Ekosisteme verdiği ziyan ve bir epeyce canlının kuşağını tükenme tehlikesi ile karşı karşıya bırakan ‘avcılık‘, hayvanseverlerin itirazlarına ve protestolarına karşı yasal düzenlemelerle korunuyor. Kuşağı tükenme tehlikesi altında olanların yanı sıra yaban hayatta hayatını sürdüren bir fazlaca canlı, devletin gelir kaynaklarından biri pozisyonunda. Tabiat programcısı-gazeteci İnanç İslamoğlu, özel taş yapılar inşa edilerek ‘güçlü‘ ve ‘kalbürüstü‘ insanların oturdukları yerden yasa dışı avcılık yaptığını belirterek, “Bakanlık bunun üzerine gidemiyor. Bu av sorununun lobisi devasa yükseklikte. Yaklaşık 6-7 milyon avcı var, bunlar içinde büyük iş insanları var. Bunların hiç biri de meşru avlanmıyorlar” kelamlarıyla, tehlikenin boyutlarına dikkati çekiyor. Kendisi de bir ‘avcı’ olan Türkiye Avcılık ve Atıcılık Federasyonu Avcılık Teknik Heyeti Lideri Prof. Dr. Semih Yazgan ise, genetik bozuklukların ortadan kaldırılması için denetimli ve kontrollü avcılığın, av turizmi ismi altında gerçek olduğunu savunuyor.
“Turizm” sözünün sözlükteki karşılığında, “Bir ülkeye yahut bir bölgeye turist çekmek için alınan ekonomik, kültürel, teknik tedbirlerin, yapılan çalışmaların tümü” yazıyor. Pekala canlı öldürmek nasıl oldu da bir turizm haline geldi?
Yabanî hayatta dünya çapında, yüzde 60’lık bir canlı jenerasyonunun yok bulunmasına sebep olan avcılık gerçeği Türkiye’de de yüz yıllardır devam ediyor. İnsanlığın gereksinimden doğan bu hareketi “ata sporu” olarak süregelirken, vakit ortasında insan nüfusunun artmasıyla turizm haline evrilmesi günümüzde bir hayli insan için rahatsızlık yaratıyor. “Hayvanların rahat hayatlarını; acı, ıstırap ve eziyet çekmelerine karşı en güzel biçimde korunmalarını, her türlü mağduriyetlerinin önlenmesini sağlamak; onlara güzel ve uygun muamele edilmesini temin etmek” emeliyle yazılan bir dizi kurallar serisinin sonuncusu (Hayvan Hakları Kanunu) geçen temmuz ayında Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Fakat bu son kanunda da Kara Avcılığı Kanunu kararlarının kapsam dışı bırakılması bir çelişkiyi gözler önüne serdi. Hayvanları Müdafaa Kanunu’na göre “can” olarak nitelendirilen hayvanlardan “bazıları” bir diğer kanunla mal olarak pazarlanıyor. özetlemek gerekirsesı Türkiye’de korumakla yükümlü olunan hayvan çeşitlerinde bir ayrım kelam konusu.
Son örneklerden biri Bolu’daki 15 kızıl geyik ihalesiydi. Hayvan hakları örgütlerinin teşebbüsüyle mahkeme tarafınca ikinci sefer durdurma sonucu verilen ihale, toplumsal medyada da gündem oldu. Mahkeme sonucunda, “Tarım ve Orman Bakanlığı tarafınca avın gerekli olduğuna dair sunulan evrak ve açıklamaların yetersiz olduğu” söz edildi. Pekala bir canlıyı öldürmenin ne üzere geçerli bir öne sürülen nedeni olabilir?
Kamuoyunda da tartışma konusu olan avcılığı, av turizmi ve çelişkileri mevzunun iki tarafına birden yönelttik.
Avcılık konusunda temelde “bir canlının zevk ve keyif için öldürülmesi” aksiyonunu protesto eden tabiat savunucularının en çok tenkit getirdiği nokta bakanlık ve bu süreçte yürüyen bürokrasi. Hem toplumsal medyanın gücünün birebir vakitte örgütlenebilen hayvan hakları savunucularının sayısının artması, seslerinin duyulmasını ve verdikleri hukuk uğraşlarının vakit zaman kazanımla sonuçlanmasını sağlıyor. Lakin bir uğraş alanları daha var ki, yasa dışı avcılık. Tabiat programcısı İtimat İslamoğlu, kasım ayında toplumsal medya hesabından (Erzincan)Kemaliye’deki yasa dışı avcılıkta kullanılan taş binaları paylaşmıştı. Bu binalardan kimileri yıkıldı lakin daha onlarcası olduğu söyleniyor. Bakanlık ortasındaki “av lobisinin” gücü ve göz yumulan yasa dışı avcılık tezleri da işin bir öteki boyutu olarak karşımızda duruyor.
Kara Avcılığı Kanunu’nun kapsamında kimi hayvan çeşitlerinin öldürülmek için pazarlanması yeni değil, yıllardır devam eden bir uygulama. Yalnızca Türkiye’de de değil, dünyanın bir fazlaca yerinde bu uygulama sürüyor. Avcılığı savunan kesim ise “korumakla yükümlü olunan hayvan cinslerindeki ayrım” konusunda birtakım münasebetler sunuyor. Teknik manada tıbbın devamlılığı için avcılığın gerekli olduğunu savunan avcılar, sürü ortasındaki genetik bozukluğun bu biçimdece önüne geçildiğini söylüyor. Avcılığın bir gereklilik olduğu fikrinin temelinde yatan öteki sebep de yasa dışı avcılığın denetim altına almak olarak gösteriliyor.
Öte yandan avcıların da bakanlık ve yürüyen bürokrasiye karşı birtakım tenkitleri var. Devletin avcılıktan elde ettiği geliri avcıya hizmet manasında kullanmadığı tenkidinin yanı sıra, avcılar “yasak koymanın” tahlil getirmediği görüşünde.
“Hem çeşidi koruyayım tıpkı vakitte para kazanayım” bakış açısı!
Mevzuyla ilgili görüşünü aldığımız birinci isim Hayvanlara Adalet Derneği (HAD) Lider Yardımcısı Avukat Barış Kârlı. Kârlı, evvela av turizmin devlet kanadından bakış açısının anlaşılması gerektiğini söyleyerek, şunları kaydetti:
“Kara Avcılığı Kanunu, av faaliyetini jenerasyonu tükenme tehlikesi olan ve bu niçinle muhafaza altına alınmış tipleri müdafaa formlarından biri olarak sayıyor. Birkaç alternatif sistem uygulandıktan daha sonra, sonuç alınamazsa tıbbın geleceğini tehlikeye atan sıhhatsiz bireylerin öldürülmesi gündeme geliyor. Bakanlık da bu düzenlemeyi fırsata çevirerek hem tipi koruyayım tıpkı vakitte para kazanayım üzere bir bakış açısıyla av turizmi ismindeki faaliyeti ömrümüze sokmuş durumda. Av turizminden kazandığı para tatlı geldiği için, artık kanunun saydığı alternatif halleri kıymetlendirme gereği duymadan, mecburî tuttuğu bilimsel araştırmaları yapmadan öldürme yani av turizmi adımına geçmeyi tercih ediyor. Bu noktada alışılmış ki Bakanlığın bakış açısının yanlışlığını vurgulamakla bir arada, bu biçimde bir faaliyete turizm odaklı bakarak talepte bulunan insanları da sorgulamak gerekiyor. Sonuçta kaygısı para kazanmak olan Bakanlık, talep olmadığı takdirde bu biçimde bir faaliyeti sürdürmez.”
“Bakanlık, kuşağı tükenme tehlikesi olan hayvanları korumak ile doğal hayata kendine materyal çıkarmak için müdahale etme içindeki ayrımın farkında değil!”
Türkiye’de Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar Genel Müdürlüğü bünyesinde “nesli tükenme tehlikesi altındaki yaban hayvanları” için üretim merkezleri mevcut. Barış Kârlı, bu merkezlerle ilgili, “Bakanlık doğal ömrü, kuşağı tükenme tehlikesi olan hayvanları korumak ile doğal hayata kendine materyal çıkarmak için müdahale etme içindeki ayrımın pek farkında değil” eleştirisi getirirken; “Bizim anladığımız doğal hayatı muhafaza, dışarıdan tüm müdahaleleri engellemek iken, Bakanlığın anladığı doğal hayatı muhafaza, yalnızca benim denetimimde müdahale edilebilir biçiminde bir bakış açısı” diye reaksiyon gösterdi. Hayvan üretim teriminin da ömrümüze bu türlü girdiğini söyleyen Kârlı, “Bakanlık jenerasyonu tükenme tehlikesi olan hayvanlar için kendine bakılırsa bir popülasyon ölçüsü belirliyor, buna nazaran uygun gördüğü sayıda hayvan üretiyor, üretilen hayvanlardan sıhhatsiz olduğuna kanaat getirdiklerini av turizmi ismi altında yok ederek parasını kazanıyor. bu türlü oluşturduğu yapay döngüye de doğal hayatı muhafaza diyor” dedi.
Bu merkezlerde hangi hayvan çeşidinin üretileceğinin de bakanlığın yapay döngüsünün muhtaçlığına bakılırsa belirlendiğini söz eden Kârlı, “Bakanlığın, av turizmi ihalelerinde en çok istek goren hayvan çeşitlerini, birkaç yıllık av planları kapsamında av turizmi faaliyetinin gereksinimini karşılayacak, tahminen gelirini artıracak sayıda üretilmesini tercih ettiğini söyleyebiliriz” diye konuştu.
“Öldürmek nasıl doğal hayata müdahaleyse, irade dışı doğurtmak da doğal hayata müdahaledir”
“Öldürmek nasıl doğal hayata müdahaleyse, irade dışı doğurtmak da doğal hayata müdahaledir” diyen Kârlı, şöyleki devam etti:
“Yaban hayatını kendi döngüsüne bırakmamız ve dışarıdan gelecek tüm müdahalelerden müdafaamız gerekiyor. Bakanlık bu bahse hayvan hakları savunucuları üzere çelişki olarak bakmıyor. Ava bahis hayvanlar, Bakanlığın gözünde bir ticaret öğesi ve bu öğenin ticaretine ve gelirine sağlayacağı katkı haricinde bir derdi yok. Yani bu durum Bakanlık için bir çelişki değil, tersine olması gereken, zira Bakanlığın gözünde ekonomik gelir sağlamadığı sürece esasen yaşamasının bir manası yok.”
