JoKeR
Active member
AYŞEGÜL TOZAL
“Uçak bize kuşbakışını verdi. Göz berrak görür görmez, zihin de berrak karar verir.”
Le Corbusier – Aircraft
Çağdaş mimarlık denilince akla gelen birinci isimlerden biri olan Le Corbusier, sıklıkla mimar olarak bilinse de hem de bir kent dizayncısı, heykeltıraş ve ressamdır. 1887-1965 yılları içinde hayatış İsviçreli mimar Le Corbusier, makine çağının tepesi olarak isimlendirilen 19.yüzyılın değişimin ve dönüşümüne şahit olmuş, kapitalizmin ve sanayi çağının dünyayı nasıl etkilediğini gözlemlemiş ve insanın kentle olan alakasının aslında insanın kendisiyle olan gayretine dönüştüğünü belirtmiştir. Le Corbusier’e nazaran insanın makineleşmeye olan dileği ve arbedesi kentle olan ilgisine de yansımış, artık hem kentin hem insanın birbirlerini değiştirip dönüştürebilecekleri bir sisteme bürünmüştür. O denli ki Le Corbusier’e göre beşerler makine konutlar ise oturma makineleridir.
Şehircilik, mimari ve kente dair hem düşünsel, hem mimari yapıtları bulunan Le Corbusier’in en dikkat çeken yapıtlarından biri de dönemim fotoğraflı hoş sanatlar mecmuası The Studio tarafınca 1935 yılında yapılan yayımlanan Aircraft isimli yapıtıdır. Ketebe Yayınları’ndan 1935’teki birinci baskısı dikkate alınarak gerekli çizimler, kuş bakışı açılar ve uçak fotoğraflarıyla bir arada Sezai Saraç’ın çevirisiyle yayınlanan kitap, uçağın birinci keşfedildiği o senelerdaki kent plancılarının ve mimarların yaşadığı dehşeti ve şaşkınlığı bir ortada anlatıyor. Çağdaş mimarlığın oluşumuna hiç elbet epey büyük katkıları olmuş Le Corbusier’in her bilgiyi sınıflandırdığını ve kenti de sınıflara ayırarak kategorileştirdiğini, mimariyi bir işlev olarak düşünüp onun ehemmiyetine dikkatleri çektiğini biliyoruz. Bu yüzden mimariyi ışıkla gölge içindeki bir oyuna benzetmiş ve kentlerin yazgısının belediye binalarına belirlendiğini söyleyerek kapitalizmin kentleri de satın aldığına dikkatleri çekmiştir.
ŞAHİNE DÖNÜŞEN BİR KUŞ
Aircraft, Le Corbusier, Ketebe Yayınevi 2022, 96 sayfa
“Uçak yeni çağın sembolüdür” ilanıyla başlayan kitap, uçağın gökyüzünü ele geçirerek kuşbakışı manzara vermesiyle bir arada insanlığın aslında nasıl bir çıkmazda olduğunu anlatıyor ve gelecekte nasıl bir tehlikenin içine gireceğimizin bir öyküsünü sunuyor. Le Corbusier’e bakılırsa birinci üretilen uçaklar yeni bir çağ ve algı başlatarak kuşbakışı açısıyla cephedeki orduları denetlemek ve savaşın gidişatını etkilemek için nazaranve hazırdı. Bu yüzden birinci üretilen, uçaklar savaşlarda kullanılmak emeliyle üretilmiş ve bir kuş üzere havada süzülürken apansızın savaş teknolojisinin lobisinde hizmete girerek adeta şahine dönüşmüştü. Dolasıyla Le Corbusier’e göre şayet savaş olmasaydı, havacılık kesimi bu kadar süratli bir biçimde ilerleyemez, tamirci atölyelerinde ve yonca tarlalarında oyalanmaya devam ederdi.
Savaşın bitimiyle birlikte hayli daha sonradan kimi çılgın erkeklerin fikirleri yardımıyla uçağın yolcu taşıması, posta dağıtması, gereç taşıması, lokal bir vasıta üzere kullanılabileceği vs. gündemde uzun müddet konuşulmuş ve akabinde ticari sınırların bir ortaya getirdiği uçak rotaları meydana gelmişti. Ülkeler içinde uçak rotalarının oluşturulmasıyla bir arada birinci sefer savaşın haricinde uçağın kullanılması gitgide artmış lakin başka yandan da uçağın kuş bakışı imaj sunmasıyla birlikte mimari tartışmaların ana gündemi haline gelmişti. Uçak Le Corbusier’e bakılırsa bir suçlamadır; hem kenti cürümler, tıpkı vakitte kenti denetim edenleri hatalar; zira uçağın çağdaş hayatta kullanılmasıyla birlikte kentlerin foyası ortaya çıkmış, ne kadar berbat bir planlama yapıldığı, düzensizlik ve hoyratlığın kentleri alıp götürdüğünü ifşa etmişti.
