz önünde bir insansanız, yazar-çizerseniz yüzlerce soru almaktasınız. Bütün işinizi gücünüzü bırakıp toplumsal medyanın başına geçip günlük şahsî ömrünüzü da bırakıp var ise ibadet ömrünüzü dahi bir kenara atarak, daima toplumsal medyada dolaşan, dedikodu dünyasından dolaşan cangılını ormanın içerisinde dolaşan birisi üzere olursunuz. O denli olmak istemediğim için yeri geldiğinde kapatıyorum. Denetimim altında şimdilik teknik bana hakim değil ben tekniğe hakim olmaya çalışıyorum, hayatımı yönlendirmesine müsaade vermiyorum.
İNSAN BİLGİYİ KAYBETTİ
Sosyal medya enformasyonu çoğalttı. Yani malumatı çoğalttı. Çok gerçek yahut yanlış haberler ve malumatlar içerisinde insan bilgiyi kaybetti. Bilgiye hizmet ettiği sürece teknik faydalıdır. O açıdan evet bir tarafıyla faydalı, güçlendiriyor münasebetleri fakat bir tarafıyla de beşerler bilhassa rehbersiz açık denize çıkanlar, rotası olmayanlar bu cangılın içerisinde enformasyon bombardımanı içerisinde palavra yanlış haberleri ayıklama gücü de olmadan her türlü etkiye açık hale geldiler. herkesin da filtresi yoktur. örneğin bilgisayarları korumak üzere antivirüs programlarımız var. Beşere bunu tatbik edersek insanın da fitresi ve antivirüs programı yoktur. Dışarıdan her türlü taarruz içeriye virüs atabilir. Bilhassa genç kuşak, her türlü virüse açık hale gelebiliyor. Filtresi, antivürüsü olan, ne yaptığını bilen ayakları sağlam yere basan beşerler için fazlaca tehlikeli değil lakin. O düzensizlik içerisinde yolunu bulabilir. Gereksiz şeylere hiç takılmaz. Aradığı şeyleri bulabilir.
KALABALIĞIN İÇİNDE YALNIZLAŞMAK
beraberinde teknoloji, irtibat araçları yalnız yaşayan birtakım beşerler için bilhassa yaşlı insanların toplumsallaşmasında yakınlarıyla irtibat kurmasında yararı var. Lakin dediğim üzere bunu denetimli bir biçimde kullanmayan beşerlerle da o kalabalığın içerisinde bu sefer yalnızlaşma üzere bir şeyi de birlikteinde getiriyor. Çok teknik ve elektronik ortamda bulunan beşerler yüz yüze bağlantıdan kaçabiliyorlar. Bilhassa ergenlerde örneğin ekranın başından kalkmayıp akşama kadar ekrana bakarak toplumsallaşmaya çalışması hayli yanlış. halbukiki insan yüzünün insan vücudunun de bir gücü vardır. Bunun için eskiler buna “ru be ru görüşelim” derlerdi. Yani cemal cemale görüşmek yüz yüze görüşmek denir. O sıcaklığı, o mimikleri, birlikte oturup birlikte konuşmak ve insani bağlar, bizim Anadolu kültürümüzde yaren sohbetleri, bağıran sohbetleri, sıra geceleri denir. Bunların yerini bence tutmaması gerekir. Online yaren gecesi, sıra gecesi yapılamaz.