“Devletin bu işten önemli seviyede geliri var”
Avcılıktan elde edilen para yalnızca ihaleyle de hudutlu değil. Avcılık evrakı, av silahları, avlak girişleri vb. konular için ödenen biroldukca harç ve masraf kelam konusu. Kârlı, “Devletin bu işten önemli seviyede geliri var. aslına bakarsanız bu yüzden, bilhassa son iki yıldır devlet aleyhine sonuçlanan önemli türel süreçler bulunmasına karşın bundan vazgeçemediğini görüyoruz” kelamlarını kaydetti.
“Bu işin asıl temeli siyasi hesaplar”
“Devlet ya av konusunda olduğu üzere para kazanmak için ya da köpekler konusunda olduğu üzere para harcamak zorunda kalmamak için hayvanları öldürüyor. Aslında bu işin asıl temeli siyasi hesaplar” diyen Kârlı, “Köpekler konusunda sesimizi kıyasen daha yüksek çıkarmayı başarabildiğimiz için devlet kanadı açıktan bir köpek öldürmekten bahsedemiyor; saklı zımnî, kapalı kapılar gerisinde yapıyor o başka. Kamuoyundan gelen av cinayettir sesini yükseltmeyi başarabilirsek, devlet de hayvanların hayat hakkını kazanacağı paranın önünde tutmaya mecbur kalacak” dedi.
Bolu’daki 15 kızıl geyik ihalesi; “Bakanlığın gelir kapısı olan av faaliyetini güzelleme gayretlerinden biri”
En son Bolu’daki 15 kızıl geyik ihalesi hakkında mahkemenin yürütmeyi durdurma sonucu kamuoyuna yansıdı. Mahkeme, “Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan avın gerekli olduğuna dair sunulan doküman ve açıklamaların yetersiz olduğunu” bildirdi. Bu davada Bakanlığın sunduğu raporda kızıl geyik avlanması için kullanılan “koruyucu veteriner hekimlik uygulaması” kelimelendirmesi de ayrıyeten dikkati çekti. Kârlı, “Bu söz, Bakanlığın gelir kapısı olan av faaliyetini güzelleme uğraşlarından biri” dedi ve şu biçimde devam etti:
“Savunmasında bu ifadeyi, bir öbür menfaat ve sömürü kapısı olan çiftlik hayvanı olarak nitelendirdiği inek, koyun vb. hayvanları korumak için avın gerekli olduğu savıyla kullanıyor. Bakanlığın ısrarla doğal olduğunu sav ettiği hayat; yaşayacak hayvan sayısına, tipine, lokasyonuna, sıhhat durumuna kendisinin karar verdiği bir müddetç.
hiç bir canlıyı öldürmenin haklı, geçerli bir sebebi olamaz fakat bahis hayvan olunca maalesef öldürme fiili fazlaca rahat akla geliyor ve fazlaca sıradan, değersiz bir şey olarak görülüyor.”
Öldürülen yaban hayvanlarına ne oluyor?
Kârlı öldürülen yaban hayvanlarına ne olduğuna ait soruma da şu biçimde karşılık verdi:
“Cesediyle fotoğraf çektiriliyor; derisinden halı yapılıyor; başı duvara asılıyor; boynuzu, dişleri çeşitli araç gereçler olarak, eti yemek olarak beşere hizmet ediyor. Cinayetin kutsallaştırıldığı, sergilendiği ve bundan gurur duyulan bir durumla karşı karşıyayız.”
“Tüm baroların bu mevzuya ortak reaksiyon göstermesini sağlamalıyız”
Bilhassa on iki yıldır bu hususta reaksiyon ve uğraşın boyut değiştirdiğini, farkındalık düzeyinin epey yükseldiğini anlatan Kârlı, “Bu sayede de kuvvetli bir toplumsal medya yansısı ortaya çıkıyor. Lakin, bu reaksiyonun toplumsal medyayla sonlu kalması gayretin sonunu getirmemizi zorlaştırıyor” dedi. “Türkiye’de her sene onlarca av turizmi ihalesi açılıyor. Bu ihalelere yönelik hukuk çabası birkaç sivil toplum kuruluşunun ve baronun uğraşıyla ilerliyor. Onların da gücü hem maddi manada birebir vakitte zaman ayırabilme manasında tüm ihalelere haklı olarak yetmiyor” diyen Kârlı, şu davette bulundu:
“O yüzden bu bahiste mahallî örgütlenmeleri arttırıp, ihale açılan her yerde bir hukuk uğraşı yürütülmesi, tüm baroların bu hususa ortak reaksiyon göstermesini sağlamalıyız. Lakin bu sayede toplumsal medyanın da gücünü gerimize alarak bu av turizmi saçmalığının sonunu getirebiliriz. Açtığı her av turizmi ihalesinden tokat yiyen Bakanlık için bu süreç bir noktada sürdürülebilir olmaktan çıkacaktır.”
“Bakanlık ne Kara Avcılığı Kanunu’nun ne de Bern Sözleşmesi’nin gereklerini yerine getiriyor”
Avcılık yalnızca Türkiye’de değil, tüm dünyanın olağanlaştırdığı bir durum olarak karşımıza çıkıyor. Bu bağlamda hazırlanan ve Türkiye’nin de imzasının bulunduğu Bern Mukavelesi var. Lakin Kârlı, kelam konusu mukavelenin Türkiye’deki Kara Avcılığı Kanunu’nun gibisi biçimde hayvanların öldürülmesine ait kaideleri düzenlediğini söylemiş oldu. “Tek farkı kaidelerin biraz daha ağır olması” diyen Kârlı, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Bern Sözleşmesi’nin gereklerini de yerine getirmediğini ileri sürdü. Kârlı, Türkiye’deki kızıl geyik ve yaban keçileri bakımından mukavelenin değerli olduğunu belirtti, bu iki çeşidin öldürülebilmeleri için belirlenen ağır kurallar olduğunu hatırlatarak, “Ancak; Bakanlık bu koşulları yerine getirmemeyi alışkanlık hâline getirmiş durumda” diye sitem etti.
Hayvanları Müdafaa Kanunu’na tenkit: Kuşağı tükenme tehlikesi olan hayvanları devlete para kazandırmadan öldürmek yasak!
Yaban hayvanları 14 Temmuz’da Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hayvan Hakları Kanunu kapsamında hakkıyla yer almamakla da eleştirildi. Bu hususa ait soruma Kârlı şu biçimde cevap verdi:
“Hayvanları Muhafaza Kanunu’nda yapılan değişiklik, av konusunda, ötürüsıyla jenerasyonu tükenme tehlikesi olan ya da olmayan yaban hayvanları konusunda kıymetli bir değişiklik getirmedi. Getirdiği tek değişiklik jenerasyonu tükenme tehlikesi olan hayvanları öldürmenin hata olarak düzenlenmesi ve cezasının kedileri ve köpekleri öldürmeye nazaran biraz daha fazla olması. Fakat, bu düzenlemeyi şu açıdan okumak gerekiyor; Kara Avcılığı Kanunu hâlâ Hayvanları Muhafaza Kanunu’nun istisnası, av cinayeti hâlâ yasal. Bu getirilen hata ava ait değil. Aslında kanun koyucu tam olarak şunu demek istedi; jenerasyonu tükenme tehlikesi olan hayvanları devlete para kazandırmadan öldürmek yasak ve bunun cezası var; ancak devlete parasını ödediğin sürece öldürmekte bir eza yok. Gerekirse Bakanlığın garip popülasyon hesaplarıyla hayvanların jenerasyonu tükensin; bu iş Bakanlığın denetiminde oluyorsa, Bakanlık parasını kazanıyorsa, kuşağın tükenmesi de hür. Çelişkilerle dolu Hayvanları Müdafaa Kanunu’nun bir çelişkisi de işte bu.”
Jenerasyonu tükenme tehlikesi olmayan yaban hayvanlarında ise değişen hiç bir şey olmadığına dikkati çeken Kârlı, “Yeni kanun da onların öldürülmesini hata olarak düzenleme gereği duymadı. Onların için de durum emsal, devlete parasını ödediğin sürece öldürmek özgür, parasını ödemezsen yasak, tek farkı kabahat olarak düzenlenmemesi, o yüzden cezası idari para cezası” dedi.
“İnsanların yaban hayvanlarını da kediler ve köpekler kadar düşünmesini sağlamalıyız”
“Hayvanları Muhafaza Kanunu değişiklik öncesi de yaban hayvanlarını korumuyordu, değişiklik daha sonrası da korumuyor. Büyük gelir kapısı Kara Avcılığı Kanunu istisna tutulduğu sürece de korumayacak” diyen Kârlı, “Önce insanların yaban hayvanlarını da kediler ve köpekler kadar düşünmesini sağlamalıyız, daha sonrasında ortak reaksiyonla bu sesi kanun koyucuya duyurmalıyız” diye seslendi.
HAYTAP İdare Şurası Lideri Şenpolat: Bakanlık, avcılık lobisi tarafınca ele geçirilmiş durumda
Hayvan Hakları Federasyonu (HAYTAP) İdare Konseyi Lideri, Avukat Ahmet Kemal Şenpolat da avcılığın yeni olmadığını “Türkiye’nin buradan gelen dövize muhtaçlığı yok”, “Av cinayettir”, “Yaban hayatı bitmiş oldu” telaffuzlarını daima lisana getirdiklerini tabir etti. “aslına bakarsanız bu biçimdeydi, birebir fayton atları öyküsünde olduğu üzere, birebir yunus parklarında olduğu üzere, aslına bakarsanız bunlar daima vardılar ancak lisana getirilemiyordu ya da lisana getirecek beşerler bölük pörçüktü. Sivil toplum örgütleri bunun için değerli. Ava her vakit bu ülkede müsaade verildi. Müsaade cihanlar de şahsen bakanlığın kendisi” diyen Şenpolat, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kendilerinin yanında olması gerekirken bu ihaleleri düzenlediğini kaydetti.
