Tony’den Murat’a: Uydurma bir hesaba nasıl aşık oldum?

BordoBereli

Genel Mod
Global Mod
Yzabel Dzisky, İstanbul’da.

Aşk aldatıcı olabiliyor. Yüz yüze aşklarımızda bile sırlar ve acı verici derin konular karşımıza çıkıyorken sadece ileri süratle gelişen teknolojinin aldatıcı dünyası üzerinden yürütülen bir münasebette en samimi hisleriniz ezici hayal kırıklıklarına dönüşebilir.

Fransız sinema imalcisi Yzabel Dzisky’nin başına gelen de buydu.

Dzisky, internet üzerinden ilerleyen flört dünyasına adım atmış ve sonunda mevcut bir kişi görüntüsünün bir oburunun imajına dönüştürülmesiyle oluşturulan “deepfake” hesaba kapılmış.

BBC’ye geçersiz bir hesaba nasıl aşık olduğunu, bunun onu nasıl perişan ettiğini ve kırık kalbini iyileştirebilme umuduyla gerçeği bulmak için yola nasıl devam ettiğini anlatıyor.

2017 yılında, bekar ve 46 yaşında olan Yzabel, flört uygulamaları hakkında bir belgesel çekmeyi düşünüyordu.

Planı beşerlerle rastgele buluşup röportaj yapmak ve belgesel için katkısı olabilecek birilerini aramaktı. Fakat bu belgesel fikri hem de aşkı bulmak için de bir fırsat üzere görünüyordu:

“Bekar arkadaşlarım bana flört uygulamalarındaki komik aşk öykülerini ve buluşmalarını anlatıyordu. Birinci evvel, buluşup beşerlerle röportaj yapacağım diye düşündüm. Ancak daha sonra dedim ki beşerler orada aşkı bulmayı başarıyorsa, tahminen ben de yapabilirim.”

Güzel bir adamın profilini buldu. Los Angeles’ta yaşayan fakat yakında Fransa’ya taşınmayı planlayan bir cerrahtı “Tony” (Colby), en azından başlangıçta ismi bu biçimdeydi.

Birinci adımı attı, profilini “beğendi” ve “yana kaydırdı”. Çekim karşılıklıydı ve “eşleştiler”.

Bu adamla bir haftadan fazla müddet sohbet eden Yzabel yaşadıkları tesadüflere şaşıyordu:

“Kendi ömründen bahsediyordu, ben de benimkini anlatıyordum. Farklı bir biçimde, köpeklerimizin isimleri ile kızlarımızın isimleri birbirine epey benziyordu. Bayanlar tesadüfleri sever ve ben bunu epey romantik buldum. Kendimi bu aşk kıssasına bıraktım.”

daha sonra Yzabel onunlar bir görüntü görüşmesi yapmak istedi.

Yzabel’in bir deepfake’e baktığını anlaması için daha büyük bir ekranda imajlı arama yapması gerekti.

Arkadaşlarıyla dışarı çıktığı bir gecede cep telefonundan Tony’yi arayan Yzabel, bu 10 dakikalık imajlı görüşme sırasında onun yüzünü arkadaşlarına da gösterdi.

“Videolu toplantıdayken, birden fazla vakit aramadaki bireye odaklanmak yerine kendinize bakıp hoş görünmeye çalışırsınız, bu yüzden detaylara pek dikkat etmiyordum” diyor Yzabel.

Tony rastgele bir sebep göstermeden, ansızın yanıt vermeyi bırakana kadar iletiyle ve kısa imajlı aramalarla bağlantı halinde kaldılar.

Sonunda yanıt verdiğinde isminin Tony değil Murat* olduğunu söylemiş oldu:

“Şok oldum, bir daha tesadüf, zira eski kocamın ismi da Murat. Türk olduğunu ve İstanbul’da yaşadığını söylemiş oldu. Kızmadım bile, yalnızca şaşırdım.

