JoKeR
Active member
Çocuğu ilkokula giden çabucak her velinin duyduğu bir kurum BİLSEM. Ulusal Eğitim Bakanlığı tarafınca üstün yetenekli çocuklara eğitim vermek hedefiyle kurulan BİLSEM’lere teveccüh epey. Pekala nedir bu BİLSEM? Ne işe fayda? şayet olmazsa olmaz mıdır? Husus hakkında merak ettiklerimizi, hâlihazırda Halil İnalcık Bilim ve Sanat Merkezi’nde bakılırsav yapan Murat Doğan Beyefendi ile konuştuk.
Bilim ve Sanat Merkezi kısa ismiyle BİLSEM nedir? Ne için kurulmuştur?
BİLSEM’ler ilkokul, ortaokul ve lise çağındaki özel yetenekli öğrencilerin kişisel yeteneklerinin farkında olmaları ve kapasitelerini geliştirerek en üst seviyede kullanmalarını sağlamak emeliyle yerleşim ünitesinin özellikleri, ulaşım imkânları ve hizmet alması öngörülen öğrenci sayısı üzere konular da dikkate alınarak valiliklerin teklifi üzerine Ulusal Eğitim Bakanlığı’nca açılan kurumlardır. 1995 yılında bu gayeyle birinci Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) kuruluyor ve o tarihten itibaren seçilen özel yetenekli öğrencilere okul haricinde yetenek geliştirme dayanağı sunmaya devam ediyor.
Murat Doğan
SINIF MEVCUDUNUN YÜZDE 20’Sİ ADAY GÖSTERİLEBİLİR
-BİLSEM’lere kayıt yaptırabilmek için öğrenciler sınıf öğretmenlerinin yönlendirmeleriyle ön tanılama sürecinden geçiyorlar. BİLSEM tanılamalarına kimler girebilir ve bu süreç nasıl işler?
Her okulda 1, 2 ve 3. sınıf seviyelerinden her bir yetenek alanı için belirtilen her bir sınıf seviyesindeki toplam öğrenci sayısının en çok %20’si aday gösterilebilir ve bir öğrenci en çok iki yetenek alanından aday gösterilebilir. Genel zihinsel, fotoğraf ve müzik yetenek alanı olmak üzere üç alan bulunur. Sınıf öğretmenleri müşahede formuna göre objektif olarak sınıfta farklı özellikleriyle öne çıkan çocukları tespit eder ve öğrenciler için gözlem formunu doldurduktan daha sonra okul yönlendirme komitesine teslim eder. Aday gösterilen öğrenciler çabucak sonrasında ön kıymetlendirme uygulamasına alınır. Bu uygulamadan daha sonra ferdi değerlendirmeye girmeye hak kazananlar ilan edilerek randevu verilir. Ferdî kıymetlendirme kararında kayıt hakkı kazanan çocuklar BİLSEM’e kayıt yaptırır. Bilsem öğrenci tanılama ve yerleştirme süreci milletlerarası geçerliği olan testler ve uygulamalar kullanılır. Fakat tanılama sürecinde çocuğun motivasyonu, rastgele bir hastalığı süreci olumsuz etkileyebilir.
BİLSEM’E HAZIRLIK YAPMAK ANLAMSIZ
-Biliyorsunuz BİLSEM tanılamaları öğrenciler içinde değil lakin veliler içinde bir statü belirleyicisi üzere kullanılıyor ve veliler birinci sınıftan itibaren BİLSEM’e hazırlık kaynakları temin etmeye başlıyorlar. BİLSEM tanılamaları, hazırlanılacak bir imtihan mıdır ve bu “sınav” neyi ölçer?
Özel yetenekli öğrencilerin tanılama süreci var olan yeteneklerin açığa çıkarılması temeline dayalı olduğu için bakanlıkça merkezi sistemle yapılan Ön Kıymetlendirme Uygulaması ve akabinde uygulanan zekâ testine (Bireysel Değerlendirme) öğrencinin hazırlık yapması anlamsızdır. Sahip olduğu yeteneğin ortaya çıkarılması bu tanılama sürecinde uzmanlarca sağlanmaktadır. Standart zekâ testlerinde 130 ve üstü (IQ) elde eden ya da görsel sanatlar, müzik üzere performans alanlarında tıpkı yaş, tecrübe yahut etraf koşullarına sahip akranlarına nazaran üstün performans gösteren öğrenciler özel yetenekli olarak kabul edilmekte ve BİLSEM’lere kabul edilmektedir.
BİLSEM TEK YOL DEĞİLDİR
-BİLSEM özel yetenekli çocukların eğitimi için tek alternatif midir? Çocuğu BİLSEM tanılamalarından geçemeyen velilere ne tavsiye edersiniz?