İletişimin kolaylaşması iletişimsizliğe de yol açıyor
Beşir Ayvazoğlu, Yazar
qSosyal medya kullanmıyorum. Pandemi devrinde gereksinim hasıl olunca WhatsApp kullanmaya başladım. Resmi Facebook ve Twitter adreslerim var, lakin kullanmıyorum. Vaktim de yok kullanmaya. Açıkçası toplumsal medya epey fazla ilgimi çekmiyor. Doğal bilgisayar teknolojisini hayli faal bir biçimde kullanıyorum. Toplumsal medyanın insan beynini ikişer-üçer cümleyle düşünmeye formatlandığını, önemli, derinlikli fikir üretimini engellediğini düşünüyorum. Öfkeye kapılarak önünü arkasını düşünmeden yanlış şeyler yazma ihtimali de her vakit vardır. Yani öfkeleriniz, sempatileriniz, antipatilerimiz sizi telafi edemeyeceğiniz yanılgılara sürükleyebilir. ötürüsıyla anlık yansıları tabir etmek pek mizacıma ve düşünme üslubuma uygun değil. Ayrıyeten kaotik toplumsal medya ortamı hiç hoşuma gitmiyor, bu sebeplerde kullanmamayı tercih ediyorum. Bu ortamda olmamak hayatımı hiç de olumsuz tarafta etkilemiyor. Toplumsal medya insanların birbirleriyle irtibatını hem kolaylaştırdı hem zorlaştırdı. Her konunda bilgiyi ve haberi anında alabiliyor, ulaştırabiliyorsunuz. Bu kolaylık. Ancak hem de o kadar karmaşık bir bilgi bombardımanı var ki bu bombardımanda yolunuzu bulmak, hangi bilginin hakikat, hangisinin yanlış olduğunu karar vermek güç. Bana sorarsanız irtibatın kolaylaşması beraberinde iletişimsizliğe yol açan bir müddetç olarak yaşanıyor. Sıcağı sıcağına verilen reaksiyonlar büyük pişmanlıklara yol açtığı üzere insanın başını belaya da sokabilir. sonrasındasında, telaşla yapılan kusurların telafi yolları aranıyor. Ben hâlâ e-posta yoluyla, telefonla haberleşmeyi tercih ediyor, kıymetli olduğuna ve kesinlikle söz etmem gerektiğine inandığım fikrim olursa, yazıyorum.
Teknolojiyi kullanmanın da bir ahlakı var
Süleyman Uludağ, Akademisyen
qBen tuşlu telefon kullanıyorum. İrtibatı mail üzerinden yahut cep telefonu üzerinden sağlıyorum. Bunun haricinde toplumsal medyayla ilgilenmiyorum lakin televizyon ve radyoda haberleri, birtakım açık oturumları, belgeselleri takip ediyorum. Toplumsal medyada çıkan haberler beni ilgilendirmiyor. aslına bakarsanız televizyonlarda gazetelerde çıkıyor. Ayrıyeten teknolojiyi kullanma konusunda pek mahir birisi de sayılmam. İstanbul’da İslam Enstitüsü’nü bitirdikten daha sonra Kastamonu’ya imam hatip okuluna başladıktan daha sonra birinci aldığım şey Erika daktilo makinesiydi. Hayli vakit onu kullandım. daha sonra bilgisayar üzere yeni teknolojiler geliştikçe onları kullanamaz oldum. Yenilerinde de kullanmakta zorluk çektim. O denli bir zorluk olmasa kullanmayı severim. Kullananları da ölçülü olmaları kuralıyla takdir ederim. Zira şunu da görüyorum. Elde telefon akşama kadar toplumsal medyada geziniyorlar. Bu hayli faydalı değil. Beşerler vakitlerini gereksiz yerlere harcıyor. süratle gelişen teknolojinin eserleri olan, çağdaş dediğimiz bilişim yahut haberleşmenin irtibata faydaları da var ziyanları da var. Ben eldeki silah üzere düşünüyorum bunu. Niyete, maksada, kurallara nazaran uygun işlerde de kullanabilir lakin makûs işlerde de kullanılabilir. Değerli olan bunlar değil. Bunları kullananların terbiyesi, edebi, ahlakı. Faziletli, faziletli, düzgün beşerler olup olmadığıdır. Bu saydıklarım var ise şayet epeyce faydalı bence. Bir de bütün insanların bu biçimde olduğunu düşünmemek gerekiyor. Bu kullanılan teknoloji eserleri, haberleşme araçları telefon, internet, radyonun kullanılmasında hayır da şer de var. Bizi tanıtma gayesiyle bağlı olduğumuz inanç sistemimizi, tarihimizi, medeniyetimizi karşı taraftan gelen dezenformasyonu zararsız hale getirmek için de bunları kullanmanın vazgeçilmez olduğunu düşünüyorum. İnsanları yalnızlaştırdığı üzere birleştirici bir gücü de var ayrıyeten.