“Adını niye değiştirdiğini sorduğumda, Ortadoğulu (Arap) olduğu için çekincelerim olacağını düşündüğünü söylemiş oldu. Fakat eski kocamın Arap-Fransız-Türk kökeninden dolayı bir meselem olmadığını söylemiş oldum. Büyük bir tesadüf olduğunu söylemiş oldum. ‘Rahatsız olma’ dedim”

“Onu Google’da aradım, hakkında bir fazlaca şey vardı. Fotoğrafları ve Türkçe görüntüleri nazaranbiliyordum. Her yerdeydi, hatta televizyonda bile. Onun hakkında hiç bir kuşkum kalmadı, gerçek bir tanesiydi ve tanınmış bir cerrahtı.”

Her şey yolunda görünüyordu. kimi bazı kısa görüntü görüşmeleri, ağır aşk mektupları kafiydi. Ayrıyeten “yakında onu görmeye geleceğine” de kelam vermişti.

Lakin evvel Murat, Şanghay’a gitmesi gerektiğini söylemiş oldu. İhtar zillerini tetikleyen birinci şey buydu.

“Beni arayıp tıbbi ekipman almak için Şanghay’a gittiğini söylemiş oldu. Kredi kartının çalışmadığını söylemiş oldu ve yardımımı rica etti, 3 bin Euro göndermemi istedi.” daha sonra da, sonunda Yzabel’i yüz yüze görmek için Paris’e uçacaktı.

Yzabel tanınmış bir cerrahın ondan parasını istemesine şaşırdı ve bu mevzuyu bir arkadaşıyla konuştu.

Şüphelenseler de memleketler arası para transferi yoluyla 200 Euro göndermeye karar verdi.

Yzabel’in aklına internet dolandırıcılıkları ve uydurma hesaplar gelmeye başladı.

“Bunu niye yaptığımı bilmiyorum. Tahminen de Türkiye’deki kredi kartlarının orada sorun yaratıyordur diye düşündüm. Bana teşekkür etti ve Şanghay’dan Paris’e uçak biletini gösterdi. Üç gün daha sonra burada olacaktı.”

O gün gelip çattığında Yzabel onunla birinci kere yüz yüze görüşecekleri için heyecanlıydı.

“Onunla buluşmak için havaalanına gittim. Bekledim ve bekledim. Ancak gelmedi”.

Yzabel o günle ilgili konuşurken durdu ve derin bir nefes aldı.

“Onunla kontağa geçmeye çalıştım ancak karşılık vermiyordu. Birkaç gün ses çıkmadı. Çok kızdım, niye karşılık vermiyordu? bir daha de ona karşı iyimserdim, bana yazmasını istiyordum. Karşılığa gereksinimim vardı.”

Uydurma hesap ve internet dolandırıcılığı ihtimali aklına geliyordu, ancak bunu kabullenmek istemedi.

“Bu imkansız, onu görüntü görüşmelerinde gördüm, gerçekti. Arkadaşlarım da onu gördüler, çocuklarım onu gördü. Bu gerçek olamazdı.”

Birkaç gün daha sonra Murat tekrar konuşmak istedi. Yzabel bu kere onu daha büyük ekranda görmek istediğini söylemiş oldu ve bilgisayar üzerinden görüştüler.

“Kalite epey berbattı, temastan kaynaklanıyor olabileceğini düşündüm. Ayrıyeten imaj geç geliyordu. Benimle konuşurken geriden ‘tık, tık, tık’ sesleri duyuyordum. Ekrana hakikat eğildim, yakından baktım, görüntü biraz donuyordu.”

Bir uzman görüşüne muhtaçlığı vardı ve görüntü editörü bir arkadaşı ona yardım etti. Ona YouTube’da bir “Obama Deepfake” görüntüsü izletti.

Aramalarında gördükleriyle, aramalardaki görüntüler içinde bir epey benzerlik vardı. Sonunda aldatıldığını kabul etti, görüntü ve sesle açıkça oynanmıştı.

“Utandım, salak üzere ve savunmasız hissettim. Ben Rock’n’ Roll ruhu olan bir hanımım, kendimi asla düşürmem. Lakin bununla kendimi soyulmuş hissettim, hislerimi çaldılar ve ruhuma tecavüz ettiler. Birbirimize hoş şeyler yazıyorduk, ona inandım. Ona çocuklarımı gösterdim.”

Öfkesi onu ekranın gerisindeki bireyle yüzleşmeye itti, fakat Murat bir daha susmuştu.