Tanılama bakanlıkça BİLSEM marifetiyle 1,2,3. sınıflarda yapılmaktayken; sınıf öğretmeni ve okul rehber öğretmeninin yönlendirmesiyle örgün eğitim sürecinde tüm sınıf seviyelerinde Rehberlik Araştırma Merkezleri tarafınca tanılama yapılabilmektedir. Literatürde kabul edilen özel yetenekli birey oranı yüzde 2-3 üzere olduğu düşünüldüğünde her çocuğun BİLSEM’e yerleşmesi tabiatı gereği mümkün değildir. Lakin çocukların maharet sahibi olması, bilimsel süreç maharetlerini kazanması için BİLSEM’ler tek yol değildir. Bunun yanında DENEYAP atölyeleri, tasarım maharet atölyeleri ya da dışardan ebeveynlerin imkânları ölçüsünde destekleyebileceği atölyeler ile çocuklar desteklenebilir. Bilhassa şunu söylemeliyiz ki her çocuk özel yetenekli olmayabilir fakat her çocuk bir maharet kazanabilir.
-BİLSEM’e kayıt yaptırmaya hak kazanan öğrencileri nasıl bir eğitim süreci bekliyor?
BİLSEM’de gerçekleştirilecek eğitim ve öğretim aktiflikleri öğrencinin örgün eğitim gördüğü saatler haricinde hafta içi ve/veya hafta sonu olacak biçimde planlanır. BİLSEM’de özgün eser proje ve üretimlerin gerçekleşmesi için öğrencilerin yeteneklerine uygun proje tabanlı, disiplinlerarası, zenginleştirilmiş, farklılaştırılmış eğitim programı uygulanır ve eğitim aktiflikleri düzenlenir. BİLSEM’de eğitim ve öğretim hizmetleri kişisel ve/veya küme eğitimi formunda yürütülür. Eğitim ve öğretim aktiflikleri eğitim ve öğretim yılı içerisinde bakanlıkça hazırlanan ortak yıllık çalışma takvimine bakılırsa yürütülür. BİLSEM’e kayıtlı öğrenciler; ahenk, takviye eğitimi, ferdî yetenekleri fark ettirme, özel yetenekleri geliştirme, proje üretimi ve idaresi programlarına alınırlar. BİLSEM’deki eğitim ve öğretim ortamları ferdî eğitim ve küme eğitimine uygun, özel yetenekli öğrencilerin gelişim ve öğrenme özelliklerini destekleyici nitelikte hazırlanır. Eğitim ve öğretim ortamları, farklı ilgi ve yetenek alanlarını tespit etmeye, üst seviye düşünme hünerlerini geliştirmeye yönelik varlıklı araç gereç ve malzemelerle donatılır. Dayanak eğitim programı, 2. ve 3. sınıfta BİLSEM’e girmeye hak kazanan öğrenciler için birinci yılı evvela sınıf öğretmenleri tarafınca okutulmak üzere, ahenk programı mühleti dâhil 2 eğitim ve öğretim yılı olacak biçimde planlanır ve uygulanır. 4. sınıfta BİLSEM’e girmeye hak kazanan öğrenciler için sınıf/branş öğretmenleri tarafınca okutulmak üzere ahenk programı müddeti dâhil en az 1 eğitim ve öğretim yılı olacak biçimde planlanır ve uygulanır.
ÇOCUKLAR DİSİPLİNLERARASI DÜŞÜNMEYİ ÖĞRENİR
-BİLSEM’ler hakkında merak edilen bir husus da şu: Çocuğum BİLSEM’de eğitim almaya hak kazanırsa bunun ona ne üzere bir yararı olacak?
Özel yetenekleri doğrultusunda bilimsel çalışma disiplini kazanmaları, disiplinlerarası düşünme, problemleri çözme, belirlenen muhtaçlıkları karşılamaya yönelik projeler gerçekleştirmek üzere imkânlara sahip olacaktır. Ve en kıymetli kazanımlarından biri de özel yetenek tanısı almış çocukların kendisi üzere akranlarıyla birlikte eğitim görmesidir.
-BİLSEM’e girebilmek için ekstra uğraş gösterenlerin yanında BİLSEM’lerin fonksiyonlarını yitirdiğini düşünen, bu kurumlara karşı ön yargılı olan bir kesim de var. Bu mevzuda neler söylemek istersiniz?