Keşke ben de torunum üzere kullanabilsem
Yavuz Bülent Bakiler, Şair
Ben maalesef teknolojiyi kullanmada gereğince bilgi sahibi olamadım. Yani pek bir kabiliyetim olmadı ve bunun külfetini çekiyorum, utancını duyuyorum. Teknolojiyi, bağlantı araçlarını kullanırken birisinin bana yardımcı olması gerekir. Hiç kimse yok etrafımda bu mevzuda bana yardımcı olabilecek. O bakımdan istifade edemiyorum ve yalnızca telefon açıyorum, kapatıyorum. Keşke bütün iletim araçlarını fazlaca âlâ kullanabilseydim. Bundan epey büyük istifadeler sağlayabileceğime inanıyorum. Teknoloji geliştikçe, bağlantı araçları arttıkça da bağlantılarının güçlendiği inancındayım ben. Evvelden bu biçimde değildi. Benim çocukluk, gençlik senelerımda bu kadar gelişmiş bir teknik içerisinde olmadı sürekli. Çok iktidai koşullar altında büyüdüğümüzü söyleyebilirim. Bugün de ben bu koşullardan istifade edemediğim için onun kederini duyuyorum. Teknoloji geliştikçe, bağlantı araçları arttıkça da kesinlikle sonuçlar doğuracağına inanıyorum. Zira dünyada bilmek kadar hoş bir şey yok. Bilmek ve öğrenmek durumundayız. Medeniyette bilmemize ve öğrenmemize bağlı. Benim 13 yaşlarında bir torunum var. Onun bu aygıtları nasıl büyük bir muvaffakiyetle kullandığını görüyorum ve doğrusu torunumu kıskanıyorum. Keşke ben de onun üzere bu konularda başarılı olsaydım diye düşünüyorum.
Münzevi yaşamayı tercih ediyorum
Üstün İnanç, Yazar
qİletişim problemi bir bozukluktur, arızadır ve beşerler bunun yüzünden bir hayli şey kaybediyor. Teknolojiyi ve biroldukça uygulamayı kullanmamak imkansız olağan olarak. Birçok kişi kesinlikle bir süratle gelişen teknolojinin uzantısı içerisinde bulunuyor. Otomobil kullanmazsınız lakin bilgisayar kullanırsınız örneğin. Bu vazgeçilmez bir öge. Lakin ben bu uygulamaları kullanmayı tercih etmiyorum. süratle gelişen teknolojinin gelişimi ise, bağlantı araçlarının artması beşerler içindeki alakayı pek olumlu etkiledi herbiçimde. Zira bunu bilmek, yaşamak, ortasında bulunmak lazım. Ben daha epey münzevi olmayı tercih ediyorum. Münzevi olmayı yeğleyen bir insan olarak da gereksinimim olmayan bir şeyi kullanmak istemem.
Mesajlarda mektupların duygusallığı yok
Adnan Özer, Şair
Benim kendi başıma kullanabildiğim şahsen bir uygulama yok. Lakin bana yardımcı olan arkadaşlarla yapabiliyorum. Yalnızca Facebook’a bakıyorum o kadar. süratle gelişen teknolojinin gelişmesine karşı mıyım? Değilim. Zira karşı olmakla elde edebilecek bir şey yok. Teknoloji ister istemez gelişiyor. Tıp, etraf alanında daha epey gelişse diyoruz ancak bu bir dilek. Bağlantı sıkıntısında de toplumlar açısından keşfedilmemek değerli. İrtibat sistemi bizi algoritmalarla keşfetmenin ötesinde yönetir hale geldiler. Bu noktada diyorum ki algoritmik süreçlerden nasıl uzak durabilirim? Yani ben bir şeyleri beğenmeyerek uzak duruyorum. İspanya’da, Latin Amerika’da arkadaşlarım vardı örneğin. Bilhassa Latin Amerika’da gençlik çağımda mektup yazardım. Şimdiyse anlık gönderiyorsunuz. Bu bende duygusal olarak boşluk yaratıyor. O mektuplarda onların anlatımı vardı. Lakin artık bana atılan o kısacık anlatımlarda bir şeyler bulamıyorum. Birtakım o geçmişteki mektupları saklıyorum. Keşke hepsini saklasaymışım. Neler anlatılıyordu o mektuplarda. Orada hisler ve jestler bir ortada akıyordu. Ancak bu anlık irtibatta, günümüzün bu irtibatında yani dijital irtibatta insanların hisleri ve jestleri birlikte akmaz. Akmayınca da insan düz bir varlık olur. Bağlantı araçları, teknoloji insanları çoğunluk ortasında yalnızlaştırıyor.
HAYATİ ORGANLARIMIZ OLDULAR
Neredeyse bütün günümüz cep telefonuyla konuşmakla, mail atmakla, WhatsApp kümelerinde sohbetlere katılarak, toplumsal medya hesaplarımız başında geçiyor. O denli ki telefonsuz ve internetsiz hayat düşünemiyoruz.