“Bakanlığın buradan gelecek paraya muhtaçlığı olmadığı aslına bakarsan belirli. Kıssa o değil” diyen Şenpolat şunları kaydetti:
“Merkez Av Kurulu denilen bir komite var, bütün sonucu onlar alıyor. Pekala bu kurul kimden oluşuyor? Avcılardan oluşuyor. Bakanlığı ele geçirmişler istedikleri üzere karar aldırabiliyorlar. Bu kurul 21 şahıstan oluşuyor. Hatta bu kurulun içine rastgele bir etraf örgütünün girmesini dahi istemiyorlar. 21 şahıstan bir kişinin bile olmasını istemiyorlar. 21 kişinin oy birliği ile bu hayvanların vurdurulması, öldürülmesi için ihaleye çıkıyorlar. Bakanlık aslınsa avcılık lobisi tarafınca ele geçirilmiş durumda.”
“Bakanlıktakiler bizim kadar hassas, bizim üzere Don Kişot değiller”
Şenpolat kelamlarının devamında da şu değerlendirmeyi yaptı:
“Bakanlığın meğer ne yapması lazım, etrafın yanında, bu hayvanların vurulmaması için uğraşması lazım, onun için maaş alıyorlar. bu biçimde buradan şu noktaya geliyoruz, bakanlığın ortasındakiler aslında bizler kadar hassas olan beşerler değiller. Evet üretelim diyorlar lakin üretmen bunların vurulması için oluyormuş üzere oluyor günün sonunda. bu biçimde bu adamlar bilgili beşerler değiller, bizim kadar hassas beşerler değiller, bizim üzere Don Kişot değiller.
Örneğin gidiyorlar benzinlik istasyonunun ortasında yahut aslan parkların içine yaban hayvanların utsak olması için ruhsat veriyorlar. Herkes isyan ediyor bu nasıl olabilir diye, oluyor zira ruhsatı bakanlık veriyor. Bunu yapan beşerler yasa dışı bir şey yapmıyorlar, aldığı bakanlık neresi, hayvanları muhafazası gereken bakanlık. Maalesef yetki ve güç onarda olduğu için bütün çabayı onlarla yapıyoruz.”
Bakanlığa ait tenkitlerinin akabinde Şenpolat, “Bakanlıktaki işçisi baştan aşağı hepsini değiştirmen gerekiyor, hepsine etraf, tabiat, hayvan hakları konusunda, uzman beşerler ancak hem de bu bahiste hassas olan insanların olması gerekiyor. Memur bakış açısıyla bu bakanlığı yönetemezsin” önerisi getirdi.
İnanç İslamoğlu: Bu av probleminin lobisi devasa yükseklikte, kast üzere acayip bir yer orası
2021’in yaz aylarında Türkiye’nin güneyinde birbiri gerisinde çıkan orman yangınlarının yüzlerce hektar alan kül olmuş; birebir vakitte binlerce canlı da hayatını yitirmişti. Resmî Gazete’nin 11 Ağustos 2021 tarihindeki sayısında çıkan “2021-2022 Av Periyodu Merkez Av Komitesi sonucu”nda avlanma müsaadesi verilenler içinde yangın felaketinin yaşandığı vilayetler de yer almıştı. Bunun üzerine hayvanseverler tarafınca bölgede avcılığın yapılmaması talep edilmişti. Ses çıkaranlardan biri de tabiat programcısı İtimat İslamoğlu olmuştu. İslamoğlu, yangınların akabinde yayımlanan karara reaksiyon göstermiş, “Yangın gündeme gelmiş pas geçmişler… Antalya, Muğla, Aydın, Mersin yangın alanlarında av yasaklansın” diye seslenmişti.
Mevzuyla ilgili olarak konuştuğumuz İslamoğlu, kelam konusu bölgelerde avcılığın şuanda yasak olduğunu fakat aslına bakarsan bu bölgelerde yaşayan canlıların bir kısmının yangın sırasında kaçtığını vurguladı. İslamoğlu, “Yangın bölgelerinde avı yasakladılar lakin kâfi değil natürel ki. Zira yangın bölgesinde esasen hayvan kalmaz, yangının haricindeki alanlara kaçar. Bizim baskımız üzerine birtakım bölgelerde avı yasakladılar” dedi.
Av turizmiyle ilgili olarak da görüşlerini paylaşan İslamoğlu, “Ticari avcılıkta aslına bakarsan bizim ülkemiz Tarım ve Orman Bakanlığı, Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar av fuarına katılıyor. esasen insanları Türkiye’ye onlar davet ediyor; gelin bizim ülkemizdeki hayvanları vurun diye. Bir popülasyonu düzgünleştirmek, iki köylüye para kazandırıp kaçak avı engellemek, üç turizmden para kazanmak üzere bir telaffuzları var” diye konuştu.
“Kemaliye’deki yaban keçisi avı için dağlara yapılan taş konutlardan yüzlerce var”
İslamoğlu, geçen kasım ayında Kemaliye’deki yaban keçisi avı için dağlara onlarca taş konut inşa edildiğini ifşa etmişti. Bu yapılardan 18’inin Tabiat Müdafaa Ulusal Parklar tarafınca yıkıldığını hatırlatan İslamoğlu, bunların daha yüzlercesi olduğunu belirterek yasa dışı avcılığa dikkati çekti. “Bunların önüne tuz ve yemek koyuyorlar, mazgallar var kaledeki üzere, ortasında oturuyorlar sobası, masası var. çok da güçlü, kalburüstü beşerler var. Oradan av yapıyorlar. Burada hayvanları vurup kavurma olarak İstanbul’a gönderiyorlar. Yaban keçileri, geyik ne bulursa vuruyorlar. Bu dağlarda onlarca kaçak av yapılırken bir yandan da turizmden bahsediyorlar” diyen İslamoğlu, bu yapıların görüldüğünü fakat yıkılmadığını söz etti.
“Neresinden tutsan dökülüyor!”
“Bakanlık bunun üzerine gidemiyor. Bu av sıkıntısının lobisi devasa yükseklikte. Yaklaşık 6-7 milyon avcı var, bunlar içinde büyük iş insanları var. Bunların hiç biri de kanunî avlanmıyorlar. Bu adamlar yüzünden esasen lobi epey kuvvetli, Trabzonlular var, şusu busu var. Kast üzere acayip bir yer orası” diyen İslamoğlu, daha evvel toplumsal medyada da ifşa ettiği yaşanan bir örneği şöyleki anlattı:
“Erzincan’da pandemi gününde sokağa çıkma gününde adamlar Trabzon’dan çıkıyorlar, bu dediğim taş binalarda avlanmak için Erzincan Kemaliye’ye geliyorlar. 26 kişi, 6 otomobil ile. Tabiat Müdafaa Ulusal Parklar yakalıyor, süreç yapamıyorlar zira vali telefon açıyor, ‘bırakın bu adamları’ diyor. daha sonra Tabiat Muhafaza Ulusal Parklar mühendisleri merkeze bildiriyorlar, bu kulağıma geliyor, ben de Twitter’dan paylaşıyorum, ortalık birbirine giriyor. Erzincan’da ceza kesemiyorlar, Trabzon’da yakalayıp ceza kesiyorlar bu adamlara. Demek ki adamları yakalamışsın plaklarını tespit etmişsin, ama özgür bırakmışsın, ben yazınca da adamı Trabzon’da yakalamışsın. O adam Trabzon’a gitmeden Erzincan’da otomobillerine, silahlarına her şebir daha el koymaları gerekiyor. Yasa o denli gerektiriyor. Ülke o kadar çürümüş ki bu hususta. O yüzden nereden tutsan dökülüyor.
“Avcıların maksadı oldum”
Bu hususların üzerine gittiği için avcıların gayesi haline geldiğini söz eden İslamoğlu, ” dedi.
“İki taraflı bir yok ediş var”
Yasal avcılıkta erkek bireyin öldürülmesinin yanında süren yasa dışı avcılıkta da erkek dişi bakmaksızın canlı öldürülmeye devam edildiğine dikkati çeken İslamoğlu, şunları kaydetti:
“Sen erkeği vuruyorsun, başka taraftan adam dişisini de vuruyor hamilesini de vuruyor. İki taraflı bir yok ediş var. Tamam doğayı korursun, kaçak avı engellersin, dersin ‘yaşlı bireyi de vuruyorum.’ Haydi kaçak avı engellemek için sesimizi çıkarmayabilirsin. Bu dünyanın bir fazlaca yerinde var. Hayvanları vurmasın diye insanlara para veriyorlar. Bu Kazdağları’nda ismini söylemeyeceğim bir adam var. Bu ayı vuruyor. Ona şu anda bakanlık tarafınca maaş bağlandı, safari turizmi yapıyor ayı vurmasın diye. Yakalayamıyorlar zira suçüstü yapmanız lazım. Bir kişiyi gidip de konutundan alamazsın ayı vurdun diye. Biz örneğin gittiğimiz vakit avcıları görüyoruz, avı ve tüfekleri saklıyorlar fakat erkeklerin üzerinde kamuflaj var! Adamı tutuklayamazsınız zira evvel avı ve tüfeği bulmanız lazım. Tüfekleri saklıyorlar fakat kamuflajla dolaşıyorlar!”
Prof. Dr. Senih Yazgan: Kesinlikle denetimli kontrollü bir avcılığın savunulması gerektiğini düşünüyorum
Bir öbür ulaştığımız isim de Türkiye Avcılık ve Atıcılık Federasyonu Avcılık Teknik Heyeti Lideri Prof. Dr. Senih Yazgan. Kendisinin de bir avcı olduğunu belirten Prof. Dr. Senih Yazgan, müsaade ile aşikâr bir ölçüde hayvan avlanmasına müsaade verilmesinin öne sürülen sebebini şu biçimde anlattı:
“Eskiden predator (yırtıcı hayvan) denilen bunları yaşlanmış olan bireylerini tabiatta selekte edebilecek olan, yani beslenme gereksinimini karşılamak için öldüren çakallar ve kurtlar vardı. Ancak ne yazık ki insanoğlu çakalı, kurdu öldürdüğü için artık kendi kızıyla çiftleşebilmek durumunda kalacak yaşlı bireyler sürülerde kalıyor. Yani gidip de bir avcı orada yüzeysel önüne çıkan her tekeye ya da koyuna silah atma hakkına sahip değil. Orada seçilmiş bir birey var, o erkek birey amaç gösteriliyor, o avlandırılarak aslında sürünün genetik yapısının korunması sağlanabiliyor. Bunu teknik manada tabiat kendi ortasında geçmişte çözerken, doğayı insanoğlunun farklı uygulamaları kararındaki predatorlerini yok eden bizler, artık bunu bir nazaranv ve misyon olarak da avcılara yüklüyoruz.