KENTLERİN SEFALETİ ORTAYA ÇIKMIŞTIR
Uçağın nizamlı olarak her şeyi ifşa etmeye başlaması, Le Corbusier’e nazaran kentlerin sefaletlerini ortaya çıkarmıştır, bu yüzden kentler sefaletleriyle bir arada parçalanmalıdır ki yeni taze kentler inşa edilebilsin. Bu açıdan uçak, Le Corbusier’e göre bununla birlikte bir kurtarıcı üzeredir: “Uçak; ormanların, akarsuların, dağların ve denizlerin üzerinde uçarak ve harika kuvvetli kanunları, doğal fenomeni düzenleyen sıradan prensipleri göstererek makine medeniyeti çağının yeni kentlerine ulaşacak.” (syf. 13) Zira uçak, Le Corbusier’e nazaran dünyadaki hallere kayıtsız kalarak bir noktadan öbür bir noktaya direkt uçar ve bu biçimdece bütünsel bir müşahede yapma imkânına erişir. aslına bakarsanız Le Corbusier mimariyi tanım ederken detayların olmadığını, er şeyin bir bütünün modülü olduğunu; ötürüsıyla tabiatta bulunan mikrokozmosun ve makrokozmosun bir olduğunu belirtir.
Uçakla birlikte hayatı ve onun mükemmellerini bir daha keşfettiğimizi belirten Le Corbusier, okulların mimari eğitimi mahvettiğini, insan ölçeğini ve gerece saygıyı yok ettiğini söyleyerek okulların kapatılması gerektiğini belirtiyor. Le Corbusier, uçağın bilhassa mimarlık dünyasına lakin geniş ölçüde herkese; her disiplinden çalışan beşere kattığı en büyük yeniliklerden biri de artık izleyici değil iştirakçi olduğumuza dair aksiyonu olduğunun altını çiziyor.
Makine öncesi medeniyetlerin bittiğini söyleyen Le Corbusier, kentlerin paraya feda edildiğini, eskisi üzere artık keyifli hayata katkı sağlayamadıklarını da bir daha uçağın yardımıyla fark edebildiklerini belirtiyor. Bu yüzden uçak, Le Corbusier’e bakılırsa suçlayıcıdır; hastalıklı kentleri, sistemsiz yapıları ortaya çıkarır. Bize düşense yeni bir çağa hakikat ilerlemek, adım atmaktır. Yeni bir sayfa açmalıdır insanlık, geçmişin hastalıklarından kurtulmalıdır.
“Uçak bize kuşbakışını verdi. Göz berrak görür görmez, zihin de berrak karar verir.”
Le Corbusier – Aircraft
Çağdaş mimarlık denilince akla gelen birinci isimlerden biri olan Le Corbusier, sıklıkla mimar olarak bilinse de hem de bir kent dizayncısı, heykeltıraş ve ressamdır. 1887-1965 yılları içinde hayatış İsviçreli mimar Le Corbusier, makine çağının tepesi olarak isimlendirilen 19.yüzyılın değişimin ve dönüşümüne şahit olmuş, kapitalizmin ve sanayi çağının dünyayı nasıl etkilediğini gözlemlemiş ve insanın kentle olan alakasının aslında insanın kendisiyle olan gayretine dönüştüğünü belirtmiştir. Le Corbusier’e nazaran insanın makineleşmeye olan dileği ve arbedesi kentle olan ilgisine de yansımış, artık hem kentin hem insanın birbirlerini değiştirip dönüştürebilecekleri bir sisteme bürünmüştür. O denli ki Le Corbusier’e göre beşerler makine konutlar ise oturma makineleridir.
Şehircilik, mimari ve kente dair hem düşünsel, hem mimari yapıtları bulunan Le Corbusier’in en dikkat çeken yapıtlarından biri de dönemim fotoğraflı hoş sanatlar mecmuası The Studio tarafınca 1935 yılında yapılan yayımlanan Aircraft isimli yapıtıdır. Ketebe Yayınları’ndan 1935’teki birinci baskısı dikkate alınarak gerekli çizimler, kuş bakışı açılar ve uçak fotoğraflarıyla bir arada Sezai Saraç’ın çevirisiyle yayınlanan kitap, uçağın birinci keşfedildiği o senelerdaki kent plancılarının ve mimarların yaşadığı dehşeti ve şaşkınlığı bir ortada anlatıyor. Çağdaş mimarlığın oluşumuna hiç elbet epey büyük katkıları olmuş Le Corbusier’in her bilgiyi sınıflandırdığını ve kenti de sınıflara ayırarak kategorileştirdiğini, mimariyi bir işlev olarak düşünüp onun ehemmiyetine dikkatleri çektiğini biliyoruz. Bu yüzden mimariyi ışıkla gölge içindeki bir oyuna benzetmiş ve kentlerin yazgısının belediye binalarına belirlendiğini söyleyerek kapitalizmin kentleri de satın aldığına dikkatleri çekmiştir.