Peki irtibat araçlarının bu kadar arttığı bir çağda bağlantı teknolojisi beşerler içindeki irtibatı daha mı güçlendiriyor yoksa insanları daha mı yalnızlığa sürüklüyor? her insanın birbirine kolaylıkla ulaştığı irtibat araçlarına aralı duran ünlü isimler bilhassa bu hususta ne düşünüyor? hayatımızın şayet olmazsa olmazı irtibat araçlarından uzak duran isimler için toplumsal medya hesapları, akıllı telefonlar, dijital posta adresleri ne manaya geliyor? Toplumsal medya hesaplarından uzak duran ya da akıllı telefonlar yerine sırf e-mail yoluyla bağlantıya geçmeyi kâfi bulan isimlerin kapısını çaldık. Gönül Paçacı, Üstün İnanç, Yavuz Bülent Bakiler, İskender Pala, Beşir Ayvazoğlu, Adnan Özer, Mahmud Erol Kılıç ve Süleyman Uludağ’a “Teknoloji toplumla alakamızı nasıl etkiliyor?”, “Teknoloji kullanması gerçek hayatta insan münasebetlerini güçlendiriyor mu yoksa zayıflatıyor mu?” sorularını yönelttik. Burada kelamı onlara bırakalım:
Ruhum kirlenmesin istiyorum
Gönül Paçacı Tunçay, Müzisyen
Ben irtibattan yanayım. Natürel ki bağlantının müzikle ve bilhassa benim alanımın hakikat yahut yanlış transferiyle bir ilgisi var. Fakat bir taraftan da şuurlu kullanılmamasını, gereksiz ve öteki alanlara açılabileceğine dair esaslı bir inancım var. Bu büsbütün her hususta olduğu üzere insanların bu aygıtları irtibat ile ilgili kendilerini hayata bağlayan aygıtları nasıl kullandığı ile ilgili. Ben memnun olduğum biçimde hayatımda en az da tutarak devam etmeyi düşünüyorum. Bu niçinle de çok memnunum. Direndiğim kadar direneceğim. Bağlantı araçlarının aslında bağlantı için değil birtakım insanların, birbiri hakkında bilgilenmek, birilerinin de ayrıntılarını izlemek üzerine olduğunu düşünüyorum. Hakikaten gereksinimimiz olduğu noktada bizim irtibat kurabileceğimiz aygıtlar bir daha de eskiye nazaran fazlaca gelişmiş durumda. Ben bilgisayar kullanıyorum, mail atıyorum, SMS alıyorum. WhatsApp ve toplumsal medya ise kullanmıyorum. Etkin olarak maili irtibat aracı olarak kullanıyorum. Şöyle söyleyebilirim ki; bağlantı araçlarını kullanma konusunda prensip olarak uzak duruyorum. Tercih olarak toplumsal medyadan uzak duruyorum. Bunun öteki türlü insanları afet üzere saran bir kölelik tertibi olduğunu düşünüyorum, bu yüzden de ruhumun kirlenmesini istemiyorum. Daha da uzaklaşacağım.
İNSANLARI YALNIZLAŞTIRIYOR
İletişim araçlarının insan münasebetlerini zayıflattığını da düşünüyorum. Beşerler bağlantı araçlarını ne biçimde kullandıklarıyla memnunsa buyursunlar o denli kullansınlar ancak ben bunun sağlıklı bir durum olduğunu düşünmüyorum. Oburlarının ömrüyle bu kadar ilgilenmek, kendi ömrünü bu kadar afişe etmek niye gereksinim haline gelsin ben bunu anlayamam ve anlamak da istemem. Bu bir tercih ama bu insanların direkt kendi tercihleri değil, yönlendiriliyor. Ayrıyeten insanları yalnızlaştırdığını da düşünüyorum. Beşerler duygusal olarak yalnız olmasalar, birbirlerine güvenmeseler bu biçimde bir şey olabilir miydi? Nitekim herkes bu manada elinde salim karar verecek bir baş yapısı ve imkan olsa geçmişe dönmek ister. Artık dikkat ederseniz “medya detoksu” üzere laflar dönmeye başladı. Burada insanları aciz duruma getirmekten diğer bir şey yok.