Buna selektif bir hasat diyoruz. Bunu yapmadığınız takdirde sürüde genetik bozukluklar ortaya çıkar, genetik bozuklukların muhakkak de telafisi yoktur. Bunu yapabilmek ismine kesinlikle fakat kesinlikle denetimli kontrollü bir avcılığın, lakin av turizmi ismi altında, lakin mahallî avcılık ismi altında yapılmasının her vakit hakikat olacağını düşünüyorum. Ve bunun da savunulması gerektiğini düşünüyorum.”
Prof. Yazgan, “hiç bir canlının hayat hakkını hiç bir canlının alma hakkı yoktur. Ben de bir avcıyım fakat bu ne kadar doğrudur diye sorduğunuzda ne bilimsel manada ne duygusal manada bir karşılığı yok. Bir tutku diyelim, bir manada bir bağımlılık olarak düşünülebilir. Lakin şunu da bilmek gerekir insanoğlu var olduğu sürece beslenme muhtaçlığı olduğu sürece, bu manada hayvan haklarını koruyan tüm toplumun şunu düşünmesi lazım; bu biçimde biz et tüketmeyelim. Bu manada bir canlının insan beslenmesi için beslenip büyütüldüğünü, o insanın beslenmesi için ömür hakkının muhakkak bir süre daha sonra son verildiğini düşündüğümüzde aslında hayvan hakları açısından baktığımızda teknik manada hiç biri bana gerçek gelmiyor” görüşünü savundu.
Türkiye’de yasal avcı sayısının 165 bin olduğunu lakin avlanma evrakı ismi altında ruhsata sahip olan silah sayısının 4-5 milyon adet olduğunu tabir eden Prof. Yazgan, “esasen sorun orada adamın bu mevzuyla ilgili hiç bir yatırımı yok ya da devlete bir katkısı yok lakin yolda giderken görüp de işte bu tıptaki bir canlıyı avlıyor. Ya da köyde çobanın koyununu korumak için silah alıp ancak koyununu otlatırken av yaptığını bizler şahitleri oluyoruz” diyerek yasa dışı avcılığa ve Türkiye’deki avcıların şuur düzeyine dikkati çekti.
“Legal avcılığı yasaklar isek yasa dışı avcılığın inanılmaz derecede önünü açarız”
Yazgan, Türkiye’de avcılığın yasaklanması durumunda yasa dışı avcılığın inanılmaz derecede önünün açılmış olacağını söylemiş oldu; “esasen kanunî avcılıkla ilgili pek bir sorun yok. Bugün meskeninde tüfeği asılı olan hiç bir devletine yükümlülüğünü getirmeyen ancak kalkıp istediği vakit avı yapmayı kendine hak goren nitekim önemli bir insan nüfusuna sahibiz” diye konuştu.
“Ne kadar dürüst, prensipli avcı var derseniz, o da bir soru işareti”
“Avcılarımız ortasında oran olarak ne kadar dürüst, prensipli avcı var derseniz, o da bir soru işaretidir. Lakin devlet bunu denetlemekle yükümlüdür” diyen Prof. Yazgan, “beraberinde şunu da söylemek istiyorum, dünyada artık avcılığın da avladığından daha fazlasını tabiata verme zaruriliği vardır” diyerek, devletin avcılıkla ilgili idare anlayışını da şöyleki eleştirdi:
“Devlet, yaklaşık 80 milyon TL’ye yakın vergi topluyor, bunu da avcıya hizmet manasında kullanmıyor”
“Bugün İngiltere avcılarına hizmet etmek ismine her yıl 50 milyon adet avlanabilir kuşları tabiata salıyor. Bunun yaklaşık olarak 25 milyonu avlanıyor, kalan 25 milyonu ancak predatorler lakin tabiatta kalarak popülasyonun giderek çoğalmasına sebep oluyor. Bugün İngiltere’ye gitseniz otel köşelerindeki park alanlarında sülünlerin, kekliklerin gezdiğini gorebilirsiniz. Bunu devlet yapıyor. İngiltere’de ne kadar avcılık yapılıyor? Çok sayıda yapılıyor. Fakat devlet bunu kesinlikle yerine koyuyor.
“Bizde o denli bir sistem yok. Devlet Türk avcısı üzerinden yaklaşık 80 milyon TL’ye yakın vergi topluyor. Bunu da tabiatta hiç bir çoğaltma üretme ve bunu da muhafaza değil, avcıya hizmet manasında kullanmıyor. 15-20 tane keklik salıyorlar esasen bunların hepsi ölüyor. Gerisinden da diyorlar burada avlanmak yasaktır. halbukiki İngiltere’de salıyorlar hepsini sonuna kadar avlayın diyorlar. Zira kümeste beslediğiniz hayvanın tabiatta var olan hayvana bir hastalık taşıma riski niçiniyle bu popülasyonun tamamının avlanmasına müsaade veriliyor. Ancak Türkiye’de maalesef bu biçimde olmadığı için avcımızın da eğitim seviyelerinin de belirli olduğu düşünüldüğünde adam da gidiyor o popülasyon üzerine avlayabildiği kadar avlamaya çalışıyor.
“Ne yazık ki ülkemizde neresine bakarsanız bakın meselelerimiz var mı? Var. Avcılığın sıkıntılı bir profili de var. Avcılığın devlet nezdinde desteklenmesi manasında da devletin yapmadığı hayli epey fazlaca şey var. Her tarafı yasaklamak var olan bir popülasyonun üzerine gidiyorlar, o popülasyon esasen küçük bir popülasyon lakin oraya yığılan avcı sayısı hayli fazla olduğu için ömür hakkı kalmıyor. Bütün avcılar tarafınca o popülasyon son birebir daha kadar yok ediliyor, yani idare manasında da yanlışız. Tabiata katmak ismine da avılar manasında da epeyce büyük yanlışlarımız var. Burada başta devlet artı avcılara hayli kıymetli nazaranvler düştüğünü düşünüyorum.
“Üretim av hayvanlarının tabiata salınmadığı bir müddetçte avcılıkla ilgili her yıl olaylar yaşayacağız”
“Üretimin olmadığı bir yerde, üretim av hayvanlarının tabiata salınmadığı bir müddetç içerisinde avcılıkla ilgili biz her yıl olaylar yaşayacağız, arbedeler yaşayacağız, basına yansıyan meseleleri gelecekte sık sık goreceğiz. Hayvan hakları arkadaşlara da ben bütünüyle katılıyorum. Lakin onların da bunun “yasaktır” diyerek çözülmeyeceğini bilmelerini istiyorum. Yasak hiç bir vakit bir tahlil getirmiyor. Nasıl bir muhafaza, muhakkak ölçülerde nasıl bir hasat ya da tabiata aldığından daha fazlasını koyabilecek olan bir anlayışla avcı ve hayvan hakları savunucularının el birliğiyle üretimi desteklemesiyle lakin bu çözülebilir.”
Kemaliye’deki taş meskenler: Kesinlikle yereldeki beşerler bunu yapıyordur
Öte yandan Kemaliye’deki taş konutları, bu konutlara göz yumulduğu tezini da sorduğumuz Prof. Yazgan’a şunları kaydetti:
“Bunlar büsbütün oradaki yöre halkının yaptığı binalar. İstanbul’da Bursa’da İzmir’de yaşayan bir avcı kalkıp da tabiatta bir taş bina yapıp de oraya gidip yasa dışı avcılık yapması mümkün değil. Yerelde bunun yapılan bir avcılık tekniğiyle uygulandığını herkes biliyor. örneğin mesela benim bugün Tunceli’de yerelde bir arkadaşım var, gidiyor yereldeki arkadaşım ‘Ben dağda teke avı için epey hoş bir yer yaptım ne jandarması ne av muhafazası geliyor. Kimse yok.’ Ben de buradan kalkıyorum gidiyorum orada konaklıyorum, içiyorum, oradaki bir pencereden de hayvanı vurup geliyorum. Bunlar var mı Türkiye’de? Evet var. Lakin temel bu işin temelinde yereldeki beşerler yatıyor. Yoksa İstanbul’daki Ankara’daki bir arkadaşın oralarda taş bina yapıp orada konaklayarak avcılık yapmasına kimse müsaade vermez. Yani yerelde bağlantı olmadığı sürece bu işi yapabilmenin bir karşılığı yoktur. Kesinlikle yereldeki beşerler bunu yapıyordur.”
“Devletin içerisinde olan federasyonun avcılık ismine yapmış olduğu fazlaca bir faaliyet yok”
Yasa dışı avcılıkla ilgili Türkiye Avcılık ve Atıcılık Federasyonu olarak neler yaptıklarını sorduğumuz Prof. Yazgan, “Av ve Yaban ömrü Konfederasyonu olarak bir sivil toplum örgütümüz var. Aslında devletin içerisinde olan federasyonun avcılık ismine yapmış olduğu epeyce bir faaliyet yok. Yalnızca Türkiye’yi milletlerarası alanda temsil ediyor, Avrupa Birliği’ndeki ahenk çerçevesinde oradaki avcıların oluşturduğu bir örgüt var, orada alınan kararlara paralellik gösteriyor, orada alınan kararların Türkiye’ye anlatılmasını sağlıyor” dedi. Bütçelerinin olmadığını söz eden Yazgan, “Bir bütçe verilse ben çok eminim ki İngiltere’de bahsetmiş olduğum üzere sadece avlanmak ismine kafeste üretilen ancak yaban formasyona uymuş olan üretimi yapabilir miyiz federasyon olarak, yapabiliriz. Fakat elimizde beş kuruşun olmadığı bir ortamda yapmamızın imkânı yok. Devlet vergi veriyoruz, devletin avcıya geri dönüşü olması gerekiyor” diye konuştu.
*Merkez Av Kurulu, Vilayet Ve İlçe Av Komitelerinin misyonları, Çalışma Yol Ve Asılları Hakkında Yönetmelik
*Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan 2021-2022 Av Periyodu Merkez Av Komitesi sonucu
*Hayvanları Muhafaza Kanunu İle Türk Ceza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
*Avrupa’nın Yaban ömrü ve Yaşama Ortamlarını Müdafaa Mukavelesi (Bern 1979)
*Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Çeşitlerinin Milletlerarası Ticaretine Ait Mukavele (CITES)
“Turizm” sözünün sözlükteki karşılığında, “Bir ülkeye yahut bir bölgeye turist çekmek için alınan ekonomik, kültürel, teknik tedbirlerin, yapılan çalışmaların tümü” yazıyor. Pekala canlı öldürmek nasıl oldu da bir turizm haline geldi?