ŞAHİNE DÖNÜŞEN BİR KUŞ
Aircraft, Le Corbusier, Ketebe Yayınevi 2022, 96 sayfa
“Uçak yeni çağın sembolüdür” ilanıyla başlayan kitap, uçağın gökyüzünü ele geçirerek kuşbakışı manzara vermesiyle bir arada insanlığın aslında nasıl bir çıkmazda olduğunu anlatıyor ve gelecekte nasıl bir tehlikenin içine gireceğimizin bir öyküsünü sunuyor. Le Corbusier’e bakılırsa birinci üretilen uçaklar yeni bir çağ ve algı başlatarak kuşbakışı açısıyla cephedeki orduları denetlemek ve savaşın gidişatını etkilemek için nazaranve hazırdı. Bu yüzden birinci üretilen, uçaklar savaşlarda kullanılmak emeliyle üretilmiş ve bir kuş üzere havada süzülürken apansızın savaş teknolojisinin lobisinde hizmete girerek adeta şahine dönüşmüştü. Dolasıyla Le Corbusier’e göre şayet savaş olmasaydı, havacılık kesimi bu kadar süratli bir biçimde ilerleyemez, tamirci atölyelerinde ve yonca tarlalarında oyalanmaya devam ederdi.
Savaşın bitimiyle birlikte hayli daha sonradan kimi çılgın erkeklerin fikirleri yardımıyla uçağın yolcu taşıması, posta dağıtması, gereç taşıması, lokal bir vasıta üzere kullanılabileceği vs. gündemde uzun müddet konuşulmuş ve akabinde ticari sınırların bir ortaya getirdiği uçak rotaları meydana gelmişti. Ülkeler içinde uçak rotalarının oluşturulmasıyla bir arada birinci sefer savaşın haricinde uçağın kullanılması gitgide artmış lakin başka yandan da uçağın kuş bakışı imaj sunmasıyla birlikte mimari tartışmaların ana gündemi haline gelmişti. Uçak Le Corbusier’e bakılırsa bir suçlamadır; hem kenti cürümler, tıpkı vakitte kenti denetim edenleri hatalar; zira uçağın çağdaş hayatta kullanılmasıyla birlikte kentlerin foyası ortaya çıkmış, ne kadar berbat bir planlama yapıldığı, düzensizlik ve hoyratlığın kentleri alıp götürdüğünü ifşa etmişti.
KENTLERİN SEFALETİ ORTAYA ÇIKMIŞTIR
Uçağın nizamlı olarak her şeyi ifşa etmeye başlaması, Le Corbusier’e nazaran kentlerin sefaletlerini ortaya çıkarmıştır, bu yüzden kentler sefaletleriyle bir arada parçalanmalıdır ki yeni taze kentler inşa edilebilsin. Bu açıdan uçak, Le Corbusier’e göre bununla birlikte bir kurtarıcı üzeredir: “Uçak; ormanların, akarsuların, dağların ve denizlerin üzerinde uçarak ve harika kuvvetli kanunları, doğal fenomeni düzenleyen sıradan prensipleri göstererek makine medeniyeti çağının yeni kentlerine ulaşacak.” (syf. 13) Zira uçak, Le Corbusier’e nazaran dünyadaki hallere kayıtsız kalarak bir noktadan öbür bir noktaya direkt uçar ve bu biçimdece bütünsel bir müşahede yapma imkânına erişir. aslına bakarsanız Le Corbusier mimariyi tanım ederken detayların olmadığını, er şeyin bir bütünün modülü olduğunu; ötürüsıyla tabiatta bulunan mikrokozmosun ve makrokozmosun bir olduğunu belirtir.
Uçakla birlikte hayatı ve onun mükemmellerini bir daha keşfettiğimizi belirten Le Corbusier, okulların mimari eğitimi mahvettiğini, insan ölçeğini ve gerece saygıyı yok ettiğini söyleyerek okulların kapatılması gerektiğini belirtiyor. Le Corbusier, uçağın bilhassa mimarlık dünyasına lakin geniş ölçüde herkese; her disiplinden çalışan beşere kattığı en büyük yeniliklerden biri de artık izleyici değil iştirakçi olduğumuza dair aksiyonu olduğunun altını çiziyor.
Makine öncesi medeniyetlerin bittiğini söyleyen Le Corbusier, kentlerin paraya feda edildiğini, eskisi üzere artık keyifli hayata katkı sağlayamadıklarını da bir daha uçağın yardımıyla fark edebildiklerini belirtiyor. Bu yüzden uçak, Le Corbusier’e bakılırsa suçlayıcıdır; hastalıklı kentleri, sistemsiz yapıları ortaya çıkarır. Bize düşense yeni bir çağa hakikat ilerlemek, adım atmaktır. Yeni bir sayfa açmalıdır insanlık, geçmişin hastalıklarından kurtulmalıdır.