Sosyal medyadan uzak durarak ruh halimi zinde tutuyorum
İskender Pala, Yazar
Telefonun konuşma özelliği haricinde saat özelliğini, mail özelliğini ve WhatsApp özelliğini kullanıyorum. Bilgisayar ise benim için hâlâ daktilodur ve sinema izleme makinesidir. Toplumsal medya hesaplarım yok, uzak duruyorum. Zira sağlıklı düşünebilmek, sıkıntıları güzel analiz edebilmek, yararlı üretimi yapabilmek, sahip olunan enerjiyi olumlu biçimde harcamak için insanın ani, süratli ve tez hallerden uzak durması gerektiğini düşünenlerdenim. Toplumsal medya karanlıkla irtibata geçmek, konuşmak, gayret etmek üzere geliyor bana. Anlık fayda sağlıyor üzere görünse de insan ömrünü heder eden bir yanı var. Gereksiz gündemlerle beni işgal edecek, esir alacak bir şey için vakit harcamayı abesle iştigal diye değerlendiriyorum. şüphesiz benim niyetim bir jenerasyon problemi beraberinde. Toplumsal medyayı bir imkâna dönüştürüp insanlığın faydasına bir şeyler üreten yahut üretecek gençler için bunun bir vakit kaybı değil bir hizmet alanı olabileceğini de inkâr etmiyorum. Kullanmadığım için öğrencilerimin yahut torunlarımın bana ortada sırada tuhaf bir adammışım üzere bakmaları haricinde olumsuz bir tesirini görmüyorum. Kullanırsam hayatımda kolaylaşacak fazla bir şeyin olduğunu düşünmüyorum. Öte yandan bağlantının toplumsal medya kısmından uzak durarak ruh halimi ve asabımı zinde tuttuğumu düşünüyorum. Eşim ve ben aylarca televizyonu açmasak eksikliğini hissetmeyiz örneğin.
TEKNOLOJİ GENÇLER İÇİN AŞKI UCUZLATTI
Size hayli toplumsal bir insan olduğumu söyleyemem. Köşemde yaşamayı, yalnız kalmayı, kendi işimle meşgul olmayı yeğlerim. Bu yüzden irtibat vasıtalarının insan bağlarını zayıflatan, şahısları yalnızlaştıran yahut toplumsal ömrü kişisele indirgeyen yanını tatmadım. Ne var ki etrafımda bağlantı araçlarının tesiriyle zayıflayan beşeri münasebetleri, geleneği, töreyi ve medeniyet birikimini, duygusal hayatı, aşkı vs. gördükçe için için hayıflanıyorum. Öğrencilerime sık sık, “Telefonlarınızı kapalı tutmayı öğrenmediğiniz surece hakikatli bir sevgiliniz olmayacak! Aşk işinde her arandığınızda ulaşılabilir olmak sizi ucuzlatır” derim. İşte size irtibat vasıtalarının olumsuz etkisi… Bana bakılırsa hayatlarını kutsal bir çatı altında birleştirecek iki insanın daha işin başında toplumsal medya ile sınanmaları buradan başlıyor. Gerisini hiç bahse bile almıyorum.
İnsan vücudunun de bir gücü var
Mahmud Erol Kılıç, Akademisyen
qÖncelikle tekniği tanımlamak lazım. Teknik “tekne araç” demektir. Araçsal olduğu sürece yani beşere gaye değil araç olarak insanın emeline hizmet eden bir araç olması prestijiyle kullanılabilir. Aracın amaçlaştığı durumda ise o araç haddini aşmış, mümessilini gerçek gayesinden saptırmış, gitmekte olduğu yerden geriçevirmiş, kendisiyle meşgul etmeye başlamış hale gelir. O açıdan ben her türlü tekniği bana hizmet ettiği sürece kullanıyorum. Toplumsal medya hesaplarım var fakat hayli etkin bir biçimde daima kendi reklamını yapan bir biçimde kullanmıyorum. Bir de kitaplarımın çıktığı yayınevinin benim adıma açtığı bir hesap var. Vakit zaman orada kitaplarımın tanıtımını yapıyor. Onun denetimi bende değil. Onlara da müsaade verme niçinim muharrirlerinin yazılarını, yapıtlarını tanıttıkları, bunun ötesinde bir şeyi yapmadıkları için müsaade verdim. Kitap tanıtımları yapıyorlar yalnızca. Bunun dışında ferdî ferdi olarak, bir dünyam yok. Pasif bir biçimde yalnızca ne oluyor ne bitiyor yahut bana gelen iletilere yalnızca bir bakmak formuyla takip ediyorum ve izliyorum. Çok faal olmama niçinim de göz önünde bir insansanız, yazar-çizerseniz yüzlerce soru almaktasınız. Bütün işinizi gücünüzü bırakıp toplumsal medyanın başına geçip günlük şahsî ömrünüzü da bırakıp var ise ibadet ömrünüzü dahi bir kenara atarak, daima toplumsal medyada dolaşan, dedikodu dünyasından dolaşan cangılını ormanın içerisinde dolaşan birisi üzere olursunuz. O denli olmak istemediğim için yeri geldiğinde kapatıyorum. Denetimim altında şimdilik teknik bana hakim değil ben tekniğe hakim olmaya çalışıyorum, hayatımı yönlendirmesine müsaade vermiyorum.
