Türk edebiyatının unutulmaz ismi: Yakup Kadri Karaosmanoğlu

AirdropAvcisi

New member
27 Mart 1889’da Kahire’de dünyaya gelen Karaosmanoğlu, tahsilinin bir kısmını Mısır’da, bir kısmını ise Manisa ve İzmir’de sürdürdü.

İstanbul’da hukuk eğitimi alan Karaosmanoğlu, İsviçre’de 1916-1919’da tüberküloz tedavisi gördü.

İstanbul’a döndüğünde İkdam gazetesi muharriri olarak Ulusal Uğraş’ı destekleyen yazılar kaleme alan Karaosmanoğlu, 1921’de Ankara hükümetinin davetiyle Anadolu’ya geçti.

Savaştan daha sonra Tetkik-i Mezalim Heyeti’nde vazifeli olarak Kütahya, Simav, Gediz, Eskişehir, Sakarya civarını dolaşan Karaosmanoğlu, Mardin (1923-1931) ve Manisa (1931-1934) milletvekilliği yaptı.

Milletvekilliği müddetince, Hakimiyet-i Ulusala, Cumhuriyet ve Milliyet gazeteleri ile imtiyaz sahipliğini yaptığı Takım mecmuasına edebi ve siyasi yazılar yazan Karaosmanoğlu, 1934’ün sonlarından itibaren Tiran, Prag (1935-1939), Lahey (1939-1940), Bern (1942-1949), Tahran (1949-1951) ve yeniden Bern (1951-1954) elçilik vazifelerinde bulundu.

Türkiye’ye emekli olduğu 1955’te dönen Karaosmanoğlu, 1961’de CHP Manisa Milletvekili seçildi. 1962’de Atatürk unsurlarından uzaklaştığını öne sürerek partisinden ayrılan, 1965’te siyasi hayata büsbütün veda eden Karaosmanoğlu’nun son resmi bakılırsavi Anadolu Ajansı İdare Heyeti Başkanlığı oldu.

Yakup Kadri Karaosmanoğlu, 13 Aralık 1974’te gerisinde biroldukca edebiyat yapıtı bırakarak Ankara’da yaşama veda etti.

TOPLUMSAL DEĞİŞİMLERİ ELE ALDI

Fecr-i Ati’ye ile edebi hayata giren Yakup Kadri’nin yayımlanan birinci yapıtı “Nirvana” isimli piyes oldu. Daha fazlaca tenkitleriyle tanınan Karaosmanoğlu’nun çeşitli yazıları, Çığır, Dergah, Genç Kalemler, Hoş Sanatlar Mecmuası, Hayat, İctihad, İnci, Jale, Meydan, Muhit, Musavver Muhit, Musavver Eşref, Musavver Hale, Peyam-ı Edebi, Nevsal-i Ulusal, Fotoğraflı İstanbul, Rübab, Servet-i Fünun, Şebab, Şiir ve Tefekkür, Tercüman, Tercüman-ı Hakikat, Türk Yurdu, Varlık, Yeni İstanbul, Yeni Mecmua, Yeni Kuşak üzere gazete ile mecmualarda yayınlandı.

Edebi hayatının başlarında, “ferdiyetçi” sanat anlayışına sahip olan Karaosmanoğlu, işgal senelerından daha sonra bağımsız sanat davası yerine, bir toplumun ve milletin malı olan sanatı benimsedi.

Karaosmanoğlu, bu niyetin kararı olarak bilhassa romanlarında Sultan Abdülmecid bölümünden 1950’lerin Türkiyesine kadar geçen yüzyıl ortasındaki tarihi olayları ve toplumsal değişmeleri ele aldı.

ÇOK TARAFLI MÜELLİF

Çok istikametli bir müellif olan Yakup Kadri’nin mensur şiir şekli denemeleri başta olmak üzere yapıtlarında, tasavvufi hikmetler, Kitab-ı Mukaddes’ten kıssalar, Yunus Emre, Fuzuli, Karacaoğlan üzere yerli şairlerin yanında Ibsen, Maeterlinck, Proust, Nietzsche, Bergson üzere Batılı muharrir ve filozofların tesirleri dikkati çekiyor.


YAZILARI İKİ KISMA AYRILDI

Yakup Kadri, mensur şiir tipi örneklerini “Erenlerin Bağından” ve “Okun Ucundan” kitaplarında, denemelerini “Alp Dağlarından ve Miss Chalfrin’in Albümünden” yapıtında topladı.

Karaosmanoğlu’nun 1922-1956’da yayımlanan 9 romanı ise “Bir Sürgün”, “Hep O Şarkı”, “Kiralık Konak”, “Sodom ve Gomore”, “Nur Baba”, “Hüküm Gecesi”, “Yaban”, “Ankara” ve “Panorama”dır. Müellif, iki periyoda ayrılan hikayeciliğinin birinci devrinde kaleme aldığı “Bir Serencam” ve “Rahmet”te, Edebiyat-ı Cedide anlayışını yansıtarak ferdi ve ailevi hususları işledi.

Sanat anlayışında esaslı bir değişime yol açan siyasi ve toplumsal sorunlarla öykülerinin bahislerini değiştiren Karaosmanoğlu, ikinci periyotta toplum problemlerine yöneldi.

Bu hikayeleri “Milli Savaş Hikayeleri”, “İzmir’den Bursa’ya” isimli yapıtlarda yayımlanan Yakup Kadri’nin kitaplarına girmeyen 20 öyküsü ise Niyazi Akı tarafınca 1985’te “Hikayeler” ismiyle basıldı.

Yakup Kadri Karaosmanoğlu, “Nirvana”, “Veda”, “Sağanak” ve “Mağara” isimli piyesler ile çocukluğundan başlayarak siyasi hayatının sonuna kadarki anılarını topladığı “Anamın Kitabı”, “Gençlik ve Edebiyat Hatıraları”, “Vatan Yolunda”, “Politikada 45 Yıl” ve “Zoraki Diplomat” isimli 5 hatırat yazdı.
 
Üst