Yabanî hayatta dünya çapında, yüzde 60’lık bir canlı jenerasyonunun yok bulunmasına sebep olan avcılık gerçeği Türkiye’de de yüz yıllardır devam ediyor. İnsanlığın gereksinimden doğan bu hareketi “ata sporu” olarak süregelirken, vakit ortasında insan nüfusunun artmasıyla turizm haline evrilmesi günümüzde bir hayli insan için rahatsızlık yaratıyor. “Hayvanların rahat hayatlarını; acı, ıstırap ve eziyet çekmelerine karşı en güzel biçimde korunmalarını, her türlü mağduriyetlerinin önlenmesini sağlamak; onlara güzel ve uygun muamele edilmesini temin etmek” emeliyle yazılan bir dizi kurallar serisinin sonuncusu (Hayvan Hakları Kanunu) geçen temmuz ayında Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Fakat bu son kanunda da Kara Avcılığı Kanunu kararlarının kapsam dışı bırakılması bir çelişkiyi gözler önüne serdi. Hayvanları Müdafaa Kanunu’na göre “can” olarak nitelendirilen hayvanlardan “bazıları” bir diğer kanunla mal olarak pazarlanıyor. özetlemek gerekirsesı Türkiye’de korumakla yükümlü olunan hayvan çeşitlerinde bir ayrım kelam konusu.
Son örneklerden biri Bolu’daki 15 kızıl geyik ihalesiydi. Hayvan hakları örgütlerinin teşebbüsüyle mahkeme tarafınca ikinci sefer durdurma sonucu verilen ihale, toplumsal medyada da gündem oldu. Mahkeme sonucunda, “Tarım ve Orman Bakanlığı tarafınca avın gerekli olduğuna dair sunulan evrak ve açıklamaların yetersiz olduğu” söz edildi. Pekala bir canlıyı öldürmenin ne üzere geçerli bir öne sürülen nedeni olabilir?
Kamuoyunda da tartışma konusu olan avcılığı, av turizmi ve çelişkileri mevzunun iki tarafına birden yönelttik.
Avcılık konusunda temelde “bir canlının zevk ve keyif için öldürülmesi” aksiyonunu protesto eden tabiat savunucularının en çok tenkit getirdiği nokta bakanlık ve bu süreçte yürüyen bürokrasi. Hem toplumsal medyanın gücünün birebir vakitte örgütlenebilen hayvan hakları savunucularının sayısının artması, seslerinin duyulmasını ve verdikleri hukuk uğraşlarının vakit zaman kazanımla sonuçlanmasını sağlıyor. Lakin bir uğraş alanları daha var ki, yasa dışı avcılık. Tabiat programcısı İtimat İslamoğlu, kasım ayında toplumsal medya hesabından (Erzincan)Kemaliye’deki yasa dışı avcılıkta kullanılan taş binaları paylaşmıştı. Bu binalardan kimileri yıkıldı lakin daha onlarcası olduğu söyleniyor. Bakanlık ortasındaki “av lobisinin” gücü ve göz yumulan yasa dışı avcılık tezleri da işin bir öteki boyutu olarak karşımızda duruyor.
Kara Avcılığı Kanunu’nun kapsamında kimi hayvan çeşitlerinin öldürülmek için pazarlanması yeni değil, yıllardır devam eden bir uygulama. Yalnızca Türkiye’de de değil, dünyanın bir fazlaca yerinde bu uygulama sürüyor. Avcılığı savunan kesim ise “korumakla yükümlü olunan hayvan cinslerindeki ayrım” konusunda birtakım münasebetler sunuyor. Teknik manada tıbbın devamlılığı için avcılığın gerekli olduğunu savunan avcılar, sürü ortasındaki genetik bozukluğun bu biçimdece önüne geçildiğini söylüyor. Avcılığın bir gereklilik olduğu fikrinin temelinde yatan öteki sebep de yasa dışı avcılığın denetim altına almak olarak gösteriliyor.
Öte yandan avcıların da bakanlık ve yürüyen bürokrasiye karşı birtakım tenkitleri var. Devletin avcılıktan elde ettiği geliri avcıya hizmet manasında kullanmadığı tenkidinin yanı sıra, avcılar “yasak koymanın” tahlil getirmediği görüşünde.
“Hem çeşidi koruyayım tıpkı vakitte para kazanayım” bakış açısı!
Mevzuyla ilgili görüşünü aldığımız birinci isim Hayvanlara Adalet Derneği (HAD) Lider Yardımcısı Avukat Barış Kârlı. Kârlı, evvela av turizmin devlet kanadından bakış açısının anlaşılması gerektiğini söyleyerek, şunları kaydetti:
“Kara Avcılığı Kanunu, av faaliyetini jenerasyonu tükenme tehlikesi olan ve bu niçinle muhafaza altına alınmış tipleri müdafaa formlarından biri olarak sayıyor. Birkaç alternatif sistem uygulandıktan daha sonra, sonuç alınamazsa tıbbın geleceğini tehlikeye atan sıhhatsiz bireylerin öldürülmesi gündeme geliyor. Bakanlık da bu düzenlemeyi fırsata çevirerek hem tipi koruyayım tıpkı vakitte para kazanayım üzere bir bakış açısıyla av turizmi ismindeki faaliyeti ömrümüze sokmuş durumda. Av turizminden kazandığı para tatlı geldiği için, artık kanunun saydığı alternatif halleri kıymetlendirme gereği duymadan, mecburî tuttuğu bilimsel araştırmaları yapmadan öldürme yani av turizmi adımına geçmeyi tercih ediyor. Bu noktada alışılmış ki Bakanlığın bakış açısının yanlışlığını vurgulamakla bir arada, bu biçimde bir faaliyete turizm odaklı bakarak talepte bulunan insanları da sorgulamak gerekiyor. Sonuçta kaygısı para kazanmak olan Bakanlık, talep olmadığı takdirde bu biçimde bir faaliyeti sürdürmez.”
“Bakanlık, kuşağı tükenme tehlikesi olan hayvanları korumak ile doğal hayata kendine materyal çıkarmak için müdahale etme içindeki ayrımın farkında değil!”
Türkiye’de Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar Genel Müdürlüğü bünyesinde “nesli tükenme tehlikesi altındaki yaban hayvanları” için üretim merkezleri mevcut. Barış Kârlı, bu merkezlerle ilgili, “Bakanlık doğal ömrü, kuşağı tükenme tehlikesi olan hayvanları korumak ile doğal hayata kendine materyal çıkarmak için müdahale etme içindeki ayrımın pek farkında değil” eleştirisi getirirken; “Bizim anladığımız doğal hayatı muhafaza, dışarıdan tüm müdahaleleri engellemek iken, Bakanlığın anladığı doğal hayatı muhafaza, yalnızca benim denetimimde müdahale edilebilir biçiminde bir bakış açısı” diye reaksiyon gösterdi. Hayvan üretim teriminin da ömrümüze bu türlü girdiğini söyleyen Kârlı, “Bakanlık jenerasyonu tükenme tehlikesi olan hayvanlar için kendine bakılırsa bir popülasyon ölçüsü belirliyor, buna nazaran uygun gördüğü sayıda hayvan üretiyor, üretilen hayvanlardan sıhhatsiz olduğuna kanaat getirdiklerini av turizmi ismi altında yok ederek parasını kazanıyor. bu türlü oluşturduğu yapay döngüye de doğal hayatı muhafaza diyor” dedi.
Bu merkezlerde hangi hayvan çeşidinin üretileceğinin de bakanlığın yapay döngüsünün muhtaçlığına bakılırsa belirlendiğini söz eden Kârlı, “Bakanlığın, av turizmi ihalelerinde en çok istek goren hayvan çeşitlerini, birkaç yıllık av planları kapsamında av turizmi faaliyetinin gereksinimini karşılayacak, tahminen gelirini artıracak sayıda üretilmesini tercih ettiğini söyleyebiliriz” diye konuştu.
“Öldürmek nasıl doğal hayata müdahaleyse, irade dışı doğurtmak da doğal hayata müdahaledir”
“Öldürmek nasıl doğal hayata müdahaleyse, irade dışı doğurtmak da doğal hayata müdahaledir” diyen Kârlı, şöyleki devam etti:
“Yaban hayatını kendi döngüsüne bırakmamız ve dışarıdan gelecek tüm müdahalelerden müdafaamız gerekiyor. Bakanlık bu bahse hayvan hakları savunucuları üzere çelişki olarak bakmıyor. Ava bahis hayvanlar, Bakanlığın gözünde bir ticaret öğesi ve bu öğenin ticaretine ve gelirine sağlayacağı katkı haricinde bir derdi yok. Yani bu durum Bakanlık için bir çelişki değil, tersine olması gereken, zira Bakanlığın gözünde ekonomik gelir sağlamadığı sürece esasen yaşamasının bir manası yok.”
“Devletin bu işten önemli seviyede geliri var”
Avcılıktan elde edilen para yalnızca ihaleyle de hudutlu değil. Avcılık evrakı, av silahları, avlak girişleri vb. konular için ödenen biroldukca harç ve masraf kelam konusu. Kârlı, “Devletin bu işten önemli seviyede geliri var. aslına bakarsanız bu yüzden, bilhassa son iki yıldır devlet aleyhine sonuçlanan önemli türel süreçler bulunmasına karşın bundan vazgeçemediğini görüyoruz” kelamlarını kaydetti.
“Bu işin asıl temeli siyasi hesaplar”
“Devlet ya av konusunda olduğu üzere para kazanmak için ya da köpekler konusunda olduğu üzere para harcamak zorunda kalmamak için hayvanları öldürüyor. Aslında bu işin asıl temeli siyasi hesaplar” diyen Kârlı, “Köpekler konusunda sesimizi kıyasen daha yüksek çıkarmayı başarabildiğimiz için devlet kanadı açıktan bir köpek öldürmekten bahsedemiyor; saklı zımnî, kapalı kapılar gerisinde yapıyor o başka. Kamuoyundan gelen av cinayettir sesini yükseltmeyi başarabilirsek, devlet de hayvanların hayat hakkını kazanacağı paranın önünde tutmaya mecbur kalacak” dedi.