İNSAN BİLGİYİ KAYBETTİ
Sosyal medya enformasyonu çoğalttı. Yani malumatı çoğalttı. Çok gerçek yahut yanlış haberler ve malumatlar içerisinde insan bilgiyi kaybetti. Bilgiye hizmet ettiği sürece teknik faydalıdır. O açıdan evet bir tarafıyla faydalı, güçlendiriyor münasebetleri fakat bir tarafıyla de beşerler bilhassa rehbersiz açık denize çıkanlar, rotası olmayanlar bu cangılın içerisinde enformasyon bombardımanı içerisinde palavra yanlış haberleri ayıklama gücü de olmadan her türlü etkiye açık hale geldiler. herkesin da filtresi yoktur. örneğin bilgisayarları korumak üzere antivirüs programlarımız var. Beşere bunu tatbik edersek insanın da fitresi ve antivirüs programı yoktur. Dışarıdan her türlü taarruz içeriye virüs atabilir. Bilhassa genç kuşak, her türlü virüse açık hale gelebiliyor. Filtresi, antivürüsü olan, ne yaptığını bilen ayakları sağlam yere basan beşerler için fazlaca tehlikeli değil lakin. O düzensizlik içerisinde yolunu bulabilir. Gereksiz şeylere hiç takılmaz. Aradığı şeyleri bulabilir.
KALABALIĞIN İÇİNDE YALNIZLAŞMAK
beraberinde teknoloji, irtibat araçları yalnız yaşayan birtakım beşerler için bilhassa yaşlı insanların toplumsallaşmasında yakınlarıyla irtibat kurmasında yararı var. Lakin dediğim üzere bunu denetimli bir biçimde kullanmayan beşerlerle da o kalabalığın içerisinde bu sefer yalnızlaşma üzere bir şeyi de birlikteinde getiriyor. Çok teknik ve elektronik ortamda bulunan beşerler yüz yüze bağlantıdan kaçabiliyorlar. Bilhassa ergenlerde örneğin ekranın başından kalkmayıp akşama kadar ekrana bakarak toplumsallaşmaya çalışması hayli yanlış. halbukiki insan yüzünün insan vücudunun de bir gücü vardır. Bunun için eskiler buna “ru be ru görüşelim” derlerdi. Yani cemal cemale görüşmek yüz yüze görüşmek denir. O sıcaklığı, o mimikleri, birlikte oturup birlikte konuşmak ve insani bağlar, bizim Anadolu kültürümüzde yaren sohbetleri, bağıran sohbetleri, sıra geceleri denir. Bunların yerini bence tutmaması gerekir. Online yaren gecesi, sıra gecesi yapılamaz.