Vakit gelmişti…

“Ona ‘Kimsin sen? Murat olmadığını biliyorum fakat kimsin?’ diye sorum. Biraz sessiz kaldıktan daha sonra bunu niye yaptığımı sordu ve akabinde kapattı.”

Fakat sürpriz bir biçimde geri yazdı. İsminin David olduğunu, Nijerya’dan 20 yaşında bir hacker olduğunu söylemiş oldu.

Koronavirüs pandemisi boyunca internet dolandırıcılığı ve düzmece kimlik hadiseleri arttı.

“Niye bu biçimde yaptığını sordum. ‘Beni kendine aşık ettin, paramı istedin’. Dolandırıcılardan fazlaca para kazandıklarını, hayli geniş bir ağa sahip olduklarını söylemiş oldu. Hatta manzaralı görüşme bile yaptık. Bu geçersiz hesaplarla varlıklı olduğunu, futbolcu olup Kanada’da okumak istediğini söylemiş oldu.”

David, Murat’ın kimliğinin rastgele icat edildiğini ekledi.

Yzabel yıkılmıştı fakat “sahte” Murat’a duyduğu “gerçek” aşktan vazgeçemiyordu. Kimliği çalınan gerçek adamı bulmak için yola çıktı. Toplumsal medya hesaplarından birinde bir telefon numarası buldu ve onu aradı.

Türk cerrah evvel Yzabel’in bildirilerini görmezden geldi. İsmine açılan sayısız düzmece hesabın farkındaydı lakin dolandırıcılıklarla uğraşmak istemiyordu.

“Görüntülü ileti göndermeye karar verdim. ‘Ben gerçeğim, hacklendim. Seni incitmek istemiyorum, bir hayli ortak noktamız var. Seninle tanışmak ve bunu kanıtlamak isterim’ dedim.”

Yzabel, Murat’a İstanbul’u gezmeyi planladığını söylemiş oldu ve o görüşmeyi kabul etti. Çabucak Türkiye’ye uçak bileti aldı.

Yzabel İstanbul’da.

“Boğaz hoştu, süperdi. Lakin kendimi fazlaca yalnız hissediyordum…” diyor. Görünüşe nazaran cerrah bu yabancıyla tanışmak konusunda tereddüt ediyordu.

“Ben de hastaneye gittim. Benim için hayli zordu, aylardır onunla konuştuğumu sanıyordum. Kapı açıldığında sekreteri beni beklediğini söylemiş oldu. Ve oradaydı… Onu gördüm. birinci sefer, gerçekti…”

Yzabel, onunla birinci müsabakasını anlatırken durakladı. Yüzünden akan yaşlarını nazaranbiliyordum ve sesi titriyordu.

“Ona karşı hislerim olduğunu bilmiyordu fakat epey misafirperverdi. Hislerimi göstermemeye çalıştım ancak kalbim… Kendi kendime bunun gerçek olmadığını söylüyordum, o benim tanıdığım kişi değildi.

“daha sonra ona dokümanları, konuşmaların ekran manzaralarını gösterdim. bu biçimdece polise gidebilecekti. Yüzü değişmeye başladı. daha sonra hastalarını bekletmek istemediğini söylemiş oldu, sonrasındasında yemeğe çıkmak üzere anlaştık.”

Yzabel, tüm olanlar hakkında konuştukları hoş bir gece geçirdiklerini söylemiş oldu. Kendi kıssasını anlatan uzun metrajlı bir sinema çekmeye karar verdi. Türkiye’deki kimi üretimci ve oyuncularla temasa geçmişti.

İstanbul’u ve cerrahı birkaç kere daha ziyaret etti.

“İletişimimiz bir süre devam etti ve sonunda bitti. Hoştu lakin uydurma hesaplar ve dolandırıcılık kıssalarıyla fazlaca rahatsız edilmiş ve bıkmıştı.”

Kabahat duyuruları da yapıldı, lakin kâfi delil bulunmadığı ve birçok yurt dışı kaynaklı olduğu için Türkiye’de bu cins siber cürümleri takip etmek güç.

Yzabel’in kalbi kırıktı, bu mevzuyu kapatmak istiyor ve sinemasının buna yardımcı olmasını umuyor.