Bolu’daki 15 kızıl geyik ihalesi; “Bakanlığın gelir kapısı olan av faaliyetini güzelleme gayretlerinden biri”
En son Bolu’daki 15 kızıl geyik ihalesi hakkında mahkemenin yürütmeyi durdurma sonucu kamuoyuna yansıdı. Mahkeme, “Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan avın gerekli olduğuna dair sunulan doküman ve açıklamaların yetersiz olduğunu” bildirdi. Bu davada Bakanlığın sunduğu raporda kızıl geyik avlanması için kullanılan “koruyucu veteriner hekimlik uygulaması” kelimelendirmesi de ayrıyeten dikkati çekti. Kârlı, “Bu söz, Bakanlığın gelir kapısı olan av faaliyetini güzelleme uğraşlarından biri” dedi ve şu biçimde devam etti:
“Savunmasında bu ifadeyi, bir öbür menfaat ve sömürü kapısı olan çiftlik hayvanı olarak nitelendirdiği inek, koyun vb. hayvanları korumak için avın gerekli olduğu savıyla kullanıyor. Bakanlığın ısrarla doğal olduğunu sav ettiği hayat; yaşayacak hayvan sayısına, tipine, lokasyonuna, sıhhat durumuna kendisinin karar verdiği bir müddetç.
hiç bir canlıyı öldürmenin haklı, geçerli bir sebebi olamaz fakat bahis hayvan olunca maalesef öldürme fiili fazlaca rahat akla geliyor ve fazlaca sıradan, değersiz bir şey olarak görülüyor.”
Öldürülen yaban hayvanlarına ne oluyor?
Kârlı öldürülen yaban hayvanlarına ne olduğuna ait soruma da şu biçimde karşılık verdi:
“Cesediyle fotoğraf çektiriliyor; derisinden halı yapılıyor; başı duvara asılıyor; boynuzu, dişleri çeşitli araç gereçler olarak, eti yemek olarak beşere hizmet ediyor. Cinayetin kutsallaştırıldığı, sergilendiği ve bundan gurur duyulan bir durumla karşı karşıyayız.”
“Tüm baroların bu mevzuya ortak reaksiyon göstermesini sağlamalıyız”
Bilhassa on iki yıldır bu hususta reaksiyon ve uğraşın boyut değiştirdiğini, farkındalık düzeyinin epey yükseldiğini anlatan Kârlı, “Bu sayede de kuvvetli bir toplumsal medya yansısı ortaya çıkıyor. Lakin, bu reaksiyonun toplumsal medyayla sonlu kalması gayretin sonunu getirmemizi zorlaştırıyor” dedi. “Türkiye’de her sene onlarca av turizmi ihalesi açılıyor. Bu ihalelere yönelik hukuk çabası birkaç sivil toplum kuruluşunun ve baronun uğraşıyla ilerliyor. Onların da gücü hem maddi manada birebir vakitte zaman ayırabilme manasında tüm ihalelere haklı olarak yetmiyor” diyen Kârlı, şu davette bulundu:
“O yüzden bu bahiste mahallî örgütlenmeleri arttırıp, ihale açılan her yerde bir hukuk uğraşı yürütülmesi, tüm baroların bu hususa ortak reaksiyon göstermesini sağlamalıyız. Lakin bu sayede toplumsal medyanın da gücünü gerimize alarak bu av turizmi saçmalığının sonunu getirebiliriz. Açtığı her av turizmi ihalesinden tokat yiyen Bakanlık için bu süreç bir noktada sürdürülebilir olmaktan çıkacaktır.”
“Bakanlık ne Kara Avcılığı Kanunu’nun ne de Bern Sözleşmesi’nin gereklerini yerine getiriyor”
Avcılık yalnızca Türkiye’de değil, tüm dünyanın olağanlaştırdığı bir durum olarak karşımıza çıkıyor. Bu bağlamda hazırlanan ve Türkiye’nin de imzasının bulunduğu Bern Mukavelesi var. Lakin Kârlı, kelam konusu mukavelenin Türkiye’deki Kara Avcılığı Kanunu’nun gibisi biçimde hayvanların öldürülmesine ait kaideleri düzenlediğini söylemiş oldu. “Tek farkı kaidelerin biraz daha ağır olması” diyen Kârlı, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Bern Sözleşmesi’nin gereklerini de yerine getirmediğini ileri sürdü. Kârlı, Türkiye’deki kızıl geyik ve yaban keçileri bakımından mukavelenin değerli olduğunu belirtti, bu iki çeşidin öldürülebilmeleri için belirlenen ağır kurallar olduğunu hatırlatarak, “Ancak; Bakanlık bu koşulları yerine getirmemeyi alışkanlık hâline getirmiş durumda” diye sitem etti.
Hayvanları Müdafaa Kanunu’na tenkit: Kuşağı tükenme tehlikesi olan hayvanları devlete para kazandırmadan öldürmek yasak!
Yaban hayvanları 14 Temmuz’da Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hayvan Hakları Kanunu kapsamında hakkıyla yer almamakla da eleştirildi. Bu hususa ait soruma Kârlı şu biçimde cevap verdi:
“Hayvanları Muhafaza Kanunu’nda yapılan değişiklik, av konusunda, ötürüsıyla jenerasyonu tükenme tehlikesi olan ya da olmayan yaban hayvanları konusunda kıymetli bir değişiklik getirmedi. Getirdiği tek değişiklik jenerasyonu tükenme tehlikesi olan hayvanları öldürmenin hata olarak düzenlenmesi ve cezasının kedileri ve köpekleri öldürmeye nazaran biraz daha fazla olması. Fakat, bu düzenlemeyi şu açıdan okumak gerekiyor; Kara Avcılığı Kanunu hâlâ Hayvanları Muhafaza Kanunu’nun istisnası, av cinayeti hâlâ yasal. Bu getirilen hata ava ait değil. Aslında kanun koyucu tam olarak şunu demek istedi; jenerasyonu tükenme tehlikesi olan hayvanları devlete para kazandırmadan öldürmek yasak ve bunun cezası var; ancak devlete parasını ödediğin sürece öldürmekte bir eza yok. Gerekirse Bakanlığın garip popülasyon hesaplarıyla hayvanların jenerasyonu tükensin; bu iş Bakanlığın denetiminde oluyorsa, Bakanlık parasını kazanıyorsa, kuşağın tükenmesi de hür. Çelişkilerle dolu Hayvanları Müdafaa Kanunu’nun bir çelişkisi de işte bu.”
Jenerasyonu tükenme tehlikesi olmayan yaban hayvanlarında ise değişen hiç bir şey olmadığına dikkati çeken Kârlı, “Yeni kanun da onların öldürülmesini hata olarak düzenleme gereği duymadı. Onların için de durum emsal, devlete parasını ödediğin sürece öldürmek özgür, parasını ödemezsen yasak, tek farkı kabahat olarak düzenlenmemesi, o yüzden cezası idari para cezası” dedi.
“İnsanların yaban hayvanlarını da kediler ve köpekler kadar düşünmesini sağlamalıyız”
“Hayvanları Muhafaza Kanunu değişiklik öncesi de yaban hayvanlarını korumuyordu, değişiklik daha sonrası da korumuyor. Büyük gelir kapısı Kara Avcılığı Kanunu istisna tutulduğu sürece de korumayacak” diyen Kârlı, “Önce insanların yaban hayvanlarını da kediler ve köpekler kadar düşünmesini sağlamalıyız, daha sonrasında ortak reaksiyonla bu sesi kanun koyucuya duyurmalıyız” diye seslendi.
HAYTAP İdare Şurası Lideri Şenpolat: Bakanlık, avcılık lobisi tarafınca ele geçirilmiş durumda
Hayvan Hakları Federasyonu (HAYTAP) İdare Konseyi Lideri, Avukat Ahmet Kemal Şenpolat da avcılığın yeni olmadığını “Türkiye’nin buradan gelen dövize muhtaçlığı yok”, “Av cinayettir”, “Yaban hayatı bitmiş oldu” telaffuzlarını daima lisana getirdiklerini tabir etti. “aslına bakarsanız bu biçimdeydi, birebir fayton atları öyküsünde olduğu üzere, birebir yunus parklarında olduğu üzere, aslına bakarsanız bunlar daima vardılar ancak lisana getirilemiyordu ya da lisana getirecek beşerler bölük pörçüktü. Sivil toplum örgütleri bunun için değerli. Ava her vakit bu ülkede müsaade verildi. Müsaade cihanlar de şahsen bakanlığın kendisi” diyen Şenpolat, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kendilerinin yanında olması gerekirken bu ihaleleri düzenlediğini kaydetti.
“Bakanlığın buradan gelecek paraya muhtaçlığı olmadığı aslına bakarsan belirli. Kıssa o değil” diyen Şenpolat şunları kaydetti:
“Merkez Av Kurulu denilen bir komite var, bütün sonucu onlar alıyor. Pekala bu kurul kimden oluşuyor? Avcılardan oluşuyor. Bakanlığı ele geçirmişler istedikleri üzere karar aldırabiliyorlar. Bu kurul 21 şahıstan oluşuyor. Hatta bu kurulun içine rastgele bir etraf örgütünün girmesini dahi istemiyorlar. 21 şahıstan bir kişinin bile olmasını istemiyorlar. 21 kişinin oy birliği ile bu hayvanların vurdurulması, öldürülmesi için ihaleye çıkıyorlar. Bakanlık aslınsa avcılık lobisi tarafınca ele geçirilmiş durumda.”
“Bakanlıktakiler bizim kadar hassas, bizim üzere Don Kişot değiller”
Şenpolat kelamlarının devamında da şu değerlendirmeyi yaptı:
“Bakanlığın meğer ne yapması lazım, etrafın yanında, bu hayvanların vurulmaması için uğraşması lazım, onun için maaş alıyorlar. bu biçimde buradan şu noktaya geliyoruz, bakanlığın ortasındakiler aslında bizler kadar hassas olan beşerler değiller. Evet üretelim diyorlar lakin üretmen bunların vurulması için oluyormuş üzere oluyor günün sonunda. bu biçimde bu adamlar bilgili beşerler değiller, bizim kadar hassas beşerler değiller, bizim üzere Don Kişot değiller.