İletişimin kolaylaşması iletişimsizliğe de yol açıyor
Beşir Ayvazoğlu, Yazar
qSosyal medya kullanmıyorum. Pandemi devrinde gereksinim hasıl olunca WhatsApp kullanmaya başladım. Resmi Facebook ve Twitter adreslerim var, lakin kullanmıyorum. Vaktim de yok kullanmaya. Açıkçası toplumsal medya epey fazla ilgimi çekmiyor. Doğal bilgisayar teknolojisini hayli faal bir biçimde kullanıyorum. Toplumsal medyanın insan beynini ikişer-üçer cümleyle düşünmeye formatlandığını, önemli, derinlikli fikir üretimini engellediğini düşünüyorum. Öfkeye kapılarak önünü arkasını düşünmeden yanlış şeyler yazma ihtimali de her vakit vardır. Yani öfkeleriniz, sempatileriniz, antipatilerimiz sizi telafi edemeyeceğiniz yanılgılara sürükleyebilir. ötürüsıyla anlık yansıları tabir etmek pek mizacıma ve düşünme üslubuma uygun değil. Ayrıyeten kaotik toplumsal medya ortamı hiç hoşuma gitmiyor, bu sebeplerde kullanmamayı tercih ediyorum. Bu ortamda olmamak hayatımı hiç de olumsuz tarafta etkilemiyor. Toplumsal medya insanların birbirleriyle irtibatını hem kolaylaştırdı hem zorlaştırdı. Her konunda bilgiyi ve haberi anında alabiliyor, ulaştırabiliyorsunuz. Bu kolaylık. Ancak hem de o kadar karmaşık bir bilgi bombardımanı var ki bu bombardımanda yolunuzu bulmak, hangi bilginin hakikat, hangisinin yanlış olduğunu karar vermek güç. Bana sorarsanız irtibatın kolaylaşması beraberinde iletişimsizliğe yol açan bir müddetç olarak yaşanıyor. Sıcağı sıcağına verilen reaksiyonlar büyük pişmanlıklara yol açtığı üzere insanın başını belaya da sokabilir. sonrasındasında, telaşla yapılan kusurların telafi yolları aranıyor. Ben hâlâ e-posta yoluyla, telefonla haberleşmeyi tercih ediyor, kıymetli olduğuna ve kesinlikle söz etmem gerektiğine inandığım fikrim olursa, yazıyorum.
Teknolojiyi kullanmanın da bir ahlakı var
Süleyman Uludağ, Akademisyen
qBen tuşlu telefon kullanıyorum. İrtibatı mail üzerinden yahut cep telefonu üzerinden sağlıyorum. Bunun haricinde toplumsal medyayla ilgilenmiyorum lakin televizyon ve radyoda haberleri, birtakım açık oturumları, belgeselleri takip ediyorum. Toplumsal medyada çıkan haberler beni ilgilendirmiyor. aslına bakarsanız televizyonlarda gazetelerde çıkıyor. Ayrıyeten teknolojiyi kullanma konusunda pek mahir birisi de sayılmam. İstanbul’da İslam Enstitüsü’nü bitirdikten daha sonra Kastamonu’ya imam hatip okuluna başladıktan daha sonra birinci aldığım şey Erika daktilo makinesiydi. Hayli vakit onu kullandım. daha sonra bilgisayar üzere yeni teknolojiler geliştikçe onları kullanamaz oldum. Yenilerinde de kullanmakta zorluk çektim. O denli bir zorluk olmasa kullanmayı severim. Kullananları da ölçülü olmaları kuralıyla takdir ederim. Zira şunu da görüyorum. Elde telefon akşama kadar toplumsal medyada geziniyorlar. Bu hayli faydalı değil. Beşerler vakitlerini gereksiz yerlere harcıyor. süratle gelişen teknolojinin eserleri olan, çağdaş dediğimiz bilişim yahut haberleşmenin irtibata faydaları da var ziyanları da var. Ben eldeki silah üzere düşünüyorum bunu. Niyete, maksada, kurallara nazaran uygun işlerde de kullanabilir lakin makûs işlerde de kullanılabilir. Değerli olan bunlar değil. Bunları kullananların terbiyesi, edebi, ahlakı. Faziletli, faziletli, düzgün beşerler olup olmadığıdır. Bu saydıklarım var ise şayet epeyce faydalı bence. Bir de bütün insanların bu biçimde olduğunu düşünmemek gerekiyor. Bu kullanılan teknoloji eserleri, haberleşme araçları telefon, internet, radyonun kullanılmasında hayır da şer de var. Bizi tanıtma gayesiyle bağlı olduğumuz inanç sistemimizi, tarihimizi, medeniyetimizi karşı taraftan gelen dezenformasyonu zararsız hale getirmek için de bunları kullanmanın vazgeçilmez olduğunu düşünüyorum. İnsanları yalnızlaştırdığı üzere birleştirici bir gücü de var ayrıyeten.