Sayısı dört yüze yaklaşmış, ülkemizin her tarafında tanılanmış çocuklara hizmet veren, en fazlaca yüksek lisans ve doktora yapan öğretmenlerin olduğu, bilimsel araştırma projelerinde başarılarıyla göz kamaştıran BİLSEM’lerin fonksiyonunu yitirdiğini söylemek en azından mevcut datalarla uyuşmuyor. Lakin BİLSEM’lerin mevcut muvaffakiyetlerinin yanında mevcut kaidelerin güzelleştirilmesi için uğraş da harcamak da gerekiyor.
Bilim ve Sanat Merkezi kısa ismiyle BİLSEM nedir? Ne için kurulmuştur?
BİLSEM’ler ilkokul, ortaokul ve lise çağındaki özel yetenekli öğrencilerin kişisel yeteneklerinin farkında olmaları ve kapasitelerini geliştirerek en üst seviyede kullanmalarını sağlamak emeliyle yerleşim ünitesinin özellikleri, ulaşım imkânları ve hizmet alması öngörülen öğrenci sayısı üzere konular da dikkate alınarak valiliklerin teklifi üzerine Ulusal Eğitim Bakanlığı’nca açılan kurumlardır. 1995 yılında bu gayeyle birinci Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) kuruluyor ve o tarihten itibaren seçilen özel yetenekli öğrencilere okul haricinde yetenek geliştirme dayanağı sunmaya devam ediyor.
Murat Doğan
SINIF MEVCUDUNUN YÜZDE 20’Sİ ADAY GÖSTERİLEBİLİR
-BİLSEM’lere kayıt yaptırabilmek için öğrenciler sınıf öğretmenlerinin yönlendirmeleriyle ön tanılama sürecinden geçiyorlar. BİLSEM tanılamalarına kimler girebilir ve bu süreç nasıl işler?
Her okulda 1, 2 ve 3. sınıf seviyelerinden her bir yetenek alanı için belirtilen her bir sınıf seviyesindeki toplam öğrenci sayısının en çok %20’si aday gösterilebilir ve bir öğrenci en çok iki yetenek alanından aday gösterilebilir. Genel zihinsel, fotoğraf ve müzik yetenek alanı olmak üzere üç alan bulunur. Sınıf öğretmenleri müşahede formuna göre objektif olarak sınıfta farklı özellikleriyle öne çıkan çocukları tespit eder ve öğrenciler için gözlem formunu doldurduktan daha sonra okul yönlendirme komitesine teslim eder. Aday gösterilen öğrenciler çabucak sonrasında ön kıymetlendirme uygulamasına alınır. Bu uygulamadan daha sonra ferdi değerlendirmeye girmeye hak kazananlar ilan edilerek randevu verilir. Ferdî kıymetlendirme kararında kayıt hakkı kazanan çocuklar BİLSEM’e kayıt yaptırır. Bilsem öğrenci tanılama ve yerleştirme süreci milletlerarası geçerliği olan testler ve uygulamalar kullanılır. Fakat tanılama sürecinde çocuğun motivasyonu, rastgele bir hastalığı süreci olumsuz etkileyebilir.
BİLSEM’E HAZIRLIK YAPMAK ANLAMSIZ
-Biliyorsunuz BİLSEM tanılamaları öğrenciler içinde değil lakin veliler içinde bir statü belirleyicisi üzere kullanılıyor ve veliler birinci sınıftan itibaren BİLSEM’e hazırlık kaynakları temin etmeye başlıyorlar. BİLSEM tanılamaları, hazırlanılacak bir imtihan mıdır ve bu “sınav” neyi ölçer?
Özel yetenekli öğrencilerin tanılama süreci var olan yeteneklerin açığa çıkarılması temeline dayalı olduğu için bakanlıkça merkezi sistemle yapılan Ön Kıymetlendirme Uygulaması ve akabinde uygulanan zekâ testine (Bireysel Değerlendirme) öğrencinin hazırlık yapması anlamsızdır. Sahip olduğu yeteneğin ortaya çıkarılması bu tanılama sürecinde uzmanlarca sağlanmaktadır. Standart zekâ testlerinde 130 ve üstü (IQ) elde eden ya da görsel sanatlar, müzik üzere performans alanlarında tıpkı yaş, tecrübe yahut etraf koşullarına sahip akranlarına nazaran üstün performans gösteren öğrenciler özel yetenekli olarak kabul edilmekte ve BİLSEM’lere kabul edilmektedir.
BİLSEM TEK YOL DEĞİLDİR
-BİLSEM özel yetenekli çocukların eğitimi için tek alternatif midir? Çocuğu BİLSEM tanılamalarından geçemeyen velilere ne tavsiye edersiniz?