Bu biçim dolandırıcılığa maruz kalanlara ise bir iletisi var:

“Onlarla savaşmalıyız. Hayalet aşıkları avlamalıyız. Bence utandığımız için bu husus hakkında gereğince konuşmuyoruz.

“Sevilmek ve sevmek istediğimiz için bu uygulamalardayız. Uyuşturucu gibiler, gittikçe daha fazlasını istiyorsun. Bu sanal sevginin ortasında kayboluyorsun”.

“Bu platformlar yeni beşerlerle tanışmak için düzgün, lakin onlarla bir an evvel görüşmeniz gerekiyor. Gerçek alakayı kaybetmemeliyiz, zira bu biçimde hayli yalnız hissetmeye başlarsınız.”

*Murat cerrahın gerçek ismi değil, kimliği kendi isteğiyle tarafımızca korundu.


‘Catfishing’ nedir ve nasıl kaçınmak gerekir?


‘Catfishing’, sanal bir düzmece profil yaratarak, ekseriyetle duygusal bağ arayan insanları dolandırmak olarak tanımlanıyor.

Birleşik Krallık polisi, çoklukla inanç kazanmak ve hedeflenen şahsa gerçek bir bağlantı arandığına ikna etmek için büyük uğraş sarf edilen bu dolandırıcılığa karşı insanları uyarıyor. Kelam konusu dolandırıcılar, manipülatif, ikna ve istismar edici bir lisan kullanıyor.

İngiltere’deki bankacılık ve finans kesimini temsil eden UK Finance için yapılan bir araştırmada, Ocak ve Kasım 2020 içinde para havalelerini içeren bu tıp romantik dolandırıcılıklarda bundan evvelki yıla göre yüzde 20 artış olduğu tespit edildi. Araştırma, bu dolandırıcılıkların toplam pahasının de bir daha bundan evvelki yılın birebir periyoduna göre yüzde 12 artarak 18,5 milyon sterline ulaştığı kararına ulaştı.

2019 yılında ise birebir araştırmaya bakılırsa ise flört sitelerini kullananların yüzde 27’sinin ‘catfishing’ teşebbüslerine maruz kaldı.

‘Catfishing’ dolandırıcılığından kaçınabilmek için;

  • Çok fazla soru sorun. Sanal bir profilin verdiği bilgilere basitçe güvenmeyin,
  • Sohbet ettiğiniz şahsa ilişkin bilgi ve toplumsal medya hesaplarını araştırın,
  • Arkadaşlarınız ve ailenizle konuşun. Profilin gerçek görünüp görünmediği konusunda diğerlerinden tavsiye alın,
  • Sohbetlerinizi arkadaşlık siteleri üzerinden yapın. Birini gerçek manada tanımadan evvelden şahsi numaranızı yahut e-postanızı vermekten kaçının,
  • Ve asla para vermeyin. Şayet birisi sizden arkadaşlık sitesi üzerinden para isterse onlara para göndermeyin.
‘Deepfake’ nedir?

Deepfake, yapay zeka yardımları tarafınca içerisinde yer alan yüzlerin değiştirildiği ya da dijital olarak taklit edildiği her cinsten görüntülere verilen bir terim. Fotoğraf ve görüntülerdeki yüzleri fazlaca gerçekçi formlarda değiştirmek için kullanılabilecek biroldukca farklı uygulama ve filtre mevcut. Lakin bunların hepsi yapay zeka kullanmıyor. Bu tabirdeki ‘deep’ tabiri bir yapay zeka tipi olan ‘deep learning’ yani ‘derin öğrenme’den geliyor. Bu terim, insan beyninin nasıl çalıştığına benzerlik gösteren bir cins makine tahsili tekniğine karşılık gelir.

Kaynak: BBC, Age UK, UK Finance, UK Police

  • Ses klonlama teknolojisi: Kimlere yarayabilir, riskleri neler?
  • İnternette viral olan Tom Cruise’un deepfake görüntüsü niye ‘ürkütücü’?
  • Deepfake teknolojisi: ‘İçerik üretiminin geleceği’ niye bu kadar tartışma yaratıyor?
 
Üst