Keşke ben de torunum üzere kullanabilsem
Yavuz Bülent Bakiler, Şair
Ben maalesef teknolojiyi kullanmada gereğince bilgi sahibi olamadım. Yani pek bir kabiliyetim olmadı ve bunun külfetini çekiyorum, utancını duyuyorum. Teknolojiyi, bağlantı araçlarını kullanırken birisinin bana yardımcı olması gerekir. Hiç kimse yok etrafımda bu mevzuda bana yardımcı olabilecek. O bakımdan istifade edemiyorum ve yalnızca telefon açıyorum, kapatıyorum. Keşke bütün iletim araçlarını fazlaca âlâ kullanabilseydim. Bundan epey büyük istifadeler sağlayabileceğime inanıyorum. Teknoloji geliştikçe, bağlantı araçları arttıkça da bağlantılarının güçlendiği inancındayım ben. Evvelden bu biçimde değildi. Benim çocukluk, gençlik senelerımda bu kadar gelişmiş bir teknik içerisinde olmadı sürekli. Çok iktidai koşullar altında büyüdüğümüzü söyleyebilirim. Bugün de ben bu koşullardan istifade edemediğim için onun kederini duyuyorum. Teknoloji geliştikçe, bağlantı araçları arttıkça da kesinlikle sonuçlar doğuracağına inanıyorum. Zira dünyada bilmek kadar hoş bir şey yok. Bilmek ve öğrenmek durumundayız. Medeniyette bilmemize ve öğrenmemize bağlı. Benim 13 yaşlarında bir torunum var. Onun bu aygıtları nasıl büyük bir muvaffakiyetle kullandığını görüyorum ve doğrusu torunumu kıskanıyorum. Keşke ben de onun üzere bu konularda başarılı olsaydım diye düşünüyorum.
Münzevi yaşamayı tercih ediyorum
Üstün İnanç, Yazar
qİletişim problemi bir bozukluktur, arızadır ve beşerler bunun yüzünden bir hayli şey kaybediyor. Teknolojiyi ve biroldukça uygulamayı kullanmamak imkansız olağan olarak. Birçok kişi kesinlikle bir süratle gelişen teknolojinin uzantısı içerisinde bulunuyor. Otomobil kullanmazsınız lakin bilgisayar kullanırsınız örneğin. Bu vazgeçilmez bir öge. Lakin ben bu uygulamaları kullanmayı tercih etmiyorum. süratle gelişen teknolojinin gelişimi ise, bağlantı araçlarının artması beşerler içindeki alakayı pek olumlu etkiledi herbiçimde. Zira bunu bilmek, yaşamak, ortasında bulunmak lazım. Ben daha epey münzevi olmayı tercih ediyorum. Münzevi olmayı yeğleyen bir insan olarak da gereksinimim olmayan bir şeyi kullanmak istemem.
Mesajlarda mektupların duygusallığı yok
Adnan Özer, Şair
Benim kendi başıma kullanabildiğim şahsen bir uygulama yok. Lakin bana yardımcı olan arkadaşlarla yapabiliyorum. Yalnızca Facebook’a bakıyorum o kadar. süratle gelişen teknolojinin gelişmesine karşı mıyım? Değilim. Zira karşı olmakla elde edebilecek bir şey yok. Teknoloji ister istemez gelişiyor. Tıp, etraf alanında daha epey gelişse diyoruz ancak bu bir dilek. Bağlantı sıkıntısında de toplumlar açısından keşfedilmemek değerli. İrtibat sistemi bizi algoritmalarla keşfetmenin ötesinde yönetir hale geldiler. Bu noktada diyorum ki algoritmik süreçlerden nasıl uzak durabilirim? Yani ben bir şeyleri beğenmeyerek uzak duruyorum. İspanya’da, Latin Amerika’da arkadaşlarım vardı örneğin. Bilhassa Latin Amerika’da gençlik çağımda mektup yazardım. Şimdiyse anlık gönderiyorsunuz. Bu bende duygusal olarak boşluk yaratıyor. O mektuplarda onların anlatımı vardı. Lakin artık bana atılan o kısacık anlatımlarda bir şeyler bulamıyorum. Birtakım o geçmişteki mektupları saklıyorum. Keşke hepsini saklasaymışım. Neler anlatılıyordu o mektuplarda. Orada hisler ve jestler bir ortada akıyordu. Ancak bu anlık irtibatta, günümüzün bu irtibatında yani dijital irtibatta insanların hisleri ve jestleri birlikte akmaz. Akmayınca da insan düz bir varlık olur. Bağlantı araçları, teknoloji insanları çoğunluk ortasında yalnızlaştırıyor.