Örneğin gidiyorlar benzinlik istasyonunun ortasında yahut aslan parkların içine yaban hayvanların utsak olması için ruhsat veriyorlar. Herkes isyan ediyor bu nasıl olabilir diye, oluyor zira ruhsatı bakanlık veriyor. Bunu yapan beşerler yasa dışı bir şey yapmıyorlar, aldığı bakanlık neresi, hayvanları muhafazası gereken bakanlık. Maalesef yetki ve güç onarda olduğu için bütün çabayı onlarla yapıyoruz.”
Bakanlığa ait tenkitlerinin akabinde Şenpolat, “Bakanlıktaki işçisi baştan aşağı hepsini değiştirmen gerekiyor, hepsine etraf, tabiat, hayvan hakları konusunda, uzman beşerler ancak hem de bu bahiste hassas olan insanların olması gerekiyor. Memur bakış açısıyla bu bakanlığı yönetemezsin” önerisi getirdi.
| 1/7/2003 tarihindeki ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanununun 3 üncü unsurunun birinci ve ikinci fıkraları: “Merkezde, Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar Genel Müdürü yahut Genel Müdür Yardımcısı başkanlığında, Genel Müdürlük merkez teşkilâtı ilgili ünitelerinden dört, bir bitki müdafaa uzmanı ve bir veteriner tabip olmak üzere Tarım ve Köyişleri Bakanlığını temsilen iki, Jandarma Genel Komutanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü ve örnek yahut özel avlak işletmecilerini temsilen birer, yaban hayatı yahut biyoloji kısmı bulunan fakülteleri temsilen üç, yaban ömrü muhafaza, geliştirme, araştırma ve gözleme faaliyetlerinde bulunan istekli kuruluşları temsilen iki, dokuz coğrafik bölge temel alınarak avcı kuruluşlarını temsilen birer olmak üzere toplam yirmi beş üyeden teşekkül eden Merkez Av Kurulu kurulur. Vilayetlerde, valinin yahut bakılırsavlendireceği vali yardımcısının başkanlığında; Vilayet Etraf ve Orman Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığı teşkilâtını temsilen ikişer, Jandarma teşkilâtı, Emniyet teşkilâtı ve istekli kuruluşları temsilen birer, mahalli avcı kuruluşlarından üç üye olmak üzere toplam on üç üyeden teşekkül eden Vilayet Av Kurulu kurulur.” |
İnanç İslamoğlu: Bu av probleminin lobisi devasa yükseklikte, kast üzere acayip bir yer orası
2021’in yaz aylarında Türkiye’nin güneyinde birbiri gerisinde çıkan orman yangınlarının yüzlerce hektar alan kül olmuş; birebir vakitte binlerce canlı da hayatını yitirmişti. Resmî Gazete’nin 11 Ağustos 2021 tarihindeki sayısında çıkan “2021-2022 Av Periyodu Merkez Av Komitesi sonucu”nda avlanma müsaadesi verilenler içinde yangın felaketinin yaşandığı vilayetler de yer almıştı. Bunun üzerine hayvanseverler tarafınca bölgede avcılığın yapılmaması talep edilmişti. Ses çıkaranlardan biri de tabiat programcısı İtimat İslamoğlu olmuştu. İslamoğlu, yangınların akabinde yayımlanan karara reaksiyon göstermiş, “Yangın gündeme gelmiş pas geçmişler… Antalya, Muğla, Aydın, Mersin yangın alanlarında av yasaklansın” diye seslenmişti.
Mevzuyla ilgili olarak konuştuğumuz İslamoğlu, kelam konusu bölgelerde avcılığın şuanda yasak olduğunu fakat aslına bakarsan bu bölgelerde yaşayan canlıların bir kısmının yangın sırasında kaçtığını vurguladı. İslamoğlu, “Yangın bölgelerinde avı yasakladılar lakin kâfi değil natürel ki. Zira yangın bölgesinde esasen hayvan kalmaz, yangının haricindeki alanlara kaçar. Bizim baskımız üzerine birtakım bölgelerde avı yasakladılar” dedi.
Av turizmiyle ilgili olarak da görüşlerini paylaşan İslamoğlu, “Ticari avcılıkta aslına bakarsan bizim ülkemiz Tarım ve Orman Bakanlığı, Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar av fuarına katılıyor. esasen insanları Türkiye’ye onlar davet ediyor; gelin bizim ülkemizdeki hayvanları vurun diye. Bir popülasyonu düzgünleştirmek, iki köylüye para kazandırıp kaçak avı engellemek, üç turizmden para kazanmak üzere bir telaffuzları var” diye konuştu.
“Kemaliye’deki yaban keçisi avı için dağlara yapılan taş konutlardan yüzlerce var”
İslamoğlu, geçen kasım ayında Kemaliye’deki yaban keçisi avı için dağlara onlarca taş konut inşa edildiğini ifşa etmişti. Bu yapılardan 18’inin Tabiat Müdafaa Ulusal Parklar tarafınca yıkıldığını hatırlatan İslamoğlu, bunların daha yüzlercesi olduğunu belirterek yasa dışı avcılığa dikkati çekti. “Bunların önüne tuz ve yemek koyuyorlar, mazgallar var kaledeki üzere, ortasında oturuyorlar sobası, masası var. çok da güçlü, kalburüstü beşerler var. Oradan av yapıyorlar. Burada hayvanları vurup kavurma olarak İstanbul’a gönderiyorlar. Yaban keçileri, geyik ne bulursa vuruyorlar. Bu dağlarda onlarca kaçak av yapılırken bir yandan da turizmden bahsediyorlar” diyen İslamoğlu, bu yapıların görüldüğünü fakat yıkılmadığını söz etti.
“Neresinden tutsan dökülüyor!”
“Bakanlık bunun üzerine gidemiyor. Bu av sıkıntısının lobisi devasa yükseklikte. Yaklaşık 6-7 milyon avcı var, bunlar içinde büyük iş insanları var. Bunların hiç biri de kanunî avlanmıyorlar. Bu adamlar yüzünden esasen lobi epey kuvvetli, Trabzonlular var, şusu busu var. Kast üzere acayip bir yer orası” diyen İslamoğlu, daha evvel toplumsal medyada da ifşa ettiği yaşanan bir örneği şöyleki anlattı:
“Erzincan’da pandemi gününde sokağa çıkma gününde adamlar Trabzon’dan çıkıyorlar, bu dediğim taş binalarda avlanmak için Erzincan Kemaliye’ye geliyorlar. 26 kişi, 6 otomobil ile. Tabiat Müdafaa Ulusal Parklar yakalıyor, süreç yapamıyorlar zira vali telefon açıyor, ‘bırakın bu adamları’ diyor. daha sonra Tabiat Muhafaza Ulusal Parklar mühendisleri merkeze bildiriyorlar, bu kulağıma geliyor, ben de Twitter’dan paylaşıyorum, ortalık birbirine giriyor. Erzincan’da ceza kesemiyorlar, Trabzon’da yakalayıp ceza kesiyorlar bu adamlara. Demek ki adamları yakalamışsın plaklarını tespit etmişsin, ama özgür bırakmışsın, ben yazınca da adamı Trabzon’da yakalamışsın. O adam Trabzon’a gitmeden Erzincan’da otomobillerine, silahlarına her şebir daha el koymaları gerekiyor. Yasa o denli gerektiriyor. Ülke o kadar çürümüş ki bu hususta. O yüzden nereden tutsan dökülüyor.
“Avcıların maksadı oldum”
Bu hususların üzerine gittiği için avcıların gayesi haline geldiğini söz eden İslamoğlu, ” dedi.
“İki taraflı bir yok ediş var”
Yasal avcılıkta erkek bireyin öldürülmesinin yanında süren yasa dışı avcılıkta da erkek dişi bakmaksızın canlı öldürülmeye devam edildiğine dikkati çeken İslamoğlu, şunları kaydetti:
“Sen erkeği vuruyorsun, başka taraftan adam dişisini de vuruyor hamilesini de vuruyor. İki taraflı bir yok ediş var. Tamam doğayı korursun, kaçak avı engellersin, dersin ‘yaşlı bireyi de vuruyorum.’ Haydi kaçak avı engellemek için sesimizi çıkarmayabilirsin. Bu dünyanın bir fazlaca yerinde var. Hayvanları vurmasın diye insanlara para veriyorlar. Bu Kazdağları’nda ismini söylemeyeceğim bir adam var. Bu ayı vuruyor. Ona şu anda bakanlık tarafınca maaş bağlandı, safari turizmi yapıyor ayı vurmasın diye. Yakalayamıyorlar zira suçüstü yapmanız lazım. Bir kişiyi gidip de konutundan alamazsın ayı vurdun diye. Biz örneğin gittiğimiz vakit avcıları görüyoruz, avı ve tüfekleri saklıyorlar fakat erkeklerin üzerinde kamuflaj var! Adamı tutuklayamazsınız zira evvel avı ve tüfeği bulmanız lazım. Tüfekleri saklıyorlar fakat kamuflajla dolaşıyorlar!”
Prof. Dr. Senih Yazgan: Kesinlikle denetimli kontrollü bir avcılığın savunulması gerektiğini düşünüyorum
Bir öbür ulaştığımız isim de Türkiye Avcılık ve Atıcılık Federasyonu Avcılık Teknik Heyeti Lideri Prof. Dr. Senih Yazgan. Kendisinin de bir avcı olduğunu belirten Prof. Dr. Senih Yazgan, müsaade ile aşikâr bir ölçüde hayvan avlanmasına müsaade verilmesinin öne sürülen sebebini şu biçimde anlattı:
“Eskiden predator (yırtıcı hayvan) denilen bunları yaşlanmış olan bireylerini tabiatta selekte edebilecek olan, yani beslenme gereksinimini karşılamak için öldüren çakallar ve kurtlar vardı. Ancak ne yazık ki insanoğlu çakalı, kurdu öldürdüğü için artık kendi kızıyla çiftleşebilmek durumunda kalacak yaşlı bireyler sürülerde kalıyor. Yani gidip de bir avcı orada yüzeysel önüne çıkan her tekeye ya da koyuna silah atma hakkına sahip değil. Orada seçilmiş bir birey var, o erkek birey amaç gösteriliyor, o avlandırılarak aslında sürünün genetik yapısının korunması sağlanabiliyor. Bunu teknik manada tabiat kendi ortasında geçmişte çözerken, doğayı insanoğlunun farklı uygulamaları kararındaki predatorlerini yok eden bizler, artık bunu bir nazaranv ve misyon olarak da avcılara yüklüyoruz.