Tanılama bakanlıkça BİLSEM marifetiyle 1,2,3. sınıflarda yapılmaktayken; sınıf öğretmeni ve okul rehber öğretmeninin yönlendirmesiyle örgün eğitim sürecinde tüm sınıf seviyelerinde Rehberlik Araştırma Merkezleri tarafınca tanılama yapılabilmektedir. Literatürde kabul edilen özel yetenekli birey oranı yüzde 2-3 üzere olduğu düşünüldüğünde her çocuğun BİLSEM’e yerleşmesi tabiatı gereği mümkün değildir. Lakin çocukların maharet sahibi olması, bilimsel süreç maharetlerini kazanması için BİLSEM’ler tek yol değildir. Bunun yanında DENEYAP atölyeleri, tasarım maharet atölyeleri ya da dışardan ebeveynlerin imkânları ölçüsünde destekleyebileceği atölyeler ile çocuklar desteklenebilir. Bilhassa şunu söylemeliyiz ki her çocuk özel yetenekli olmayabilir fakat her çocuk bir maharet kazanabilir.
-BİLSEM’e kayıt yaptırmaya hak kazanan öğrencileri nasıl bir eğitim süreci bekliyor?
BİLSEM’de gerçekleştirilecek eğitim ve öğretim aktiflikleri öğrencinin örgün eğitim gördüğü saatler haricinde hafta içi ve/veya hafta sonu olacak biçimde planlanır. BİLSEM’de özgün eser proje ve üretimlerin gerçekleşmesi için öğrencilerin yeteneklerine uygun proje tabanlı, disiplinlerarası, zenginleştirilmiş, farklılaştırılmış eğitim programı uygulanır ve eğitim aktiflikleri düzenlenir. BİLSEM’de eğitim ve öğretim hizmetleri kişisel ve/veya küme eğitimi formunda yürütülür. Eğitim ve öğretim aktiflikleri eğitim ve öğretim yılı içerisinde bakanlıkça hazırlanan ortak yıllık çalışma takvimine bakılırsa yürütülür. BİLSEM’e kayıtlı öğrenciler; ahenk, takviye eğitimi, ferdî yetenekleri fark ettirme, özel yetenekleri geliştirme, proje üretimi ve idaresi programlarına alınırlar. BİLSEM’deki eğitim ve öğretim ortamları ferdî eğitim ve küme eğitimine uygun, özel yetenekli öğrencilerin gelişim ve öğrenme özelliklerini destekleyici nitelikte hazırlanır. Eğitim ve öğretim ortamları, farklı ilgi ve yetenek alanlarını tespit etmeye, üst seviye düşünme hünerlerini geliştirmeye yönelik varlıklı araç gereç ve malzemelerle donatılır. Dayanak eğitim programı, 2. ve 3. sınıfta BİLSEM’e girmeye hak kazanan öğrenciler için birinci yılı evvela sınıf öğretmenleri tarafınca okutulmak üzere, ahenk programı mühleti dâhil 2 eğitim ve öğretim yılı olacak biçimde planlanır ve uygulanır. 4. sınıfta BİLSEM’e girmeye hak kazanan öğrenciler için sınıf/branş öğretmenleri tarafınca okutulmak üzere ahenk programı müddeti dâhil en az 1 eğitim ve öğretim yılı olacak biçimde planlanır ve uygulanır.
ÇOCUKLAR DİSİPLİNLERARASI DÜŞÜNMEYİ ÖĞRENİR
-BİLSEM’ler hakkında merak edilen bir husus da şu: Çocuğum BİLSEM’de eğitim almaya hak kazanırsa bunun ona ne üzere bir yararı olacak?
Özel yetenekleri doğrultusunda bilimsel çalışma disiplini kazanmaları, disiplinlerarası düşünme, problemleri çözme, belirlenen muhtaçlıkları karşılamaya yönelik projeler gerçekleştirmek üzere imkânlara sahip olacaktır. Ve en kıymetli kazanımlarından biri de özel yetenek tanısı almış çocukların kendisi üzere akranlarıyla birlikte eğitim görmesidir.
-BİLSEM’e girebilmek için ekstra uğraş gösterenlerin yanında BİLSEM’lerin fonksiyonlarını yitirdiğini düşünen, bu kurumlara karşı ön yargılı olan bir kesim de var. Bu mevzuda neler söylemek istersiniz?
Sayısı dört yüze yaklaşmış, ülkemizin her tarafında tanılanmış çocuklara hizmet veren, en fazlaca yüksek lisans ve doktora yapan öğretmenlerin olduğu, bilimsel araştırma projelerinde başarılarıyla göz kamaştıran BİLSEM’lerin fonksiyonunu yitirdiğini söylemek en azından mevcut datalarla uyuşmuyor. Lakin BİLSEM’lerin mevcut muvaffakiyetlerinin yanında mevcut kaidelerin güzelleştirilmesi için uğraş da harcamak da gerekiyor.