Buna selektif bir hasat diyoruz. Bunu yapmadığınız takdirde sürüde genetik bozukluklar ortaya çıkar, genetik bozuklukların muhakkak de telafisi yoktur. Bunu yapabilmek ismine kesinlikle fakat kesinlikle denetimli kontrollü bir avcılığın, lakin av turizmi ismi altında, lakin mahallî avcılık ismi altında yapılmasının her vakit hakikat olacağını düşünüyorum. Ve bunun da savunulması gerektiğini düşünüyorum.”
Prof. Yazgan, “hiç bir canlının hayat hakkını hiç bir canlının alma hakkı yoktur. Ben de bir avcıyım fakat bu ne kadar doğrudur diye sorduğunuzda ne bilimsel manada ne duygusal manada bir karşılığı yok. Bir tutku diyelim, bir manada bir bağımlılık olarak düşünülebilir. Lakin şunu da bilmek gerekir insanoğlu var olduğu sürece beslenme muhtaçlığı olduğu sürece, bu manada hayvan haklarını koruyan tüm toplumun şunu düşünmesi lazım; bu biçimde biz et tüketmeyelim. Bu manada bir canlının insan beslenmesi için beslenip büyütüldüğünü, o insanın beslenmesi için ömür hakkının muhakkak bir süre daha sonra son verildiğini düşündüğümüzde aslında hayvan hakları açısından baktığımızda teknik manada hiç biri bana gerçek gelmiyor” görüşünü savundu.
Türkiye’de yasal avcı sayısının 165 bin olduğunu lakin avlanma evrakı ismi altında ruhsata sahip olan silah sayısının 4-5 milyon adet olduğunu tabir eden Prof. Yazgan, “esasen sorun orada adamın bu mevzuyla ilgili hiç bir yatırımı yok ya da devlete bir katkısı yok lakin yolda giderken görüp de işte bu tıptaki bir canlıyı avlıyor. Ya da köyde çobanın koyununu korumak için silah alıp ancak koyununu otlatırken av yaptığını bizler şahitleri oluyoruz” diyerek yasa dışı avcılığa ve Türkiye’deki avcıların şuur düzeyine dikkati çekti.
“Legal avcılığı yasaklar isek yasa dışı avcılığın inanılmaz derecede önünü açarız”
Yazgan, Türkiye’de avcılığın yasaklanması durumunda yasa dışı avcılığın inanılmaz derecede önünün açılmış olacağını söylemiş oldu; “esasen kanunî avcılıkla ilgili pek bir sorun yok. Bugün meskeninde tüfeği asılı olan hiç bir devletine yükümlülüğünü getirmeyen ancak kalkıp istediği vakit avı yapmayı kendine hak goren nitekim önemli bir insan nüfusuna sahibiz” diye konuştu.
“Ne kadar dürüst, prensipli avcı var derseniz, o da bir soru işareti”
“Avcılarımız ortasında oran olarak ne kadar dürüst, prensipli avcı var derseniz, o da bir soru işaretidir. Lakin devlet bunu denetlemekle yükümlüdür” diyen Prof. Yazgan, “beraberinde şunu da söylemek istiyorum, dünyada artık avcılığın da avladığından daha fazlasını tabiata verme zaruriliği vardır” diyerek, devletin avcılıkla ilgili idare anlayışını da şöyleki eleştirdi:
“Devlet, yaklaşık 80 milyon TL’ye yakın vergi topluyor, bunu da avcıya hizmet manasında kullanmıyor”
“Bugün İngiltere avcılarına hizmet etmek ismine her yıl 50 milyon adet avlanabilir kuşları tabiata salıyor. Bunun yaklaşık olarak 25 milyonu avlanıyor, kalan 25 milyonu ancak predatorler lakin tabiatta kalarak popülasyonun giderek çoğalmasına sebep oluyor. Bugün İngiltere’ye gitseniz otel köşelerindeki park alanlarında sülünlerin, kekliklerin gezdiğini gorebilirsiniz. Bunu devlet yapıyor. İngiltere’de ne kadar avcılık yapılıyor? Çok sayıda yapılıyor. Fakat devlet bunu kesinlikle yerine koyuyor.
“Bizde o denli bir sistem yok. Devlet Türk avcısı üzerinden yaklaşık 80 milyon TL’ye yakın vergi topluyor. Bunu da tabiatta hiç bir çoğaltma üretme ve bunu da muhafaza değil, avcıya hizmet manasında kullanmıyor. 15-20 tane keklik salıyorlar esasen bunların hepsi ölüyor. Gerisinden da diyorlar burada avlanmak yasaktır. halbukiki İngiltere’de salıyorlar hepsini sonuna kadar avlayın diyorlar. Zira kümeste beslediğiniz hayvanın tabiatta var olan hayvana bir hastalık taşıma riski niçiniyle bu popülasyonun tamamının avlanmasına müsaade veriliyor. Ancak Türkiye’de maalesef bu biçimde olmadığı için avcımızın da eğitim seviyelerinin de belirli olduğu düşünüldüğünde adam da gidiyor o popülasyon üzerine avlayabildiği kadar avlamaya çalışıyor.
“Ne yazık ki ülkemizde neresine bakarsanız bakın meselelerimiz var mı? Var. Avcılığın sıkıntılı bir profili de var. Avcılığın devlet nezdinde desteklenmesi manasında da devletin yapmadığı hayli epey fazlaca şey var. Her tarafı yasaklamak var olan bir popülasyonun üzerine gidiyorlar, o popülasyon esasen küçük bir popülasyon lakin oraya yığılan avcı sayısı hayli fazla olduğu için ömür hakkı kalmıyor. Bütün avcılar tarafınca o popülasyon son birebir daha kadar yok ediliyor, yani idare manasında da yanlışız. Tabiata katmak ismine da avılar manasında da epeyce büyük yanlışlarımız var. Burada başta devlet artı avcılara hayli kıymetli nazaranvler düştüğünü düşünüyorum.
“Üretim av hayvanlarının tabiata salınmadığı bir müddetçte avcılıkla ilgili her yıl olaylar yaşayacağız”
“Üretimin olmadığı bir yerde, üretim av hayvanlarının tabiata salınmadığı bir müddetç içerisinde avcılıkla ilgili biz her yıl olaylar yaşayacağız, arbedeler yaşayacağız, basına yansıyan meseleleri gelecekte sık sık goreceğiz. Hayvan hakları arkadaşlara da ben bütünüyle katılıyorum. Lakin onların da bunun “yasaktır” diyerek çözülmeyeceğini bilmelerini istiyorum. Yasak hiç bir vakit bir tahlil getirmiyor. Nasıl bir muhafaza, muhakkak ölçülerde nasıl bir hasat ya da tabiata aldığından daha fazlasını koyabilecek olan bir anlayışla avcı ve hayvan hakları savunucularının el birliğiyle üretimi desteklemesiyle lakin bu çözülebilir.”
Kemaliye’deki taş meskenler: Kesinlikle yereldeki beşerler bunu yapıyordur
Öte yandan Kemaliye’deki taş konutları, bu konutlara göz yumulduğu tezini da sorduğumuz Prof. Yazgan’a şunları kaydetti:
“Bunlar büsbütün oradaki yöre halkının yaptığı binalar. İstanbul’da Bursa’da İzmir’de yaşayan bir avcı kalkıp da tabiatta bir taş bina yapıp de oraya gidip yasa dışı avcılık yapması mümkün değil. Yerelde bunun yapılan bir avcılık tekniğiyle uygulandığını herkes biliyor. örneğin mesela benim bugün Tunceli’de yerelde bir arkadaşım var, gidiyor yereldeki arkadaşım ‘Ben dağda teke avı için epey hoş bir yer yaptım ne jandarması ne av muhafazası geliyor. Kimse yok.’ Ben de buradan kalkıyorum gidiyorum orada konaklıyorum, içiyorum, oradaki bir pencereden de hayvanı vurup geliyorum. Bunlar var mı Türkiye’de? Evet var. Lakin temel bu işin temelinde yereldeki beşerler yatıyor. Yoksa İstanbul’daki Ankara’daki bir arkadaşın oralarda taş bina yapıp orada konaklayarak avcılık yapmasına kimse müsaade vermez. Yani yerelde bağlantı olmadığı sürece bu işi yapabilmenin bir karşılığı yoktur. Kesinlikle yereldeki beşerler bunu yapıyordur.”
“Devletin içerisinde olan federasyonun avcılık ismine yapmış olduğu fazlaca bir faaliyet yok”
Yasa dışı avcılıkla ilgili Türkiye Avcılık ve Atıcılık Federasyonu olarak neler yaptıklarını sorduğumuz Prof. Yazgan, “Av ve Yaban ömrü Konfederasyonu olarak bir sivil toplum örgütümüz var. Aslında devletin içerisinde olan federasyonun avcılık ismine yapmış olduğu epeyce bir faaliyet yok. Yalnızca Türkiye’yi milletlerarası alanda temsil ediyor, Avrupa Birliği’ndeki ahenk çerçevesinde oradaki avcıların oluşturduğu bir örgüt var, orada alınan kararlara paralellik gösteriyor, orada alınan kararların Türkiye’ye anlatılmasını sağlıyor” dedi. Bütçelerinin olmadığını söz eden Yazgan, “Bir bütçe verilse ben çok eminim ki İngiltere’de bahsetmiş olduğum üzere sadece avlanmak ismine kafeste üretilen ancak yaban formasyona uymuş olan üretimi yapabilir miyiz federasyon olarak, yapabiliriz. Fakat elimizde beş kuruşun olmadığı bir ortamda yapmamızın imkânı yok. Devlet vergi veriyoruz, devletin avcıya geri dönüşü olması gerekiyor” diye konuştu.
*Merkez Av Kurulu, Vilayet Ve İlçe Av Komitelerinin misyonları, Çalışma Yol Ve Asılları Hakkında Yönetmelik
*Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan 2021-2022 Av Periyodu Merkez Av Komitesi sonucu
*Hayvanları Muhafaza Kanunu İle Türk Ceza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
*Avrupa’nın Yaban ömrü ve Yaşama Ortamlarını Müdafaa Mukavelesi (Bern 1979)
*Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Çeşitlerinin Milletlerarası Ticaretine Ait Mukavele (CITES)